________________
૭૭
સલાહંત – સ્તોત્ર
(૬૮)
તા. ર૫-૧૨-૭૩ “સલાહત – સ્તુત્રની પહેલી ગાથામાં “આહત્યની જે ઓળખાણ આપી છે અને જેનું ત્રણે ભુવન ઉપર ઈશિત્વ- પ્રભુત્વ સ્થાપન કરવામાં આવ્યું છે, તે “આહત્ય” નું પ્રણિધાન પણ એવી જ એક શક્તિ અપે છે કે જે ત્રિભુવન હિતકારિણી બને છે. “અહંન્ય” ઉપર તમે પણ સારું ચિન્તન કર્યું છે, તેથી તે દૃષ્ટિએ વિચારવાથી સમન્વય થઈ શકશે, એટલું જ નહિ પણ આપણી સાધનામાં પણ સારે વેગ પ્રાપ્ત કરી શકાશે. એ વિષયમાં “લે ગઈ” નમ: ” એ પૂર્ણ મંત્ર છે અને ટૂંકે હેવાથી ધ્યાન માટે ઘણો જ અનુકૂળ આવે તેમ છે. મંત્રશાસ્ત્ર મુજબ “સંબંધન, વિશેષણ અને દ્રાવણ” એ ત્રણે અંગે તેમાં આવી જાય છે તથા જૈન સિદ્ધાન્ત મુજબ “ગુપચવદ્રવ્યમ્ ” દ્રવ્યગુણપર્યાયથી અરિહંતનું દયાન એ આત્માનું જ ધ્યાન છે, એ આપણે ત્યાં પ્રસિદ્ધ છે.
'जो जाणदि अरहते द्रव्वत्तगुणत्तपजवत्तेहिं । सो जाणदि अप्पाणं मोहो खलु जादि तस्स लयं ॥'
(પ્રવચનસાર; લેક : ૮૦). ભાષાંતર –
જે અરિહંતને દ્રવ્યગુણપર્યાયથી જાણે છે તે આત્માને જાણે છે અને તેને મેહ નાશ પામે છે.”
આહંન્યનું સ્વરૂપ રજવાઈબ્રતિષ્ઠાનમ્ = સકલ અરિહંતનું પ્રતિષ્ઠાન,
પણ વિશ્ચિય = સકલ સિદ્ધોનું અધિષ્ઠાન, મૂવાક્યથીરાનમ્ =સ્વર્ગ, મૃત્યુ અને પાતાલ-એ ત્રણે લેકના
ઈશાન(સ્વામી). એવા આત્યનું અમે ધ્યાન ધરીએ છીએ. અહીં આહત્ય એટલે અરિહે તેની આજ્ઞા અથવા જિનેશ્વરોનું શાસન કે જે સમગ્ર વિશ્વ ઉપર પિતાનું ઈશિત્વ – સ્વામિત્વ– આધિપત્ય – પ્રભુત્વ ધરાવે છે તે. આજ્ઞા એટલે વિશ્વનિયામકતત્વ - અહિંસા, સંયમ અને તપ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
