Agam Sutra Satik 44 Nandisootra ChulikaSutra 1

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 189

१८६
नी-चूलिकामृत्रं यद्येवं तहिं उत्पत्रज्ञानज्ञानदर्शनधरित्येतावदेवास्त्मलं भगवदिभारतिविशेपणांगदानेन, तदयक्तम् उत्पत्रज्ञानदर्शनधरा हि सामान्यकेवलिनाऽपि भवन्ति न च तपामवश्यं समग्ररूपादिसामव: ततस्तत्कल्पनाहतो मा ज्ञासपुरभीविनयजना इति समग्ररूपादिगणप्रतिपत्त्यर्थं भमदिति विशेषणोपादानं. तदेवं शुद्धद्रव्यास्तिकनयमतानुसारिकल्पितमुक्तव्यवच्छेदः कृतः, सम्पति पर्यायास्तिकनयमतानसारिपरिकल्पितमक्तव्यवच्छेदार्थं विशेषणान्तरमाह___'त्रैलोक्यनिरीक्षितहितपूजितः' त्रयो लोकास्त्रिलाकाः भवनातव्यन्तर्रावद्याधरज्योतिप्कवैमानिकाः त्रिलोका एक त्रैलोक्यं भेपजादित्वात स्वार्थे ध्याग् प्रत्ययः, निरीशेताश्च ते महिताश्च ते पूजिताश्च ते निरीक्षितमहितपूजिता: त्रैलोक्यन निरीक्षितमहितपूजिताः त्रैलोक्य - निरीक्षितमहितपूजिताः, तत्र निरीक्षिताः- मनोरथपरम्परासम्पतिसम्भवविनिश्चयसमुत्य - सम्मविकाशिलोचनैरालोकिता महिता-यथावस्थितानन्यसाधारणगुणोत्कोर्ननलक्षणने भावस्तवनाचिताः पूजिताः- सुगन्धिपुष्पप्रकरप्रक्षेपादिना द्रव्यस्तवेन. तत्र सुगता अपि पर्यायास्तिकनयमतानुसारिभिस्त्रैिलोक्यनिरीक्षितमहितपूजिता इष्यन्ते, तथा चाह स्वयम्भः
"देवागमनभीयानचामरादिविभृतयः।
मायाविष्वपि दृश्यन्ते. नातस्त्वमसिनो महान।।" इति, - ततस्तद्रयवच्छेदार्थं विशेषणान्तरमाह-'अतीतप्रत्युत्पन्नानागतज्ञैः' नचातीतानागतज्ञाः मुगताः सम्भवन्ति, तेपामेकान्तक्षणिकत्वाभ्युपगमेन सर्वथाऽतीतानागतयोरसत्त्वाद, असतां च ग्रहणासम्भवादित्यत्र बहु वक्तव्यं तच्च प्रायः प्रागेवोक्तमन्यत्र(च) धर्मसंग्रहणीटीकादाविति नोच्यने, इह व्यवहारनयमतानुसारिभिः कश्चिद्दपयोऽप्यतीतप्रत्युत्पन्नानागतज्ञा इष्यन्त, तथा च तद्ग्रन्थः -
"ऋषयः संयतात्मानः, फलमूलानिलाशनाः। तपसैव प्रपश्यन्ति, त्रैलोक्यं सचराचरम् ॥१॥
अतीतानागतान् भावान्. वर्तमानांश्च भारत!!
ज्ञानालोकेन पश्यन्ति, त्यक्तसङ्गा जितेन्द्रियाः ।।२।।" इत्यादि, ततस्तद्वयवच्छेदार्थमाह-'सर्वज्ञैः सर्वदर्शिभिः' ते तु ऋपयः सर्वज्ञाः सर्वदर्शिनश्च न भवन्ति, ततस्तेषां व्युदासः। __तदेवं द्रव्यास्तिकपर्यायास्तिकनयमतव्यवच्छेदफलतया विशेषणसाफल्यमुक्तं, विचित्र - नयमताभिज्ञेन तु अन्यथापि विशेषणसाफल्यं वाच्यं, न कश्चिद्विरोधः, प्रणीतम्- अर्थकथनद्वारण प्ररूपितं, किं तदित्याह
'द्वादशाङ्ग' श्रुतरूपस्य परमपुरुपस्याङ्गानीवाङ्गानि द्वादशाङ्गानि-आचाराङ्गादीनि यस्मिन् तत् द्वादशाङ्ग 'गणिपिडगं'ति गणो- गच्छो गुणगणो वाऽस्यास्तीति गणी-आचार्यस्तस्य पिटकमिव पिटकं, सर्वस्वमित्यर्थः, गणिपटिकं, अथवा गणिशब्दः परिच्छेदवचनाऽ(प्यास्ति, तथा चोक्तम्
"आयामि अहोए जं नाओ होइ समणधम्मो उ।
तम्हा आयारधरो भन्नइ पढमं गणिट्टाणं।" ततश्च गणीनां पिटकं गणिपिटकं परिच्छेदसमूह इत्यर्थः, तद्यथा