________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૧૮
અશોક અને એના અભિલેખા
દૂરના પ્રાંતમાં અધિકારીઓના જુલમી વહીવટને લઈને વારંવાર પ્રજાના વિદ્રોહ થતા, કુનાલના રાજ્યકાલ પછી મૌર્ય સામ્રાજ્યના ભાગલા પડયા અને રાજા શાલિચૂક જુલમી નીવડયો વગેરે કેટલાંક આંતરિક કારણેાને લઈને મૌર્ય સામ્રાજ્યની શકિતના હૂાસ થતા ગયા હશે. તેમાં યવનોનું પ્રબળ આક્રમણ થયું ને મૌર્ય સેના તેને સફળ સામના કરી શકી નહિ. છતાં ઘેાડા વખતમાં યવનોની સત્તા ઉત્તર ભારત અને પશ્ચિમ ભારતમાં સીમિત થઈ ને મગધમાં મૌર્ય શાસન જારી રહ્યું, પરંતુ બૃહથના સમયમાં વિદિશા અને વિદર્ભ સ્વતંત્ર થયાં ને સેનાપતિ પુષ્યમિત્રે છળકપટથી રાજાને વધ કર્યો.॰ આમ મૌર્ય સામ્રાજ્યની પડતી માટે અશાકની નીતિ કરતાં વધુ જવાબદાર લાગે તેવાં બીજા અનેક કારણ રહેલાં જણાય છે.
૧. Age of Imperial Unity, pp. 91 f.; PHAI pp. 363 ff.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
