________________
નેમિ નેમ સમ્રા...
જન્મે સામાન્ય જન દીસતી વ્યક્તિ પણ કેવી મહાન વિભૂતિ બની શકે છે તેનો શ્રેષ્ઠ દાખલો બની રહ્યા હતા ‘શાસનસમ્રાટ’. તેમના જીવનનું પ્રત્યેક પાસું અસાધારણ ગણવું પડે તેવું હતું.
દીવાળી-મા ની કૂખે જન્મ, દીવાળીના દિને કાળધર્મ. લક્ષ્મીચંદના આંગણે જન્મ, લક્ષ્મીપૂજનની વેળાએ વિદાય. મહુવામાં જન્મ, મહુવામાં જ દેહ વિલય.
જ્યાં જન્મ થયો ત્યાંથી થોડાંક જ ડગલાંનાં અંતરે દેહ છોડ્યો.
જે ઘરમાં જન્મ્યા, તે ઘર પર દેરાસર બન્યું - દ્વિભૂમિક, જે ઓરડામાં જન્મીને નેમચંદ બન્યા, તે ઓરડો ગર્ભગૃહ બન્યો, ત્યાં નેમિનાથજીની પ્રતિષ્ઠા થઈ.
જે સ્થાને અંતિમ શ્વાસ લીધો, ત્યાં – તે ઓરડામાં તેમની હૂ-બ-હૂ ચરણપાદુકા ની દેરી બની. આ પગલાં-દેરી જીવંત છે. વર્ષો સુધી, હજી પણ અવસરે અવસરે, એ પગલામાં અમીઝરણાં થયાં જ કરે છે. ૨૪ કલાક તેનાં આંગળાં ભીનાં અને પુષ્પો વણ કરમાયેલાં રહે છે.
અંતિમ દિવસોમાં ડોક્ટરે ઇજેક્શન મૂકવાની વાત કરી, તો શિષ્યોએ જ કહ્યું કે મહારાજજીએ આખા જીવનમાં ઍલોપથી ઔષધનો ઉપયોગ નથી કર્યો; આજે લેવાથી વધુ જીવવાના હોય તો આપો. ડોક્ટરે તે આપવાનું માંડી વાળ્યું. મોસંબીનો રસ વાપરવાની વાત મૂકી. મહારાજજીએ સ્વયં ક્ષીણ સ્વરે જણાવ્યું કે આખા જીવનમાં ક્યારે પણ ફળનો
આહાર મેં કર્યો નથી; હવે છેલ્લા દિવસોમાં શું કામ આગ્રહ કરો છો ? - ને ડોક્ટરે તે વાત પણ પડતી મૂકી. અમાસના દિવસે સવારે જ શિષ્યોને કહી દીધું કે આજે મને આહાર કે પાણી લેવાનાં નથી; આપશો નહિ. સાંજે પાંચ વાગે પ્રતિક્રમણ કરાવવા આદેશ કર્યો. તે પૂરું થતાં જ પાંચ મહાવ્રતનો પાઠ સાંભળ્યો, અને બરાબર સાત વાગે સફળ ચતુર્વિધ સંઘની ઉપસ્થિતિમાં, નવકારનું શ્રવણ-સ્મરણ કરતાં તેમણે દેહ છોડ્યો. એ સ્થાન હવે ગુરુમંદિરના ઉપાશ્રય'ના નામે ઓળખાય છે. હજારો ગુરુભક્તોની શ્રદ્ધાનું તે સ્થાન છે.
કાર્તક સુદ એકમે-નૂતન વર્ષના મંગલદિને તેઓની અંતિમ યાત્રા નીકળી, શહેર બહાર જયાં યશોવૃદ્ધિ બાળાશ્રમ છે ત્યાં રાજમાર્ગ પરની ભૂમિમાં અંતિમ સંસ્કાર થયો. તેમના સ્વર્ગગમનના સમાચાર સાંભળીને, ઠેર ઠેરથી લોકો, જે સાધન મળે તેમાં આવતા હતા. તે આવનારાઓનું છેલ્લું જૂથ ત્યાં પહોંચ્યું ત્યાં સુધી, તેમની કાયા બળી જવા છતાં મુખનો-મસ્તકનો ભાગ અખંડ યથાવત્ રહેલો, જેવું છેલ્લું જૂથ પહોંચ્યું, મુખનાં દર્શન કર્યા, તે સાથે જ, પાંચ જ મિનિટમાં તે શેષ બચેલું શરીર પણ ભસ્મસાત્ થઈ ગયું.
તે અંતિમ સંસ્કારની ભૂમિ ઉપર શ્રીસંઘે જિનાલય નિરમ્યું અને તેમાં શ્રીશાંતિનાથજીની પ્રતિમા તથા તેમની નીચે સૂરિસમ્રાટની પાદુકાની પ્રતિષ્ઠા થઈ.
અને આ રીતે સામાન્ય જનલેખે જન્મેલા નેમચંદનું વિભૂતિમતુ સત્ત્વ જગતને અનુભવાયું.
