________________
આપણી ધર્મપ્રવૃત્તિનું લક્ષ્ય
૧૩૫ અહં–પોતાની જાત ઉપરનો એ દુનિવાર રાગ–બેવડો તો નથી થઈ રહ્યો ને? પોતાના નામ અને કામની યશોગાથાની આજે ચાલી રહેલ હોડમાં આપણે આત્મસાધનાને વિસરી તો નથી ગયા ને? આ સાવધાની આત્મસાધના કાજે ઘરબારનો ત્યાગ કરીને ચાલી નીકળેલાઓ માટે પણ આજે અત્યંત આવશ્યક બની છે એમ નથી લાગતું?
માનવી સંસારના ઝેરના ઉતાર માટે તપ-જપ-સંયમ - સ્વાધ્યાયનો આશરો લે છે. પણ અવળચંડું મન એ ઔષધને ય વિફળ બનાવી દે છે. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજે આ તથ્યને વાચા આપતાં ગાયું છે કે,
રાગહરણ તપ જપ ગ્રુત દાખ્યાં, તેહથી પણ જેણે ભવફળ ચાખ્યાં રે, કોઈ ન છે તેનો પ્રતિકારો રે,
અમિંય વિષ હોય ત્યાં શો ચારો રે? ધર્મારાધનાના અમૃતને ઝેરમાં પલટી નાખતી આ સૂક્ષ્મ અહંવૃત્તિ સામે લાલબત્તી ધરતાં પૂર્વધર શ્રી ઉમાસ્વાતિ મહારાજે બુલંદ સ્વરે ચીમકી આપી છે કે, ' “શ્રત, તપ કે સંયમાદિ પણ અહંની પુષ્ટિ અર્થે કરાતાં હોય તો તેમાં પરમાર્થથી ગુણ કંઈ નથી, તેમાં છે કેવળ પોતાના અંતરમાં રહેલ ઉન્માદનું પ્રદર્શન અને એનું પરિણામ છે સંસારવૃદ્ધિ.”૨
‘આ દેહ એ જ હું એ વાસના અનાદિથી આત્માને વળગેલી છે. એમાંથી બહાર નીકળવા માટે જ તો મુમુક્ષુ ધર્મસાધના તરફ વળે છે ને? પણ ધર્મસ્થાનકોમાં જ જો આ દેહના નામનો વ્યાપ વધારવાની અને રૂપને કાયમી કરી જવાની સ્પર્ધાની જ બોલબાલા હોય તો?
–એ છે આપણા ભાવદારિદ્રયનું પ્રદર્શન!
આજે આપણે કંઈક સારું કામ કરીએ છીએ કે જગતને એની જાણ કરવાની આપણને ચટપટી જાગે છે. આની પાછળ એક મનોવૈજ્ઞાનિક કારણે રહેલું છે તે આપણે સમજીએ. આપણે રોજ ઊંધીએ છીએ પણ કોઈ દિવસ સવારે ઊઠીને આવતા-જતા સૌને એ વાત કહેવા બેસતા નથી. પણ મહિનાઓથી અનિદ્રાથી પીડિત રોગીને કોઈ ઉપચાર કામ લાગે ને એક રાત ચાર-છ કલાક ઘસઘસાટ ઊંઘ આવી જાય તો? આખો
