________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધ વાચન અને અધ્યક્ત
આ સંગ્રહમાં પ્રાકૃત પાઠ દેવનાગરી તથા રોમન લિપિમાં આપેલ છે. વળી શૈલખો તથા સ્તંભલેખોના તુલનાત્મક પાઠ પણ આપ્યા છે. સર્વ અભિલેખોનું અંગ્રેજી ભાષાંતર પણ આપવામાં આવ્યું છે.
આ દરમ્યાન અશોકના અભિલેખો વિશે એક મહત્ત્વનું પ્રકાશન બહાર પડ્યું. બૂલ રે “અશોક ટેસ્ટ ઍન્ડ ગ્લૉસરીમાં તેના સર્વ પ્રકાશિત અભિલેખન અક્ષરશ: પાક અને તેમાંના શબ્દોની સૂચિ તૈયાર કર્યો. તે ૧૯૨૪માં બે ભાગમાં પ્રકાશિત થયું. ૧૯૨૫માં દે. . ભાંડારકરનું “અશોક' (અંગ્રેજીમાં) બહાર પાડ્યું, લેખકે અશોકના અભિલેખનું ભાષાંતર અને વિવરણ આપેલું છે.
અશોક વિશે એવું જ એક બીજું મહત્ત્વનું પુસ્તક ૧૯૨૮માં પ્રકાશિત થયું. એ રાધાકુમુદ મુખર્જીએ અંગ્રેજીમાં તૈયાર કરેલું. એનું શીર્ષક પણ “અશોક” છે. જેમાં એમણે અભિલેખેના ભાષાંતર તથા વિવરણ ઉપરાંત તેને મૂળ પાઠ પણ આપ્યો છે.
અશોકના અભિલેખેના સંગ્રહની બીજી આવૃત્તિ પ્રકાશિત થયા પછી પણ એના કેટલાક બીજા અભિલેખ પ્રકાશમાં આવતા રહ્યા છે.
કર્નલ જિલ્લા(આશ્વ પ્રદેશ)ને એરંગુડી (કે ગુડી) ગામ પાસેના ડુંગરના છ શૈલો પર અશોકના ચૌદ શૈલલેખેની નકલ તથા ગૌણ શૈલલેખની નકલ કોતરેલી છે. આ લેખને પત્તો ભૂસ્તરવિદ અને શેષને લાગેલો પણ તેમણે તે માહિતી ઘણાં વર્ષ બાદ બહાર પાડી. પછી આ લેખ પૂરાતત્વ સર્વેક્ષણના ૧૯૨૮૨૯ના વાર્ષિક અહેવાલમાં દયા રામ સાહનીએ પ્રકાશિત કર્યા. એમાં ચૌદ શૈલલેખાનો પાક કાલસીના પાઠ સાથે સહુથી વધુ સામ્ય ધરાવે છે. ગૌણ શૈલલેખની કેટલીક પંકિતઓ વારાફરતી ડાબીથી જમણી બાજુ તરફ અને જમણીથી ડાબી બાજુ તરફ કોતરી છે તે એક અવનવા પ્રયોગ જેવું લાગે છે. એને પૂર્વાર્ધ બ્રહ્મગિરિના પાકને મળતો છે, પરંતુ આ લેખમાં એ ઉપરાંત કેટલુંક વધુ લખાણ આપેલું છે.
અશોકના ગૌણ શૈલલેખની બે નકલ ૧૯૩૧માં મૈસૂર રાજ્યના કોપબાળ ગામ પાસે નારાયણ રાવ શાસ્ત્રીને જડી. એમાંની એક ગોવિમઠ ડુંગરના શૈલ પર અને બીજી પાકિગુડુડુંગરના શૈલ પર કોતરેલી છે. આ લેખનું સંપાદન ટર્નરે કહ્યું છે ને તે ૧૯૩૨માં હૈદરાબાદ આર્કિયોલૉજિકલ સિરીઝમાં પ્રકાશિત થયું છે. ગોવિમક લેખ પાક રૂપનાથ લેખને મળતો છે. પાકિગુડ શૈલને લેખ ઘણો ખંડિત અને અપૂર્ણ છે.
૧૯૪૬માં બેની માધવ બરુઆનું “અશોક ઍન્ડ હિઝ ઇસ્ક્રિપ્શન્સ' પ્રસિદ્ધ થયું.
For Private And Personal Use Only
