________________
પુનરુત્થાનનો પાયો
એ પછીનાં થોડાંક, તે પણ સંઘર્ષમય, વર્ષો તેમણે પંજાબમાં જ ગુજાર્યા. સં. ૧૯૦૮માં તેમને વૃદ્ધિચન્દ્રજી નામે શિષ્ય થયા,
શુદ્ધ માર્ગ અને તે માર્ગે ચાલનાર સાધુઓ ક્યાંક તો હોવા જ જોઈએ એવી તેમની સમજણ હતી, શોધ પણ હતી. પણ તે અંગે જાણકારી મેળવવાનું કોઈ માધ્યમ નહોતું. તેમણે આ શોધને લક્ષ્ય બનાવીને વિહારયાત્રા આરંભી. તેઓ અજમેર જોઈને કેસરિયાજી તીર્થે આવ્યા. યોગાનુયોગ ત્યાં ગુજરાતથી સંઘ યાત્રાર્થે આવેલો. એમાંના શ્રાવકોએ આ મુનિવરોનો વિલક્ષણ વેષ થઈને પૃચ્છા કરી : ‘તમે નથી લાગતા સ્થાનકમાર્ગી, નથી મંદિરમાર્ગી લાગતા, નથી દિગંબર, તો તમે કયા પ્રકારના જૈન સાધુ છો ? સંવેગી સાધુનો વેષ આવો ન હોય; અમારે ત્યાં ગુજરાતમાં સંવેગી સાધુ છે, પણ તમે તેથી સાવ જુદા લાગો છો !''
તેઓની પૃચ્છા સાંભળી બુટેરાયજી રાજી રાજી થઈ ગયા. તેમને જાણકારી મળી ગઈ કે ગુજરાતમાં હજી પણ સાચા સાધુ છે. તેમને એટલું જ જોઈતું હતું. તેમણે તે સંઘની સાથેજ પોતાનો વિહાર ગુજરાત ભણી લંબાવ્યો. એમદાવાદ પહોંચ્યા. ત્યાં ઉજમબાઈની ધર્મશાળામાં તેમણે સ્થિરતા કરી -નગરશેઠ હેમાભાઈની સંમતિથી. ડહેલાના ઉપાશ્રય
બિરાજતા શ્રીમણિ-વિજયજીદાદાનાં દર્શન-વંદન કર્યા; અને પોતાની શોધ સાર્થક ઠરાવી.
વર્ષો સુધી મૂર્તિનો વિરોધ ર્યો હતો, તેનો ડંખ તેમના દિલમાં બહુ તીવ્ર હતો. તેના પ્રાયશ્ચિત્તરૂપે શત્રુંજયતીર્થની યાત્રા કરવાનો તેમને તીવ્ર ભાવ હતો. એટલે તેઓ વિહાર કરીને (છરી પાળતા એક સંઘ સાથે) સીધા પાલીતાણા ગયા, ત્યાં ગિરિરાજની યાત્રાપૂર્વક આદિનાથદાદાને ભેટીને પોતાના જીવનને ધન્ય બનાવ્યું અને પાપોને પખાળ્યાં.
તે પછી તેઓ જયારે પાછા અમદાવાદ આવ્યા, ત્યારે શ્રીમણિવિજયજી દાદાના હસ્તે તેમણે વિધિવત્ સંવેગમાર્ગની મુનિદીક્ષા અંગીકાર કરી. તેઓનાં નામો અનુક્રમે—બૂટેરાયજી તે મુનિ બુદ્ધિવિજયજી, મૂળચંદજી તે મુનિ મુક્તિવિજયજી અને વૃદ્ધિચંદ્રજી તે મુનિ વૃદ્ધિવિજયજી – એમ સ્થાપિત થયાં. જો કે તેઓ કાયમ પોતાનાં જૂનાં નામોથી જ ઓળખાતાં રહ્યા છે. બૂટેરાયજી મણિવિજયજીના શિષ્ય બન્યા, અને બે મુનિઓ તેઓના શિષ્ય બન્યા.
તપાગચ્છના પુનરુત્થાનનો તે દિવસે પાયો નંખાયો. સં. ૧૯૧૨નું એ વર્ષ હતું.
