Anekant Vyavastha Prakaranam

Author(s): Lavanyasuri
Publisher: Vijaylavanyasurishwar Gyanmandir Botad

Page 368

३०६ ]
[ તરવવોધિનીવિવૃતિવિભૂષિત ऋमिकनयवाश्यार्थज्ञानजन्यमहावाक्यार्थज्ञानरूपप्रमाणात्मकाध्यवसायोपपत्तिरिति वाच्यम्, न्यायवाक्यस्थलेऽपि प्रतीत्यसमुत्पादेनैकैकजनितखण्डवाक्यार्थज्ञानसमुदायस्यैव महावाक्यार्थज्ञानत्वेनास्माभिरभ्युपगमात्, शवलाध्यवसायान्यथानुपपत्त्या परमतस्यायुक्तत्वात् , अन्यथाऽङ्गुलियसंयोगस्थानीयोभयवादारम्भप्रसङ्गाच । किञ्च, इयं कल्पना रत्नावलीदृष्टान्तेन नय-प्रमाणात्मकैकपैतन्योपपादकसम्मतिवचनविरुद्धत्वादेवानुपादेया, एवं हि तत्
"जहणेगलक्षण-गुणा, वेरुलियाई मणी विसंजुत्ता । रयणावलिवचएसं, ण लहंति महन्ध(त्थ)मुल्ला वि।"
[सम्मति० का० १, गा० २२ 'न च' इत्यस्य 'वाच्यम्' इत्यनेनान्वयः। परेषां नैयायिकादीनाम् । अवयवेति- प्रतिक्षाधवयवेत्यर्थः। न्यायवाति- प्रतिज्ञाधयवपञ्च. कात्मकमहावाक्यलक्षणन्यायवाक्यसर्थः। अस्माकमपि जैनानामपि । प्रत्येकमवयवाक्याज्ञानपञ्चभ्यो महावाक्यस्वरूपस्यायवाक्याथજ્ઞાનમુપનયત રતિ નસ્પમિયિતે, જિતુ પૂર્વપૂવયવવાર્થજ્ઞાર્જ પ્રતીત્યોત્તરોત્તર વવવવાક્યર્થજ્ઞાનમુપગથિત ફત્યેવં પૂવઘાનોપजायमानखण्डवाक्यार्थानसमुदायस्वैव महावाक्यार्थज्ञानत्वेन जैनरभ्युपगमादिति निषेधहेतुमुपदर्शयति- न्यायवाक्यस्थलेऽपीति- अपिना नयवाक्यस्थले कमिकनयवाक्यार्थशानसमुदायस्यैव प्रमाणात्मकत्वम्, न तु समूहोल बनात्मकैकशानस्य प्रमाणवमित्यस्याऽऽभ्रेडनम् । પવમેવ વિદ્યાવ્યવસામો નાતોતિરિરૂમહાવાક્યાशनपरस्य न्यायमतस्यायुक्तावादित्याह- रावलेति । अन्यथा सकल नयाधिषयकसमूहाल चनात्मकमज्ञानाभ्युपगमेासातिवचनविरोधादपि नोक्तकल्पना भद्रेत्यहि- किंधेति । 'इयं कल्पना' इत्यस्य 'अनुपादेया' इत्यनेनान्वयः। तत् सम्मतिवचनम् ।