Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
***
MILIE 2017
1167 252
anos=
1.4.76 91 HÔuildTTU HI. THUGIGI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
**
兴兴兴兴兴兴************ ******* |
| શ્રી આદિનાથાય નમઃ | "શ્રી આર્ય-જય-ધમ–કલ્યાણ-ગૌતમ-નીતિ-ગુણસાગરસૂરિ
સદ્દગુરુ નમે નમ:
*
*
**
*
**
[સુશ્રાવક-શ્રાવિકાઓને ચાતુર્માસમાં તેમજ શેષકાળમાં પણ ખાસ ગ્રહણ
કરવા શ્રાવકની દિનચર્યાને અનુસરતા નિયમોની રૂપરેખા તેમજ - શ્રાવકના ૨૧ ગુણ, ૧૨ વ્રત તેમજ પચ્ચખાણ કે નિયમનું મહત્વ છે
દર્શાવતી કથાઓ, તથા શ્રાવક જીવનને યોગ્ય આરાધનાને અનુરૂપ માહિતી તે દર્શાવતું પુસ્તક એટલે જ શ્રાવક જન તો તેને રે કહીએ..]
********************************************
***
Resses
*
***
***
: સાજકઃ
અચલગરછાધિપતિ, યુગપ્રભાવક પ. પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા. ના વિનેય મુનિશ્રી મહેદયસાગરજી “ગુણુબાલ
***
*
-~-~ - : મ કા શ કે :
- જ દાદાશ્રી કલ્યાણસાગરસૂરિ ગ્રન્થ પ્રકાશન કેન્દ્ર ***** *******************
(૧)
: *
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
troraaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
શ્રાવક જન તો તેને રે કહીએ... -
સૂચના -- -- -- પુસ્તકને રખડતું મૂકી આશાતના કરવી નહિ. ૦ ઉપર ઉપરથી જેઈ જવાને બદલે અક્ષરશઃ
મનન પૂર્વક અવશ્ય બે-ત્રણ વાર વાંચવું. ૦ યથાશક્તિ વ્રત–નિયમ લઈ સંજક તથા પ્રકાશકનાં
શ્રમને સફળ બનાવો.
- ~~ - ~ : પ્રથમવૃત્તિ
| મુલ્ય દ્વિતીય આવૃત્તિ સં. ૨૦૩૪.
સં. ૨૦૩૮ પપ૦૦ નકલ | રૂ. ૫-૦૦ |
૧૫૦૦ નકલ
પ્રકાશન કમાંક
onaniaaaananiowanawanawiam
પ્રાપ્તિ સ્થાનશ્રી આરક્ષિત જૈન તત્વજ્ઞાન વિદ્યાપીઠ શ્રી દીપક આર. ગાલા
૧૧૪ / ઝવેરી મેન્શન, ૧લે માળે, એ , અરિહંત એપાર્ટમેન્ટ, કેશવજી નાયક રોડ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૦૯. ૧લે માળે; ગોખલે રે,
મુલુંડ (ઈસ્ટ), મુંબઈ-૪૦૦ ૦૮૧,
૭. શ્રી આર. જૈન તત્વજ્ઞાન વિદ્યાપી, લક્ષ્મીચંદ એન્ડ કુ.
નાંગલપુર (ઢીંઢ); • • ' થરદા ચેમ્બસ ન ૧, - તા. : માંડવી – કચ્છ. : : : : માલા ને , અન્ડર ગ્રાઉન્ડ, |
" . " " ' ભાતબજાર કુવારા સામે,
મુંબઈ૪૦૦ ૦૯ ફોન : ૩૪૪૫૫૬
શિક્ષણશાસ્ત્ર ,
મુદ્રક : કેશવજી હીરજી ગોગરી, હષાં પ્રિન્ટરી. 3 ૧૨૨, ડે. મહેશ્વરી રોડ, મુંબઈ–૪૦° ૦૦૯. ફોન : ૮૬૫૬૮૮-૮૬૫૫૬૯ horaraaaaaaaaaaaaaaaaarracaoracara.
(૨)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
વાત્સલ્ય વારિધિ, યુગપ્રભાવક અચલગચ્છાધિપતિ
પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવશ
મેળવવા જેવો મોક્ષ... લેવા જેવું સંયમ... ને છોડવા જેવો સંસાર
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રકાશકીય નિવેદન
દાદાશ્રી કલ્યાણસાગરસૂરિ ગ્રન્થ પ્રકાશન કેન્દ્ર,
જગદ્ગુરુ, અનેક દ્રુપ પ્રતિાધક, પ્રૌઢ પ્રતાપી, અનેક તીર્થાંના પ્રેરક અને ઉદ્ધારક, વિધિપક્ષ ( અચલ ) ગચ્છ જગમ તીથ યુગપ્રધાન દાદાશ્રી કલ્યાણસાગરસૂરિ મ. સા. ની ચતુર્થાં જન્મ શતાબ્દી વર્ષની સ્મૃતિ નિમિત્તે અચલગચ્છાધિપતિ અચલગચ્છ દિવાકર, કચ્છ કેસરી, તી`પ્રભાવક પ. પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગર્સૂરીશ્વરજી મ. સા. પ્રેરણાથી અમેએ શ્રી આરક્ષિત જેન તત્ત્વજ્ઞાન વિદ્યાપીઠ ‘દ્વારા સંચાલિત’ દાદાશ્રી કલ્યાણ સાગરસૂરિ ગ્રન્થ પ્રકાશન કેન્દ્રની સ્થાપના કરી.
આ સૉંસ્થાની સાહિત્યકૂચ દિન પ્રતિદિન વિકાસ ભણી આગેકૂચ કરી રહેલ છે. લગભગ ૪૫ જેટલા પ્રકાશના બહાર પડી ચૂકયા છે. કેવળ ટૂંકા ગાળામાંજ પાણા બે લાખ નક્લા બહાર પડી ચૂકી છે. આજથી ૪ વર્ષ પહેલાં અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા.ના ઘાટકોપરના સ`. ૨૦૩૪ ના ચાતુર્માસમાં વિદ્વાન પ્રવચનકાર પૂ. મુનિશ્રી મહેાયસાગરજીના રોચક પ્રવચન સાંભળી કઇ આત્માએ ત્રતા નિયમા લેવા કટિબધ્ધ થયા. ત્યારે શ્રાવકાને તા–નિયમે લેવામાં અનુકુળતા રહે એ માટે ‘આરાધના દ્વીષિકા’ અને ‘દેશિવેતિ દીપિકા’ નામની પુસ્તિકાઓનું પ્રકાશન કરવામાં આવ્યુ. જોત જોતામાં એ નક્લા ખપી ગઇ.... માંગ વધતી જતી હાવાનુ લક્ષમાં રાખીને બન્ને પુસ્તિકાઓનું એકત્રીકરણ કરી ઘેાડા સુધારાવધારા કરી તેમજ સુંદર બેયદાયક સ્થાઓ, ૨૧ ગુણાનેા ચાટ, પ. પૂ. અચલગચ્છાધિપતિશ્રી રચિત ૧૬ ભાવનાઓ, અષ્ટપ્રચન્ માતા આદિ આરાધનાને યોગ્ય લેખાંકા મૂકી ‘શ્રાવક જન તો તેને રે કહીએ’ એ નામ રાખી આ નૂતન પુસ્તક આપ સૌની સમક્ષ મૂક્તાં હર્ષી અનુભવી રહ્યા છીએ.
સં. ૨૦૩૮નાં મહાલક્ષ્મી નગરે અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા. આદિ ઠાણા ૧૨ ના તિરૂપતિ એપાટમેન્ટમાં સમાજ રત્ન સુશ્રાવક શ્રી ધૂમ'ડીરામજી ગાવાણી તથા ખંભાલાહીલ જૈન સંઘનાં ઉપક્રમે કરાવાયેલ યાગાર ચાતુર્માસની રંગભીની યાદને કાયમ રાખવા પૂ. મુનિશ્રી મહાદયસાગરજી મ. સા. દ્વારા સંપાદિત આ નૂતન પ્રકાશન પ્રકાશિત કરીએ છીએ.
આ પુસ્તક દ્વારા સૌ કાઇ સાચા શ્રાવકનુ' સ્વરૂપ જાણી યથા ચેાગ્ય ત્રતા નિયમા ધારણ કરી માનવ જીવનને સફળ બનાવે એજશુભાભિલાષા.
—શ્રી આય રક્ષિત જૈન તત્ત્વજ્ઞાન વિદ્યાપીઠના ટ્રસ્ટી.
(૩)
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
qaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa પુસ્તક વિષે કંઇક...
શ્રાવક એટલે સંસારને દ્વેષી ! શ્રાવક એટલે સંયમનો પ્રેમી!
શ્રાવક એકલે મુક્તિને અભિલાષી! સંસારમાં અનાદિકાળથી જીવ સ્વભાવ છેડી પરભાવમાં રાચે છે. એમાંથી મુક્ત થઈ સાચી દિશામાં પ્રગતિ કરી શકે, વિરાધક ભાવમાંથી આરાધક ભાવમાં આવવા માટે, અનંતકાળની અજ્ઞાનતાને છેદ ઉડાડી, સહજાનંદી સિદ્ધસ્વરૂપી એવું નિર્વાણ પદ પ્રાપ્ત કરવા માટે શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતેએ જે આચાર માગ બતાવ્યા છે એ માગને અનુસરનારો જીવ તે જ જેન.
શ્રી જિનેશ્વર દેવને નમનો, પૂજનારે, તેમના જ યાનમાં રહેનારો, તેમના ઉપદેશને, આચારને, આચારના ફળ સ્વરૂપ સિદ્ધ પદને અને સિદ્ધ પદની પ્રાપ્તિમાં સહાયભૂત થનાર સાધુ ધમને આદર આપનાર, હૃદયમાં બહુમાન પૂર્વક મન-વચન-કાયાથી પ્રણામ કરનારે તે જૈન. આવા જૈન સદ્ ગૃહસ્થને શ્રાવક નામથી ઓળખવામાં આવે છે.
શ્રાવકનું જીવન એટલે આરાધના સભર જીવન શ્રાવકનું જીવન એટલે ઉપાસનાથી યુક્ત જીવન શ્રાવકનું જીવન એટલે સ્વાધ્યાય અને ધ્યાનને સંગમ.... શ્રાવકનું જીવન એટલે.... પ્રભુ ભક્તિ સર્વ જીવ મૈત્રી અને આત્મ શુદ્ધિને ત્રિભેટે
ઘડીયાળના કાંટા કેટલી વફાદારી પૂર્વક આપણને સમય બતાવી રહ્યા છે? પણ આપણે એ સમય નામની અમૂલ્ય વસ્તુનું મૂલ્ય સમજ્યા નથી. વહેલી પરોઢે પથારીમાં બેઠા થતાં જ અર્થે કલાક છાપાના વાંચન દ્વારા દુનિયાની પંચાત કરવા આપણે પાસે સમય છે...અડધો કલાક “ઓલ ઈન્ડીયા કે “સિલેન સાંભળવામાં પણ આપણને જરાય વધે આવતું નથી. “ચાને કપ હાથમાં જ રાખી પા અર્ધા કલાક ગામ ગપાટા મારવા માટે આપણે તૈયાર! હાય ! તે પછી ધમની આરાધના માટે. બે ઘડીના સ્વાધ્યાય માટે વ્રત નિયમ લેવા પાળવા માટે, એક અડધા કલાક પ્રભુ
nararaanaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભક્તિ માટે ફાળવવા હાય ! આપણાથી એમ કેમ એટલાય કે ‘No time' ! ‘સમય’ તેા સદાય આ પૃથ્વી પર સ્વનિયમાનુસાર એકધારી ગતિએ રહેવાના જ છે આપણે આપણા જીવન પ્રવાહને આડા-અવળા વેડફી રહ્યા છીએ.
યાદ રાખો. અહીં માનવ રૂપી દેહના કેાડિયામાં અંતરને અજવાળવા અને માનવતાના દીવડા જગમગાવવા જ્ઞાનનું, ધ્યાનનું, ત્યાગનું અને ધર્માંનું જ દીવેલ પૂરાય છે. યાદ કરી લેજો કે માનવ જીવન હીરા અને રત્નાથી પણ અત્યંત મેઘેરૂ છે—પણ મેાંધારત માનવતાની છે, તન અને મનની નહીં! કિમત કેાડિયાની નહીં, દ્વીપકની છે!
આ પુસ્તિકા આપણા હાથમાં આવી છે. તે ચાલા, આજથી જ જીવનમાં માંગલ્યનુ' પરોઢ જગાવીએ....
અનાદિકાળની પાપવાસનાઓને હવન કરીએ.... શ્રદ્ધા-સ્નેહ–સમપ ણુની વેદી બનાવીએ....
અચલગચ્છાધિપતિશ્રીના વિનેયરત્ન વિદ્વાન પ્રવચનકાર પૂ. મુનિશ્રી મહેાદયસાગરજી મ. સા. ‘ ગુણમાલ' એમણે અથાગ પરિશ્રમ કરી આ પુસ્તિકાનું સયેાજન કરેલ છે.
જેમાં શ્રાવકના ૨૧ ગુણાના ચા, ૧૨ ત્રતાની સમજણુ, કરવા ચેાગ્ય કાર્યાંને તજવા ચેાગ્ય કાર્યાંની સમજણુ, નાના પણુ નિયમ કેટલા ફળદાયી નીવડે છે તે અંગે ખાધદાયક કથાઓ, તદ્ઉપરાંત શ્રાવક જીવનોપયોગી અચલગચ્છાધિપતિશ્રીની કૃતિઓનુ સંકલન કરી આ પુસ્તકને નામ પ્રમાણે યથાયેાગ્ય બનાવેલ છે.
એમણે આદરેલ આ કાય'ની અનુમેદના....સહુ પૂજ્યશ્રીને કેટિશઃ વંદના ! એમના આશયને સાર્થક કરીએ....
ને
માનવ જીવનને સફળ બનાવીએ....
તિરૂપતિ એપાર્ટમેન્ટ, મહાલક્ષ્મી.
(૫)
—ચૈતન્ય
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
કેળળળળળળ
ગચ્છાધિપતિ ગુરૂદેવશ્રીનાં ચિરસ્મરણીય ઐતિહાસિક ચાતુર્માસની કેટલીક અલા!
* પૂજ્ગ્યાની પધરામણીઃ
પ્રિય પાર્ટકા,
',
અમાને જણાવવામાં અત્યંત થાય છે કે જ્યારથી સમાજરત્ન શ્રેષ્ઠીવયં શ્રી ઘમ'ડીરામજી ગોવાણી પરિવારની. આગ્રહભરી વિનતિને માન આપીને તિરૂપતિ એપાર્ટમેન્ટ મહાલક્ષ્મીનાં આંગણે કચ્છ કેસરી, શીઘ્ર કવિ, યુગ પ્રભાવક, તપેાનિધિ, પરમ શાસન પ્રભાવક, અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આચાય ભગવત શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા. પેાતાનાં શિષ્ય-પ્રશિષ્યા સાહિત્યરત્ન પૂ. મુનિરાજ શ્રી કલાપ્રભસાગરજી મ. સા‚ પૂ. વિદ્વાન મુનિવય શ્રી માદયસાગરજી મ. સા પૂ. મુનિવર શ્રી સૂર્યોદયસાગરજી મ. સા., પૂ. મુનિ શ્રી પુણ્યાયસાગરજી મ. સા. પૂ. બાલ મુનિશ્રી ગુણરત્નસાગરજી મ. સા., પૂ. મુનિ શ્રી સક્રિયસાગરજી મ. સા. પૂ. મુનિ શ્રી કમલપ્રભસાગરજી મ. સા., પૂ. મુનિ શ્રી ધર્મ પ્રભસાગર મ. સા., પૂ. મુનિ શ્રી નયપ્રભસાગર મ. સા., પૂ. મુનિ શ્રી પદ્મસાગરજી મ. સા., પૂ. મુનિ શ્રી ઉદયરત્નસાગરજી મ. સા, ઠા. ૧૨ નાં પિરવાર સહિત પધાર્યા છે ત્યારથી શ્રી સંધમાં અનેરા આનંદ ઉલ્લાસના વાતાવરણ સાથે અભૂતપૂર્વ ધમ જાગૃતિ આવેલ છે.
ૐ પ્રથમ વાર ચાતુર્માસ! અને તે પણ ગચ્છાધિપતિશ્રીનુ ....!!
અમારા આ ખ`ભાલા હીલ જૈન સ*ધના વિસ્તારમાં આ સવ પ્રથમવાર ચાતુર્માંસ થયેલ છે, અને તેમાં પણ ગચ્છાધિપતિ ગુરૂદેવશ્રીનાં ચાતુમાસથી શુભ શરૂઆત થવાથી અમારા સહુનાં હૈયામાં આનંદ સમાતા નથી !
** સાનામાં સુગધ :- વળી સાનામાં સુગધ રૂપે અમારી આગ્રહભરી વિનતિને માન આપીને પ. પૂ. વિદુષી સા. શ્રી પુણ્યાયશ્રીજી મ. સા. આદિ ઠા. ૬ ને પણુ પ. પૂ. અચલગચ્છાધિપતિશ્રીની આજ્ઞા મળતાં તેઓશ્રીનાં
નાન
(૬)
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
-
કાપડ૦૦,૦૦૦
ચાતુર્માસનો પણ અમને લાભ મળતાં તેઓશ્રીની પ્રેરણાથી શ્રાવિકા સંઘમાં પણ અપૂર્વ ધર્મજાગૃતિ આવેલ છે અને શ્રાવિકાઓએ વિવિધ તપ આદિમાં ઉલ્લાસભેર જોડાઈને ચાતુ મસને દીપાવવામાં સુંદર ફાળો નોંધાવ્યો છે. ચાતુર્માસ પ્રવેશની ભવ્યતા અષાઢ સુદ ૧૦ નાં ચાતુર્માસ પ્રવેશ દિને ઠેઠ કલ્યાણ અંબરનાથ, ડોંબીવલી થાણું વગેરે દૂર દૂરનાં મુંબઈ બહારનાં પરાઓમાંથી તથા મુંબઈનાં લગભગ તમામ પરાઓ માંથી આવેલ સંઘનાં આગેવાન શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ સહિત લગભગ ૨૦૦૦ ની મેદની વચ્ચે પૂજ્યશ્રીનો બેન્ડ-વાજા સહિત દબાદબા ભયે શાનદાર ચાતુર્માસ પ્રવેશ થયો ત્યારે હર્ષના હિલોળે ચડેલી જનતાએ કરેલા ગગનભેદી બુલંદ નારાઓ સાંભળીને તથા કેડાધિપતિ શ્રીમંત શ્રાવકે પણ વૃદ્ધ પૂજ્યશ્રીની ડેલી ઉપાડવા માટે જે પડાપડી કરતા હતા એ
અનુપમ દશ્યને વિસ્ફારિતતેત્રે નિહાળતા અર્જન લેકાનાં હૃદયમાં પણ જેનધમની અનુમોદના દ્વારા ધમં બીજનું વપન કરાવે એવું
એ અનુપણ દશ્ય આજે પણ અમારી આંખ સામે તરવરી રહ્યું છે! ક ચાતુર્માસનાં ચિરસ્મરણીય ચમકારા !
પૂજ્યશ્રીની પ્રેરણાથી આ ચાતુર્માસને ચિરસ્મણીય, સુવર્ણાક્ષરે લેખનીય અને ઐતિહાસિક બનાવે તેવી કેટલીક શુભ પ્રવૃત્તિઓ થઈ તેની કેટલીક ઝલક શ્રી સંઘની અનમેદનશે અત્રે ટૂંકમાં રજુ કરીએ છીએ. ક પ્રવચન મંગેત્રીની વિવિધતા ભરી જલધારાઓ:
દર સોમ-મંગળ-બુધનાં “શાંત સુધારસ” તથા “ભરફેસરબાહબલી આદિ જીવન ચરિત્ર' નાં આધારે પૂ. મુનિશ્રી મહેદયસાગરજી મ. સા. દ્વારા અપાતા વિદ્વત્તાપૂર્ણ પ્રવચન દર ગુરુ-શુકનાં “શ્રાધ વિધિ' ગ્રંથનાં આધારે પૂ. મુનિશ્રી કલાપ્રભસાગરજી મ. સા. દ્વારા અપાતા “શ્રાવક ધમ” વિષેનાં મનનીય પ્રવચનો, દર શનિવારે જૈન શાસ્ત્રાનુસારી ચિત્રપટનાં આધારે “જૈન તત્વજ્ઞાનનાં વિવિધ મનનીય વિષય પર તથા દર રવિવારે “ક્ષમા અને ક્રોધ વચ્ચે તુમુલ યુદ્ધયાને “એકપક્ષીય વેરવૃત્તિને કરુણ અંજામ” એ વિષય પર મુનિશ્રી મહોદયસાગરજી મ. સા. દ્વારા અપાતી જાહેર પ્રવચનમાળાનું શ્રવણ કરવા માટે તારદેવ, સાત રસ્તા, વરલી, ભાયખલા, વગેરે નજીકનાં
હળાહળ
платиллалааслали
બાળજબરજરાજાએ
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
તથા રવિવારનાં દરનાં પણ અનેક પરાઓમાંથી સંખ્યાબંધ તત્વરસિક ભાઈ–બહેનોએ આવીને લાભ લીધે. તથા પયુષણ પર્વત દરરોજ બપોરે ર થી ૩ સુધી પૂ. મુનિશ્રી સર્વોદયસાગરજી મ. સા. રમુજી શેલિથી “ઉપદેશ પ્રસાદ” ગ્રંથનાં આધારે પ્રવચન આપતા હતા.
aaaaaaaaaaaaa
કે ભીંત તેડવી પડી! પ્રવચન માટે વિશાળ વ્યાખ્યાન હેલ પણ સાંકડો પડતાં બે હેલ વચ્ચેની ભીંત તેડીને વ્યાખ્યાન હેલને મેટો બનાવ પડશે.
પ્રવચનશ્રવણની ફલશ્રુતિ:- ઉપરોકત પ્રવચનની ફલશ્રુતિ સ્વરૂપે અનેક ભાઈ બહેને એ કેધ ન કરવાની, પ્રભુદશનપૂજન કરવાની ત્રિસંધ્યાએ ૧૨–૧૨ નવકાર ગણવાની, સિનેમા આદિનો ત્યાગની, ફટાકડા ન ફેડવાની વગેરે વિવિધ પ્રતિજ્ઞાઓ લીધી તથા આસો વદ ૭ ના દિને નાણુ સમક્ષ ૬૦ જેટલા ભાઈ-બહેનએ શ્રાવકના ૧૨ વ્રત તથા બ્રહ્મચર્ય વ્રતાદિને સ્વીકાર કર્યો હતે ! તથા વિવિધ તપશ્ચર્યાઓ ઉચ્ચારવાની તથા પદૂગલ સીરાવવાની ક્રિયા કરી હતી.
- પ્રાતઃકાળે સામૂહિક પ્રાર્થના ધૂન - જાપ-સ્તેત્રપાઠ:
સંવત્સરી પર્યત પ્રતિદિન પ્રાતઃકાળે પ્રભુપ્રાર્થના-નવકારમંત્રની ધૂન-જાપ તથા ભકતામર સ્તોત્રનો સામૂહિક પાઠ થતું. તેમજ રેજ ભકતામર સ્તોત્રના ૧ – ૧ શ્લેક પર પૂ. મુનિશ્રી મહોદયસાગરજી મ. સા. રોચક સંક્ષિપ્ત વિવેચન કરતા. પ્રાતઃકાલીન ધૂન સ્તોત્રપાઠ વખતે તથા રવિવારે સામૂહિક સ્નાત્ર તથા રાત્રે ભાવનામાં ઉપરોકત પૂ. મુનિશ્રીના સંસારી લઘુબંધુ શ્રી દીપકભાઈ આર. ગાલા સંગીતની માનદ સેવા આપતા અને મધુર કંઠથી શ્રેતાઓના મન હરી લેતા હતા.
સામૂહિક ચૈત્યવંદન-ગુરુવંદન :- ઉપરોક્ત કાર્યક્રમ બાદ ચતુર્વિધ સંઘ સાથે મળીને સામૂહિક ચૈત્યવંદન તથા ગુરુવંદનની વિધિ અનેરા ઉલ્લાસ પૂર્વક થતી. .
કે દરરોજ સંઘ પૂજન –ચાતુર્માસ દરમ્યાન દરજ વ્યાખ્યાન
બાદ વિવિધ ભાવિકે તરફથી સંધ પૂજન કરવામાં આવતું !
nararaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaan
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
* સળગ અઠ્ઠમ :- ચાતુર્માસ પ્રારંભથી અંત સુધી ચાતુર્માસની નિવિદ્મતાએ પૂર્ણાહુતિ નિમિત્તે તથા શ્રી સ ંધની તુષ્ટિ પુષ્ટિ અને શાંતિ નિમિત્તે શ્રી સ‘ધમાં સળગ અઠ્ઠમ તપ ચાલુ રહેલ. તપસ્વીઓનુ શ્રેષ્ઠીવર્ય' શ્રી ઘમ'ડીરામજી ગાવાણી તરફથી સુંદર પ્રભાવનાપૂર્વક બહુમાન કરવામાં આવતુ
* તપ શું રંગ લાગ્યો ! ચ'તુર્માસ દરમ્યાન નવકાર મહામત્ર, અષ્ટમહાસિદ્ધિ, સ્વગ સ્વસ્તિક. સમૂહ અઠ્ઠમ, અક્ષયનિધિ ક્ષીર સમુદ્ર, ૧૪ પૂર્વ, સમવસરણ, વર્ધમાન તપ, નવપદજી વગેરેની તપશ્ચર્યામાં સેકડા ભાઇ-બહેનેા ખૂબ જ ઉલ્લાસપૂર્વક જોડાયા હતા અને દરેક તપમાં એકાસણા તથા પારણા વગેરેના લાભ શ્રેષ્ઠીવય શ્રી ઘમ'ડીરામજી ગાવાણી તરફથી લેવામાં આવ્યેા હતા. જ્યારે નવપદજીની એની દરમ્યાન આયખિલ કરાવવાના તથા પારણાનેા તેમજ પ્રમાવનાના લાભ કચ્છ નવીનારનાં શ્રી શામજીભાઈ શ્રી ડુંગરશીભાઇ તથા શ્રી રતનશીભાઈ અમર સન્સવાલા એ સુંદર રીતે લીધે હતા. નવપદજી તથા વધમાન તપની દર ૧૦૦ જેટલા આરાધકા જોડાયા હતા.
* પર્યુષણનાં ચમકારા ! પધિરાજ શ્રી પ`ષણ મહાપ દરમ્યાન ૮ ઉપવાસથી ૩૦ ઉપવાસ સુધીની તપશ્ચર્યામાં કુલ ૨૦૫ જેટલા તપસ્વીએ ઉલ્લાસભેર જોડાયા હતા. અને તેમની અનુમેાદના નિમિત્તે શ્રીમતી અકીબેન ઘમડીરામજી ગાવાણી તરફથી ૨૦૫ જીવાને અભયદાન આપવાની જાહેરાત થઇ હતી !
પ્રભાવના :– ઉપરોકત તપસ્વીઓને તથા ૬૪ પ્રહરી પૌષધવાલાએને શ્રી ઘમંડીરામજી ગાવાણી તથા શ્રી શામજીભાઇ
અમર સન્સવાલા વગેરે તરફ્થી આકર્ષક પ્રભાવનાએ આપવામાં આવી હતી. તદુપરાંત પર્યુષણ દરમ્યાન અને ટાઇમ વ્યાખ્યાનમાં તથા પ્રતિક્રમણમાં શ્રી ખંભાલા હીલ જૈન સંઘ તરફથી કુલ ૭૫૦૦૦] રૂા. ની પ્રભાવનાએ આપવામાં આવી હતી ! વ્યાખ્યાનમાં ર વિશાળ હાલ પણું ભરાઈને ઊભરાઈ
જતા હતા!
GOOG
(૯)
૧૮
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
baaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
- ૬૪ પ્રહરી પૌષધ - પર્યુષણ દરમ્યાન ૮ દિવસ સુધી
સાધુ જીવનનાં આસ્વાદ રૂપ ૬૪ પ્રહરી પૌષધવ્રતમાં બાળકે તથા યુવાન સહિત ૩૩ ભાઈઓ તથા ૫૫ બહેને મળી
૮૮ જણ જોડાયા હતા !... - પૂજ્યશ્રીનાં દર્શનાર્થે સંખ્યાબંધ સઘનું આગમન !
પયુંષદ બાદ ચૈત્યપરિપાટી રૂપે તથા પૂજ્યશ્રીનાં દર્શનાર્થે સમસ્ત મુંબઈ તથા થાણા જિલ્લાનાં લગભગ બધા જ પરાંઓનાં
શ્રી સંઘનાં હજારો ભાઈ–બહેને પધાર્યા હતા જેમને શ્રી ઘમંડીરામજી ગોવાણી પરિવાર તરફથી સાધર્મિક ભકિત, 2. સંઘ પૂજન આદિ દ્વારા સુંદર સત્કાર કરવામાં આવ્યો હતો. છે
અનેરી શાસન પ્રભાવના થઈ હતી. - પૂજ્યશ્રીની પ્રેરણાથી વહેલી અપૂવ દાનગંગા !
ચાતુર્માસ દરમ્યાન તથા ખાસ કરીને પયુષણમાં તેમજ પયુંષણ બાદ સંઘનાં આગમન વખતે પૂજ્યશ્રીની તથા મુનિવરેની પ્રેરણાથી ભાવિકેએ વિવિધ સત્કામાં ઉદાર દિલે અનમેદનીય રીતે અપૂર્વ દાન ગંગા વહેવડાવી હતી જેની કેટલીક ઝલક નીચે મુજબ છે.
પર્યુષણ દરમ્યાન સ્વપ્નનાં ચડાવાની ઉપજ ૨,૭૫,૦૦૦ રૂ. થયેલ તથા ચાતુર્માસ પ્રારંભથી સંવત્સરી સુધી કુલ વૃત ૬,રપ,૦૦૦ રૂ. થયેલ. પયુષણ દરમ્યાન જીવદયાને ફડ ૨૩,૦૦૦ રૂા. એટલે થયેલ તે સિવાય પણ વિવિધ પ્રસંગે દરમ્યાન લગભગ ૩૫૦૦૦) રૂા. જેટલે જીવદયાને ફડ થયેલ .
naaaaaaaaaaaaaaaaa
1000 1000 1000
સંવત્સરીના દિવસે તો કલાકમાં જ ધાર્મિક જ્ઞાનસત્ર (શિબિર) માટે ૩ લાખ ૫૦ હજાર જેટલે ઐતિહાસિક ફંડ થયેલ.
પ. પૂ. અચલગચ્છાધિપતિ શ્રીની પ્રેરણાથી કચ્છમાં માંડવી–ભુજ રેડ પર કેડાય પુલની પાસે થનાર ૭૨ જિનાલય મહાતીર્થમાં યાત્રિકો માટેની ધર્મશાળામાં થનાર બ્લોકમાં દરેક બ્લેકનાં ર૫૦૦૦ રૂ. નાં નકરાથી ૨૦ જેટલા બ્લેકે નોંધાઈ ચૂક્યા છે. તદુપરાંત ભોજનશાળા માટે ૫ લાખ રૂ. ની ઓફર
(૧૦)
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
ટ
આવેલ છે. તથા મુખ્ય જિનાલયનાં ખાતમુહૂત-શિલારોપણ માટે, તથા અજનશલાકા તેમજ પ્રતિષ્ઠા માટે દરેક માટે લાખા રૂા. ની એફર આવેલ છે. તેનાં ઉપર ચડાવા હજી ચાલુ છે. તીથ ઉપર નામ લખવાની શરતે ૨૧ લાખ રૂા. તથા પછી ૩૧ રૂા. ની એક્ર આવેલ છે પરંતુ તે સ્વીકારવામાં આવેલ નથી. શત્રુંજ્ય મહાતીર્થ ઉપર મુખ્ય ટૂંકમાં આવેલ ગુરૂમંદિરનાં જીર્ણોદ્ધાર માટે ૮૦ હજાર રૂા. ના ફંડ જોત જોતામાં થઈ ગયેલ છે. પ્રત્યેક દાતા પાસેથી માત્ર ૧૦૦) રૂા. સ્વીકારી ૮૦૦ દાતાઓને આ લાભ આપવામાં આવેલ છે.
લેોલાડા ગામમાં દાદાશ્રી કલ્યાણસાગસૂરિ – ગુરુમંદિરનાં નિર્માણ માટે ૨૦ હજાર રૂા. ના ફંડ થયેલ છે જે હજી આગળ વધી રહેલ છે.
* પર્યુષણ બાદ પણ્ શ્રમણ શ્રમણી વૃંદમાં માસક્ષમણાદિ તપશ્ચર્યાઓ :- તપેાનિધિ પ. પૂ. અચલગચ્છાધિપતિશ્રી ૪૮ વર્ષાથી એકાસણા કરી રહ્યા છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી દર ચાતુર્માસમાં એકાંતરા ઉપવાસ કરી રહ્યા છે. હાલ ૭૦ વર્ષની જેક્ વયે, શાસન–સંઘ-ગચ્છ તેમજ સમુદાયની અનેકવિધ જવાબદારીઓ વચ્ચે પણુ છેલ્લા ૧૫ મહિનાથી એકાંતરા ઉપવાસની અનુમેદનીય તપશ્ચર્યા કરી રહ્યા છે. તથા પ્રતિદિન પચપરમેષ્ઠીને ૧૦૮ ખમાસણા આપે છે. અનેક જવાબદારી હાવા છતાં પશુ આ ચાતુર્માસ દરમ્યાન શિષ્યાની વિનતિથી સાધુ તથા શ્રાવક જીવનોપયોગી જે અનેકવિધ સરલ, સુર્યોધ પદ્યકૃતિની રચના કરી ઇં તે પ્રસ્તુત પુસ્તકમાં છાપવામાં
આવેલ છે.
પૂજ્યશ્રીનાં આવા તપઃપૂત અપ્રમત્ત જીવનમાંથી પ્રેરણા પામીને પૂજ્યશ્રીનાં શિષ્ય-પ્રશિષ્યા પણ તપ-જપ, જ્ઞાન—યાન આદિ સુંદર આરાધનામય જીવન જીવી રહ્યા છે. ૬ મુનિવરોનાં વિવિધ આગમાનાં ગૃહર્ડીંગની તપશ્ચર્યા ચાલુ છે. તથા સર્વે મુનિવરો વધી તપ, વીશ સ્થાનક તપ, એકાંતરા આય‘ખિલ, એકાશણા, બ્યાસણા, આદિ યથાશકય તપશ્ચર્યાં સાથે અભ્યાસાદિમાં લીન છે.
પર્યુષણ દરમ્યાન શ્રીસ ંઘાની વિનંતિથી પૂજ્યશ્રીની આજ્ઞા મુજબ કેટલાક મુનિવરો તથા સાધ્વીજીએ વિવિધ સંધામાં
(૧૧)
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
aracons
OOO
maaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa આરાધના કરાવવા ગયા હતા. તેથી પર્યુષણ બાદ વૈયાવચ્ચશીલ પૂ. મુનિશ્રી પુણ્યોદયસાગરજી મ. સા. ઉગ્ર તપસ્વી પૂ. મુનિશ્રી નયપ્રભસાગરજી મ. સા. તથા પૂ. સા. શ્રી રત્નયશાશ્રીજી મ. સા.એ મા ખમણ (૩૧ ઉપવાસ) જેવા ઉગ્ર તપની આરાધના સુંદર રીતે પૂર્ણ કરેલ. તે દરમ્યાન પૂ. સા. શ્રી પુણ્યોદયશ્રીજી. મ. સા., પૂ. સા. શ્રી મોક્ષગુણાશ્રીજી મ. સા. તથા પૂ. સા. શ્રી સંયમ ગુણાશ્રી જી મ. સા.એ અનુક્રમે ૮, ૧૬ તથા ૧૧ ઉપવાસની તપશ્ચર્યા શાતાપૂર્વક પૂર્ણ કરેલ. તથા શ્રાવક-શ્રાવિકા સંઘમાં પણ ૨૧ અઠ્ઠાઈ થયેલ!– - અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ: ઉપરોકત તપશ્ચર્યા આદિ આરાધનાની
અનુમોદનાથે પ્રથમ આસો સુદ પ થી છ મહાપૂજન સહિત ભવ્યાતિભવ્ય જિનેન્દ્ર ભક્તિમય અઠ્ઠાઈ મહેત્સવ ઉજવવામાં આવ્યું હતું. - પારણાનાં અપૂર્વ ચડાવા ! ભા. વ. ૨ ના પૂ. સા. શ્રી પુણ્યોદયશ્રીજી મ. સા.ના ૮ ઉપવાસ તથા પૂ. સા, શ્રી મોક્ષગુણશ્રીજીના ૧૬ ઉપવાસના પારણું પ્રસંગે પ્રથમ વહેરાવવાને લાભ પૂજ્યશ્રીના ચાતુર્માસને લાભ લેનાર શ્રી ઘમંડીરામજી મેવાણી પરિવારને આપવામાં આવેલ. ત્યારબાદ બીજે લાભ ૬૬૬૬ આયંબિલ દ્વારા શ્રી લખમશી ઉમરશી ગાલા પરિવાર (સા. શ્રી મોક્ષગુણાશ્રીજી મ. સા.નાં સારી કુટુંબીજને) એ તથા ત્રીજે લાભ ૧૦,૦૦૧ એકાસણું દ્વારા શ્રી દેવજી જેઠાભાઇ પરિવાર (સા. શ્રી પુણ્યદયશ્રીજી મ. સા. ના સંસારી કુટુંબીજને) એ લીધેલ. ઉપરોક્ત આયંબિલ તથા એકાસણું અનુક્રમે ૫ તથા ૭ વર્ષમાં કરવા-કરાવવા દ્વારા પૂર્ણ કરી આપવાનું જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું.
પ્ર. આ. સુ. ૧૨ ના પ. પૂ. અચલગચ્છાધિપતિશ્રીના વાર્ષિક તપના તથા ઉપરોક્ત ૩ માસખમણ તથા ૧૧ ઉપવાસના પારણું નિમિત્તે પ્રથમ ગુરુપૂજનને લાભ શ્રી ગોવાણું પરિવારને આપવામાં આવ્યા હતા. દ્વિતીય ગુરુપૂજનને લાભ રૂા. ૫૦૦૧ ના ચડાવાથી શ્રી નાનજીભાઈ લીલાધર (નરેડીવાલા) એ લીધેલ.
ત્યાર બાદ પ્રથમ વહેરાવવાને લાભ શ્રી ગેવાણી પરિવારને અપાએલ બીજે લાભ રૂા. ૬૫૦૧) માં શ્રી ચીઆસર જૈન, સંઘે, ત્રીજે લાભ ૭૦૦૦) આયંબિલથી શ્રી માવજી વેલજી
મોટા રતડીઆવાલાએ તથા ચોથો લાભ ૧૪૦૦) એકાસણુથી maaaaaaaaaaaaaaaassoooooo
(૧૨)
ક
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
@@
@
@
@
@
@
@@
@
@
@
@
@
@@
@@
@@
@
@
@
@
@@
@
@
@
@
@
@
@@
naabraaaaaaaaaaaaaaaaaasraas
શ્રી રતિલાલ ઠાકરશી (પૂ. મુનિ શ્રી પુણ્યદયસાગરજી મ. ના સંસારી મામા) એ લીધેલ.
સાલંબન ધ્યાન પ્રયોગો:- નવપદજીની એળી પૂર્વેનાં બે રવિવાર દરમ્યાન સવારે ૯ થી ૧૧ દરમ્યાન ૪૦ વર્ષોથી શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર તથા ધ્યાનનાં અનુભવી સાધક શ્રાધ્ધરત્ન શ્રી દામજી જેઠાભાઈ ( કચ્છ સુથરીવાલા ) એ ચિત્ર સહિતશ્રી નવકારમંત્રના જાપ તેમજ ધ્યાનની સુંદર સમજ આપીને ધ્યાન પ્રયોગ કરાવેલ જેનાથી શ્રેતાઓનાં હદયને
ખૂબ જ શાંતિ તથા આનંદની અનુભૂતિ થયેલ. છેક પુન: સિધચક્ર પૂજન તથા સાલંબન ધ્યાન – ફરી
નવપદજીની ઓળી દરમ્યાન આ પૂનમના દિવસે શ્રી જગશીભાઈ વીરા પત્રીવાલા ( વિજય ટ્રાન્સપોર્ટ વાલા) તરફથી આયોજિત શ્રી.સિદધચક મહાપૂજન પ્રસંગે સુપ્રસિધ્ધ વિધિકાર તથા ૨૩ વર્ષોથી ધ્યાન કેગનાં સાધક શ્રી બાબુભાઈ કડીવાલાએ પણ સવારનાં ઘા થી ૮ દરમ્યાન સાલંબન અરિહંત ધ્યાનને પ્રાગ ખૂબ જ સુંદર રીતે કરાવેલ જનતાનાં આગ્રહથી ફરી બીજા રવિવારે પણ તેમણે ધ્યાન પ્રયોગ કરાવેલ. જ્ઞાનસત્ર (શિબિર) નું આયોજન - દીવાળી વેકેશન દરમ્યાન બાળકો તથા યુવાનોની નૈતિક તેમજ આધ્યાત્મિક ઘડતર માટે, ધામિક સુસંસ્કારનું સીંચન કરવા માટે, સાંસ્કૃ– તિક મૂલ્ય સમજાવવા માટે કા. વ. ૨ થી ૧૦ દિવસીય, શ્રી આયરક્ષિત જેન તત્વજ્ઞાન વિદ્યાપીઠ સંચાલિત દાદાશ્રી કલ્યાણસાગરસૂરિ જૈન ધાર્મિક જ્ઞાનસત્ર (૧૧મા) નું આયોજન કરવામાં આવેલ. ૨૦૦ જેટલા બાળકોને પૂ. મુનિવરોએ સુંદર તાલીમ
આપી હતી. - તૃતીય અધિવેશનની તૈયારી - આગામી વર્ષમાં દ્વિતીય ફાગણ સુદ ૬-૭-૮ દરમ્યાન શ્રી અખિલ ભારત અચલગચ્છીય ચતુવિધ જૈન ઘનું તૃતીય અધિવેશન ભરવા માટે પણ આ ચાતુર્માસ દરમ્યાન ચકે ગતિમાન થયા છે. અને પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં આગેવાન શ્રાવકેની મીટીંગે ભરાયેલ તેમાં આ ચાતુર્માસને સંપૂર્ણ લાભ લેનાર સમાજરત્ન શ્રેષ્ટિવર્ય શ્રી ઘમંડી રામજી મેવાણીની અધિવેશનને નવા વરાયેલા પ્રમુખ તરીકે સર્વેનુમતે પસંદગી કરવામાં આવી છે...
@
@
@
@
@
@
@
@
@
mana
@
@
@
@
@
@
(૧૩)
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
* ચાતુર્માસને દીપાવવા સહયોગ આપનારા ભાગ્યશાળીઓ :
આ ચાતુર્માંસને સુંદર દીતે દીપાવવા માટે શ્રી ઘમંડીરામજી ગાવાણી પરિવારે તાતન-મન-ધનથી ખૂબજ અનુમાદનીય ભાગ લીધા જ છે. પરંતુ સાથે સાથે શ્રી ખ`ભાલાહીલ જૈન સંઘ, શ્રી તારદેવ કચ્છી જૈન સંઘ તથા સઘવી સુશ્રાવક શ્રી વિસનજી લખમશી સાવલા, શ્રી ગિરીશભાઈ ગાલા શ્રી શામજીભાઈ તથા શ્રી ડુંગરશીભાઇ (અમર સન્સવાલા), શ્રી અમચંદુભાઇ (નવનીત પ્રકાશન)
શ્રી જેઠાલાલભાઇ તથા શ્રી ભવાનજીભાઈ સુરજી (રામન સ્ટેાસવાલા), શ્રી જગશીભાઈ (વિજય ટ્રાન્સપોટ વાલા), શ્રી બચુભાઈ રામાણીઆવાલા, શ્રી કલ્યાણજીભાઈ નરેડીવાલા, શ્રી લાલજીભાઈ તથા શ્રી સુંદરજીભાઈ બાડાવાલા, શ્રી લાલજી ભાઈ ઠકકર વગેરે શ્રેષ્ડીવોએ પણ ખૂબ જ સુંદર રીતે સાથ સહકાર આપેલ છે. સ્થાનકવાસી ભાઈઓએ પણ સુદર સહયાગ આપેલ છે. * પ્રસ્તુત પુસ્તક પ્રકાશન:—આમ આ ચાતુર્માસ દરમ્યાન થયેલ ઉપર મુજબનાં અનેકવિધ શુભકાર્યની સાથે શ્રાવકજીવનને માટે ખાસ ઉપયાગી એવા પ્રસ્તુત પુસ્તકનુ પ્રકાશન થઈ રહેલ છે તે ખૂબ જ આનંદની વાત છે. સુજ્ઞ શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ પ્રસ્તુત પુસ્તકનું મનનપૂર્વક વાંચન કરી તદ્દનુરૂપ જીવન જીવીને માનવ-ભવને સફળ બનાવા એ જ શુભેચ્છા.
લી.
શ્રીમતી અકીબેન ધડીરામ ગેાવાણી આદિનાથ શ્વેતામ્બર જૈન દેરાસર ટ્રસ્ટ શ્રી ખભાલા હીલ જૈન મધ શ્રી તારદેવ કચ્છી જૈન સઘ
* છરી સઘ સાથે દીક્ષા પ્રસગે થાણા તરફ વિહાર : ચાતુર્માસ પછી તરતજ કા. વ. ૧ નાં પૂજ્ય શ્રી અહીંથી ઇરી પાળતા સંઘ સાથે થાણા તરફ વિહાર કરશે અને ત્યાં ચાર યુવા મુમુક્ષુ ભાઈ બહેનેા (૧) શ્રી દીપક સાવલા (૨) શ્રી મુકેશ દેઢીઆ (૩) કુ. રેખાબેન (૪) તથા કુ. ભાવનાબેન પૂજ્યશ્રીનાં વરદ હસ્તે કા. વ. ૧૦ નાં રાજ ભાગવતી પ્રવ્રજ્યા અંગીકાર કરશે. ચારે મુમુક્ષુઓનુ અત્રે સિદ્ધચક્ર પૂજન પ્રસંગે શ્રી બાબુભાઈ કડીવાલાનાં હસ્તે શ્રી ઘડીરામજી માવાણી પરિવાર વગેરે તરફથી બહુમાન કરવામાં આવ્યું હતું.
Fabian
aaaa
(૧૪)
2
のののの
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
waarabuuanabubuwoninebook
પૃષ્ઠ લીટી
– શુદ્ધિપત્રક – અશુદ્ધ ઘાવું
થાવું
સંપટ
લંપટે
તેમ
માછલા
૩૫
નિર્વાહ
૩૭
પાછલા નિર્વાણ વિમાસણ માસ ૨જાના પ્રાંતે પામી અનિવાય અહીંથી દિવસ પરંતુ વિના અથવા આચિત્ત કે પહેલાં વિભાગમાં વિરમત ઠરવાથી પરિમણાને સુમ
૬૦
graaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaabenauracs
વિમાસણમાં મારા રાજાના પ્રાંતે સમાધિમરણ પામી અનિવાર્ય અહીં દિવસે પરંતુ ગુરુવંદન કર્યા વિના અથવા અચિત્ત પહેલાં કે વિભાગ પાડવામાં વિરમણ કરવાથી પરિમાણને
૧૦૯
૧૯
૧૧૧
કુસુમ
૨૦
કૃષિ
૧૧૭ ૧૧૭ ૧૨૧ ૧૨૭
મહિનામ
૧૮
મદિર,
૧૩૨
દરરોજ
૧૩૨ ૧૩૨
મહિનામાં મદિરા, દરરેજ આદિ વખતે અશક્તિને સંયમી સંગે
અદિ વખ અસક્તિને સયમી સગે
૨૧
haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
sasasasasasasaran
@
પૃષ્ઠ લીટી
૧૪૨ ૧૪૩
અશુદ્ધ રસ્થૂલભદ્ર સવ વિરત કાર્યોત્સગથી રચિયતા
સ્થૂલભદ્ર સવ વિરતિ કાયેત્સગથી રચયિતા
૧૫૦
૧૧
@@
૧૫૮
૨૨ ૨
સવી
નિયમ
@
૧૬૫
* # # - -
@
સવા નયમ સૂજતે લાડ દુકૃતના ગુહ
૧૬૯
૧૭૨
૧૭૨ ૧૭૩ ૧૭૪ ૧૫
દ્વષથી
પ્રતિદિન સૂતે લાડુ દુકૃતની ગહ દ્વેષથી યુક્ત પ્રકૃષ્ટભાવથી થી
૩૦ ૩૧ ૨૫ ૧૬ ૧૩
મુક્ત અકૃષ્ટભાવથી
૧૭૬
@
@
@@
@@
@
@
@
શ્રાવક કર્તવ્ય પદ (રાગ – મંદિર છે મુકિત તણ) ( રચયિતા: અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આ. ભ.
શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા.) હે શ્રાવકો માને જિનાજ્ઞા, મિથ્યાત્વ તજે સમકિત ધરે જિન દર્શન પૂજા ગુરુવંદન વાણુ સુણે, સાધર્મિક ભકિત કરે નિત્ય સવાર-સાંજે પ્રતિક્રમણ કરે, પવે પૌષધ સામાયિક કરે દાન શીલ તપ ભાવ ધમ કરે, સ્વાધ્યાય કરો, નવકાર સ્મરે. ૧ તીર્થયાત્રા જિન રથયાત્રા કરે, પપકાર કરે સંવર ધરે ઉપશમ વિવેક સમિતિ ધરે, છકાય જીવ રક્ષા કરે અનંતકાય અભક્ષ્ય તજે, મધ માખણ માંસ દારૂ તને પરસ્ત્રીગમન તજે, રાત્રિભેજન તજે, સીને નાટક તો નીતિ તો. રા ઈન્દ્રિયે જીતે, ધમસંગ કરે, શાસ્ત્રલેખન સંઘ બહુમાન કરે સત્પાત્ર પિ ધર્મોન્નતિ કરે, જિનાલ ઉપાશ્રય નિર્માણ કરે કરે જીર્ણોદ્ધાર સાધમ દીને દ્વાર, ચારિત્ર લેવા સદા મન કરી ગૌતમ નીતિ “ગુણુ કહે એ શ્રાવક કાર્ય કરે મુનિ થઈ શિવ કરે Ila
@
@
@
@
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
તા
શ્રાવકની કરણ”
રચયિતા : અચલગચ્છાધિપતિ, તીર્થપ્રભાવક, પ. પૂ. આ. ભ.
શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા. મંદિર છે મુક્તિ તણુએ દેશી
રાગ- હરિગીત ૧ નવકારમંત્ર ગણીને શ્રાવક, ઉઠવું ચાર ઘડી રહે
કયા દેવગુરુ કર્યો ધમ કુલાચાર, મુજ એવું મનમાં લહે સામાયિક રાઈ પ્રતિક્રમણ કરી, પચ્ચકખાણ યથાશક્તિ કરે જિનદેવ દશન પૂજા કરે ગુરુ, વાંદે વ્યાખ્યાન સુણે ખરે /૧ ૨ ભાવે ભાવના આત્મ ચિન્તન કરે હિત સ્વપરનું ચિંતવે સહી દીક્ષા લેવા નિત્ય ભાવના કરે, દીક્ષા લેવાનું ભૂલે નહીં સ્વ કુટુંબ મિત્ર સ્વજન આદિને દીક્ષા, ભાવના કરાવે સહી
શ્રદ્ધાથી એવું માનતા રહે, દીક્ષા વિના કલ્યાણ નહી. રસ ૩ સંગે દીક્ષા ન લઈ શકે તે, વ્યાપાર ધંધે નીતિયે કરે નિત્ય ચૌદ નિયમધારી પાળે, વ્રતબાર શ્રાવના ધરે ચૈત્યવંદનો સ્તવને સ્તુતિઓ, પાંચ પ્રતિકમણ શીખે સહી
જીવ–અજીવ, નવતત્વ દંડક, અષ્ટકમ જ્ઞાન લહી રાચેમાંહી hall ૪ સ્વાધ્યાય નિત્ય કરે સૂજતા, આહારાદિ નિત્ય સાધુ ને દયે
બત્રીશ અનંતકાય, બાવીસ અભક્ષ્ય, પ્રતિજ્ઞા કરી મુખમાં ન લીયે દોષ જાણું રાત્રી ભેજન ન કરે, કંદમૂળ પણ ખાય નહીં
બાળ અથાણ, ત્રણ દિન ઉપરના, અથાણાને ત્યાગ કરે સહી ૨ પ દ્વિદલ સહ કાચા ગેરસ નહીં ખાય, વાસી અન્ન ખાયે નહીં
મધમાખણ મદિરા માંસ ન ખાવે, છ વિગઈમાંથી ધારે સહી કાચા કૂણા ફળ નહીં ખાય આઠમાસ, પત્ર ભાજી ખાયે નહી કીસમીસ દ્રાક્ષ ખારેક ખજુરાદિ, આઠ માસ નહીં ખાય સહી //પા. અણગલ પાણી પીએ નહીં, વસ્ત્ર અણગલ નીરે ધૂએ નહીં ધૃતની પરે જલ વાપરે, પાણી બે બે વાર ગાળે સહી જીવરક્ષા યત્ન કરે ઈમ્પણ ચૂલો, વાપરે જિમ પાપ નહીં ધી દૂધ દહીં તેલ ગેળછાસ આદિ ઉઘાડા ન મૂકે સહી દો
AooooAળળળળળળળ
(૧૭)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭ પાપખાણુ પંદરે કર્માદાન તજે, તેામાં દોષ લગાડે નહીં તાલ કૂડા માપ રાખે નહીં, કૂડા લેખ ખાતા લખે ન સહી કંદમૂળ માખણ મધ દારૂ માંસ, આદિ વેપાર કરે નહી રંગણ પાસાદિ કરાવે નહીં ગલી,
ધાઉડી, લાહાદે વેચે ન સહી ।।ા ૮ દિવસ ચરમે ચાવીહાર પચ્ચખે, શુદ્ધિ માટે પ્રતિક્રમણ કરે (નિત) વેાસીરાવે પાપ સ્થાન, ખમાવે જીવરાશિ, અરિહંતાિ શરણાધરે, પાંચ મેાટા ખાટા ન મેલે શકય, અસત્ય ટાળે ચારી કરે નહીં બ્રહ્મચય પાળે કે પર સ્ત્રી વેશ્યા, કુમારી સેવન તજે સહી. II૮ હું આરભ તજે પાખી આઠમાદિ પવે, પૌષધ કરી ધમ ધ્યાને રહે ઉપવાસાદિ તપ યથાશક્તિ કરે, તપસ્વી ભક્તિના લાલ લહે સત્પાત્ર સાધુને દાન દીધે નિત્ય, સાધમિક ભકિત કરે દીન દુ:ખીયા પર દયા લાવી દુઃખ હરે, જીવા છેડાવા મન ધરે ||
૧૦ દાનશીલ તપ ભાવ ધમ સાધે, જિનમદિશ બધાવે સહી તીથયાત્રા કરે કરાવે સંઘ સહુ, જિનાજ્ઞા ભંગ કરે નહી ધમ શાળા ઉપાશ્રયા કરે જિનાલય, તીથ જીર્ણોદ્ધાર કરે સહી જ્ઞાન ભંડારા કરે જૈન શાસ્ત્રો લખાવે આશાતના કરે કરાવે નહી'
||૧૦||
૧૧ અનથ દંડ તજે સિનેમા નાટક ટી. વી. સાત વ્યસના તજે. શ્રાવકનાં એકવીશ ગુણેા ધરે, ગુરુ પ્રવેશ મહેાત્સવ કારજે દશ ચંદ્રવા સાત ગલણી, દેવગુરુ ફાટા, દ્વીક્ષેાપકરણ ધરા ધારે ન ઉદ્ભટવેશ ઉત્સૂત્ર, ખાલે નહી પાપ ભીરુવરા ||૧૧|| ૧૨ અંત સમયે ચાર આહાર તજી જીવા, ખમાવી પાપ વેસિરાવી દે. ચાર શરણ લઇ નવકાર ગણતા મેહ તજી દૈહ ત્યાગી દે આનંદ કામદેવ કુમારપાલ, વસ્તુપાલ તેજપાલ અભયજી તિમ સુંદરી સુલસા રેવતી મયણાદિ દૃષ્ટાંતે વિચારાયજી ।।૧૨।
૧૩ પરભાવ તજી જિન ભાવે ભજી શ્રાવકા કરે આવી કરણીજો આઠ કર્માં પાતલા પડે ધર્માંય, થાય ક્રમે મળે માક્ષ તા બે હજાર આડીશ શ્રાવણ શુદિ તેરસે મુબઈ મહાલક્ષ્મી રહી રચી અચલગચ્છપતિ આય કલ્યાણુ ગૌતમ નીતિ ગુણસૂરિ સહી
119311
卐
(૧૮)
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
napaswaaaauuuuuuusad
- અનુક્રમણિકા :
વિષય
પૃષ્ઠ વિષય ૫૪ ધર્મો રક્ષતિ રક્ષિતઃ (સત્ય ઘટના)
assorturaadrachandise
૨ ૩ પ્રકાશકીય નિવેદન $ ૪ પુસ્તક વિષે કાંઈક 9 ૬ ચાતુર્માસની ઝલકે ૨. ૧૫ શુદ્ધિ પત્રક R ૧૬ શ્રાવક કર્તવ્યપદ $ ૧૭ શ્રાવકની કરણી ૨ ૧૯ અનુક્રમણિકા ? ૨૦ શ્રી ગૌતમસ્વામીન રાસ 3 ૨૩ ગૌતમસ્વામી – અષ્ટક
૫૫ બે પ્રકારનાં નિયમ વિષે સમજ છે ૫૬ થી ૭૦ વિધેયાત્મક ૩૪ નિયમે $
૧ થી ૮૦ નિષેધાત્મક ૨૨ નિયમે રે |૧ થી ૮૩ લીધેલા નિયમોની યાદી છે
છે ૧ શ્રી નવકાર મહામંત્ર ૨ ૨ આવ્યો પ્રભુ તારે દ્વાર (સ્તુતિ) |૪ થી ૧૦૫ સમ્યક્ત્વ મૂલ શ્રાવકનાં $ ૪ કર વિચાર તે પામ
૧૨ વ્રતો ? ૨ ૬ મંગલ ભાવના (પ્રાર્થના) ૮૫ અગત્યની સૂચનાઓ
૭ શું પ્રતિજ્ઞા એ બંધન છે? ? ? |૧૧૩ ૧૪ નિયમ ૨ ૧૨ ઝ હી અહં નમ: (ધૂન) |૧૧૮ ૩૨ અનંતકાય
૧૨૦ ૨૨ અભક્ષ્ય
૧૩૭ સોળ ભાવનાનું સેળ ઢાળિયું (પદ્ય) છે } ૧૪ થી ૫૪ પ્રતિજ્ઞાની મહત્તા દર્શાવતી
૧૪૬ અષ્ટપ્રવચન માતા (પદ્ય) હું ૧૪ ગાંઠ તો છોડવી પડશે.
૧૫૧ સમકિત સડસઠીનું ચઢાળિયું , $ ૧૬ વાહ રે ચન્દ્રયશા
૧૫૭ શ્રી પુણ્યપ્રકાશ સ્તવન પચઢાળિયું) $ ૩ ૧૮ વંકચૂલની કથા
૧૬૩ શ્રી વીર જિન સ્તવન ૨ ૩૦ વિજય શેઠ—વિજ્યા શેઠાણું
૧૬૫ શ્રાવકની કરણી ૩૫ હરિબળ માછીની કથા $ ૪૩ કમલની વિચિત્ર પ્રતિજ્ઞા
૧૬૮ ઋતુવંતી બહેનોને ખાસ સૂચના ૨ ૪૭ દામન્નકનું દ્રષ્ટાંત
૧૭૨ શ્રી પંચસૂત્ર (પ્રથમસત્ર) ભાષાંતર પર સાવધાન!!!
૧૭૬ પ્રકાશિત પુસ્તકોની નામાવલી
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
nananananasiasanaaaaaaaaaaa
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Baaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
શ્રી ગૌતમસ્વામીને મોટો રાસ રચયિતા: અચલગચ્છાધિપતિ યુગપ્રભાવક પ. પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સાહેબ
દાળ ૧ લી (મનમેહન મેરે-એ દેશી) { મહાવીર પ્રભુ ચરણે નમી મનમેહન મેરે,
કહું ગૌતમસ્વામીન રાસ રે મન રાસ બેલતાં સાંભળતાં વધે મન હદ્ધિસિદ્ધિ પૂરે આશરે.....મન ૧. $ જબૂઢીપે ક્ષેત્રે ભારતમાં મન, મગધ દેશ મહાર રે મન;
ત્યાં રાજગૃહી પુરી સમૃદ્ધા મન રાજા શ્રેણિક રાજ્યકાર રે મન મેરા ગોબર ગામ સમૃદ્ધિ ભર્યો મનવસુભૂતિ વિપ્ર ગુણાધાર રે મન; તસ ભાર્યા નામે પૃથ્વી વરા મન સુરૂપ સુશીલા ગુણગાર રે મન ફા પુત્ર ઈન્દ્રભૂતિ થયા નિરૂપમ મન રૂપ ગુણેના ભંડાર રે મન સાત હાથ વર દેહે શોભતા મન ચૌદ વિદ્યા પાર કરનાર રે મન ૪n 2 જસ તેજ જોઈ સૂર્યચંદ્રમા મન થયા આકાશે ભમનાર રે મન નેત્રવદન હસ્તપદ કમલ મન જઈ પડયા જલે પદ સાર રે મન પણ જસ રૂપ અનુપમ દેખીને મન અંગહીન થયે કામદેવ રે મન મેરૂ-સાગર સમ ધીર ગંભીર મન જાણે કરી પૂર્વે જિનસેવ રેમનો દા મિથ્યા દેવધર્મને સેવત મન. પાંચસો છાત્ર પરિવાર રે મન બહુ જીવ હિંસાકર યોને મન થાય નિરંતર કરનાર રે મન ડી ગૌતમ ગોત્ર ઇન્દ્રભૂતિનું મન મિથ્યા સંગે મિથ્યા ધમકાર રે મન ગૌતમ નીતિ ગુણ સૂરિ કહે મન ધમ નામે પાપ કરનાર રે મન માટે
@mwanducabboccaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
તાળ બીજી (સાંભળજે મુનિ સંયમ રાગે-એ દેશી) વીર કેવલ પામ્યા એ સમયે, દેશના નિષ્ફળ થાય રે પાવાપુરી આવ્યા સંધ સ્થાપવા, ત્યાં સસરણ રચાય રે વીર૦ //લા સમોસરણે સિંહાસને બેઠી, ચઉવિધ દેવોથી સેવાય રે ચામરે વીંજાય ત્રણ ત્રે શોભે, પંચવિધ પુષ્પવૃષ્ટિ થાય રે વીર દેવ-દુંદુભિ વાગે સુર આવે, ઝળહળતા વિમાનોએ રે દેખી ઇન્દ્રભૂતિ કહે ય આવે, પણ સુર વીર પાસે જાય રે વીર૩ અભિમાને ઈન્દ્રભૂતિ એમ બેલે, મૂહજનેથી આવું થાય રે પણ જાણકાર દેવો કેમ ભૂલે, મુજ સમજ્ઞાની ન કયાંય રે વીર૦ નિશ્ચય કેઈ પાખંડી પાક, મારાથી કેમ સહેવાય રે
અભિમાને હંકારે કરતા, ઇન્દ્રભૂતિથી ત્યાં જવાય રે વીર. પા. દેખી સમસરણાદિ સમૃદ્ધિ, સુર ઈદ્રોથી સેવાય રે આતે મહાઈન્દ્રજાલિયો લાગે, ઈન્દ્રભૂતિથી વિચારાય રે વીરદા
(૨૦)
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
પાંચસે શિષ્ય પરિવય ઈન્દ્રભૂતિને, બેલાવે વીર જિનરાય રે ઇન્દ્રભૂતિતું કેમ કુશલે આવ્યોને સુનું નામ વિસ્મિત થાય રે વીર માળા ૨. વેદપદેથી સંશય ટાળે વીર, ગોયમે માન મૂકાય રે ગૌતમ નીતિ “ગુણસાગરસૂરિ
કહે, પાંચસે સહ શિષ્ય થાય રે વીર દા
ઢાળ-ત્રીજી રે જીવ જૈન ધર્મ કીજીએ... અ હે નાથ તમારા ચરણોમાં...
રાખના રમકડાં... હો એક પંખી આવી ઉડી ગયું... મહાવીર પાસે દીક્ષા લીધી, સુણ અગ્નિભૂતિ આદિ દ્વિજરાય રે સંશય ટાળી દીક્ષા લીયે, અગિયારે ગણધર કરાય રે મહાવીર૧ દ્વાદશાંગી ત્રિપદીયે રે, કરે જગ બહુ ઉપકાર રે છઠ્ઠ છઠ્ઠ તપ કરે સંયમી, ઇન્દ્રભૂતિ ગણધાર રે મહાવીર પર પાંચસે શિષ્ય મુનિ પરિવર્યા, ઉપકાર કરે છે અપાર રે સમવસરણે સંશય પૂછી, થાયે લોકહિતકાર રે મહાવીર પાવા દિક્ષા દીયે જે જે ભાવિકને, તે તે કેવલી થાય રે, પિતે કેવલી નહીં તોયે, કેવલ જ્ઞાન દેવાય રે..મહાવીર જા ગૌતમ કહે મુક્તિ પામું કે નહીં, વીર કહે અષ્ટાપદે જે રે, આપલબ્ધિએ જઈ જિન વાંદે, ચરમ શરીરી તેહ રે......મહાવીર પા પંદરસે કષિ ચડી શકીએ નહીં, તે આ ચડી શકે નૈવ રે, સૂર્યકિરણાલંબી ગોયમે ચડી, વાંદ્યા અષ્ટાપદે દેવ રે....મહાવીર || પુંડરિક કંડરિક અધ્યયન કહી,
દીયે વજાસ્વામી જીવને બેધ રે, વળતાં સર્વ તાપસ પ્રતિબંધી,
સહ લઈ કરાવે આતમરોધ રે...મહાવીર) IIછા ખીર લાવી પાત્રે અંગૂઠે રાખી, સવેને પારણું કરાવે રે, ખીરથી પાત્ર ભરેલ જાણી, પાંચસે કેવલ પાવે રે...મહાવીર પાટા સમૃદ્ધિ દેખી સમસરણાદિ, પાંચસો કેવલી થાય રે, ઋષિ પાંચસો વીર વાણું સુણી,
થાય જગ જેવાય રે....મહાવીર૦ લા બેદિત ગાયમને વીર કહે, આપણે તુલ્ય હેશું દેય રે, ગૌતમ નીતિ “ગુણ' સૂરિ કહે,
ગેયસ્વામી શાંતિ જોય રે....મહાવીર૦ ૧૦
vie
G
છે
(૨૧).
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
'
ઢાળ ૪થી ‘અપૂર્વ અવસર એવો ક્યારે આવશે’-એ દેશી) છે જગ વિચરી ઉપકાર કરી પ્રભુ આવીયા,
ઈન્દ્રાદિ પૂજિત અંતે પાવાપુરી માંય જે દેવશર્માને પ્રતિબોધવા ગેયમને મોકલી
- કમ ખપાવી શીધ્ર વીર મોક્ષમાં જાય છે.... જગ ૧ દેવાદિ ગમનાગમનથી મેક્ષ જાણીને,.
ગૌતમસ્વામીનાં દુઃખને ન રહ્યો પાર છે; ગોયમ વિલપતા કહે દર મને કેમ મેકૂલ્ય,
આવા સમયે વીર પાળે ન લેકવ્યવહાર જે...જગ0 Jારા માન્યું શું કેવલ મારી પાસે માગશે,
થાશે બાલ પરે વસ્ત્ર હાથ ખેંચનાર જે; સાથે મોક્ષમાં લઈ જાત તે સંકડાશ ત્યાં,
થાત શું થયા કેમ આપ સ્વાર્થ ધરનાર જે...જગo Bran તુમ સહમુજ સ્નેહ કે હવે તે ન ચિંતવ્યું,
હાય થયા કેમ આવે દગો દેનાર જે; 3 હે ગૌતમ કહી મુજને કોણ બેલાવશે, .
વીર વીર કહી થાઈશ કેને પૂછનાર જે...જગ ૪ બહુ વિલપી ગોયમે વિચાયું વિતરાગ એ,
વીતરાગતાનું ભાન મને કરાવનાર જે; મન વાળી શ્રેણિ ક્ષેપકે ચડી કેવલ લહે,
કેવલ મહિમા સુર કરે થયો જયજયકાર જે.....જગ પા વિચરી ઉપદેશી ઉપકાર કરી મુકિત વર્યા,
રાજગૃહીમાં ગોયમ બાણુ વષ ધાર જે; ગૃહી પચાસ વર્ષ છમસ્થ વ્રતી ત્રીશ વર્ષ રહી,
બારવર્ષ કેવલી રહી કર્યો ઉપકાર જે...જગ કેરા ગાયમ ગણધર સૌભાગ્ય નિધિ ગુણકેલિવન,
ચતુર્વિધ સંઘેશ અનંતલબ્લિનિધાન જે; કલ્પવૃક્ષ ચિંતામણિ કામઘેનુ કામઘાટ,
અષ્ટમહાસિદ્ધિ આપે યમ ગુણગાન ....જગ0 Iછા ગૌતમ નામ સ્મરે અઢળક સવ સંપત્તિ મળે,
વિન કષ્ટ દુઃખ શોક દરિદ્રતા જાય છે, જી હી શ્રી અસિઆઉસા ગૌતમસ્વામિને, - નમે નમઃ એ મંત્ર પ્રતિદિન જાપ કરાય જે...જગ ૮ ગૌતમ જેવા પુત્ર શિષ્ય જેહના,
ધન્ય ધન્ય તે માતતાત અને ગુરુરાજ જે; વિનય વિદ્યાનિધિ ગૌતમ સ્વામી રાસ આ,
પ્રભાતે ગણજે પ્રતિદિન મૂકી અન્ય કાજ જે...જગ૦ લા aamaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૨૨)
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
worrierererererereranna ગાયમ અભિમાન દીક્ષા ચઉજ્ઞાન વિનય જુઓ,
સમય ગોયમ મા પમાય એ વીરવાણ જે; પચાશ સહસ શિષ્યો થયા મહાવીરથી ઘણા,
નામ સ્મરણે દુઃખાય વિશિષ્ટ સર્વે જાણજે...જગ ૧ એહ રાસ જે ભણે ભણાવે સૂભળે,
તસ દુઃખ જાયે સંપ સમૃદ્ધિ થાય છે; ગૌતમનીતિ “ગુણસાગરસૂરિ' કહે સેવના,
ગૌતમ સ્વામીની અનંત શિવસુખ દાયજે જગ ૧૧ અચલગચ્છીય શેઠ ઘમંડીરામ કેવલચંદજી મેવાણી એ,
મુંબઈ તરૂપતિએપાટે, બે હજાર આડત્રીસે ચોમાસું એક કરાવ્યું ત્યાં આ વદિ પાંચમે ગૌતમ સ્વામીને રાસ એક
રચ્યું અચલગચ્છપતિ આર્યકલ્યાણ ગૌતમનીતિ ગુણાધિસૂરિએ
૨૦%AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA%
શ્રી ગૌતમસ્વામી અષ્ટક (રચિયતા : અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આ. ભ. (શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા.)
| (અનુષ્ટ્રપ દ) વસુભૂતઃ સુતઃ શ્રેષ્ઠ, પૃથ્વીમાતુ: સુનંદનઃ | ગેબરગ્રામવાસ્તવ્ય, સેપ્ટ યઋતુ ગૌતમઃ ૧૬ દેવેન્દ્રમનવેન્દ્રય, સસ્તુતઃ પૂજિતે ગુણી છે વીરે વિનયવાન વય: સેષ્ટ થતુ ગૌતમઃ પારા અનંતલબ્ધિમાન યસ્મ, દીક્ષાં યતિ તસ્ય તુ 1 જાયતે કેવલજ્ઞાન, સેપ્ટ યઋતુ ગૌતમ- Ila ત્રિપદી પ્રાપ્ય વીરાદ્ધિ, દ્વાદશાંગી ત્વરે વ્યધાતું ?
ઉપકાર્યભવયં, સેપ્ટ ચતુ ગૌતમઃ IIઠા ત્રિપંચશતસાધૂના, પરમાન્તન પારણમ ! અકાયદ્ધિ લડ્યા યઃ સેપ્ટ યઋતુ ગૌતમઃ પાર વીર વીર વદન વીર, પ્રશ્ન પૃચ્છતિ યઃ સદા ! ઉત્તર લભતે વીરાત્ સે યઋતુ ગૌતમઃ પદાળ ચસ્ય હિ સ્મરણું સંપસિદ્ધિદં વિધકહમ | શુભેચ્છાપૂરક નિત્ય, સેન્ટ ચછતુ ગૌતમ Iછી આદ્ય ગણધર સ્વામી, સંઘસ્ય મહાવ્રતી | ગુWબ્ધિસૂરયે માં, સેપ્ટ યચ્છતુ ગૌતમઃ /૧ » હૈ શ્રી અસિઆઉસ, ગૌતમ સ્વામિને નમઃ | મંત્ર હિ ચાષ્ટકં ગયું, લક્ષમી-સિદ્ધિ-સમૃદ્ધિદમ્ Iલા bora naaaaaaaaaaaaaaaaaaaa!
(૨૩).
નહneenકનકાકાજામ ઝાઝા
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
0000000!
BR
પ્રસ્તુત પ્રકાશનના ભાગ્યશાળી દ્રવ્યસહાયકાની નામાવલિ
રૂપીયા
૧૦,૦૦૧/- શ્રીમતિ અકીબેન ઘમ'ડીરામ ગેાવાણી આદિનાથ શ્વે. જૈન ટ્રસ્ટ
૫૦૦૧/- શ્રી કચ્છી જૈન સમાજ, મદ્રાસ
૩૨૫૧/– શ્રી કચ્છી દશા ઓસવાલ જૈન મહાજન હુબલી
૧૦૦૧/- શા શાંતિલાલ મગનલાલ ગેધરાવાલા
૧૦૦૧/- શા સુંદરજી ધનજી ખાડાવાલા ૧૦૦૧/- સ્ત્રી. ખીમજી દેવજી તલવાણાવાલા ના સ્મરણાર્થે હઃ લક્ષ્મીબેન ખીમજી
૫૦૧/- શા લાલજી વેલજી ખાડાવાલા
૫૦૧/- સ્વ. ખેતશી લખમશી દેશલપુરવાલાના સ્મરણાર્થે હઃ લક્ષ્મીબેન ખેતશી ૩૦૧/–શા રમણીકલાલ નાનાલાલ શાહ ૨૫૧/- સ્વ. ખેતમાઇ પૂજાભાઈ દેવપુરવાલાના સ્મરણાર્થે ઃ શા કરમશી (વેલજી) પૂંજાભાઇ ૨૫૧/- સ્વ. કરમશી હુંસરાજ ખીદડાવાલા ના સ્મરણાર્થે હઃ મુકેશ તથા ઝવેરી ૨૫૧/- મુમુક્ષુ દીપક કે. સાવલા ની દીક્ષા સ્મૃતિ નિમિત્તે હ્રઃ કિશાર કલ્યાણજી સાવલા
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
T
I');
'
*)
_
શ્રી નવકાર મહામંત્ર
)_
LI)
નમો અરિહંતાણું નામે સિહાણું નામે આયરિયાણું ન ઉવજઝાયાણું
નમો લેએ સવ્વસાહૂણું
એસે પંચનમુક્કારે
સવ્વપાવપણાસણે મંગલાણં ચ સવ્વસિં
પઢમં હેઈ મંગલં
( GWS
GUs
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
@
zaaanaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa અચલગચ્છાધિપતિ, યુગ પ્રભાવક ૫ પૂ. આ. ભ.
શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મહારાજ રચિત પ્રભુ સન્મુખ બોલવાની સ્તુતિ કે સ્તવના
@@
@
@
@@
@
@
@
@
@
@
આવ્યો પ્રભુ તારે દ્વાર, ભવ સમુદ્ર ઉતાર તું છે શરણ દેનાર, દયા સાગર મને તાર... (૧) તારી મૂતિ પાવનકાર, દીઠે શાન્તિને દેનાર, દુઃખ દુગતિ હરનાર, કૃપા સિંધુ મને તાર... તું છે દુઃખિયાને આધાર, હું છું દુઃખી નિરાધાર, તને ઘાવું વારંવાર, પ્રભુ તાર, મને તાર.. (3) આવ્યો............ મેઝાર, કર્યા... જુહાર, ગુણ ગાઉં વારંવાર, તારણહાર મને તાર.... (૪)
ગૌતમ નીતિ ગુણાધાર, બાળ કરે છે પિકાર, શાશ્વત સુખના દાતાર, પ્રભુ શીધ્ર મને તાર.. (૫) નોંધ:- ઉપરની ૪ થી ગાથામાં પ્રથમ પિતાના ગામનું બાદ ત્યાના
મુળનાયક ભગવાનનું નામ લેવું.
@
@
@
@
@
naasimamannaamaansaamaaaaaaaaaaaaaaaaa!
@
@
@
@
@@@
@@@
શ્રી જિનેશ્વર ભગવંતની સ્તુતિ
રાગ–મંદીર છે મુકિત તણાં અરિહંત છે ભગવંત છે, સર્વજ્ઞ છો સવદશ છે, 9 તીર્થંકાર છે સિદ્ધ બુદ્ધ છે, ઘો મુકિત પરમ પદસ્થ છો ના
જયવંત રહે ત્રણ ભુવન મંગલ, ભટ્ટારક સ્વામી શ્રેષ્ઠ છે, ભયમુકત દેવાધિદેવ છો, ઘો મુક્તિ પરમ દયાલુ છે જરા જય જગ ચિંતામણ ચૂડામણિ, પરમેશ્વરા જગદીપ છે, ભવજલધિ દ્વીપ જગક બાંધવ, મુકિત ઘો જગનાથ છો ? જય જનરંજક ભવ ભય ભંજક, દીન ઉદ્ધારક દીન શરણ છો, શિવમાગરથ જરામરણ છેદક, મુક્તિ ઘો ગુણસમુદ્ર છે Iril ક્રમવાદ્ધિપ્રવહણ ગુણ કરંડક, કામવારક પૂજ્ય છે, ગૌતમ-નીતિ ગુણ કહે ઘો મુકિત, મુનિ પુષ્ય ઉદ્યાન છે પ.
@@
@
@@
@
@
@@29
(૨)
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
naamaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
c2@
@
15 Mara La
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
તમે મહાપુણ્યદયે મળેલ આ ચાતુર્માસને જવલંત રીતે સફળ બનાવવા ઈચ્છો છો?... શું તમારું હૃદય, આ ચાતુર્માસમાં આરાધના યુક્ત જીવન જીવી ચાતુર્માસને ચિરકાળ પયત યાદગાર બનાવવાનાં અને મેઘેરા માનવભવને સફળ બનાવવાનાં મનેર સેવી રહ્યું છે ??... શું તમારું અંતર આ સંસારના મૃગતૃષ્ણા સમાન ક્ષણભંગુર ભૌતિક સુખો પાછળ નિરર્થક ફાંફા મારી મારી કંટાળ્યું છે? અને સાચા આત્મિક સુખ શાંતિને પ્રાપ્ત કરવા તલસી રહ્યું છે??? “હા”...તે આજથી જ આ પુસ્તિકામાં દર્શાવેલા, પરમકૃપાળુ શ્રી તીર્થંકર ભગવતેએ ફરમાવેલા મહા લાભદાયી નિયમને તમારા જીવનમાં વણી લેવા
માટે કટિબદ્ધ
બને. સર્વથા સહુ સુખી થાઓ !
@
@
@
@
@
@@
@
@
@@
@
@
@
SIllaps
@
@@
RIJ
9 KALAM
@
@
@૮S
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
(૩).
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
@
@
@@
@
@
@
@
samassaonararanasannarraaaassassina
@
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
“કર વિચાર તો પામ” » હી શ્રી અંતરીક્ષ પાર્શ્વનાથાય નમો નમ: અહે! અનાદિકાળથી, અનંતભવથી, કમની પરાધીનતાને કારણે આ ભયાનક ભવ–અટવીમાં, ૮૪ લાખ જીવનિઓની અંદર ફૂટબોલના દડાની માફક અત્યંત દુઃખમય અવસ્થામાં અહીં તહીં અથડાતા, રખડતા અને રઝડતા, ભમતા અને ભટકતા આ જીવાત્માને અનંત પુણ્યરાશિ એકત્રિત થાય ત્યારે મળે છે. આ મહામૂલો માનવ અવતાર !
માનવ અવતાર એટલે આ સંસારના તમામ દુઃખમાંથી સદાને માટે છુટકારો મેળવી, અનંત આત્મિક સુખનાં ધામ એવા મોક્ષ નગરમાં પ્રવેશ કરવા માટેનું એકમાત્ર પ્રવેશદ્વાર !....માનવ અવતાર એટલે સર્વકર્મો, સર્વ પાપો અને સર્વ દુઃખોથી રહિત બનાવાને અને આત્માના સહજ અનંત સમાધિ સુખને પામવા માટેનો જે અનન્ય ઉપાય-કેવલી ભાષિત અહિંસામય ધમ, તેને આચરવાની એક માત્ર સોનેરી તક!!..માનવ અવતાર એટલે અગણિત દુઃખોનું મૂળ વિભાવદશા (પુદ્ગલ રમણતા) ને ટાળી, અનંત સુખની ખાણ સ્વભાવદશા (આત્મ રમણતા)ની સાધના કરવા માટેનું એકમાત્ર અદ્વિતીય સાધના મંદિર !!! | માટે જ તે પરમકરુણવંત જ્ઞાની ભગવતે દિવ્ય શરીરવાળા દેવભવની પણ પ્રશંસા ન કરતાં હાડ–ચામથી મઢેલા અને મળમૂત્રથી ભરેલા એવા પણ આ માનવ દેહની ભારેભાર પ્રશંસા કરે છે અને માનવભવની પ્રત્યેક પળને ધર્મમય બનાવી દેવાનું ભારપૂર્વક એલાન કરે છે. તેમ છતાં પણ અનાદિકાલીન અજ્ઞાનતાથી ઘેરાયેલા, વિષય-વાસનાઓના વિષથી મૂતિ બનેલા સંસારની માયાજાળમાં ગળાબૂડ ડૂબેલા, મહમગ્ન જી પ્રાયઃ કરીને જ્ઞાની ભગવતેના એ એકાંત હિતકારી વચનના મર્મને સમજી શકતા નથી અથવા એનો વિચાર શુદ્ધાં પણ કરતા નથી. કોઈક વિરલ આત્માઓ થોડું ઘણું સમજે છે તે પણ એક યા બીજા કારણોસર તેનું યથાર્થ રીતે આચરણ કરી શકતા નથી...સંસારની અનેકવિધ ઉપાધિ, અને જ્ઞાનીઓના વચનના મર્મને સમજાવનાર ત્યાગી સાધુ-સાધ્વી ભગવંતોની નિયમિત હાજરીને અભાવ વગેરે કારણેસર કેટલાક હળુકમી યોગ્ય જીવો પણ ધમ તત્ત્વથી વંચિત રહી ?
જાય તે સુસંભવિત છે. laaaaaaaaaaaaaaaaaaanniagaan
@
@
@
@
@
@
@
@@
@
@
@
@
@
@
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
@
@
@
@
@
@
Daaaanaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
આવા સંજોગોમાં “ચાતુર્માસ ” એ એક મહાન આશીર્વાદરૂપ છે તત્ત્વ પુરવાર થાય છે. કારણ કે ચાતુર્માસમાં ચાર-ચાર મહિના સુધી નિરંતર ત્યાગી સાધુ-સાધવી ભગવતેના પતિત–પાવન દર્શન, વંદન, વાણીશ્રવણાદિને લાભ મળી શકે છે અને તેમના ઉપદેશ અને આશીર્વાદથી, પ્રેરણું અને પ્રોત્સાહનથી અનેક આત્માઓ ધમને મમ સમજી તે માગે સહેલાઈથી આગેકૂચ કરી શકે છે. માટે જ તે ચાતુર્માસને “ધર્મની મેસમ' કહેવામાં આવે છે...!
પરંતુ જેમ વેપારની “સીઝનમાં સાવધાનપણે વેપાર કરનાર વેપારી અને ચોમાસાની ઋતુમાં અપ્રમત્તપણે ખેતી કરનાર ખેડૂત ધન-ધાન્યાદિ સંપત્તિને પામી આખા વર્ષ પયંત સુખી થાય છે; જ્યારે એનાથી વિપરીત રીતે વર્તનાર, એટલે કે વેપાર કે ખેતીની
સમમાં આળસુ બનીને બેસી રહેનાર કે મેજ-શોખ, એશઆરામમાં સમય ગુમાવનાર વેપારી કે ખેડૂતને વર્ષભર પસ્તાવું પડે છે તેવી જ રીતે ધમની મેસમ–ચાતુર્માસમાં અન્ય સાંસારિક કાર્યોને ગૌણ બનાવી, અપ્રમત્તપણે ત્યાગી સાધુ-સાધ્વી ભગવંતેનાં સત્સંગ દ્વારા ધર્મને મમ સમજી, ધમ આરાધના કરી, ધમ સંસ્કારને સુદઢ બનાવી લેનાર ભાગ્યશાળી ધર્માત્માઓ આ લેક અને પરલોકમાં સાચા આત્મિક સુખ-શાંતિને પામી અનુક્રમે સર્વ દુઃખથી રહિત અને અનંત સુખોના ધામ એવા મોક્ષને પ્રાપ્ત કરે છે. જ્યારે એનાથી ઊલટું, ચાતુર્માસમાં પણ સંસારના ક્ષણભંગુર, આભાસિક અને પરિણામકટુ એવા પગલિક સુખમાં જ મશગૂલ રહેનાર, કંચન, કામિની, કુટુંબ, કાયા અને કાતિના વિચારમાં જ રાત-દિવસ ગુલતાન બની ગુરુગમ દ્વારા ધર્મના મને સમજવા કે તેને આચરવા માટે તદન ઉપેક્ષા કરનાર વિચારે પામર જીવાત્મા પણ આ અમૂલ્ય માનવ ભવને હારી જાય છે અને ભારેકમી બની ચિરકાળ પયત નરક-નિગોદ કે તિર્યંચ આદિ દગતિઓમાં અત્યંત કરુણાજનક દુઃખમય સ્થિતિમાં રીબાય છે! મૈયારી !... ભલે ને પછી એ માટે અબજોપતિ શેઠ હોય, અઢળક સમૃદ્ધિ શાળી રાજા હોય કે પછી છ ખંડ પૃથ્વીને સ્વામી ચકવતી પણ કાં ન હોય !!!...
આપણા જીવનમાં પણ કયાંય આવું ન બને, અને મહાન પુણ્યદયથી પ્રાપ્ત થયેલ માનવ ભવને અને ધમની ખાસ મોસમ સમાન આ ચાતુર્માસને હારી ન જવાય પણ સાર્થક બનાવી શકાય તે માટે કરુણાનિધાન જ્ઞાની ભગવતીએ ચાતુર્માસમાં ખાસ વિશેષ કરીને અભિગ્રહ-નિયમે ગ્રહણ કરવાનું ફરમાવ્યું છે. aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
@
anasennossanominense
@
@
@ ક્ષક્ષક્ષક્ષ
ક્ષ
ક્ષ
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
のののののののののののの
અહીં શ્રાધ્ધવિધિ” શ્રાદ્ધધમ દિપિકા, ઉપદેશ પ્રાસાદ, ધમ સંગ્રહ, આદિ ગ્રંથાને આધારે, વતમાન દેશ–કાળ આદિને નજરમાં રાખીને કેટલાક નિયમે દર્શાવવામાં આવ્યા છે. સુન્ન શ્રાવક-શ્રાવિકાએ ગુરુગમથી એની વિશેષ સમજ મેળવી. યથાશક્તિ એ નિયમાને પોતાના જીવનમાં ઊતારી ચાતુર્માસને અને માનવ જીવનને સફળ બનાવે એજ શુભેચ્છા... આ પુસ્તિકામાં મતિર્દોષથી કે પ્રેસદોષથી શ્રી જિનાજ્ઞા વિરૂધ્ધ કાંઇપણ લખાયું હોય તે બદલ હાર્દિક “મિચ્છામિ દુક્કડમ્”....
‘ગુણમાલ’
મોંગલ ભાવના
રચિયતા :
અચલગચ્છાધિપતિ ૫. પૂ. આચાર્ય દેવ શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વચ્છ મ. સા.
હે પરમાત્મન્ ! મુંજ અંતરમાં, કૃપા એવી વરસાવી રહેા; મૈત્રી, કરૂણા, પ્રમાદ ભાવના, માધ્યસ્થ યુત નિત્ય રહો. ॥૧॥ સર્વ જીવાનુ શુભ કરવાની, ભાવના મુજ દિલ સતત રહેા; દુઃખ પીડિતનાં દુઃખ હરવાની, ભાવના ભૃત મુજ હૃદય રહે. રા હં નહિ દુઃખ જ્યાં લગી સવનાં, મુજ અંતર દુઃખિત રહે; સુગુણી સુખી તેને દેખી, દિલ મુજ હ` ભરેલ રહો. ॥૩॥ દોષકારક સુધરે નહિં તો પણ, મુજ દિલ સમતા યુક્ત રહેા; ગૌતમ-નીતિ-‘ગુણ’ કહે ચાર એ, ભાવના મુજ દિલ સતત રહે. II૪
બાહિર દૃષ્ટિ દેખતાં, માહિર મન ધાવે આંતર દૃષ્ટિ દેખતાં, અક્ષય પદ પાવે
aaamaa
(૬)
AL
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
raaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
@
શું પ્રતિજ્ઞા એ બંધન છે ? ? ?”
“પ્રતિજ્ઞા (નિયમ) લઈએ અને તૂટી જાય એના કરતાં પ્રતિજ્ઞા ન લેવી સારી” ઈત્યાદિ બેલનારાઓ આટલું તે જરૂર વિચારે.]
@
@
@
@
@
@
@
granissasinssentrasisinasaaressorensen
@
@
@
@
આજે ઘણાં આત્માઓ “પ્રતિજ્ઞા (નિયમ) લેવાની શી જરૂર છે?”... “અમે તે પ્રતિજ્ઞા લીધા વિના જ અમુક રીતે વર્તીશું, પરંતુ પ્રતિજ્ઞા તે નહિ લઈએ!” ..... “પ્રતિજ્ઞા એ તે બંધન છે!” ..“પ્રતિજ્ઞા લઈએ અને પછી ભાંગી જાય એના કરતાં પ્રતિજ્ઞા ન લેવી સારી” .ઈત્યાદિ માનતા-બોલતા કે પ્રચારતા જોવા મળે છે.
તેઓએ આટલું જરૂર વિચારવું ઘટે કે-જેમ વ્યવહારમાં પણ રેડિયે કે ટી. વી. વગેરે મને રંજનના સાધને ઘરમાં વસાવ્યા પછી કદાચ ૧૨ મહિના સુધી તેને ઉપગ બિલકુલ ન થાય તે પણ જે લાયસન્સ રદ ન કરાવ્યું હોય તે ૧૨ મહિનાને અંતે તેને
ટેકસ ભરવો જ પડે છે....મકાન ભાડે લીધા પછી સગવશાત રે તેનો ઉપયોગ ન કરી શકવા છતાં પણ મકાન વિધિપૂર્વક પાછું
સુપ્રત ન કર્યું હોય તે તેનું ભાડું ભરવું જ પડે છે. તેવી જ રીતે દુનિયામાં થઈ રહેલાં અગણિત પાપને પ્રતિજ્ઞા પૂર્વક ત્યાગ ન કર્યો હોય ત્યાં સુધી ગમે તે પળે ગમે તે પાપ કરી નાખવાની શકયતા ખુલી રહેલી હોવાથી તે પાપ ન કરવા છતાં પણ તે નિમિતે કર્મબંધ ચાલુ જ રહે છે. માટે જ તે નિગદ(અનંતકાય – અનંત જીનું એકજ સૂક્ષ્મ શરીર) નાં જીવ હિંસા, અસત્ય, ચોરી, મૈથુન જેવા કોઈ પણ પ્રકારનાં વ્યક્ત (સ્પષ્ટ) પાપો ન કરતા હોવા છતાં પણ પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક પાપોનો ત્યાગનાં અભાવ (અવિરતિ) થી થતા કમનાં આશ્રવથી તેઓને અનંતકાળ સુધી નરક કરતાં પણ અનંતગણા દુઃખેવાળી નિગોદમાં જન્મ-મરણ કરવા પડે છે....... વળી પૃથ્વીકાય આદિ એકેન્દ્રિય જી મુખ ન હોવાથી કવલાહાર (મુખ દ્વારા કેળિયા રૂપે આહાર ગ્રહણ કરે તે) કરી શકતા નથી. તેમ છતાં પણ પ્રતિજ્ઞા (વિરતિ) ના અભાવે ઉપવાસનું પુણ્ય પામી શકતા નથી અને અસંખ્ય વર્ષો સુધી તેમને એકેન્દ્રિય નિઓમાં જ જન્મ-મરણ કરવા પડે છે. માટે અવિરતિ (પાપ ન કરવાની પ્રતિજ્ઞાનાં અભાવ) થી થતા નિરર્થક કમબંધથી બચવા માટે
પ્રતિજ્ઞા એ ખૂબ જ જરૂરી છે daaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૭)
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
@
@@
@
@
@
@@
@
વળી કેટલાક જી એમ પણ કહે છે કે “અમુક પાપ ન કરવું એ જાતની પ્રતિજ્ઞા લેવાથી ઊલટું મન તે વાતનો જ વારંવાર વિચાર કરવા માંડે છે માટે પ્રતિજ્ઞા લેવી નહિ.” આ વાત પણ બરાબર નથી કારણ કે શરૂઆતમાં કદાચ પૂર્વના સંસ્કારવશાત્ તેમ થાય તે પણ જે તે પાપના નુકશાન સમજવા પૂર્વક તેમ ન કરવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી હોય તે ધીરે ધીરે મન ટેવાઈ જાય છે કે મારે તે અમુક કામ ન કરવાની પ્રતિજ્ઞા જ છે એટલે હવે મારે એ બાબતને વિચાર કરે પણ વ્યર્થ છે......ઉપવાસનું મહત્ત્વ સમજવા પૂર્વક તેનું પચ્ચખાણ લીધા પછી ગમે તેવી સુંદર રસવતી સામે આવે તે પણ “મારે તે આજે ઉપવાસની પ્રતિજ્ઞા છે” એવા ખ્યાલથી પ્રાયઃ કરીને તે સુંદર રસવતીને ખાવાનું કે તેને વિચાર કરવાનું પણ મન થતું નથી. આ અનુભવસિદ્ધ હકીકત છે. આ તે થઈ નિષેધાત્મક નિયમની વાત.
@@@@
1
@@
2
@
:
@@
@
@
૮૦
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
વળી કરવા યોગ્ય સુંદર અનુષ્ઠાને માટે પણ “હું આમ જરૂર કરીશ” આવી પ્રતિજ્ઞા લીધી ન હોય પણ ફક્ત સંકલ્પ જ કર્યો હોય તે આપણું મન સામાન્ય નિમિત્તો મળતાં જ તરત એ શુભ સંકલ્પથી ચલિત થઈ જાય છે દા. ત. દરાજ પ્રભુદર્શન કરવાને માત્ર સંક્લપ (પ્રતિજ્ઞા નહિ) કર્યો હોય તે થોડું પણ વ્યાવહારિક કાર્ય આવી પડતાં તરત જ મન નબળું પડી જાય છે. કે “આજે તે અમુક પ્રકારના સંયોગો હોવાથી મારાથી દર્શન થઈ શકશે નહિ. કાલથી જરૂર કરીશ. આજે એક દિવસ દશન ન થયા તે શું ખાટું મેળું થઈ જવાનું હતું...પણ જે પ્રભુ દર્શન કરવાની પ્રતિજ્ઞા જ લીધી હોય તે “મારે તે સવારના મુખમાં કાંઈપણ નાખતાં પહેલાં પ્રભુ દર્શન કરવાની પ્રતિજ્ઞા છે માટે મારે તેનું પાલન કરવું જ જોઈએ.” આવા વિચારથી એ શુભ અનુષ્ઠાનમાં નિયમિતતા જળવાઈ રહે છે માટે વિધેયાત્મક બાબતેની પણ પ્રતિજ્ઞા (નિયમ) જરૂર લેવી જોઈએ.
@
@
@
@@
@
@@@
@
@
@
@@
@
@
@
@
@@
@
@
@
વળી પ્રતિજ્ઞાને બંધન માનનારાઓએ એટલું જરૂર વિચારવું જોઈએ કે, જેમ મોટર, રેલવે, વિમાન વગેરેને બ્રેક હાય, ઘોડાબળદ વગેરેને લગામ હોય, સમુદ્ર-નદીને કાંઠાની મર્યાદા હોય તે જ તેઓ ઉપયોગી બની રહે છે. પરંતુ બ્રેક વગરની મોટર, રેલ્વે, વિમાન, લગામ વગરનાં ઘોડા-બળદ વગેરે તેમ જ કાંઠા વગરના
@
@2
havasagaarawaaaaaaaaaaaa
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
bavnavadnoramaunaasawang
#
#
##
@@@@@@
#
સમુદ્ર-નદીથી અનેક હોનારતે સજાય છે. તેવી જ રીતે જીવનમાં પણ ઇન્દ્રિયો અને મન ઉપર પ્રતિજ્ઞા–નિયમ રૂપી બ્રેક – લગામ કે મર્યાદા હોય તે જ તે જીવન પિતાને અને બીજા પણ અનેકને ઉપયોગી બની શકે છે. પરંતુ નિયમ વગરનું નિરંકુશ જીવન તે અનાદિકાળના વિષય કષાયનાં કુસંસ્કારોને કારણે સ્વ–પરને અનેક રીતે અભિશાપ રૂપ (નુકશાન કારક) બની રહે તો પણ નવાઈ નહિ. માટે ટુંકમાં પ્રતિજ્ઞા એ બંધન નથી. પણ ઊલટું રાગ દ્વેષની વાસનાઓનાં અને વિષય–કવાયનાં કુસંસ્કારોનાં બંધનથી આત્માને છોડાવવા માટે તીક્ષણ અસિધાર (તલવારની ધાર)નું કામ કરે છે. પ્રતિજ્ઞા એ તે પ્રમાદ રૂપી શત્રુની બાણવૃષ્ટિથી આત્માનું રક્ષણ કરવા માટેનું મજબુત કવચ છે. બખ્તર છે. આવી પ્રતિજ્ઞાને બંધન માનવું એ તો ખરેખર નરી આત્મવંચના જ છે.
@@
@@
@@@@@
#
#
#
#
@
#
#
#
#
@
#
વ્યવહારમાં પણ વેપારનાં અને સ્કૂલ-કોલેજોનાં, હોટલો અને સિનેમા ટોકીઝનાં, કલબો અને જીમખાનાઓનાં, રેલ્વે અને બસનાં ટપાલખાતા અને બેન્કનાં, કેટ કચેરીઓ અને મ્યુનીસીપાલીટીનાં, રેશનીંગ અને દૂધ કેન્દ્રોનાં, મંડળ અને સોસાયટીઓનાં અનેક નિયમને ડગલે-પગલે આધીન રહી જીવન જીવનારે માનવી માત્ર ધાર્મિક નિયમને જ બંધન રૂપ કહી તેની ઉપેક્ષા કરે તો એવા એ ભારેકમ માનવીની માત્ર ભાવ-દયા ચિંતવવા સિવાય બીજે ઉપાય પણ શું હોઈ શકે ???
વળી “પ્રતિજ્ઞા લઈએ અને ભાંગી જાય તે” એમ કહેનારા મૂઆ પહેલાં જ મોકાણ માંડે છે. પ્રતિજ્ઞા લીધા પહેલાં જ ભાંગી જવાની વાત કરનારાઓ “રાતા જાય એ મૂઆની જ ખબર લાવે” એ લોકોક્તિને ચરિતાર્થ કરનારા છે. પરંતુ તેઓ સાંસ્કારિક કાર્યો માં આવું કશું જ વિચારતા નથી કે – “લેનમાં બેસી ફોરેન (પરદેશ) જાઉં તો છું પણ અધવચ્ચે જ વિમાન સળગી જશે તે?...હજારે રૂપિયા ખર્ચીને ડોકટર, વકીલ કે એન્જિનીયર આદિની ડીગ્રીએ પ્રાપ્ત કરવા માટે ભણું છું તે ખરે પણ તે ડીગ્રીઓ મળ્યા પછી હું તરતજ મરી જાઉં તે મારા બધા જ પૈસા અને સઘળીયે મહેનત નકામી તે નહિ જાય ને....મકાન તે બંધાવું છું પણ ધરતીકંપના આંચકાથી પડી જશે તો?.... દુકાન તો ખોલું છું પણ દેવાળું નીકળશે તો ?.......દીકરી પરણાવું
#
#
#
@@@@@@@tttttt
છું
#
haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaache
(૯)
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
2
@
@
@
@
@@
@@
@@
@@
@@@
@
@@
તે છું પણ થોડા જ વખતમાં રંડાપો આવશે તે સ્ત્રીને પરણું તો છું પણ થોડા જ વખતમાં મરી જાય અને બધો ખર્ચ નકામો જાય છે ?
ઉપરોક્ત બધા જ પ્રસંગમાં જે આવી રીતે ભવિષ્યના નુકશાનના વિક૯પ કરવામાં આવે તે સંસારનું એક પણ કાર્ય બની શકે નહિ.
વેપારમાં નુકશાની આવશે તો? એવી શંકાથી વેપારને જ નહિ કરનારો ધન પ્રાપ્તિના લાભને મેળવી શકતા નથી....મરી જવાના ભયથી જે ભણતે જ નથી તે જિંદગીભર અભણ રહી જાય છે તેવી જ રીતે પ્રતિજ્ઞા લઉં અને ભાંગી જાય તે? એવી ખોટી આશંકાથી પ્રતિજ્ઞા નહિ લેનારે પ્રતિજ્ઞાથી (પાપને અટકાવરૂ૫). થતા લાભથી સદાને માટે વંચિત રહી જાય છે, અને આ ચંચળ મનુષ્યભવનું ક્ષણભંગુર આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં દુર્ગતિમાં ધકેલાઈ જાય છે. માટે પ્રત્યેક સુજ્ઞ પુરૂએ ઉપરોક્ત પ્રકારનાં માનસિક કુવિકોને દૂર કરી, પ્રતિજ્ઞાથી થતા લાભને વિચાર કરી યથાશક્તિ પ્રતિજ્ઞા સ્વીકારી તેનું સુંદર રીતે પાલન કરવા માટે તત્પર રહેવું જોઈએ.
જેમ ઘરમાં ઉપરના માળે ચઢવા માટે રાખેલી નીસરણી ઉપરથી પગ લપસતાં કઈ પડી જાય તે પણ નીસરણી કાઢી નખાતી નથી પરંતુ પડવાથી થયેલ જખમને રૂઝાવવા માટે મલમપટ્ટી કરાવી બીજીવાર નિસરણી પર ચડતી વખતે વધારે સાવધાની રાખવામાં આવે છે. | તેવી જ રીતે સુંદર રીતે પાલન કરવાના શુભ ઇરાદાપૂર્વક લીધેલી કેઈપણ પ્રતિજ્ઞાનો કદાચ કયારેક કેઈક તીવ્રતમ અશુભ કમનાં ઉદયથી કે શરતચૂકથી ભંગ પણ થઈ જાય તે પણ તરત ગુરુમહારાજને નિખાલસતા પૂર્વક જણાવી પ્રાયશ્ચિત સ્વીકારી શદ્ધ બની ફરીથી વધારે સાવધાની પૂર્વક તે પ્રતિજ્ઞાનું પાલન કરવા માટે પુરૂષાર્થ કરે જઈએ.
પરંતુ ભાંગી જવાના ઇરાદાથી પ્રતિજ્ઞાને જ નહિ સ્વીકારનારે માણસ તે ખરેખર કબજીયાતના ભયથી ભેજન ત્યાગ કરનારાની પિઠે, કે જુ-લીખ પડવાના ભયથી કપડાને જ શરીર પર નહિ પહેરનારની પેઠે – હાસ્યાસ્પદ જ ગણાયને ??? .
@@
@@
@@@
@@
@
@@@@
@@
@@26
Samassasanassasaranama
(૧૦)
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
છો
AAAAAAA
વળી કેટલાક આત્માએ કેવળ અધ્યાત્મની કારી વાતા કરી, કહેવાતી ધ્યાન અને યાગની પ્રક્રિયાઓને કે કેવળ પ્રાથનાને જ વધારે પડતું મહત્ત્વ આપી વ્રત-પચ્ચક્ખાણ તરફ તદ્ન અરૂચિ દર્શાવે છે. કેટલાક તે
(
વ્રત નહિ, પચ્ચક્ખાણુ નહિ, નહિ ત્યાગ કઇ વસ્તુને મહાપદ્મ તીથ કર થશે, શ્રેણિક ઠાણાંગ જોઈ લે. ’ ઇત્યાદિ કાઈક અપેક્ષાથી કહેવાયેલા ઉપરોકત પ્રકારનાં વાકયાને આગળ ધરી, શ્રેણિક આદિનાં દૃષ્ટાંત આપી કહે છે કે: શ્રેણિક મહારાજાને કોઇપણ જાતનું વ્રત–પચ્ચક્ખાણ કે કોઈપણ વસ્તુને ત્યાગ ન હેાવા છતાં પણ તેઓ પરમાત્મા શ્રી મહાવીરદેવ પ્રત્યેની અનન્ય શ્રદ્ધા-ભકિતના પ્રતાપે આવતી ચાવીસીમાં પદ્મનાભ નામે તીર્થંકર થશે. ઠાણાંગ નામે ત્રીજું અંગસૂત્ર આ વાતની સાક્ષી પૂરે છે માટે પચ્ચક્ખાણ લેવાની કેાઈ જરૂર નથી. ”
તે આત્માઓએ પણ જરૂર વિચારવું ઘટે કે ઉપરોકત àાક કેવળ ભિકતયેાગનું માહાત્મ્ય વર્ણવવા માટે જ કહેવાયું છે નહિ કે વ્રતપચ્ચક્ખાણ નિષેધ કરવા કે તેની ઉપેક્ષા કરવા.... વળી શ્રેણિક મહારાજા તા પૂર્વે બાંધેલા તથા પ્રકારનાં નિકાચિત અપ્રત્યાખ્યાનીય કષાય મેાહનીય કમના ઉદયથી વ્રત-પચ્ચક્ખાણ લઈ શક્તા નહાતા કે કોઈપણ વસ્તુના ત્યાગ કરી શકતા ન હતા પરંતુ તેમના હૃદયમાં તા વિરતિ (પ્રતિજ્ઞા) ધમ અને વિરતિધરા પ્રત્યે ભારોભાર બહુમાન હતુ જરાપણ અરુચિ કે ઉપેક્ષા ન હતી અને પાતે પ્રતિજ્ઞા ન લઈ શકવા બદલ તેમના અંતરમાં ખૂબ જ પશ્ચાત્તાપ રહ્યા કરતા હતા. તેથી જ તેઓ પ્રતિજ્ઞા પ્રત્યેનાં સાપેક્ષ ભાવપૂર્વક પરમાત્મકિતનાં પ્રતાપે તીથકર થવાનાં છે; નહિ કે વ્રત-પચ્ચક્ખાણ પ્રત્યે ઉપેક્ષા હાવા છતાં પણ....
વળી તે જ ભવમાં અવશ્ય કેવલજ્ઞાન પામી, તીર્થંકર બની, મેાક્ષે જનારા અને છદ્મસ્થ અવસ્થામાં પણ માટે ભાગે સતત આત્મધ્યાનમાં લીન રહેનાર એવા ચરમ તીથપતિ શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર સ્વામીએ પણ જે જગત-પ્રસિદ્ધ મહા પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી અને જેના પ્રભાવે ૫ મહિના અને ૨૫ દિવસના ઉપવાસના અંતે પ્રતિજ્ઞાની બધી જ શરતો પૂર્ણ થવાથી ચંદનબાળાના હાથે તેમનુ પારણુ
good
aavaaal
(૧૧)
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
accaggscere
થયુ હતુ એ વાત પણ ધ્યાન આદિની વાતા કરી વ્રત પચ્ચક્ખાણ ની ઉપેક્ષા કરનારા આત્માએએ ખાસ વિચારવા જેવી છે. વળી દરેક તીથકર ભગવાને દ્વીક્ષા લેતી વખતે “મિ સામાઈય’” ઇત્યાદિ યાવજ્જીવ સામાયિકની ભીષ્મ પ્રતિજ્ઞાનેા ઉચ્ચાર કરતાંની સાથે જ પરમ વિશુદ્ધ અધ્યવસાયા થવાથી અત્યંત નિમ`ળ એવુ મનઃપ વ નામે ચેાથું જ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય છે. આ બાબત પણ પ્રતિજ્ઞાની મહત્તાને સમજવાને માટે પૂરતી નથી શું ?
માટે બહુ વિસ્તારથી સયુ".
દરેક આત્માએ આ લેખ મનન પૂર્વક વાંચી વિચારી, પ્રતિજ્ઞા કે નિયમ અંગેની શાસ્ત્રવિરુદ્ધ માન્યતાઓને મગજમાંથી દેશવટે આપી આગળ જણાવેલ વિધેયાત્મક અને નિષેધાત્મક નિયમામાંથી યથાશક્તિ નિયમને સ્વીકાર કરી તેનું સુંદર રીતે પાલન કરી દેવદુર્લભ માનવભવને સફળ બનાવે એજ શુભેચ્છા....
॥ શિવમસ્તુ સર્વજ્ઞાત:
~: ‘ૐ હ્રી અહીઁ નમ:' ધૂન :
-
800090IFTY ®>>
ૐ હ્રી અહુ નમ: સહુ જપીએ, આત્મ રમણતાયે આગળ ધપીએ; ક્ષણ ક્ષણમાં બહુ કર્મો ખપીએ, અહુ વિણ મીનુંન આલપીએ...ૐ અહુજાપે વિઘન સવિ જાવે, દુર્ગતિ દુ:ખ વિલય વિ ાવે; સપ` અગ્નિ ાપદ ભય નાવે, ઋદ્ધિ સિદ્ધિ પગ પગ મળી આવે... સિદ્ધચક્ર ખીજ મત્ર એ મોટા, મત્રામાં એના ન મળે જોટા; એ જી મંત્ર ઘો કમને સાટા,
ગૌતમ–નીતિ-‘ગુણ' કહે ભવ ખાટા....હી...(૩)
GO
(૧૨)
હૂં...( ૧ )
ののと
a66e
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
**
*
પ્રતિજ્ઞાની મહત્તા દર્શાવતી
વિવિધ કથાઓ
@
@
@
&
@
&
@
&
ગાંઠ તે છોડવી પડશે ! વાહ રે ! ચન્દ્રશા !! વંકચૂલની કથા. વિજય શેઠ અને વિજયા શેઠાણું. હરિબલ મચ્છીની કથા. કમલની વિચિત્ર પ્રતિજ્ઞા !! દામન્નકનું દષ્ટાંત. હસ્તમેળાપમાં શબ્દ સંભળાયેઃ સાવધાન! સામાયિકમાં અડગતા (સત્ય ઘટના) [સામાન્ય ગણતા નાના એવા પણ નિયમનું દૃઢતાપૂર્વક પાલન કરવાથી આલોકમાં અને પરલોકમાં કેવા મહાન લાભ થાય છે
એ આ કથાઓ તમને કહેશે.] evocesoeroerosmosesser
આ સંસારે અટવાઉં ના એ રાહ બતાવે જીવન પંથે ભૂલો પડું ના, સાથી બનીને આવે નેહ નીતરતા નયને દેજે એવા વારિ આ તનમનના સહુએ દુઃખડાં જેથી દઉં હું ઠારી.
s eoravatesaurus
@
@
@
@
@
@
@@
@
@
@
@
ote
@
@
@
Saaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૩)
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
naaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
ગાંઠ તે છોડવી પડશે!
સુંદર એવું એક ગામ હતું. ગામમાં અનેક લોકો ઉદ્યમી હતા. પૈસે ટકે પણ સુખી હતા. આજ ગામમાં એક દારૂડીઓ રહેતું હતું. બસ આખોય દિવસ પિતાના નશામાં એ ચકચૂર રહેતું. હવે તે એવી લત લાગી ગઈ હતી કે બે ક્ષણ જે મોડું થાય તે તેની નસ ખેંચાઈ જાય. ગામના લેકે પણ દારૂડીઆથી ત્રાસી ગયા હતા. અનેક રીતે આ વ્યસન છોડાવવા પ્રયત્ન કરતા પરંતુ કેઈ ઉપાયે હજી સુધી કામ આવ્યા ન હતા. આ દિવસ દારૂ પીને ગમે તેમ વતન કરતે, લેક પણ ખૂબ કંટાળ્યા હતા. મેં એમ જ કહેતા કે “બીજા હજી સુધરી જાય પણ સાળવી દારૂડી નહીં સુધરે!” એક વાર એ જ ગામમાં મુનિ પધાર્યા. એમના વ્યાખ્યાન આદિના પ્રભાવથી અનેક લેકે પ્રતિબોધ પામવા લાગ્યા. ધમને, શાસનને જયજયકાર થવા માંડયા.... અનેક જણ નાની-મોટી પ્રતિજ્ઞાઓ લઇ પિતાના જીવનને ધન્ય બનાવવા લાગ્યા. સૌને થયું ચાલે આ સાળવી દારૂડીઆને પણ વ્યાખ્યાનમાં લઈ
જઈએ આટલા પ્રયત્ન કર્યા છતાં એક ઔર. એમ વિચારી આ દારૂડીને સમજાવી એક દિવસ વ્યાખ્યાનમાં લઈ આવ્યા. આ અગાઉ પૂજ્ય મુનિશ્રીને આના વ્યસનની વાત કરેલ. મુનિશ્રીએ અતિ રેચક શૈલીથી વ્યાખ્યાન ફરમાવ્યું. આખી સભા ડોલી ઉઠી. અંતે મુનિશ્રીએ માનવ જીવનને સફળ બનાવવા કંઈક નાના યા મોટા વ્રત પચ્ચક્ખાણ (પ્રતિજ્ઞા) લેવાનું કહ્યું. ત્યારે સૌએ ભારપૂર્વક આ સાળવી દારૂડી અને ઉભે કર્યો.
aaaaniaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૪)
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
.
quandamanancavesinde
@
@
@
@@દ્ધ
@
@
@
@
@@
@
@
@
દારૂડીએ ઉમે તે થયો કિન્તુ મુનિશ્રીને એણે જણાવ્યું કે હું કઈ પ્રતિજ્ઞા પાળી નહિ શકું? કૃપયા દારૂ આદિની કઈ પ્રતિજ્ઞા આપશે નહિ. મુનિશ્રીએ કહ્યું “ભલે કિન્તુ નાની પ્રતિજ્ઞા તને આપું છું જેમાં તને કેઈ હરક્ત નહિ આવે. મુનિશ્રીએ કહ્યું કે દેરીને ગાંઠ માર્યા પછી દારૂ પીવો નહિ. અર્થાત્ એક ગાંઠવાળી દેરી રાખવી, જ્યારે દારૂ પીવો હોય ત્યારે દેરીની ગાંઠ છેડી નાખવી.. તે પી લીધા બાદ ફરી ગાંઠ બાંધી દેવી. આ પ્રતિજ્ઞામાં દારૂના પ્રમાણમાં કેઈ નિયંત્રણ ન હતું એટલે લોકોના અતિ આગ્રહથી, અને મુનિશ્રીના વ્યાખ્યાનની પ્રસાદી સ્વરૂપ આ પ્રતિજ્ઞા તેને માફક આવી ગઈ. તેણે તે સ્વીકારી લીધી. આમ ગામમાં ધર્મ જાગૃતિ આણી મુનિશ્રી તો વિહાર કરી ગયા. આ બાજુ આ સાળવીને ગાંઠવાળે કમ ચાલવા લાગે. લીધેલી પ્રતિજ્ઞા પાળવા લાગ્યા. પણ એક વખત ભારે થઈ ગઈ ગાંઠ મડાગાંઠ બની ગઈ ઉતાવળમાં મારી દીધી હશે તે કેમેય કરીને છૂટે નહિ. વિલંબ થતાં ન તણાવા લાગી. જીવ જવા લાગ્યું. સ્વજનેએ બાધા તોડી નાખવા જણાવ્યું. પણ તેણે બાધા તોડવાની તો સાફ ના પાડી. અંતે સમાધિપૂર્વક તેના પ્રાણ નીકળી ગયા. પ્રતિજ્ઞાની અડગતાને પ્રભાવે
મરીને દેવ થશે. તરત જ તે ગુરુદેવ પાસે આવ્યો. નાની પણ પ્રતિજ્ઞા આપી પિતાને આ સ્થિતિ પર લાવી મૂકનાર
ગુરુદેવની ઋણમુક્તિ માટે કામ ફરમાવવા વિનંતી કરી. તેમની આજ્ઞા પ્રમાણે મિથ્યાદ્રષ્ટિ બની ગયેલાને શત્રુંજયતીર્થના
અધિષ્ઠાપક દેવને ભગાડી તીર્થને ભયમુક્ત અને અશાતનાથી મુક્ત કર્યું. અને પિતે તેજ તીર્થના અધિષ્ઠાયક બન્યા...નામ કપર્દીયક્ષ..! આમ નાનીને નજીવી જેવી પ્રતિજ્ઞા દ્વારા પણ કેટલું સુંદર ફળ પ્રાપ્ત થયું..
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@@k?
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૫)
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
25666agia
વાહ રે ! ચન્દ્રયશા
ઘણાં લાખા સમયની આ વાત છે. વિનીતા નગરીના ચકવર્તી રાજા ભરત હતા.
તેમને એક લાડકવાયા પુત્ર હતા. જેનું નામ હતું ચન્દ્રયશા.... ધમ પાલનમાં ભારે ચુસ્ત... દૈનિક નિત્યક્રમમાં પણ અતિ ચુસ્ત.... અને પ્રતિજ્ઞા પાલનમાં તે ખુખ જ કટ્ટર.... જીવ ભલે જાય કિન્તુ પ્રતિજ્ઞાને ભંગ ન કરે.
જેએ ખરેખર ! અડગ હાય છેતેમની જ કસોટી થાય છે.... એક વખત એનીય કસાટી થઇ. આ ચન્દ્રાયશાનું નિયમ હતુ કે દર પવ દિવસેામાં પૌષધ કરવું. અને એ પ્રતિજ્ઞા મુજબ તેઓ ચતુર્દશીના દિવસે પોતાની ધ્યાનસ્થ મુદ્રામાં હતા. પૌષધ લઇ પરમાત્માના ધ્યાનમાં લીન બની ગયેલા.
તે વખતે દેવાના રાજા ઇન્દ્ર પાતાની સભામાં નૃત્ય જોતા હતા. અનેક મધુર સંગીત વાદ્યો વાગી રહ્યા છે. ન કીએ નૃત્ય કરી રહી છે.
તે વખતે નૃત્ય જોતા જોતા ઇન્દ્ર પોતાના અવિધજ્ઞાનના ભરતક્ષેત્ર પર ઉપયોગ મૂકયા તેણે ધ્યાનમાં એકકાર બની ગયેલા ચન્દ્રયશાની મુખાકૃતિ જોઈને ડાકુ ધુણાવ્યું “ અહા ! કેવા ધર્માત્માએ છે! અને અમે કેવા ભાગ સ`પટા ! આમ એ મેલી ઊઠયા, અને હવે એનું મન આ નૃત્યેામાંથી ખસી ગયું.
ઇન્દ્રની ઉદાસ મુખમુદ્રા જોઈ ઉવ`શી અને રંભાએ નૃત્ય અટકાવી દીધુ. વિનયપૂર્વક તેમણે ઈન્દ્રને ઉદાસીનતાનુ કારણ પૂછતાં ઇન્દ્રે સઘળી વાત કરી છેવટે ઇન્દ્રે કહ્યું : “ ચન્દ્રયશાની પૌષધ પ્રતિજ્ઞાને તોડવા જગતની કેાઈ શક્તિ સમથ નથી. ”
ઇન્દ્રના આવા વચને સાંભળી અને નકી મનમા હસી. તેમણે નક્કી કર્યુ” કે જોઇએ તેા ખરા કેવા છે ચન્દ્રયશા ? એવુ તે શું છે? અને એને પ્રતિજ્ઞાથી ચલિત કરવાના મનેામન નિય કર્યાં.
આ ચન્દ્રયશાને ચલાયમાન કઇ રીતે કરવા તેની વિચારણા કરવા લાગી....
706
(૧૬)
66
બળા
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
9.
&
@
@@
@
@
@@
@
222222222222222222222222
છેવટે બન્નેએ એક યુક્તિ વિચારી અને તે મુજબ કરવા કટિબદ્ધ બની.
શ્રાવિકાઓનું રૂપ લઈને બન્ને વિનીતાનગરીના શુકાવતાર જિનાલયમાં પ્રભુજીની સમક્ષ ચૈત્યવન્દન કરવા લાગી. તેમના અદભૂત કંઠથી, ત્યાં જ પૂજા કરવા આવેલો ચન્દ્રયશા આકર્ષાયે.
સહવર્તી મન્ત્રીએ રાજાને ભાવ જાણી લઈને મંદિરની બહાર નીકળતાં શ્રાવિકાઓને જાતિ, કુલ પૂછી લીધાં. બન્ને વિદ્યાધરીઓ છે અને પતિની શોધમાં નીકળી છે. પતિ તેને જ કરે છે જે કાયમ તેમના કહ્યા–કબજામાં હોય. તેમની કોઈ પણ વાતની અવગણના કદી ન કરે.
ચન્દ્રયશાએ આ બધી શરતે કબૂલ કરી, તેથી તેમનું લગ્ન
@@
@@
@@
@
@
@
@
@
@@
થયું.
@@@
@
@
@
@@
@
@@
@
@
@
@
@
@
થોડા દિવસો તે આનંદથી પસાર થયા, પણ પર્વ તિથિ આવતાં રાજાએ પિતાની પ્રતિજ્ઞાની વાત જણાવી.
અને પૌષધ કરવાની વાત કરી.
બે રાણીઓએ પૌષધ લેવાની સાફ ના પાડી અને લગ્ન વખતે આપેલું વચન યાદ દેવડાવ્યું.
હવે રાજા શું કરે?
એક બાજુ પ્રતિજ્ઞા ભંગ બીજી બાજુ વચન ભંગ...એકેય પરવડે તેમ ન હતું.
આથી રાજાએ જીવન ભંગ કરવાને નિર્ણય કર્યો. પિતાની તલવાર પોતાની ગરદન પર ઝીંકી....પણ અફસોસ! ઘા ન વાગ્યે
વારંવાર ઝીંકી પણ નિષ્ફળ.
અને દેવીઓ પ્રગટ થઈ. તેમણે પ્રતિજ્ઞા પાલનની ભારે પ્રશંસા કરી પિતે દેવેન્દ્ર કરેલ વાત પર પરીક્ષા કરવા માટે આવેલ તે વાત જણાવી અંતર્ધાન થઈ
@
@
@
@
@
@
@
@@@@@
@
@@
અંતે!
@@
@@@@@@
@@
@
દર્દ્રતાપૂર્વક એણે પ્રતિજ્ઞાનું પાલન કર્યું. છેવટે દીક્ષા લીધી અને તેજ ભવમાં કેવલ્ય પામીને મોક્ષે ગયા.
આ છે પ્રતિજ્ઞા પાલનનું મહત્વ !! haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૭)
@@29
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
iamaaanaaaaaaaaaaaaaaaa
9
8
@
૯
પ્રતિજ્ઞાની મહત્તા
ચાને વંકચૂલની કથા (સત્ય ઘટના)
@@
%
82 %
વિરાટ દેશ.... અને પિઢાળપુર નગર. ત્યાં રાજ્ય કરે રાજા શ્રીચૂલ. ખૂબજ પરાક્રમી, ભારે ન્યાયી અને અત્યંત પ્રજાવત્સલ.
A
શ્રીચૂલ રાજાને પુષ્પચૂલ નામે એક પુત્ર અને પુષ્પચૂલા નામે એક પુત્રી. ભાઈ-બહેન વચ્ચે અધિકું હેત. બંનેને એકબીજા વિના ચાલે જ નહિ. યુવાવસ્થાન પામેલા પુષ્પચૂલના લગ્ન એક સુંદર રાજકન્યા સાથે થયાં.
@
@
@
@
@
@@
@@
@@@
રાજકુમાર પુષ્પચૂલ પણ પિતાની માફક પ્રતાપી અને શૂરવીર હતું. પરંતુ બાલ્યાવસ્થાથી જ ખરાબ મિત્રોની સંગતે ચડી જવાથી યુવાવસ્થામાં જુગાર વગેરે સાતે વ્યસને પૂરે થયો. વ્યસનને આધીન બનેલ પુષ્પચૂલ પ્રજાને ખૂબ જ રંજાડતે અને અનેક વાંકા કામ કરે તે આથી લોકો તેને વંકચૂલ કહીને બેલાવતા.
@@
@
@
@
@
@
@
@
@@
@
@
@
@
@
@
@
@
એક વખતની વાત છે. રાજસભામાં બેઠેલા રાજા શ્રીચૂલ પાસે કેટલાક નગરનાં આગેવાન લેકે આવ્યા. રાજાને પ્રણામ કરી ઊભા રહ્યા. તેમના મુખ ઉપર શેક અને ચિંતાની ઘેરી લાગણી સ્પષ્ટ પણે જણાતી હતી. તેઓ કાંઈક બોલવા ઈચ્છે છે એમ તેમનાં ઈંગિત – આકાર ઉપરથી સમજતાં રાજાને વાર ન લાગી. જે કઈ પણ કહેવું હોય તે નિર્ભયપણે કહી દેવા માટે રાજાની આજ્ઞા થતાં તેઓ બેલ્યા- “મહારાજ ! કેઈ સામાન્ય માણસને છોકરે હોય તે એને કાંઈ ઠપકે આપી શકાય અને સજા પણ કરી શકાય – પણ આ તે રાજકુમાર પુષ્પચૂલ! રેજ પ્રજાને રંજાડે તે કઈ રીતે સહન થાય? અમારાથી સહેવાયું ત્યાં સુધી સહ્યું, પરંતુ સહનશકિતની પણ મર્યાદા હોય છે... હવે અમે ખૂબ જ ત્રાસ્યા ત્યારે તમારી પાસે રક્ષણ માંગવા આવ્યા છીએ ” પ્રજાવત્સલ શ્રીગૂલ રાજાને પ્રજાનું દુઃખ જોઈ
t
:
@
:
છું
inananaaaraannaamanaaaaaaaaa
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
pavadaviaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
ખૂબજ લાગી આવ્યું. નગરજનોને યોગ્ય આશ્વાસન આપી વિદાય ર્યા અને રાજસભાનું કાર્ય પતાવી પુષ્પચૂલને એકાંતમાં લાવ્યો અને કહ્યું, ” પુષ્પગૂલ ! તારી ફરિયાદ હવે દિન-પ્રતિદિન વધતી જાય છે. તારું નામ પુષ્પચૂલ હોવા છતાં તારા વાંકા કાર્યોને લીધે તું વંકચૂલ તરીકે ઓળખાય છે. કેઈપણ ભોગે પ્રજાનું રક્ષણ કરવું એ રાજાની પ્રથમ ફરજ છે. મેં તને ઘણી વખત સમજાવ્યા છતાં તું હજીયે સમજતા નથી. હવે તને છેલી વખત કહું છું કે તેને સારી રીતે રહેવું હોય તે ખુશીથી અહીં રહે, નહીં તે મારા નગરમાંથી ચાલ્યો જા. હું પુત્ર વિના ચલાવી લઈશ પરંતુ રાજ્યની આબરૂના કાંકરા નહિ થવા દઉં....
naaaaaaaaaaaaaanaaanaaaaaaaaaa
મૂંગે મોઢે વંકચૂલ આ બધું સાંભળી રહ્યો. પોતે ખોટું કરી રહ્યો છે અને પિતાની વાત સાચી છે એમ તેનાં સત્યપ્રિય અંતઃકરણને સતત લાગ્યા કરતું હતું. પરંતુ વ્યસનની ગુલામીને લીધે તે સુધરવાને લાચાર હતા. તેથી થોડાજ વખતમાં તેણે નગર છોડવાની તૈયારી કરી લીધી. તેની પાછળ તેની બહેન પુષ્પચૂલા અને તેની પત્ની પણ જવા તૈયાર થયાં. પ્રજાવત્સલ રાજા શ્રીચેલે હૈયું કઠણ કરી ત્રણેને જવા દીધા.
haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
નગરત્યાગ કર્યા પછી મહાપરાક્રમી વંકચૂલ એક લુંટારાની ટોળીમાં ભળે. થોડા જ દિવસોમાં ટોળીના આગેવાનનું મૃત્યુ થતાં બધા લુંટારાઓએ તેને શૂરવીર જાણે પિતાની ટોળીને આગેવાન બનાવ્યું. લુંટારુ ટોળીનાં નાયક બનેલા વંકચૂલે પણ સિંહગુહા નામની પલ્લીમાં પિતાનું નાનું સરખું રાજ્ય જમાવી લીધું.
એક વખતની વાત છે. જ્ઞાનતુંગસૂરિ નામે એક જૈનાચાર્ય પિતાના શિષ્ય પરિવાર સહિત વિહાર કરતાં કરતાં જંગલમાં ભૂલા પડયા. ચોમાસાનાં દિવસો તદ્દન નજીકમાં હતા. આજબાજુમાં કઈ ગામ ન હતું અને ચોમાસામાં જીવવિરાધનાથી બચવા માટે જૈન સાધુ વિહાર ન કરે. તેથી તેઓ સિંહગુહા પલ્લીમાં આવ્યા અને વંકચૂલ પાસે તેમણે ચાતુર્માસ રહેવા માટે જગ્યાની માંગણી કરી
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
AA%A8છછછછછછછછછ
amacy
@
@
વંકચૂલે કહ્યું, “મહારાજ ! જગ્યાનો અહીં તેટો નથી, પણ અમે રહ્યા ચાર-લુટાર એટલે ચેરીની સાથે બધા જ વ્યસને પૂરા. હવે તમે અહીં રહીને ધમને ઉપદેશ આપી બધાનાં મન પલટાવી નાંખે તે મારી તે પલ્લી જ ભાંગી પડે. માટે એક શરતે તમને અહીં રહેવા દઉં, કે તમારે અહીં રહી તમારી ઈચ્છા મુજબ ધમ-ક્રિયાઓ કરવી, પરંતુ એક પણ અક્ષર ધમ–ઉપદેશ આપવો નહીં.” સમયજ્ઞ આચાર્ય મહારાજે કહ્યું: “કબુલ છે, પણ એક વાત અમારી પણ તમારે માન્ય રાખવી કે જયાં સુધી અમે અહીં રહીએ ત્યાં સુધી અમારી આસપાસ હિંસા વગેરે ન થાય...” વિવેકી વંકચૂલે તે વાત કબૂલ કરી આચાર્ય મહારાજને ચાતુર્માસ રાખ્યા.
@@
સમયને જતાં વાર લાગતી નથી. ધમ ધ્યાનપૂર્વક નિવિદનપણે ચાતુર્માસ પૂર્ણ થતાં પરિવાર સહિત આચાર્ય ભગવંતે વિહાર કર્યો. મુનિવરેની પવિત્ર દિનચર્યાથી અત્યંત પ્રભાવિત થયેલા વંકચૂલ અને તેના સાથીદારે તેમને વળાવવા ચાલ્યા. પલ્લીની હદ પૂરી થતાં બીજા માણસો પાછા ફર્યા, પરંતુ આવા પવિત્ર મહાત્માના મુખેથી એક પણ શબ્દ ધમ ઉપદેશ સાંભળ્યા વિના પાછા ફરવા માટે વંકચૂલનું અંતઃકરણ ના પાડી રહ્યું હતું. તે થોડે દૂર સુધી આચાર્ય મહારાજની સાથે ગયે.
@
@@
@@@
@
@
@
પલ્લીની હદ પૂરી થયેલી જાણી તેમજ વંકચૂલની યોગ્યતાને જોઈ આચાર્ય ભગંવત બેલ્યા. “વંકચૂલ, હવે આપણું શરત પૂર્ણ થાય છે માટે તારી ઈચ્છા હોય તે આપણું આ મિલનની યાદગીરી નિમિતે હું તને ચેડા નિયમે આપવા માંગુ છું.”
@
@
@
@
ભલે મહારાજ ! પણ મારી પરિસ્થિતિ તે તમે જાણે છે કે હું ચેર છું. ચેરી એ જ મારી આજીવિકાનું સાધન છે અને ચોરી કરતાં હિંસાને પણ હું ત્યાગ કરી શકું નહિ. તેથી ચેરી ન કરવી કે હિંસા ન કરવી એવા નિયમનું પાલન
મારાથી નહીં થાય બાકી એ સિવાય આપને જે એગ્ય લાગે તે { નિયમ ભલે આપ.” વંકચૂલે ખુલાસે કરતાં કહ્યું. laaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૨૦)
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
22©222222222222222
9
@@
@
@
@
" “વંકચૂલ! ધમ ઉપદેશ આપનાર મુનિઓ સામી વ્યક્તિની
ગ્યતા સમજીને કહે છે. માટે તું ધારે તે સહેલાઈથી પાળી શકે તેવા ચાર નિયમો તને આપવા ઈચ્છું છું અને તે આ પ્રમાણે (૧) કેઈ પણ અજાણું ફળ તારે ન ખાવું. (૨) કેાઈના ઉપર શસ્ત્ર પ્રહાર કરે હોય તે કરતાં પહેલાં સાત ડગલા પાછા હટવું. (૩) કેઈપણ રાજાની પટ્ટરાણી સાથે વિષય સેવન ન કરવું અને (૪) કાગડાનું માંસ ન ખાવું.” આટલું બોલી આચાર્ય મૌન રહ્યા.
વંકચૂલે વિચાર્યું : ખાવાની બધી છુટ છે. માત્ર અજાણ્યું ફળ જ નથી ખાવાનું ને? આ તે સારું થયું અજાણ્ય ફળ ખાતાં તે કયારેક મૃત્યુને ભેટવું પડે.ચોરી કરતાં હિંસા કરવી પડે તેને પણ નિષેધ નથી. માત્ર ઘા કરતાં પહેલાં સાત ડગલા પાછા હટવાનું ને! તે પણ સારું. વિચારવાની તક મળે અને વળી એક વખત મારી સામે આવેલો શિકાર થોડો જ છટકી જવાને છે?...પટ્ટરાણી સાથે વિષય સેવન ન કરવાને નિયમ પણ શું ખૂટે છે? આનાથી તે ભયંકર વેર બંધાતાં અટકી જાય.તથા નિંદનીય કાગડાનું તુચ્છ માંસ પણ મારે શા માટે ખાવું પડે?”..અને તે બોલ્યો, “મહારાજ કબૂલ છે. આ ચારેય નિયમે હું જરૂર પાળીશ. મારા પ્રાણના ભેગે પણ આ નિયમેને આંચ આવવા નહીં દઉં...”
@
@@
@
@@
@
@
@
હર્ષિત થયેલા આચાર્ય મહારાજે 5 હિતશિક્ષા સાથે ચાર નિયમ પાળવા માટે પચ્ચક્ખાણ આપ્યું અને જંગલની પલ્લીમાં પણ ચાતુર્માસ ઉપકારક નીવડ્યું માની સંતેષપૂર્ણ હદયે ત્યાંથી વિહાર કર્યો...વંકચૂલ પલ્લીમાં પાછો ફર્યો...
@@
@
(૩)
@@
ભર બપોરને સમય હતો. જગલની ગીચ ઝાડીમાં વંકચૂલ અને તેના સાથીદારે બેઠા હતા સામે જ કઈ રાજમહેલમાંથી ચોરી લાવેલા હીરા, મેતી અને ઝવેરાતનાં ઠગ પડયા હતા. સહુ થાકીને લોથ થઈ ગયા હતા. બધાને કકડીને ભૂખ લાગી હતી.
@@
@26
hammassaarnaasam
(ર૧).
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
s
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
on@
વંકચૂલે કહ્યું: “ભાઈઓ! આ હીરા મોતીથી પિટ નહીં ભરાય, કાંઈ ખાવાનું લાવે.” આજ્ઞા થતાં જ સાથીદારે જંગલમાં ઘૂમી વળ્યા અને ડી જ વારમાં સુંદર મઝાનાં ફળે લાવી વંકચૂલ આગળ ઢગલે કર્યો. અહા ! શું એ ફળને આકર્ષક રંગ! કેવી મઝાની એની સુગંધ! ભલભલા તપસ્વીઓના મેઢામાં પણ પાણી આવી જાય....
@@
@
@@
@@
@
@
@@@@@
@
બધા એ ફળ ખાવાને માટે ખૂબ જ તલપાપડ હતા પણ ટોળીને નાયક શરૂઆત કરે એ પહેલાં તેઓ ખાવા માટે લાચાર હતા. તેથી બધાએ વંડ્યૂલને જલ્દીથી ફળો આરગવા માટે આગ્રહ કર્યો. વંકચૂલે પણ તરત એક ફળ ઊપાડયું પણ જેવું મુખ આગળ ધર્યું ત્યાં જ ગુરુએ આપેલ નિયમ યાદ આવ્યું, અજાણ્ય ફળ ખાવું નહિ.” ,
તેણે સાથીદારને પૂછ્યું, “ભાઈઓ આ ફળનું નામ શું ?” ત્યારે કેઈએ કહ્યું: “ખબર નથી”. બીજાએ કહ્યું: “જંગલી કાકડી જેવું લાગે છે.” ત્રીજાએ કહ્યું: “ના ના આ તો બધા ફળોથી અત્યંત વધારે સુંદર ફળ હોવાથી અમૃતફળ હોવું જોઈએ.” ચેથાએ કહ્યું: “આપણે નામ સાથે શો સંબંધ? આપણને તે ભૂખ મટાડવાથી કામ. માટે હવે નામના ઝગડામાં પડવા કરતાં ખાવાની જ શરૂઆત કરે.”
@
@
@
@
@@@@@@@@@@@@
@
વંકચૂલે કહ્યું: “મારે તે નિયમ છે. અા ફળ ખાવું નહિ. માટે નામ જાણ્યા વગર હું તે નર્ટી ખાઉં તમારે ખાવું જ હોય તે તમે ખાઓ.”
@@
@
@
@@/
@
ચોરને તે વળી નિયમે કેવા?” એકે હસતાં હસતાં કહ્યું પણ વંકચૂલ અડગ હતું. તે બોલ્યો. “ખબરદાર !....ગુરુ મહારાજે આપેલા નિયમોને હું પ્રાણાને પણ ભંગ નહિ થવા દઉં.”
- આખરે મોટા ભાગનાં સાથીદારે ભૂખ સહન ન થતાં એ ફળ ખાવા લાગ્યા. વંકચૂલ અને થોડા સાથીદારો એમ જ બેસી રહ્યા.પણ આ શું !!!.... થોડી જ વારમાં ફળ ખાનારા બધા જ ચાર ટપોટપ બેભાન થઈને ઢળી પડ્યા અને થોડી જ પળમાં
@@
@
Barongersnooaaaaaa
(૨૨)
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
anaannnnnnnnnnnnaamasnas
એમનાં પ્રાણ પંખેરાં ઉડી ગયાં...! આ દ્રશ્યને જોતાં જ વંકચૂલ અને બાકીનાં સાથીદારે સમજી ગયા કે આ ફળે તે બીજા કેઈ નહિ પણ કિં પાક નામે અત્યંત ઝેરી ફળે છે કે જેઓ દેખાવમાં અત્યંત મનોહર અને સુગંધી તથા ખાવામાં પણ અત્યંત સ્વાદિષ્ટ હોવા છતાં પણ પેટમાં ગયા બાદ તત્કાળ પ્રાણ હરી
લે છે.
વંકચૂલે મનેમન ગુરુમહારાજને ઉપકાર માને. એને થયું. “જે ગુરુમહારાજે મને અજાણ્યું ફળ ન ખાવાને નિયમ ન આ હેત તે આજે મારી સ્થિતિ પણ આવી જ થાત.” અને તે મને મન ઉપકારી ગુરુમહારાજને ભાવપૂર્વક વંદન કરવા લાગ્યો...
પાછલી રાતને સમય હતે ચોરી કરીને પાછા ફરેલા વંકચૂલે પહલીની મધ્યમાં આવેલી પિતાની કુટીરમાં પ્રવેશ કર્યો. $ પણ અંદરનું દ્રશ્ય જોતાં જ તેની આંખોના ભવાં ઊંચે ચડી ગયાં. સામે પડેલા પલંગપર પિતાની સ્ત્રીને કઈ પર પુરૂષ સાથે ઘસઘસાટ ઊંઘતી જેમાં તેનું લેહી ઊકળી ઊઠયું. તેણે તરત જ મ્યાનમાંથી તલવાર બહાર કાઢી અને એક જ ઝાટકે બેયને ખલાસ કરવાનું વિચાર કર્યો. ત્યાં જ ગુરૂએ આપેલે નિયમ યાદ આવ્યો. “કેઈના ઉપર પણ ઘા કરતાં સાત ડગલાં પાછા હટવું.” એટલે તે સાત ડગલા પાછળ હટવા જાય છે. ત્યાં તે અચાનક ખુલ્લી રાખેલી તલવાર ભીંત સાથે અફળાણું. અવાજ થવાથી પલંગ પર સૂતેલે પુરૂષ તરત જાગી ઉઠ્યો અને બોલ્યો.
એ કેણ છે?... ભાઈપુષ્પચૂલ! ”
આ શબ્દો સાંભળતાં જ વંકચૂલે તલવાર ફેંકી દીધી અને તે બે . “બહેન પુષ્પચૂલા! તે કેમ આ પુરૂષના કપડાં પહેર્યા છે?
પુષ્પલા બોલી, “ભાઈ આજે પલ્લીમાં નટ લેક ખેલ ભજવતા હતા. એટલે હું તારી ગેરહાજરીની પૂર્તિ કરવા માટે તારા કપડા પહેરી ભાભીની સાથે ખેલ જેવા ગઈ હતી. મેડી
Daavaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૨૩).
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
રાતે ખેલ પૂરૂ થયું ત્યારે આંખા ઊંઘથી ઘેરાતી હાવાથી કપડા બદલાવ્યા વિના જ ભાભીની સાથે સૂઈ ગઈ. પરંતુ આમાં મેં ખાટું શું કર્યુ” કે તમે આમ તલવાર લઈ લાલપીળા થયા છે?
22
“ બહેન! જે થયુ તે સારા માટે. નહિતર તું અને તારી ભાભી બેમાંથી એક પણ જીવતા ન હેાત. હું તેા તને પરપુરૂષ માની બંનેને એક જ ઝાટકે ઉડાડી દેત. પરતુ પેલા ગુરૂમહારાજ ને નિયમ યાદ આવ્યા એટલે સાત ડગલા પાછા હટવા જતાં તલવાર અફળાતાં અવાજ થયા અને તું જાગી ગઇ અને તારા સ્વર સાંભળતાં જ મેં તલવાર ફેકી દ્વીધી.
“બહેન, ખરેખર ગુરૂમહારાજના કેટલા મોટા ઉપકાર ! જો આ નિયમ ન હેાત તા હુ તમારા બંનેને ખૂની બનત અને ટ્વિગીભર એ પાપનાં પશ્ચાત્તાપ રૂપી અગ્નિમાં બળ્યા કરત, અહા ? ગુરૂ-મહારાજ આખું ચામાસુ પલ્લીમાં રહ્યા ત્યારે તેમના ઉપદેશ સાંભળ્યેા નહિ. જો પહેલેથી આવી ખબર હત તે આવા અણુમેલ લહાવા જવા ન દેત !”
પોતાને અને પાતાનાં કુટુંમને જીવતદાન આપનાર એ ઉપકારી ગુરૂમહારાજનાં દન કરવા માટે વાંકચૂલ હવે તલસી રહ્યો હતા. આખરે એની આશા ફળીભૂત થઇ. એકવાર એજ આચાય ભગવંત પેાતાના શિષ્યા સાથે ત્યાંથી પસાર થઈ રહ્યા હતા. વકચૂલ તેમના પગમાં પડયા. બધી જ વાત કરી અને ગુરૂ . મડારાજનાં ઉપદેશથી ત્યાં જિનમંદિર બંધાવ્યું. તેમાં મહાવીર સ્વામી ભગવાનની પ્રતિમા પ્રતિષ્ઠાપૂર્વક પધરાવી. કેટલાક સમય પછી નજીકમાં રહેલી ચ વતી નદીમાંથી નીકળેલ પાર્શ્વનાથ ભગવાનની ચમત્કારીક પ્રતિમા પણ એજ મદિરમાં બહારનાં ભાગમાં પધરાવી અને તે સ્થળ ચેલ્લણ પાર્શ્વનાથ તરીકે પ્રસિદ્ધિને પામ્યું.
(૫)
દિવસે પસાર થયા. વંકચૂલ ચારી કરતા હતા પણ હવે તેને ચારીનાં ધંધા પ્રત્યે દિન પ્રતિદિન નફરત વધતી જતી હતી. આખરે તેણે છેલ્લી વાર એક મોટી ચેરી કરી લીધા પછી ચારીના ધંધા તજી દેવાના નિશ્ચય કર્યાં.
GOOG
(૨૪)
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
એક રાત્રિએ ઉજ્જૈની નગરીના રાજાના મહેલમાં ચંદન ઘાની મદદથી તેણે પ્રવેશ કર્યાં. હીરા, મેાતી અને સાનાના દાગીના લઈને તે પાછા ફરવા જાય છે ત્યાંજ જાગી ગયેલી મહારાણીએ તેને જોઈ લીધા અને પૂછ્યું : “એ કાણુ છે? અહી' કેમ આવ્યેા છે?”
વંકચૂલ બેલ્યા : ‘હું ચાર છું અને ચારી કરવા આવ્યા છે.’ રાણી તેની યુવાની અને શૂરવીરતા જોઇને મુગ્ધ થઈ. તે બેલી : “ચાર ! તું સુખેથી ધન લઇજા પણ જતાં પહેલાં તારી યુવાનીના લાભ જરા મને આપતા જા.”
વંકચૂલે કહ્યું, “બધી વાત સાચી, પણ તમે છે! કાણુ ?” રાણી બેાલી, “રાજમહેલમાં આવી સ્ત્રી તે વળી બીજી કાણુ હાય? હું રાણી છું. તારા ઉપર પ્રસન્ન થઈ છું. માટે મારી ઈચ્છા પૂરી કર્યાં પછી ભલે સુખેથી તારી ઈચ્છા મુજબ તુ ધન લઈ જા.”
વંકચૂલને માટે આ કપરી કસેટીને સમય હતા. ભલભલા ઋષિમુનિઓને ચલાયમાન કરી દે એવા આ પ્રસંગ હતા. એક તા રૂપરૂપની અંખાર રાજરાણી સામેથી ભાગ સુખ માટે પ્રાથના કરી રહી હતી અને સાથે સાથે ઇચ્છા મુજબ ધન પણ મળતુ હતું. પરંતુ સત્ત્વશાળી વકચૂલ પેાતાના નિયમમાં અડગ હતા. તે ખેલ્યા: “તા તમે મારી માતા, મારે રાજરાણીના સંગ ન કરવાના નિયમ છે. માટે હું માતાજી, ફરીથી આવુ ન બાલશે.”
“ચાર! તું કયાં છે અને કાની સામે ઊભા છે તેની તને ખબર છે? અને મારી ઈચ્છાને અનાદર કરતાં પરિણામ શું આવશે તેના તને ખ્યાલ છે?” રાણી બેલી.
“હુ સારી પેઠે જાણું છું કે તમારી ઈચ્છા પ્રમાણે ન કરતાં તમે મને પકડાવશે। અને ફાંસીએ લટકાવી દેશે! એમ જ ને પણ માતાજી, હું ચાર ભલે છું છતાં પણ ગુરૂમહારાજે આપેલા નિયમનો તે પ્રાણાંતે ભંગ નહિ જ કરૂં. નિયમનું પાલન કરતાં કરતાં મરવા જેવુ... બીજું ઉત્તમ પણ શુ હાઈ શકે?” વંકચૂલે મકકમતાપૂર્વક જણાવી દીધુ.
6666
( ૨૫)
eve
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
@
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
છોડાયેલી વિષયાંધ રાણીએ તરત પિતાનાં વાળ વિખેરી નાખ્યા. દાગીના તેડી નાખ્યા અને ચેર–ચોર કહી બૂમો પાડી. ચારે બાજુથી ચોકીદારે ધસી આવ્યા અને વંકચૂલને પકડી લીધે.
@
@
@
સવારે રાજસભામાં વંકચૂલને બાંધીને રાજા સમક્ષ હાજર કરવામાં આવ્યું. રાજાએ પૂછયું, “તું કેણ છે? અને રાજમહેલમાં શા માટે આવ્યા હતા. ?
@
@@
@
“રાજન ! હું વંકચૂલ નામે ચોર છું અને ચોરી કરવા માટે રાજમહેલમાં આવ્યો હતો. પરંતુ રાણી અચાનક મને જઈ ગયા અને મને પકડા.” નિર્ભયતાપૂર્વક વંકચૂલે જવાબ આપે.
@
@
@
@@
rramannabinocomanabuuansuunabananaaaaaa
@
@@
@
@
સભામાં બેઠેલા લોકોને લાગ્યું કે હમણાં જ રાજા વંશૂલને ફાંસીએ ચઢાવી દેવાનો હુકમ કરશે. કેમકે મુદ્દામાલ હાજર છે અને ખુદ ચાર પતે ચોરી કર્યાનું કબૂલ કરે છે. પણ
ત્યાંતે બધાના આશ્ચર્યની વચ્ચે રાજાએ તેનાં બંધનો છોડાવી નાખ્યાં અને પિતાના સિંહાસન પાસે બેસાડો. કારણ કે રાતને આ બનાવ પાસેનાં ઓરડામાંથી રાજાએ કાનેકાન સાંભળ્યા હતા. રાજાને વંકચૂલની ખાનદાની પ્રત્યે અત્યંત માન ઉપર્યું અને તેને મહાઅમાત્યની પદવી આપી પિતાનાં જ રાજમહેલમાં રાખી લીધો.
ત્યારબાદ રાણી ઉપર રોષે ભરાયેલા રાજાએ રાણીને ફાંસીએ ચડાવી દેવા માટે હુકમ કર્યો. પણ ત્યાંજ વંકચૂલ વચ્ચે પડ, “રાજન ! આખી દુનિયા વિષયવશ છે. એમાંથી ઉગરે તે જ ભાગ્યશાળી. વળી મેં તે એમને “માતાજી કહીને સંબોધ્યાં છે તેથી હું આપની પાસેથી મારી માતાનું જીવનદાન માંગુ છું.
વંકચૂલનાં આવા ઉદારતાભર્યા વચને સાંભળી પ્રસન્ન થયેલા રાજાએ રાણીને અભયદાન આપ્યું.
વંકચૂલ હવે લુંટારે મટી ઉજનીપતિને માનીતે મહાઅમાત્ય બની ગયે હતે. Somorraaaaaaaaaannnnnn
(૨૬).
@
@
@
@
@
@
@
@
@
Z
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaa
(૬)
નિયમની અડગતાના પ્રભાવે ઉજ્જૈનીપતિના મહાઅમાત્ય અનેલા વચૂલ હવે દિનપ્રતિદિન ધમ આરાધનામાં વધારે ને વધારે આતપ્રેાત બનવા લાગ્યા. જિનદાસ નામનાં એક અત્યંત ધનિષ્ઠ સુશ્રાવકને તેણે પેાતાને ધમમિત્ર પણ બનાવ્યેા હતેા..
એક દિવસની વાત છે. રાજસભામાં બેઠેલા ઉજ્જૈનીપતિને કાઇએ સમાચાર આપ્યા કે કોઈ અત્યંત ખળવાન શત્રુ રાજાએ ઉજ્જૈનીને ઘેરા ઘાલ્યેા છે. રાજ આજ્ઞાથી મહાપ્રતાપી વંકચૂલ તુરત ચતુરંગ સૈન્ય સહિત શત્રુને સામને કરવા માટે સજ્જ બન્યા. પુનખાર યુદ્ધ થયું. યુદ્ધની અંદર વંકચૂલે શત્રુ રાજાને સજ્જડ હાર આપીને જ્વલંત વિજય તા મેળવ્યા પરંતુ તેનાં શરીરે પણ શસ્ત્રનાં ગંભીર ઘા લાગ્યા હતા.
:
ઉજ્જૈનીના રાજમહેલમાં મૃત્યુશય્યા પર પોઢેલા વંકચૂલની ચારે બાજુ રાજા, અમાત્યા અને અનેક વૈદ્યો, હકીમા બેઠા હતા. અનેક ઉપાયા કરવા છતાં કઇ ક્રક ન પડયા. કેઈપણ ભાગે વકચૂલને બચાવી લેવા માટે ખુદ રાજા પણ અત્યંત આતુર હતા. આખરે એક વૃદ્ધ વૈદ્ય ખેલ્યા રાજન ! શસ્ત્રઘાથી ઘવાયેલા મહામાત્ય વંકચૂલને બચાવવાને એક ઉપાય મને સૂઝે છે. પણ તે કહેતાં જીભ ઉપડતી નથી. આ સાંભળી ષિત થયેલા રાજાએ કહ્યું: વૈદ્યજી, કાઇપણ ઉપાય હાય તે વિના સકેાચે બતાવેા. હું કાઈપણ ભાગે તે ઉપાય જરૂર કરીશ અને જો તે ઉપાયથી વકફૂલ બચી જશે તે! તમને મોટામાં મેાટુ' ઇનામ આપીશ.’
વૈદ્ય મેલ્યા : રાજન! જો કાગડાનું માંસ આપવામાં આવે તે અચુક ફાયદા થાય.... ટુંક સમયમાં જ શસ્ત્રોનાં ઘા રૂઝાઈ જાય.
કાગડાનાં માંસનુ નામ સાંભળતાં જ નિયમાથી પરિચિત રાજા પણ પળવાર તા ગયા. પણ બીજી જ પળે હિંમત એકઠી કરી ‘વંકચૂલ, હું જાણું છું કે કાગડાનું માંસ ન નિયમ છે. પણ આ તો જીવન-મરણને સવાલ
(૨૭)
વંકચૂલનાં ચાર વિચારમાં પડી તેએ ખેલ્યા : ખાવાનેા તારા છે. નિયમમાં
GOOG
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaay
પણ ઘેાડી છૂટ હાય છે. માટે હાલ અમારી ખાતર પણ કાગડાનાં માંસનું ઔષધ રૂપે સેવન કરી લે. પછી સાજો થાય એટલે પ્રાયશ્ચિત્ત લઇ લેજે.’
6
આ સાંભળતાં જ વંકચૂલ ખાલી ઉડ્ડયા : અસ કરી, રાજનૂ! બસ કરી. મરણ આવશે તા હસતે મેએ વધાવી લઈશ પરંતુ ઉપકારી ગુરૂ મહારાજે આપેલા નિયમના તે પ્રાણાંતે પણ ભંગ થવા નહિ જ દઉં. એમણે આપેલા ત્રણ નિયમાનું અડગતાથી પાલન કરવાથી તેા મારૂં આખું જીવન પરિવતન થઈ ગયુ. પારાવાર લાભ થયા છે. માટે કૃપા કરી નિયમ ભંગ કરવાની તે વાત પણ મારી પાસે ન કરશેા. ’
રાજાએ વિચાયુ" કે વંકચૂલને સમજાવે તેવા કાણુ છે? આખરે તેની નજર જિનદાસ ઉપર ઠરી. ધમમિત્ર હાવાને નાતે કદાચ વકચૂલ તેની વાત માન્ય રાખે એમ વિચારી રાજાએ જિનદાસને ખેલાવવા સેવકને મેાકલ્યા.
રાજ-આજ્ઞાથી રાજમહેલ તરફ આવતા જિનદાસે રસ્તામાં એક ઝાડ નીચે એ યુવાન સ્ત્રીઓને ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડતી દેખી રડવાનું કારણ પૂછ્યું.
'
સીએ ખેાલી, “ અમે સૌધમ નામે પહેલા દેવલેાકની દેવીએ છીએ. વંકચૂલ આજે એ સ્થિતિમાં છે કે જો તે કાગડાનું માંસ ખાધા વિના મરે તે નિયમપાલનના પ્રભાવે સૌધમ દેવલેાકમાં દેવ બની અમારા પતિ થાય પણ જો તમે રાજાની આજ્ઞાથી તેને કાગડાનું માંસ ખવડાવી નિયમ ભંગ કરાવશે તે તે દેવ નહિ બની શકે અને અમે આવા ઉત્તમ નાથ વિના રખડી પડતુ.
જિનદાસે આશ્વાસન આપતાં કહ્યું : તમે જરાપણ ચિંતા ન કરો. હું જિનના દાસ ! વચૂલને નિયમ પાળવામાં જ મદદ કરીશ, તોડવામાં નહિ ......... આ સાંભળી દેવીએ ખુશ થઇ ગઇ. જિનદાસ રાજમહેલમાં ગયા. વંકચૂલને કાગડાનું માંસ ખવડાવવા માટે રકઝક ચાલુ હતી. ત્યાં જિનદાસે રાજાને કહ્યું, “ રાજન્! માડુ કે વહેલુ મૃત્યુ એક દિવસ બધાને આવવાનું જ છે. મોટા મેાટા ચક્રવર્તીએ પણુ કાઇપણ ઉપાયથી મૃત્યુના પજામાંથી છટકી શક્તા નથી. વંકચૂલનું મૃત્યુ હમણાં થવાનુ
G
aaaaar
aaaa
266
(૨૮)
૮
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
@@cહૈ
@@
@
@@@@@
@
@@@
pavasaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
હશે તે કાગડાનું માંસ પણ તેને બચાવી નહિ શકે. તે પછી નિયમમાં અડગ એવા વંકચૂલને આપણે તેના નિયમમાંથી શા માટે ઢીલે કરે જઈએ..? ઇત્યાદિ વચને દ્વારા રાજાને સમજાવ્યા બાદ જિનદાસ શ્રાવકે વંકચૂલને સુંદર રીતે અંતિમ આરાધના કરાવી. દુષ્કૃત ગહ અને સુકૃતની અનુમોદના કરાવી અરિહંતાદિ ચાર શરણને સ્વીકાર કરાવ્યું અને આખરે નવકાર મંત્રનું
સ્મરણ કરતાં કરતાં, ઉપકારી ગુરુ મહારાજને મને મન ભાવપૂર્વક વંદન કરતાં કરતાં સમાધિપૂર્વક વંકચૂલનાં પ્રાણ ચાલ્યાં ગયાં. રાજા, અમાત્ય અને પ્રજાજનો શોકમગ્ન બની ગયા. પણ વંકચૂલ તે બારમા દેવલેકે ચાલ્યો ગયો.
વંકચૂલનાં વન્ય જીવન સંબંધી વિચાર કરતાં કરતાં પોતાનાં ઘર તરફ પાછા ફરી રહેલા જિનદાસ શ્રાવકે ફરી તે બે સ્ત્રીઓને રડતી જોઈ અને પૂછ્યું : “દેવીઓ” તમારા કહેવા મુજબ વંકચૂલ રે માંસભક્ષણ કર્યા વિના જ સમાધિપૂર્વક મૃત્યુ પામે છે અને તે જરૂર દેવ થયે હશે, છતાં તમે કેમ રડો છો?
@
@@
@
@
@
@@
@@
@
@
@@@@@@@@@
@
@@
@
@
દેવીઓ બોલીઃ “જિનદાસ ! હવે અમે એટલા માટે રડીએ છીએ કે તમે કરાવેલી અંતિમ આરાધનાના પ્રભાવે અત્યંત શુભ ભાવપૂર્વક મૃત્યુ પામી વંકચૂલ તે ઠેઠ બારમા દેવલોકમાં દેવ થયેલ છે. અને અમે તે છીએ સૌધર્મ નામે પહેલા દેવલોકની દેવીએ એટલે અમારે તે આખરે તેને વિગ જ રહ્યો ! ”
@
@
@
@
@
@
@
@
@
....આમ સામાન્ય ગણાતા ચાર નિયમનું પણ દઢતાપૂર્વક પાલન કરવાથી એક વખતને મહહિંસક, વંકચૂલ જેવા લુંટારે પણ નરકમાં જવાને બદલે ઠેઠ બારમા દેવલેકમાં ઉત્પન્ન થયે.
| માટે દરેક સજ્ઞ મનુષ્ય યશાશકિત નિયમનો સ્વીકાર કરી છે સુંદર રીતે તેનું પાલન કરી માનવભવને સફળ બનાવે. એજ રે મંગલ ભાવના !...
@ ttttt
@
&
t ૮ )
S2&&
(૨૯),
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
raaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
વિશેઠ—વિજયાશેઠાણુની કથા
saanaasanasias
કચ્છ દેશમાં ભદ્રેશ્વર નામે મોટા નગરમાં પરમાત્મા અરિહંતના ઉપાસક અદાસ શ્રેષ્ઠી રહેતા હતા. તેમની પત્ની પણ તેવી જ ધર્મિષ્ઠ ને શ્રદ્ધાળુ હતી. નામ હતું અહંદાસી. તેમને વિજય નામને દેવકુમાર જેવો એકને એક પુત્ર હતે. તેને પણ બાલ્યકાળથી જ ધર્મ પ્રત્યે સારી રુચિ હતી. તે સદા ધમશ્રવણને ગુરુમહારાજ પાસે ધાર્મિક અભ્યાસ કરતા.
વિજયકુમારે એકવાર ગુરુમહારાજના મુખે ઉપદેશમાં સાંભળ્યું કે—
a
naaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
अमरः किङ्करायन्ते, सिद्धयः सर्वसङ्गता : । समीपस्थायिनी सम्पत्, शीलालङ्कारशालिनाम् ॥ १॥
અર્થ :- શીલરૂપ સદાશોભન અલંકારધારી મહાનુભાવોની દેવે પણ દાસની જેમ સેવા કરે છે. બધી સિદ્ધિઓ સાથે જ રહે છે. અને સમ્પત્તિ કદી પણ દૂર જતી નથી. એક જ શીલના લાભ ઘણા.
ઈત્યાદિ ધર્મદેશનામાં શીલનું મહિમાવંતુ માહાસ્ય જાણી વિજયકુમારે કિશોરાવસ્થામાં સ્વદારાસંતેષ-પરદારત્યાગવ્રત લીધું. તેમાં પણ એવો નિયમ કર્યો કે “શુક્લ પક્ષમાં સ્વસ્ત્રીનું સેવન પણ કરવું નહી.”
એ નગરીમાં ધમને મહિમા મોટે. વીતરાગના સાધુ- સાધવીઓ જ્યાં વિચરતા હોય ત્યાં લોકો રાગમાંથી વિરાગમાં વધુ આનંદ જઈ શકે એ સ્વાભાવિક છે.
એ જ નગરમાં ધનાવહ નામના અતિ ધનાઢય ધર્મિષ્ઠ શેઠ રહેતા. તેમને ધનશ્રી નામની સુંદર સેહામણી ને ધમપ્રિય પની હતી. તેમની રૂપરૂપના અંબાર જેવી એક જ દિકરી વિજય નામે હતી. તે પણ સદા ધમકમમાં તત્પર રહેતી. ગુરુ મહારાજના ઉપદેશથી તેણે વિચાર કર્યો “શ્રમણજીવન ન લઈ શકાય તે
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaace
Sonnnaamaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૩૦)
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
waaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
ગૃહસ્થજીવનમાં ય કેટલુંક તે અવશ્ય આદરી શકાય અને તેણે પરપુરુષત્યાગવત ઉપરાંત એવો નિયમ કર્યો કે કૃષ્ણ પખવાડીયામાં પિતાના પતિનો સંગ પણ છોડવો યોગાનુયોગ સમાન ધનવય–રૂપ અને વૈભવવાળા વિજય-વિજયાના ઠાઠમાઠથી લગ્ન થયા.
દિવસ ઢળી રહ્યો હતે. અહદ્દાસની હવેલી દીપિકાના ઝુમ્મરોથી જળહળી રહી હતી, આકાશને અજવાળવા ચાંદ પણ હસતે મરકતે આવી ઉભે હતે. વિજય-વિજયાની આજે-રોહાગ રાત હતી. આજે તેઓ દાંપત્યની દુનિયામાં મુલાયમ સમણાં જોઈ રહ્યાં હતાં. શયનકક્ષની અનેખી સાજ-સજજા ને મહેક બે યુવાન હૈયાના મિલનની વાટ જોઈ રહી હતી.......અને એ મદભર ઘડી આવી.
નવોઢા વિજયા સેળે શણગાર સજી પારદર્શક ઘૂંઘટમાં મુખ છુપાવી કે મધુર વિચારેની સૃષ્ટિમાં વિચરતી સેનાના પલંગ પર બેઠી હતી. ત્યાં તેને સોહામણું ને શાણે નાવલિયે આવી ઉભે. શરમના લાલ શેરડાથી તેનું મોટું રતુમડું થઈ ઉઠયું. વિજય તેની પાસે આવી બેઠે. અને તેમણે ઘુમટો ઉઘાડતાં વિજયાની પાંપણો ઢળી પડી. “સુલોચને ! પ્રિયતમે ! હું આજ ઘણે આનંદમાં છું. તારા જેવી જીવનસંગિની પામી હું મારા ભાગ્યના વખાણ કરી શકું એમ છું. તું મારું સર્વસ્વ છે, જીવન છે, પ્રાણ છો! આજે કંઈ કેટલાય સ્પંદને ઉઠતા હશે. પણ તે સુભદ્રા! મેં પહેલાંથી જ શુક્લપક્ષમાં શિયળ પાળવાનો નિયમ લીધે છે. તેના ત્રણ જ દિવસ શેષ છે. પછી વદ પખવાડીયું લાગતાં આપણે રતિસુખ માણી શકશું.”
9
આ સાંભળતાં જ વિજયા એકદમ પ્લાન અને પ્લાન થઈ ગઈ જાણે કેતકીની વેલ પર ઠાર પડયે. અવાચક થઈ તે વિજયશેઠ તરફ કેઈ વિચિત્ર રીતે જોઈ રહી. વિજયે ભાર દઈ કારણ પૂછતાં તેણે કહ્યું “નાથ! અનિચ્છાએ પાળેલું શિયળ પણ કલ્યાણમાગને પ્રશસ્ત કરે છે ત્યારે આપે તે સમજીને નિયમ કર્યો છે. આપને સાંભળીને.............કદાચ......વિજય બોલ્યા “આપણે ધર્મના જાણ અને ઉત્તમકુળમાં ઉત્પન્ન થયેલા છીએ. છતાં આટલી બધી ગ્લાનિનું શું કારણ છે, કહો. “વિજયા બોલ્યા “સ્વામિ! મેં પણ બાળવયે જ કૃષ્ણપક્ષમાં શિયળ પાળવાને નિયમ લીધું છે. આ
(૩૧)
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
berasaannnnnnnnnn
સાંભળી વિજય આંખે ફાડી સખેદ વિજ્યા સામે જોઈ જ રહ્યા. ને ચિતિત થઈ એક બીજા એક બીજાની સ્થિતિ, ભાવી ગૃહસંસાર ને તેની ઉર્મીના વિચારે ચડયા. થોડીવારે સ્વસ્થ થઈ વિજય બોલ્યા “આયતમે બીજે લગ્ન કરી લે. મને મારી નહીં તમારા સંસારની ચિંતાથી ગ્લાનિ થાય છે.”
વિજ્યશેઠે કહ્યું “મને તારે વિચાર આવે છે. મારે તે દીક્ષાની ભાવના હતી. પણ પુણ્ય નબળા હશે. વિષયથી તે ફલેશ જ થાય છે. કાંઈ તે આરેગ્ય કે દીર્ધાયુનું કારણ નથી. તેથી તેજ, પ્રભુત્વ કે શ્રેષ્ઠત્વ સાંપડતું નથી. તે માત્ર ચંચળ મનની ઉત્સુકતા જ છે.” ઈત્યાદિ અધ્યાત્મની સમજભરી વાત વિજાશેઠે કરી.
શ્રી વિશેષાવશ્યકવૃત્તિમાં કહ્યું છે કે “પ્રેતની જેમ સ્ત્રીના શરીરને વળગી, પિતાના સર્વ અંગ-ઉપાંગને મહાપરિશ્રમ ઉપજાવી જે જીવ રતિડા કરે છે તેમને તે સમય પૂરતા પણ સુખ શી રીતે કહેવાય ? ”
oooaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
vacacionamenbucuraaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
| માટે વિજયશેઠે પત્નીને કહ્યું “ભદ્ર ! પશુ-પક્ષીને પણ વિષય તે સાવ સુલભ છે. તેમાં શું મહત્ત્વ છે? આ જીવે દેવ વગેરેના હૈ ભવમાં અસંખ્યકાળ સુધી પાર વિનાના વિષયો ભેગવ્યા છે. ગુરુ મહારાજે કહે છે કે “કલ્પવાસી દેવને એક વારના વિષયસેવનમાં બે હજાર વર્ષ વીતી જાય છે. તેથી નીચલા દેવને પાંચ પાંચસો ઓછા વર્ષ પયત એકવારને ભેગવટો ચાલે છે એટલે જ્યોતિષ્કદેવોને દોઢહજાર વર્ષ, વ્યંતરદેવોને હજારવર્ષ અને અસુરકુમારાદિ ભવનપતિદેવેને એકવાર વિષય ભોગવતા પાંચ વર્ષ વીતી જાય છે. હે કમલનયન! પદાર્થોજન્ય સુખ ક્ષણિક, પરના સંયોગ પર આધારિત સુખ વસ્તુતઃ તે દુઃખ જ છે. કેમકે તે મનના સંકલ્પ અને ઉપચારથી પેદા થયેલું છે. કહ્યું છે કે-જેમ આફરો ચડ હોય કે સન્નિપાતાદિ રોગ થયો હોય ત્યારે, કવાથ વગેરેના ખોટા ને ઉંધા ઉપચાર કરવાથી તે દુઃખ માટે જ થાય છે. તે વિષયસેવન પણ ખેટ ને ઉંધો ઉપચાર હે દુઃખ માટે જ થાય છે.
એટલે કે તે સુખ નથી પણ સુખાભાસ છે. પરાધીન બધું દુખ જ છે. સુખ તે માત્ર સિદ્ધપરમાત્મા જ માણે છે. આત્માનંદમાં છે
anamaraaaaaaaaaaaaaaaaa
(૩૨).
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
@
@@
@
@
@
@
@
@
@
®
@
@
અવરોધ કરનારા. શાતા કે અશાતા વેદનીયમથી ઉદ્દભવેલા, સંચાગ-વિયોગના સ્વભાવવાળા. ખરાબ સંતવાળા આ માની લીધલા મુંબને સુખ કેમ કહેવાય? શાતા કે અશાતા તે સોના કે લાઠાની બેટી પહેરવા જવું. સાચું સુખ તે શાતા-અશાતા બંનેના આત્યંતિક અભાવથી જ ઉત્પન્ન થઈ શકે. સંસારમાં દેહ અને દાયની અનુકુળતાને સુખ કહેવામાં આવે છે. પરંતુ ખરેખર તે નવ દુઃખ અને કલેશનું મૂળ કારણ જ શરીર અને ઇન્દ્રિયો છે. માટે મારું મન વિષયમાં મુંજતું નથી. તે માટે કહ્યું છે કે
विषस्य विषयाणां च पश्यतां महदन्तग्म ।
उपभुक्तं विषं हन्ति, विषयाः स्मरणादपि ।। १ ।। અર્થ -અરે, વિષ અને વિષયનું અંતર જુઓ કેટલું મોટું છે? (લાક સમજ્યા વિના વિષ સાથે સરખાવે છે.) વિષ તા ખાધું હાય ન જઠરમાં પહોંચી જાય તો મૃત્યુ થાય પરંતુ વિષય તા સમરણમાત્રથી મારી નાંખે છે. માટે હે મહાભાગ! તારા પણ સારા ભાવ ને ઉત્તમ નિયમ છે. માટે આપણે બંનેને અચિંત્ય શીલપાલનને લાભ મળી ગયા છે. આપણે ગંગા જેવું નિર્મળ શિયળ મન-વચન-કાયાથી જીવનપર્યત પાળશું. કોઈને જણાવશું નહી. તેમ છતાં આપણી વાત જે દિવસે ઉદાડી પડશે તે દિવસે આપણે અવશ્ય સંયમ લેવું. આ અટલ નિર્ણય લઈ તે બંને પોતાના પ્રાણની જેમ શિયલનું રક્ષણ કરવા લાગ્યા. તેઓને એક જ પલંગમાં સાથે સૂવું પડતું છતાં તેમનામાં કદી ચંચળપણું કે બાલીશપણું આવ્યું ન હતું. તેઓ એટલા નિર્મળ સત્ત્વશાલી થયાં કે એક શય્યામાં સાથે સૂતાં શરીરને કદી સ્પર્શ થતા તો પણ તમને કદી કામ ઉદિત થતો ન હતો. તેઓ એકાંતમાં બેઠા હોય ત્યારે પણ શીલગુણની, તેના મહામ્યની કે તેને આચરનાર મહાપુરુષોની જ કથની તેઓ કહ્યા-ગાયા કરતા. આવી રીતે ભાવસંચમીનું જીવન જીવતા કેટલાક સમય ચાલ્યા ગયે.
એવામાં એકવાર ચંપાનગરીમાં વિમળસેન નામના કઈ કેવળનાની મુનિ પધાર્યા. દેશનાના અંતે ત્યાંના નગરશેઠ જિનદાસે કહ્યું ભગવન ! મેં એ અભિગ્રહ કર્યો છે કેચાર્યાશી હજાર સાધુ મહારાજને પારણું કરાવવું. આ મારી અભિલાષા ક્યારે પૂર્ણ થશે?” કેવળી ભગવતે કહ્યું “ભાગ્યશાલી ! આટલા બધા સુપાત્ર સાધુઓને
@
@
@
@@
@
@
@@@@
tt
૮
(૩૩)
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
GOOG
6
ચેાગ તમારા ઘરે કેવી રીતે થઈ શકે? માનેા કે કદાચ દૈવયેાગે એ સંભવિત થાય પણ એટલા અધા મુનિરાજેને તમારા ઘરેથી શુદ્ધ આહાર-પાણી કયાંથી મળી શકે?” આ સાંભળી ખિન્ન થયેલા શ્રાવકે પૂછ્યુ· · મારી આ ભાવના દરદ્રીના મનેાથની જેમ નિષ્ફળ જશે ? તા મને સદા માટે અસાષ રહેશે. કેાઇ ઉપાય હાય ત કહેા ને તે કેવળીભગવંતે કહ્યું ‘ભલા શ્રાવક ! કચ્છ દેશમાં મહાભાગ્યશાલી વિજયશેઠ અને વિજયાશેઠાણી નામે પતિ-પત્ની રહે છે. તેમની તમે આહારાદિથી ભક્તિ કરશેા તા ચાર્યાસી હજાર સાધુ મહારાજના પારણા જેટલેા લાભ મળશે. કારણ કે શુકલ અને કૃષ્ણુ એમ બંને પખવાડીયા બ્રહ્મચવ્રત ધારણ કરનાર દંપતીને ભાજન કરાવ્યાથી ચાર્વાંશી હજાર સાધુઓને પારણું કરાવ્યાને લાભ મળે છે.’
આ સાંભળી શેઠે વિજયશેઠને સંપૂર્ણ વૃત્તાંત જાણ્યા ને ઉત્કટ ભક્તિવાલા હૃદયે તેઓ કચ્છમાં આવ્યા. વિશિષ્ટ પ્રકારે દંપતીની ભિકત કરી અને તેમનું અતિદુષ્કર વ્રત તેમ જ જીવનની ઉત્તમતા તેમણે મેટા જનસમૂહમાં પ્રગટ કરી. વિજયશેઠના માતપિતા પણ આ વાત જાણી આશ્ચય પામ્યા. જિનદાસશે મનેારથ પૂરા કરી ઘરે પાછા ફર્યાં. વિજયશેઠ વિજયાશેઠાણીએ પાતાની પ્રતિજ્ઞા પૂગુ થતાં દીક્ષા લીધી ને મુકિત પણ પામ્યા. આમ શીલના માહાત્મ્યથી તે પતિ-પત્ની હજારો મુનિ કરતાં વિશેષતાને પામ્યા માટે સવ સુખનુ કારણ ને સવ`દુઃખનું નિવારણ કરતા શીલવ્રત પાળવામાં સહુએ ઉદ્યમ કરવા.
GOOGL
(૩૪)
6666
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮
@2
2
22&
&
&
&&
&
&
&
હરિબળ માછીની કથા
કાંચનપુર નામનું સમૃદ્ધ નગર. જિતારિ નામના પ્રતાપી રાજા ત્યાં રાજ્ય કરે. તેમને રૂપ-રૂપના અંબાર જેવી પુત્રી. નામ હતું વસંતશ્રી તે જ નગરમાં હરિબળ નામક માછી રહે. તે થોડા દિવસો પૂર્વે જ પર હતું. તેની પત્ની મહાકકશા હતી. હરિબળ રેજ સવારમાં જાળ લઈ પાછલા પકડવા જતે ને પાપવ્યાપારથી જીવનનિર્વાણ કરે. છતાં ઘરમાં ઘણું જ અછત રહેતી ને કેકવાર ખાવા પીવાના સાધનેમાં વાંધા પડતા, ઘરમાં કલેશ ઉગ્રરૂપ લેતે. એકવાર પત્નીના ઝઘડાથી કંટાળી નદીએ જતું હતું ત્યાં કિનારે અતિશાંત એક મુનિને જોઈએ સાશ્ચય તેમની પાસે ગયો. મુનિએ તેને ઉપદેશ આપતાં કહ્યું “જેમ મેરુ પર્વતથી કોઈ મોટું નથી, સમુદ્રથી વધુ કશું ગંભીર નથી, આકાશથી વધારે કાંઈ વિસ્તૃત નથી તેમ અહિંસાથી વધીને કશે ધર્મ નથી. બધું જાણ્યું પણ પરની પીડા ન જાણું તે શું જાણું? પરાળના પુળા જેવા ગ્રંથ ભણી ગયા છતાં અહિંસા હાથ ન લાગી તે પરિશ્રમ એળે ગયે.” મહાભારતમાં લખ્યું છે
यो दद्यात् कांचनं मेहं-कृत्स्नां चैव वसुन्धराम् । एकस्य जीवितं दद्याद् न च तुल्यं युधिष्ठिर! ॥
અર્થ-હે યુધિષ્ઠિર ! કેઈસેનાને મેરુ દાનમાં આપે કે કઈ આખી પૃથ્વીનું દાન કરે તેના કરતાં એક જીવને જીવિતદાન આપનાર વધી જાય છે.
ઈત્યાદિ દયાધમના મહિમાને જાણી હરિબળ ઘણે રાજી થયે, ને દુભાતાં મને બેઃ “પ્રભુ! જેમ કેઈ રાંક ચક્રવતીના એઠાં ભેજનને ન છેડી શકે તેમ મારા જેવા રાંક હિંસા છેડી શકો નથી. માછીમારના કુળમાં જન્મે છું ને માછલી પકડવા સિવાય કાંઈ જાણતું નથી, તેમ છતાં ઘણીવાર ખાવાના સાંસા પડી જાય છે.” મુનિએ કહ્યું: “તારે દયામાર્ગમાં ડગલું તે ભરવું જોઈએ વધારે નહિં તે પ્રથમ જાળનું માછલું જીવતું પાછું પાણીમાં છોડી દેવું.” હરિબળે રાજી થઈ એ નિયમ લીધે.
haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaavis
(૩૫)
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
maaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
iaaaanaaaaaaaaaaaaaaaaaacas
નદીએ જઈ તેણે જાળ નાંખી, પાછી ખેંચી તે મજાનું સુંદર માછલું આવ્યું. નિયમ પ્રમાણે તેણે છોડી મૂકયું. પાછી જાળ નાંખી થોડીવારે પાછી ખેંચતા એ જ આવ્યું માટે તેને નિશાન કરી છેડી દીધું. કેટલીક વારે પાછું એ જ માછલું પકડાયું. એટલે જાળ પાણીમાં રાખી તેને દૂર છેડી આવ્યા. ફરી એ જ માછલું પકડાયું. તેણે અલગ અલગ જગ્યાએ જઈને જાળ નાંખી, પણ કાં તે માછલાં પકડાયા નહીં ને પકડાય તે એ એક જ માછલું વારે વારે પકડાય. આમ ને આમ સાંજ પડી ગઈ. ઘરે ખાલી હાથે જાય તે કર્કશા જોડે ઝઘડો જ થાય. છેવટે તે જાળ સંકેલી ઉભે થે. તે ક્ષેત્રના દેવતાએ આ યુવાન માછીની આવી ધાર્મિક દઢતા જોઈ પ્રત્યક્ષ થઈ કયું: “માછી! તારી દઢતા જોઈ મને ઘણી પ્રસન્નતા થઈ છે. તું કહે તે હું તારું કાર્ય કરી આપું. હરિબળે આશ્ચર્યચક્તિ થઈ કહ્યું: “મારી ઉપાધિના કાંઈ પાર નથી. તમને શું શું કહું? પણ ટુંકમાં એટલી જ પ્રાર્થના કરું છું કે મારા પર કઈ આપત્તિ આવે તે તરત સહાયક થજે.” “ભલે.” કહી દેવ અદશ્ય થઈ ગયો. દેવદર્શનને આનંદ, આખા દિવસમાં કોઈપણ મેળવ્યા વિના ઘરે જવાને ત્રાસ આદિ વિચારમાં તે ચાલ્યો જતે હતે, અંધારું ઘેરું બનતું જતું હતું. નિષ્ફર પત્નીથી તેને કંટાળે આવ્યું હતું તેથી ઘેર ન જતાં છેવટે ગામ બહારના શૂન્ય દેવળમાં જઈ સૂઈ ગયા.
આ તરફ તે જ નગરની નવયુવતી રાજકન્યા વસંતશ્રીને તેજ ૨ નગરના સુંદર શ્રેષ્ઠીપુત્ર હરિબળ સાથે પ્રણય થતાં તેણે હરિબળ
સાથે પરદેશ નાસી જવાનું નક્કી કરી ગામ બહારના દેવળમાં અમુક રાત્રે મળવાનો સંકેત કર્યો. તે રાત્રે રાજકુમારી પોતાની સારભૂત વસ્તુ લઈ, પાણીદાર ઘોડા પર બેસી ને દેવળના દરવાજે આવી. આ તરફ શ્રેષ્ઠીપુત્રે વિચાર્યું : “આપણે વણિક કુળમાં ઉત્પન્ન થઈ બહારવટીયા જેવું કામ કેમ કરી શકીયે. વાણિયાને રાજકન્યા
પિસાય પણ નહીં ને ગુણીજનેથી નિદિત કાર્ય થાય પણ નહીં. રે એની સાથે જવામાં બીજા જોખમે ઘણ, ઇત્યાદિ વિચારી તે પિતાની શય્યામાંથી ઉો જ નહીં. નીતિકારે કહે છે કે “સ્ત્રી
જાતિમાં દંભ, વણિકમાં ડર, ક્ષત્રિયમાં રેષ અને બ્રાહ્મણ જાતિમાં $ સ્વભાવિક રીતે જ લેભ રહેલ છે.”
રાજકુમારી ઘેડેથી ઉતરી મંદિર દ્વારે આવીને હરિબળ, એ છે હરિબળ! હું આવી ગઈ છું, ચાલે આપણે જલ્દીથી અહિંની હદ daaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૩૬)
giocaciabilidade acerouneracioneworoderaagaaaaaaaaaaaar
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
S
aaaannnnnnnnnnaaaaaaaaa
&,
'.
Pr:
2: 2
2
ઓળંગી જઈએ. બધા શકન સારા થયા છે. આપણું મને રથ શીધ્ર સફળ થશે. હરિબળ હુંકારો દઈ ઉભે થે. તે બંને
એકજ ઘોડા પર બેઠાં ને ઘોડે હવાની જેમ પુરપાટ જાય દેડયા. છેરાજકુમારી હરિબળને પિતે કેવી રીતે સાહસ કરીને નિકળી, તેના
૧ ટે થઈ માતા-પિતા રાજ્ય આદિ છેડયું ઈત્યાદિ કહેતી બેલાવતી જાય પણ હરિબળ તે માત્ર હંકારે જ આપે. કુંવરીએ વિચામું વણિકપુત્ર છે, ઘર-બાર છોડીને જતાં લેભના લીધે બોલતા નથી, પણ જયારે મેં સૂજણું થયું ત્યારે કુંવરીને સમજાયું કે આ કઈ બીજે પુરુષ છે. તે ઘેર વિમાસણ પડી કે જેમાં ગ્રીષ્મ ઋતુમાં તૃષાતુર હાથી દેડતે તળાવે પાણી પીવા જાય, ને પાણી પાસેના કાદવમાં ખેંચી જતાં દુર્ભાગે તીર ને નીર બંનેથી ભ્રષ્ટ થાય, તેમ આ કેઈ નિભંગી, હીનકુળમાં જન્મેલા મૂખ અને અનિષ્ટ પુરુષની સંગત કરતાં મરણ સારૂં, આ મેં શું કર્યું? આ ફેરફાર ત્યાં જ કેમ ન જણાયે?
રાજકુંવરીને વિરક્ત, ઉદાસ ને શૂન્ય જોઈ હરિબળે વિચાર્યું મને ધિક્કાર છે. મેં છલના–પ્રપંચ કરી આને છેતરી છે. મારે ત્યાં જ કહી દેવું જોઈતું હતું કે હું કોણ છું. આમ ચિંતામાં પડેલા હરિબળ પાસે દેવે આવીને કહ્યું “રાજપુત્રી ખિન્ન ન થા. આ હરિબળ પુણ્યવાન હાઈ ધર્મના પ્રતાપે તેને મહાન ભાગ્યોદય થવાને છે. તું બીજાની ઈચ્છા ન કર આ તને સુખી કરશે.” કુંવરીએ હરિબળ સામું જોયું તે તે કામદેવ જેવો કમનીય લાગે. પરસ્પર લાગણી થઈ. દેવની સાક્ષીએ બંને ગાંધર્વ વિવાહથી પરણ્યાં. આગળ ચાલી વિશાલી નગરીમાં આવ્યા. સારૂં ઘર ભાડે રાખી ત્યાં બંને રહ્યા હરિબળની ઢબછબ ને બોલચાલમાં સંસ્કારિતા આવવા લાગી. કેટલીક સારી ભેટ લઈ રાજસભામાં આવ્યું. રાજમાન્ય થયો ને તેનું આવાગમન વધતું રહ્યું.
મંત્રીએ એકવાર લાગ જોઈ હરિબળની પત્નીની સુંદરતાના રાજા પાસે વખાણ કર્યા, તેથી રાજાને તેની ઈચ્છા થઈ વસંતશ્રીને તે લુબ્ધ થઈ ઝંખી રહ્યો. ભરી સભામાં રાજાએ કહ્યું “ઘણાં સમયની મારી ઉત્કટ ઈચ્છા છે ને સાહસિક વગર પૂરી થાય એમ નથી. હવે અવસર આવ્યો છે, કેમકે આપણને હરિબળ જે સાહસિક મળે છે. સહુએ પુછયું, “શી છે મહારાજાની ઈચછા?” $
@
@
@
@
@
@
@
@@
@
.
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૩૭)
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
nawaabonasidiniacebooieniaczenie
રાજાએ કહ્યું “મારું નિમંત્રણ લંકાધિપતિ વિભીષણને પહોચાડવાનું છે. “સહ બોલ્યા, ખરેખર આ કાય તો હરિબળ જ કરી શકે. રાજાએ કહ્યું “મને વિશ્વાસ છે. સહુએ તાળી પાડી હરિબળને માન આપ્યું. હરિબળે ઉભા થઈ થોડા દિવસમાં એ કામ પતાવી છે ઘરે આવીશ એમ જણાવ્યું. ઘરે આવી તેણે વસંતશ્રીને વાત કરી. જતી વખતે પત્નીને કહ્યું “તું ધમ પર વિશ્વાસ રાખજે ને મારી વાટ જે. કરેલી પ્રતિજ્ઞા મારે પાળવી જ રહી. નીતિકાર કહે છે કે માથું કપાય કે વધ–બંધન થાય પણ ઉત્તમ પુરુષ આદરેલું પાર પાડે છે. ને એ સમુદ્રકાંઠે આવી વિચારે છે. કે વિદ્યાધર સિવાય કોણ દરીયે પાર કરી શકે? ત્યાં તે પેલા દેવે તેને ઉપાડી લંકાના ઉપવનમાં ઉતાર્યો. ત્યાં સુંદર હવેલી જે તે વિસ્મય પામતે અંદર ગયે.
એક શય્યા પર એક યૌવના અર્ચત પડી હતી. પાસે જ એક તુંબડી ભરેલી હતી. ચક્તિ થઈ તેણે એ નારીને ઉઠાડી પણ ઉઠી નહી. પાછી વિચાર કરી તુંબડીનું પાણી તેના શરીર છાંટયું તે ઉંઘમાંથી જાગે તેમ તે આળસ મરડી બેઠી થઇ. હરિબળને જે તેને આશ્ચર્ય થયું. લાજનાં લાલ શેરડા તેના મુખ પર ઉપસી આવ્યા. ઉભા થઈ તેણે હરિબળને પરિચય માંગ્યો. હરિબળે ટુંકાણમાં સર્વ વાત કહી અને તેને પરિચય પૂછયે તે યુવતીએ કહ્યું - લંકાના દેવમંદિરના પૂજારીની હું પુત્રી છું. એક નૈમિત્તિક પાસેથી મારા પિતાએ જાણ્યું કે તેમની દિકરીને પરણનાર પ્રતાપી રાજા થશે; આ જાણી રાજ્યના લેભથી મારા પિતામાં એવી મૂર્ખતા પાંગરી કે તેમણે મને પરણવાની ઈચછા કરી.
લેભ માણસને સહેલાઈથી ઉન્માર્ગે લઈ જઈ શકે છે. નિશાંધ, દિવાંધ, જાત્યંધ, માયાધ, ધાંધ. કામાંધ અને લોભાં. આ કમે કરીને અધિકાધિક અંધ હોય છે. હું નાસી ન જાઊં કે બીજું કાંઈ ન કરું, માટે તે મને મૂછિત કરી પછી જ બહાર જાય છે. પાછા આવીને આ તુંબીની સુધાથી સચેત કરે છે. તેમની આ દુબુદ્ધિના કારણે સર્વ સ્વજનથી હડધૂત થઈ અહીં આવ્યા છે. આ મારી વ્યથાભરી કથા છે. મારું મૃત્યુ નહીં થવાનું હોય માટે જ હે મહાભાગ! તમે અહીં સમયસર આવી ચડ્યા ને
તમને સુધા સિંચવાને વિચાર આવ્યા ને હુ સચેત પણ થઈ 2તે હમણું ને હમણાં તમે મને પરણી લે. ડરિબળે તેનું
managemeneauaoencobaaliana
(૩૮)
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
maaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
જો
૪ ૮૯
@@૮૪૦૮
પાણિગ્રહણ કર. તે કન્યાએ કહ્યું હવે અહીંથી આપણે શીઘ ચાલ્યા જવું જોઈએ. વિભીષણને તમારા રાજા સાથે કશે જ સંબંધ ન હોઈ આમંત્રણ આપવાની આવશ્યક્તા નથી. છતાં તમે અહીં સુધી આવ્યા છે એની ખાત્રી માટે હું અહીંનું ખર્શ તમને લાવી આપું છું” એમ કહી પૂજારીની કન્યા લંકાનું ખર્શ લઈ આવી. તે સ્ત્રીની બુદ્ધિથી વિસ્મિત થયેલ હરિબળ ખડગ પત્ની અને અમૃતની તુંબી સાથે દેવની સહાયથી વિશાલા નગરીમાં આવ્યું.
આ તરફ રાજા, હરિબળના પ્રયાણ પછી ગુપ્તવેશે હરિબળના ઘરે આવ્યો. એકલી વસંતશ્રીને જોઈ રાજા છુટ લેવા લાગ્યો, ચતુર વસંતશ્રી પરિસ્થિતિ પામી ગઈ. ધીરજ રાખી સમય પારખી તેણે રાજાને કહ્યું “હજી મારા પતિના પાકા સમાચાર આવતાં સુધી હૈયે રાખવું જોઈએ. મારે તેને છેડ ન દેવાય” રાજાએ કહ્યું “તેના મૃત્યુમાં તારે સંદેહ રાખવો ન જોઈએ.” છતાં જે કહે છે, એમ કહી રાજા મહેલે પાછો ફર્યો ને વિચારવા લાગ્યો કે કદાચ હરિબળ પાછો ફરે તે પણ એ આ નગરમાં નહીં આવી શકે. આ વસંતશ્રી ભેળી છે ને છેડની વાત કરે છે. ભલે બે ચાર દિવસ પછી વાત.
હરિબળ લંકાની કન્યા કુસુમશ્રીને એક સ્થાનમાં બેસાડી ગુપ્ત રીતે પિતાને ઘેર આવ્યું. ચિંતામાં પડેલી વસંતશ્રીએ તેને જે ને આનંદમાં રેલી જેવી થઈ ગઈ. બંનેએ પોતપોતાની વિતક કહી સંભળાવી. હરિબળે ઉદ્યાનમાં જઈ સમાચાર રાજાને મોકલાવ્યાં કે “વિભીષણને તમારું નેતરું આપી આવ્યો છું મારી સાહસિક વૃત્તિથી પ્રસન્ન થઈ તેમણે પોતાની પુત્રી મને પરણાવી સકુશળ અહીં પહોંચાડે છે ઈત્યાદિ. આ સાંભળી રાજાને વિશ્વાસ થયે નહીં. પણ તેણે માણસો મોકલી ખબર કઢાવી તે તેના વિસ્મયને પાર ના રહ્યો. નગરમાં વાત ફેલાતાં પ્રજાજનેને ધસારે હરિબળને જેવા ધસ્ય. અનિચ્છાએ પણ રાજાએ તેને આડંબરપૂર્વક નગરપ્રવેશ કરાવ્યો. કુશળ ક્ષેમના ઉપચાર પછી રાજાએ પૂછતાં તેણે પિતાની હકીક્ત નિવેદન કરતાં કહ્યું હું ગમે તેમ કરી સમુદ્ર સુધી તે પહોંચ્યા પછી તે સમુદ્રને જોઈને પણ તમ્મર આવવા લાગ્યા.
@@
@
@
@
@@
જો
haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaani
(૩૯).
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
romadiamanaganagraadineangana
કાંઠે બેસી વિચારતા હતા તેવામાં પાણીમાંથી નિકળતા વિકરાળ રાક્ષસ મેં જોયે. જરા પણ ડર્યા વિના મેં એને લંકામાં જવાને માગ પૂછતાં તેણે કહ્યું: ‘તું અહીં સળગી મરે તો લંકા પહોંચે. મારે તે કઈ પણ ભોગે આપનું કામ કરવું હતું. પછી શું? ચિતા ખડકી. સળગાવીને પડ્યા તેમાં થોડીવારમાં બધું રાખ. રાક્ષસે રાખની દલી વિભીષણ સામે મૂકતાં બધી વાત જણાવી. મારા સત્વથી પ્રસન્ન થયેલા વિભીષણે મને અમૃત છાંટી ઉભે ક્ય ને આ પુત્રી પરણાવી. પછી મેં આપના આમંત્રણની વાત કરી તે એ કહે: ‘અમારે અમારી મહત્તા સાચવવાની હોય એના આવ્યા પહેલાં તે રાજાના ઘેર મારાથી જવાય નહીં, એમ કહી તેમણે ચંદ્રહાસ ખડગ આપી તમને યાદ કર્યા છે. રાજાએ બધી વાત સાચી માની. પણ તેથી વસંતશ્રી ને મેળવવાની ઈચ્છા ઓર વધી. તેણે મંત્રી સાથે વિનિમય કર્યો કે આને ફરી કોઈ સંકટમાં ફસાવી પૂરો કરવા. નીતિમાં કહ્યું છે કે રાજા, ચોર, સપ, ચાડી. તુચ્છ, હિંસક પશુ, શત્રુ અને પ્રેતાદિ દુષ્ટ હોવા છતાં છિદ્ર વિના-ઇલ વિના ફાવી શકતાં નથી.
એકવાર રિબળ રાજાને જમવા નોતર્યા. રાજ મંત્રીવર્ગાદિ સાથે જમવા આવ્યા ત્યાં હરિબળની અતિસુંદર પત્ની છે તેની વાસના ભભૂકી ઉઠી. મંત્રી સાથે મસલત કરી કે, “યમરાજને આમંત્રણ આપવાના કપટથી તેને જીવન બાળવે અને આ રમણીઓને ઉપાડી રાજમહેલમાં નાંખવી,
ભરી સભામાં હરિબળની સાહસવૃત્તિના વખાણ કરી રાજાએ કહ્યું: “યમરાજનું મારે આવશ્યક કામ પડયું છે. તેની પાસે અગ્નિમાગે (બળીને) જવાય તેમ છે. ઘણે વિચાર કર્યો પણ તમારા
જે કઈ સત્વશાલી સાડ સી જ નહીં. હરિબળ સમજી છે. ગયે કે મારા મૃત્યુની રાજાને કુબુદ્ધિ આપનાર મંત્રી જ છે.
રાજાનું કથન સ્વીકારી ને ઘરે આવ્યો. વિચાયું, દુષ્ટોનું હિત કરવાથી અનિષ્ટ જ થાય છે. રોગને ભાવતું આપીએ તે રોગ વધે! હવે આ શઠને શિક્ષા જ થવી જોઈએ. તેણે દેવને યાદ કરી બીના જણાવી. હરિબળને સમજાવી દેવ અદશ્ય થયા. - આ તરફ રાજાએ મોટી ચિતા તૈયાર કરાવી. હરિબળ બધાના દેખતાં તેમાં જ બેઠા. રાજાની આજ્ઞાથી ચિતાની ચારે
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
* *
''
તરફ મોટી મશાલે લગાડવામાં આવી ને ભડભડ કરી માટી જવાળાએથી રિબળ ઘેરાઇ ગયા. તેનુ શરીર સાનાની જેમ ચમકવા લાગ્યું. ક્ષણવારમાં તે ત્યાંથી અદૃશ્ય થયા. ને દેવ તેન તેના ઘરે પહોંચાડયા. ચિતા ડરી ગઇ ને રાન્તએ રાખ પણ આજ નખાવી દ્વીધી. રાન્ત બની નીને બિાના ઘરે આવ્યા. હરિબળની અને પત્નીઆને ખબર જ હતી કે રાજા આવવા જોઇએ. તેમણ ગજાને આદર આપી બેસાડયા. આ રાજા ગેલમાં હતા, તેમની આંખામાં ઉચ્છ્વ ખલતા દેખાતી હતી. હરિબળની પત્ની સાવધાની પૂવક દૂર રહેતી ને ઉત્તર આપતી હતી. છેવટે રાન્તએ ચાખા શબ્દોમાં શય્યાભાગી થવા જણાવ્યું ને પરિસ્થિતિની ગંભીરતા સમજાવતા કહ્યું કે હવે તમારે મારી ઇચ્છાને સ્વયંની ઇચ્છા સમજીને વર્તવું જોઇએ. તેમ ન કરે તો મને કોઈ રોકી શકે તેમ નથી. મારું ડગ ભરવા પડે તે કરતાં તમે સામે આવા એ વધારે સુભગ ન સારૂ સિદ્ધ થશે.
વસંતશ્રીએ ડોવકાઇથી કહ્યું: “મહારાજા ! અમે તો આપના સેવકની પત્નીએ છીએ. અમારી પાસે આપની આ અપેક્ષા ઉચિત નથી. આ તો રક્ષકાએ જ ચારી કરવા. પ્રહરીઆએ જ થોડ પાડવા, પાણીમાંથી આગ અને સૂરજમાંથી અંધારું વવા જેવી વાત છે. આમ અનેક રીતે રાજાને સમજાવવા છતાં ન માન્યા ને વધારે છકવા લાગ્યા ત્યારે ગોવણ મુજબ રાાને બંધનમાં નાખી તે સ્ત્રીઓએ તેને જાણે મથી નાંખ્યા. સંતાયેલા પરિબળે આ તમાશો જોયા. વહેલી પરોઢે બધનમાં રીબાતા રાજાને દાસીએ છોડયા ન તે માટું સતાડી મહેલમાં ચાલ્યા ગયા.
MacaVERNENCHONGYAN very wear was water
હરિબળ વિચાયુ ‘કપટ કરીને આ મંત્રી મને મારી નખાવરો. માયાવીની સાથે માયા ન કરી શકનારો મૂઢ પરાભવ પામે છે. જેમ કવચ વગરના માણસમાં પેસીને તીક્ષ્ણબણ પીડા કરે છે તેમ શલાકા પણ અંદર પેસીને ના કરે છે. માટે પ્રથમ આ મ`ત્રીની ખબર લેવી જરૂરી છે. આમ વિચારી કાઈ માણસને વિચિત્ર વેશ પહેરાવી હશ્મિન રાજસભામાં આવ્યા. રસ્તામાં અને રાજભામાં તેને જોઇ પ્રા ને રાન્ન વગેરું આશ્ચય પામ્યા કે આ શું કહેવાય ? રાજાએ માન આપી તેને બેસાડયા. યમનું તેના દરબારનું સ્વરૂપ રાજાએ પૂછતાં નબળ ઐવસ્થિત
ઉત્તરા આપ્યા ને કહ્યું કે મહારાજ ! યમરાજનું વર્ણન કરવું મારા
marad
' ' ' '
( ૪૧ )
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
&
&
&&
&&
&&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
yasa
@
@
@
ગાં ને ભેજા બહારની વસ્તુ છે. કારણ કે મહાન ગીરાજે પણ તેના ભયથી ત્રસ્ત થઈ યોગાભ્યાસ કરે છે. ત્રિભુવન જન તેમની ચાકરી કરે છે. મેં અતિઆદર પૂર્વક આપનું આમંત્રણ તેમને આયું ત્યારે તેમણે કહ્યું. “આ માસ છડીદારને સાથે લઈ જાવ અને તેની સાથે ૨ જાના મંત્રીને સત્વરે અહીં મોકલી આપે. મારી રીત-ભાતને આવશ્યકતા તે અહીં આવીને જેઇલે તે પછી મારી સગવડ સારી સાચવી શકે. તેની સાથે સાથે રાજાને ત્યાં હું છું સરળતાથી આવી શકીશ.” પેલા બનાવટી છડીદારે પણ મંત્રીને કહ્યું “આપ શીધ્ર ચાલે, હું લેવાજ આવ્યો છું.” “મંત્રીને તૈયાર કરી ચિતામાં નાખવામાં આવ્યો ને તેને નાશ થા.
હરિબળે રાજાને વાસ્તવિક વાત સમજાવી કહ્યું “રાજા! પરસ્ત્રીના સંગના પરિણામ સારા નથી. આપને સારા ઘરની રાજ- $ કન્યા પત્ની તરીકે મળેલી છે. માટે કુબુદ્ધિ છેડી આપ ચિરકાળ રાજ કરે. મેં માત્ર મંત્રીને મૃત્યુ પમાડ છે ને સ્વામીદ્રોહના પાતકથી બચવા આપને નાશ કર્યો નથી. મને ઘણે ખેદ થાય છે. પણ ના છુટકે જ મારે મંત્રીને માર પડે છે. કારણ કે એ આપને નિરંતર પાપબુદ્ધિ આપ્યા કરતો હતે.” હરિબળની ચતુરાઈથી રાજા ઘણો પ્રસન્ન થયા. આગળ જતાં આ જ રાજાની પુત્રી હરિબળને પણ.
આ તરફ કંચનપુરના રાજા જિતારિએ પિતાની પુત્રી વસંતશ્રી ને જમાઈ હરિબળની ભાળ મળતાં મેટા આડંબરપૂર્વક તેમને તેડાવ્યાં. અદભુત ગ્યતાથી રંજિત થયેલા રાજાએ હરિબળને પિતાનું રાજ્ય આપી નિવૃત્તિ લીધી. હરિબળ રાજા થયા. બધા જ પ્રતાપ અહિંસાધમને છે એમ નમ્રપણે માનવા લાગ્યા. પિતાના દેશમાં અહિંસાની ઘોષણા કરાવી. એક ગુરુ મહારાજના ઉપદેશથી તેમણે સાતે વ્યસનને આખા દેશમાંથી ત્યાગ કરાવ્યું કેમે કરી ધમ આરાધનામાં આગળ વધતાં પુત્રને રાજ્ય ભળાવી ત્રણે રાણુઓ સાથે દીક્ષા સ્વીકારી. પ્રાંતે હરિબળમુનિ મુક્તિ પામ્યા. કૃતકૃત્ય થયા.
આ હરિબળનું ચરિત્ર સાંભળીને હે ભવ્યા! “પરિપૂર્ણ ફળને આપનાર અહિંસા-જીવદયા માટે શ્રેષ્ઠ પુરુષાર્થ કરે. જોયું ને ! નાના પણ નિયમે કેવું ફળ આપ્યું.
@
@
@
@
@
raaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૪૨)
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
કમલની વિચિત્ર પ્રતિજ્ઞા ?
****
**
2121
2
.
*
*
*
**
*
*
શ્રીપુર નામના નગરમાં શ્રીપતિ નામના ધર્મિષ્ઠ શેઠ રહે. તમને કમલ નામને એક પુત્ર. તે બધી કળામાં નિપુણ પણ ધર્મથી સદા દૂર રહે. જ્યાં દેવ-ગુરુનું નામ આવે ત્યાં તેને ઉભા રહેવામાંય અડચણ. એક્વાર શેઠે તેને શિખામણ આપતાં કહ્યું “કરા ! બોંતેર કળામાં આપણે નિપુણ છતાં જે ધર્મકળા ન જાણતા હોઈએ તે આપણે અજાણ જ કહેવાઈએ. સર્વ કળામાં શ્રેષ્ઠ તે ધમકળા છે.
કમળ કહ્યું “આપણે કોઇનું ખરાબ ન કરીયે, આપણે મેળવેલું આપણુ રીતે વાપરીએ એ ધર્મ જ ને? સ્વગને મોક્ષ બધું અહીં જ છે. કેટલીક વાર તે ધર્મની વાત કરનાર પિતાના સ્વાર્થને ધર્મના નામે જ સાધે છે. તમને ગમે તો તમે તમારે ધર્મ કર્યા કરે. આપણું ગળે તે વાત ઉતરતી નથી. એમ કહી બહાર ફરવા નીકળી જાય. બાપાની વાત પૂરી સાંભળે પણ નહી. એકવાર શેઠે કહ્યું “તું મારી સાથે ગુરુ મહારાજનાં દર્શને તે ચાલ. સાંભળવાથી કાંઈ ટી જતું નથી એમ સમજાવી તેને લઈ ઉપાશ્રયે આવ્યા. ગુરુ મહારાજે કહ્યું: “જે ભાઈ, હું તને ધર્મકથા કહું તે તું અમારી તરફ ધ્યાન રાખી બરાબર સાંભળજ ન સમજાય તો પૂછજ. ધમકથા કહી ગુરુજીએ પૂછ્યું “તને સમજણ પડી ને ?” તેણે કહયું,
જી મહારાજ, થોડી પડી ને થોડી ન પડી. કેમકે તમે બેલતા હતા ત્યારે તમારે ઘેઘરો (ગળાની હાડકી ઉચે નીચે થતો હતો તે મેં એક આઠ વાર ગ. પણ પછી તમે બહુ ઉતાવળે બાલવા લાગ્યા એટલે ગણવું મુશ્કેલ થઈ ગયું.'
આ સાંભળી બેઠેલા માણસે હસી પડયાં. મહારાજશ્રીએ પણ અગ્ય જાણું તેની ઉપેક્ષા કરી. વળી એક બીજા ઉપદેશક ધમ ગુરુ પાસે શેઠ કમલને સમજાવીને લઈ આવ્યા. તેમણે કમલની વાત સાંભળી હતી એટલે તેને કહયું “તારે અમારી સામે જોવાની આવશ્યકતા નથી. તું તારે અમારા ઉપદેશમાં ધ્યાન રાખજે.” ઉપદેશ પૂર્ણ થયે તેમણે પૂછયું “કેમ કાંઈ સમજાયું કે તેણે કહયું “જી મહારાજ, આપ ઉપદેશ શરુ કર્યો ત્યારથી હજી સુધીમાં એક હજાર ને આઠ કીડીયો આ દરમાં ગઈ છે તે મેં બરાબર ગણું છે. આમ અસંબદ્ધ બેલત જોઈ ત્યાં બેઠેલા માણસોએ તેને
ઠપકો આપે અને સભ્યતા રાખવા કહયું. કમલ ઉઠીને ચાલ્યો ગયો. Seriaatriciavaroid adolerisinden
(૪૩).
*
*
*
*
*
*
*
*
*
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaabang
એકવાર તે ગામમાં ઉપદેશ લબ્ધિવાળા સર્વજ્ઞસૂરિજી મહારાજ પધાર્યા. કમલને શેઠ પટાવી ઉપાશ્રયે લાવ્યા. આચાર્ય શ્રીએ કમલની વિચિત્રતા જાણી. તેમણે કમલને લાગણીપૂર્વક બોલાવ્યો અને અવસર મળતાં પાછો આવજે એમ કહયું. કમલ એકલો જઈ ચડ. આચાર્યશ્રીએ કમલને પૂછ્યું તું શું જાણે છે” કમલે કહયું “હું તે માત્ર સ્ત્રીમાં જાણું છું.’ આચાર્યશ્રીએ અકળાયા વિના પાછું પૂછ્યું “સ્ત્રીઓના ભેદ અને લક્ષણ જાણે છે? તેણે કહયું હું થોડું જાણું છું, પણ આપ કહે તેથી તેમાં વૃદ્ધિ થશે.” આચાર્યશ્રીએ સહ પ્રથમ પદૃમિની નારીના ગુણ-સ્વભાવદેખાવ-રુચિ આદિની વાત કહી. આવી સન્નારી મહાપતિવ્રતા અને દ્રઢમને બળવાળી હોય છે. તેમાં કેવું સર્વ શૌર્ય અને ઔદાય હોય છે ઇત્યાદિ ઉદાહરણ પૂર્વક સમજાવ્યું. આ જાણી કમલ તે મહારાજની વાતમાં લ ટુ થઈ ગયો અને તેમને સ્વીકથાના મર્મજ્ઞ જાણી આદરની દૃષ્ટિથી જોવા લાગ્યો. સમય થતાં આચાર્ય શ્રીએ કહ્યું “કમલ અવસર થઈ ગયો. હવે ચિત્રિભુનાં લક્ષણાદિ કાલે જણાવીશું.”
ovacaaaaaaaaaaaare
- બીજા દિવસે એ વગર બેલાબે આવ્યું. આમ એ જ આવવા લાગે ને સૂરિજી તેને શૃંગાર, હાસ્ય-વિનેદ, શૌય આદિની કથા કહેતા રહ્યા. મનગમતી વાતને રસી કમલ નવરે પડે ને ઉપાશ્રયે આવે. એમ કરતાં માસક૯૫ પૂર્ણ થતાં મહારાજજીએ વિહારની તૈયારી કરી. તેમણે કમલને કહ્યું “ભાઈ, હવે અમે વિહાર કરશે. માટે તું કંઈક નિયમ લે.” તે સાંભળી બૅગ કરવાના સ્વભાવવાળ કમળ બોલ્યો “સાહેબ! મારે તે ઘણું બધા નિયમ છે. જુઓ, આપઘાત કરવાનો, મીઠાઇમાં નળીયા ખાવાને, થોરનું દુધ પીવાનો, આખુ નાળીયેર ખાવાનો, બીજાનું ધન લઈ પાછું આપવાને, સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રની પેલી પાર જવાને, એમ ઘણું નિયમે મારે છે.” આચાર્યશ્રી બોલ્યા “કમલ, અમારી સાથે આમ બેલવું તને શેભતું નથી. ગુરુઓની હાંસી કરવાથી ભવ જ વધે છે. હવે અમે જઈએ છીયે. આટલે સમય અમારી પાસે બેસીને તું શું શિખ્યો નિયમ વગરને માણસ માણસ જ નથી. એકાદ નિયમ લઈશ તે સદા માટે અમારું સંભારણું રહેશે, માટે કઈક નિયમ તે લેવો જ જોઈએ.”
Peeeeeeeeeeeeeeee
mauvaidinaviaaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ સાંભળી કમલ ઝંખવાઈ જઈ બોલ્યા, ઠીક સાહેબ ત્યારે કરા નિયમ. કે અમારી પાડેશમાં રહેતા જગાકુંભારના માથાની ટાલ જોઈને જ મેઢામાં કાંઈ નાખવું.” આચાર્યદેવે આ પણ લાભનું કારણ જાણી નિયમ કરાવ્યો અને તેને બરાબર પાળવાની ભલામણ કરી વિહાર કર્યો. કમલ આ નિયમને સચ્ચાઈથી પાળવા લાગે. એકવાર રાજદરબારે ગયેલા કમળને પાછા ફરતાં મોડું થઈ ગયું. તે જમવા બેસતા જ હતો કે તેની માતાએ તેને યાદ કરાવ્યું કે તે આજે જગાકુંભારની ટાલ જોઈ કે નહીં?” કમળને ભૂખ, થાક ને કંટાળો ઘણો આબે પણ ઘણાં દિવસથી નિયમ પાળતું હતું તેથી કુંભારની ટાલ જેવા ઉઠે. ખબર પડી કે જગાકુંભાર તો ગામ બહાર માટી લેવા ગયા છે. તે ઉપડશે તેની તપાસમાં ફરી ફરીને કંટાળી ગયો પણ ક્યાંય જગે જડે નહી? ટાલ જોયા વિના જમાય નહી. તે હીંમત કરી શોધવા આગળ વધે ત્યાં એક મોટા ખાડામાં જગકુભાર ઉભે ઉભે માટી ખોદે, માથે પાઘડી બાઘડી કાંઈ નહી. ટાલ જોતાં જ આનંદમાં આવી ગયેલે કમલ જોરથી બોલી ઉઠયે “જોઈ લીધી રે જોઈ લીધી. એ જ વખતે કુંભારને ધનભરેલી માટલી જમીન ખેદતાં મળેલી. તે સમયે કે “કમલ ધનની માટલી જોઈ ગયે. જે તે રાજમાં કહી દેશે તે ધન જશે ને ઉપાધિ આવશે માટે લાવ તેને સમજાવી અહીં જ રેકી લઉં.’
એમ વિચારી કુંભારે ઉંચા હાથે સાદ કરી ઉભા રહેવા કહયું. કમલે કહ્યું “હવે શું ? જોઈ લીધી. કુંભારને વિશ્વાસ થઈ ગયો કે આણે ધનની ચરી ખરેખર જોઈ લીધી છે. કુંભારે દોડીને કહ્યું
અરે, કોઈને કહીશ નહી. આપણે અડધો અડધ ભાગ” ચબરાક કમલ સમજી ગયો કે આમાં કાંઈ ભેદ છે. તે બેલ્યો “ચાલ, ચાલ અડધાવાળા! અધે શું થાય ?' કુંભારે કહ્યું “તું પાછો તો વળ. તું કહીશ તેમ કરશું. “સારું” કહી કમળ ત્યાં આવ્યું. કેટલુંક ધન કુંભારને આપી રાજી કર્યો અને મોંઘુ પણ દેખાવે સામાન્ય એવું પિતે લઈ ઘરે આવ્યા. તેથી તે મહાધનાઢય થયો. તે એક દિવસ વિચારવા લાગ્યું કે આ બધો શ્રી સર્વસૂરિજીનો પ્રતાપ છે. મકરીમાં લીધેલા નિયમથી આ લાભ થશે. જે સાચા અંતઃકરણથી નિયમ લેવામાં આવે તે તેનાથી કો લાભ ન થાય? આમ શ્રદ્ધા થવાથી તેણે નાના–મેટાં કેટલાંક નિયમ લીધાં. તેના ઘરમિથ્યાત્વને નાશ થયે. ને સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિ થઈ. ફરીથી
2
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaurace
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
pracacoecanciogaaaaaaaaaaa
@
@
@
@
@
@
સર્વસૂરીશ્વરજી મહારાજને વેગ થતાં તેમની પાસે તેણે શ્રાવકના બારે વ્રત સ્વીકાર્યા. અને ધર્મ આરાધી સ્વગગામી થશે.
યુક્તિપૂર્વક શાસ્ત્રની વાત કહેવાથી શ્રી સર્વજ્ઞસૂરીશ્વરજીએ નાસ્તિક અને જડ એવા કમલને ધમિઠ બનાવ્યું.
આમ
સામાન્ય ગણાતા નિયમે પણ એ કમલનાં જીવનમાં કેવું પરિવર્તન આણી દીધું.
માટે હે સુબંધુઓ!
આપ પણ આની યથાર્થતા સમજી અને માનવજીવનને સફળ બનાવવા કંઈક નિયમે ધારણ કરશે એ જ અભિલાષા !!!
@
@
@
@
%
&
*@
@
nuocavaaaaaaaaaaaaaaaavnciascienciacciaisiauginiginiaty
@
@
@
@
@
@
@
@@
@
e
invocateuacaranarawidiadidinanana
(૪૬)
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
પચ્ચકખાણને મહિમા
યાને દામન્નકનું દૃષ્ટાંત હસ્તિનાપુર નગરમાં સુનંદ નામે એક શ્રેષ્ઠિપુત્ર વસતો હુ. તેને જિનદાસ નામના શ્રાવક જોડે મૈત્રી હતી. જિનદાસ અવાર નવાર તેને પચ્ચકખાણને મહિમા કહ્યા કરે. એકવાર તે સુનંદને ગુરુ મહારાજ પાસે લઈ ગયો. ગુરુ મહારાજે પચ્ચક્ખાણનું સ્વરૂપ તથા પરિણામ સમજાવ્યું. સુનંદે મદ્ય અને માંસના ત્યાગનું શુદ્ધભાવથી પચ્ચક્ખાણ લીધું.
કેટલાક વખત પછી ભીષણ દુકાળ પડયા. લોકો માંસ ખાતા થઈ ગયા. ખાદ્યાન્નના અભાવે સુનંદના ઘરમાં નિરાશા અને કકળાટ થવા લાગ્યા. તેના વડિલો તેને ખૂબ ઠપકો આપી સમજાવવા લાગ્યા કે “તારે સાળ માછલા લાવી કુટુંબને નિર્વાહ કરે છે ને તું આવા વિષમ સમયમાં તારે નિયમ લઈને ફરે છે? તું દુઃખી થાય છે ને સહુને દુઃખી કરે છે.”
અંતે તેને જાળ લઈ માછલા મારવા મે . તે સાળા સાથે દરના ગંદા ખાબોચિયામાં માછલા પકડવા ચાલ્યો. ત્યાં જઈ તેણે જાળ નાખી, નાના માછલા હતાં તે તેમાં સપડાઈ આવતાં પણ દયાળ સુનંદ તેમને પાછા પાણીમાં છોડી મૂકતો. આ જોઈ સાળાએ કહ્યું. “જીજા! તમે પેલા મુંડકા લોકોની વાજાળમાં ફસાયા લાગે છે, માટે જ આ જાળમાં આવેલી જીવિકા છોડી દે છે પણ દુઃખજાળમાં ફસાયેલા તમારા પરિવારને શી રીતે છોડાવશો? આ મુદ્ર જતુની દયા ખાવી ને કુટુંબ માટે જ નિર્દય બનવું? આ દયાળુપણું અમને સમજાતું નથી.” આમ ઘણું કહ્યું છતાં સુનંદે હસીને કાઢી નાખ્યું. - બીજા દિવસે પણ તેણે એક માછલું પકડયું નહીં. ઘરના લોકેને ઉત્તર આપતા તેણે કહ્યું. “મને માછલા પકડવાનો અભ્યાસ નથી. તેથી હું પકડી શક્તા નથી.” આ સાંભળી કુટુંબીઓ તેને શિખવવા લાગ્યા પણ તેથી તેની ધર્મભાવનામાં ફર્ક આવ્યો
Keeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee2222
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaoinvo2.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
Paracoronacicuicidadariagasisinging
નહીં. ત્રીજા દિવસે પાછી જાળ નાખી, તેમાં ફસાયેલા એક માછલાને છોડાવતાં માછલાને પાંખ જે એક તરફ ભાગ જુદો પડી ગયે. આથી સુનંદને ઘણું જ લાગી આવ્યું. કે નાહકનું આવું પાપ શા માટે કરવું જોઈએ? તેણે ઘરે આવી જણાવી દીધું કે પોતે આ ઘર પાપ નહીં કરે.'
ઘરથી નિકળી તે નિર્જન સ્થાનમાં આવ્યો અને અતિ ઉત્સાહ અને પ્રફુલ્લ પણ તેણે અવ આહારનો ત્યાગ સ્વરૂપ નિરવશેષ અનશનનું પચ્ચકખાણ કર્યું. પ્રાણાતે મૃત્યુ પામી તે રાજગૃહીના શેઠ મણિકારને ત્યાં પુત્રપણે ઉત્પન્ન થયો. સમારોહપૂર્વક તેનું નામ દામન્નક રાખવામાં આવ્યું. તે આઠ વર્ષને થતાં નગરમાં મહામારીને ઘાર ઉપદ્રવ થયા. તેમાં રામકનું આખું કુટુંબ મૃત્યુ પામ્યું. ભય પામેલા દામન્નક નગર છોડી નાસી ગયે. કેટલાક સમયે રખડતા રખડતા પાછે પિતાના નગરમાં આવ્યા ને સાગરદત્ત શેઠને ત્યાં નાકર તરીકે રહેવા લાગ્યો.
એકવાર બે મુનિરાજે સાગરદત્તને ત્યાં ગોચરી પધાર્યા. નિમિત્તના જાણ માટે મુનિએ નાનાને કહ્યું “આ નોકરી કરતે છોકરો મોટો થઈ આ ઘરને સ્વામી થશે. એક તરફ એથમાં ઉભેલા સાગરદત્ત આ વાત સાંભળી ગયા ને એને માથે વજ પડવા જેવું દુઃખ થયું. છેવટે તેણે નિશ્ચય કર્યો કે આજે જ આ છોકરાને મારી નાખવા. બીજ જ ન હોય તો અંકુર કયાંથી થશે? અને શેઠે એક ચાંડાળને સાથે કે તારી પાસે હં છોકરાને મોકલીશ. તેને મારી નાખજે. તને ઘણું દ્રવ્ય આપીશ અને તેની છેલ્લી (ટચલી) આંગળી નિશાની તરીકે મને બતાવજે. ચાંડાળ કબૂલ થયો શેઠે દામને લાડવાની લાલચ આપી પેલા ચાંડાળને ત્યાં મેકલ્ય. ભોળા બાળક હસતા રમતે ત્યાં પહોંચ્યા.
હરિણના બચ્ચા જેવા ભેળા ને નિર્દોષ બાળકને જોઇ ચાંડાળને દયા આવી. તેણે તરત તેની ટચલી આંગળી કાપી સહિણી
પધિને પાટો બાંધે. દામન્નક તે ભયાકાંત થઈ રડી ઉઠે. ચાંડાળે કહ્યું કાકરા જીવવાની ઇચ્છા હોય તો અહીંથી જલ્દી ભાગ તારી પછવાડે મૃત્યુ ભમે છે.” આ સાંભળી તે ભાગે ને જે ગામડામાં સાગર શેઠનું ગોકુળ (ધણ) રાખ્યું હતું ત્યાં પહોંચ્યા.
{
V
ersih ingiliovuodaadodiciaaaa
(૪૮).
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
તેને વિનયવાન જાણી ગેાપાલકે તેને પેાતાને પુત્ર કરી રાખ્યા. તે નીરાંતે રહેવા ને વધવા લાગ્યા, ક્રમે કરી યુવાન થયા.
એકવાર સાગર શેઠ ગેાકુળમાં આવ્યા ને તેમણે દામન્નકને એળખ્યા. કપાયેલી આંગળીથી તેમને ખાત્રી થઈ ગઈ. તેમણે દામજ્ઞકને મારવાના નિશ્ચય કરી ઉપાય શોધી કાઢયા. ગેાપાલકને કહ્યું ‘અતિઆવશ્યક કાર્યાં હોઇ આ યુવાનને મારે પત્ર લઈ મેાકલવાના છે.’ તેણે હા પાડતાં શેઠે કાગળ લખી આપ્યા. તે લઈ દામન્નક રાજગૃહી આન્યા. સીમાડામાં કામદેવનું મંદિર હતુ થાકીને તે ત્યાં બેઠા ને થાડીવારમાં તેને ઊંઘ આવી ગઇ. થોડીવારે સાગરશેઠની વિષા નામની સુંદર સેાહામણી યુવાન કન્યા કામદેવની પૂજા કરવા આવી. (એ સમયમાં પતિ યાગ્ય કન્યાએ સારા પતિ મેળવવાની ઇચ્છાથી કામદેવની પૂજા કરતી) ત્યાં તેણે સૂઈ ગયેલા સુંદર યુવાન પાસે પેાતાના પિતાની મુદ્રાવાળા કાગળ જોયા. ને કૌતુવશ ઉપાડીને ઉઘાડી વાંચ્યા તેમાં લખ્યું હતું કે:
ગાકુલથી લિ॰ સાગરદત્ત, સુપુત્ર સમુદ્રદત્તને સસ્નેહુ જણાવવાનુ કે આ કાગળ લાવનારને વિના વિલએ વિષ આપો આ બાબતમાં જરાય પૂછવાપણું કે સંદેહ રાખવા નહીં. લિ॰ સાગરદત્ત.
દામન્નના સૌષ્ઠવ અને રૂપ પર મુગ્ધ થઇ ગયેલી વિષા આ વાંચતાં જ અજંપા અનુભવવા લાગી. તેણે તરત વિષની આગળ એક કાના પેાતાની આંખના કાજળથી ખેંચી કાઢયા જેથી વિષનું વિષા થઇ ગયું. સાવધાનીપૂર્વક કાગળ પાછા મૂકી વિષા હરખાતી હરખાતી ઘેર આવી. થેાડીવારે દામન્નક જાગ્યા અને શેઠના ઘરે જઈ સમુદ્રદત્તને શેઠને પત્ર આપ્યા. કાગળ વાંચી તેને ઘણા આનદ થયા.
ખાપાએ કાઇ સારું મુહૂત જાણી ઘડીયાં લગ્ન લીધાં હશે! એમ જાણી શ્રેષ્ઠી પુત્રે પેાતાની બહેનને મોટા સમારંભપૂર્ણાંક સવજનસમક્ષ દામન્નને પરણાવી. દામન્નક તેની સાક્ષે સુખ ભાગવતા ત્યાંજ રહેવા ને વિલાસ કરવા લાગ્યા. એ તરફના બધાં કાર્યાં પતાવી કેટલાક દિવસે સાગરદત્ત શેઠ પાતાના ઘેર આવ્યા ને વિષાદામન્નકના લગ્નની વાત જાણી આભા જ બની ગયા,
બાળ
aaaaaaa
Aaaaaaaar
(૪૯)
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
rancoisaaaaaaaaaaaaaaaaaa
2
2
૦૮૮૮૮૮૮૮૮૮૮
@
@
૮
'
/
ઘણા કુદ્ધ અને ખિન્ન પણ થયા. તેમણે વિચાર્યું અરેરે ! સાવ ઊંધું થયું. મરવાને બદલે આ તે જમાઈ થયે. કોઈ પણ પ્રપંચથી આને મારે જ પડશે. કારણ કે દીકરી રડે એના કરતાં ઘણુ વધે એ વધારે ખરાબ કહેવાય.
ખીજાયેલા શેઠ ધુંઆપૂંઆ થતા પેલા ચાંડાલ પાસે ગયા ને ગુસ્સામાં તેને ખૂબ જ વઢવા લાગ્યા ને કહ્યું “દુષ્ટ તારા વિશ્વાસ રહ્યો ને તે મને છેતર્યો. પેલા છોકરો તારે શું સગો થતા હતા તેની આંગળી કાપી તેને જ કર્યો?
આ સાંભળી ચાંડાળે કહ્યું “શેઠ ! કોણ જાણે કેમ જીવનમાં પહેલી જ વાર તેને જોઈ મને દયા આવી ગઈ. પણ કશો વાંધો નહીં. મને હવે બતાવે એ કયાં છે? હું તેને અવશ્ય મારી નાખીશ. શેઠે તેને માતૃકાદેવીનું સ્થાન બતાવતાં કહ્યું “આજે સાંજે તે દૃષ્ટને હું માતૃકાદેવીના મંદિરે મોકલીશ. તું તેને ત્યાં પૂરે કરી નાંખજે. ? ધ્યાન રાખજે આ વખતે ચૂકે તો પરિણામ સારૂં નહીં આવે.”
શેઠે ઘેર આવીને જમાઈ-પુત્રીને કહ્યું “તમે આજે સાંજે માતૃકાદેવીની પૂજા કરવા જજે. આપણે એવા કુળાચાર છે. દેવીની કૃપાથી તમારું કલ્યાણ થશે.” સાંજ સમયે બંને જણ તૈયાર થઈ દેવીના મંદિરે ચાલ્યાં, રસ્તામાં સમુદ્રદત્ત તેમને સામે મળે. તેણે બેન-બનેવીને પૂછ્યું કે આવા કસમયે–રાત્રિ પડવાના અવસરે તમે ક્યાં ઉપડ્યાં?” દામન્નકે દેવીપૂજાની વાત કહી. તેના સાળાએ કહ્યું “અરે રાત પડવા આવી. મારી બેનને લઈ એ જગ્યાએ અત્યારે જવું ઉચિત નથી. રાત્રે પૂજા પણ થાય નહી. માટે તમે પાછા કરે. આ નૈવેદ્યાદિ હું દેવીને ચડાવી શીધ્ર પાછો આવું છું” એમ કહી. આઝડપૂર્વક તણે ફળ નેવદ્યાદિ લઈ બહેન-બનેવીને પાછા મોકલ્યા સમુદ્રદત્ત જેવા મંદિરમાં પડે કે તરત પેલા ચાંડાળે તેને છરી ઘાંચી દીધીત તત્કાળ મૃત્યુ પામ્યા. આ તરફ દામન્નકને ઘેર પાછો ફરેલે જોઈ, તેની પાસેથી સમુદ્રદત્તના સમાચાર સાંભળતાં જ શેઠ મંદિરે પહોંચ્યા. ત્યાં જાણે દેવીને દીકરાનું બલિદાન આપ્યું હોય એવું દશ્ય જોઈ તેને આઘાત લાગ્યો અને ત્યાં ને ત્યાં જ તે મૃત્યુ પામ્યા, તે ઘરમાં બીજો કોઈ જ પુરુષ ન હોવાથી દામન્નકને તે ઘરનો સ્વામી બનાવવામાં આવ્યા.
rec.-22:21:
''- ''2'
'
'
'૮'
2
WWW
'
:
:
:
:
૮
*
*
*
**
2Z... (૫૦),
:::
»
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
annarraraaaaaaa
એકવાર પઢમાં દામન્નકે કે મંગલપાઠકના મેઢે એક ગાથા સાંભળી. એને ભાવાર્થ એ હતું કે “કેઈ દુબુદ્ધિ જીવ નિરપરાધીને અનર્થ પહોંચાડવા ગમે તેટલા પ્રપંચ કરે પરંતુ તેથી કશી હાનિ તે નથી થતી પણ લાભનું કારણ પણ બને છે, દુઃખ દેવા કરેલા પ્રયત્નો સુખનું જ કારણ બને છે. કેમકે ભાગ્ય જેના પક્ષમાં હોય તેને બીજું શું કરવાનું હતું.
આ ગાથા તેણે ત્રણવાર ગાઈ. આનંદિત થયેલા દામન્નકે પોતાના અનગળ દ્રવ્યમાંથી તેને ત્રણ લાખ રૂપીયા આપ્યા. જયારે વાત રાજાએ જાણું ત્યારે તેણે પૂછયું “ભાઈ ! ઉદારવૃત્તિ હોય અને દાનની ભાવના પણ હોય છતાં આટલું બધું દ્રવ્ય તે મોટા હૈ મહારાજા પણ આપી શકતા નથી. તે શા કારણે આપ્યું ?” ત્યારે ઉત્તરમાં દામન્નકે બાળપણાથી માંડી આજ સુધીનું પૂરું વૃત્તાંત સંભળાવ્યું.
છે
એકવાર જ્ઞાની ગુરુને સમાગમ થતાં દામન્નકે પિતાને પૂર્વ ભવ જા. પૂર્વભવનું જ્ઞાન થતાં તેને પચ્ચક્ખાણને પ્રકટ મહિમા જાણવામાં આવ્યું. તે ધમને વિશેષ રાગી થયે. પ્રાંતે પામી તે સ્વર્ગે ગયે. ત્યાંનું આયુ પૂર્ણ થયે તે મહાવિદેહક્ષેત્રમાં ઉત્પન્ન થશે. તે કેવળી થઈ મુક્તિએ જશે.
પૂર્વભવમાં કરેલા પચ્ચકખાણના પ્રતાપે તેને કેઈ અવરોધ નડ્યાં નહી. શત્રુએ મારવા સુધીના કરેલા અનેક પ્રયત્ન નિષ્ફળ થયા ને તે તેના જ ઘર-પુત્રીને સ્વામી થયે. અંતે સિદ્ધિગતિને પણ શીધ્ર જ પામશે. માટે સર્વે એ પ્રયત્ન અને ભાવનાપૂર્વક પચ્ચખાણ કરવા ને પાળવાં.
હળ@
@
@@@@
દ્ધાશ્રદ્ધાશ્ર@@@
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
સાવધાન !!!
6
એક નવયુવકનાં લગ્નની તૈયારી ચાલતી હતી. લગ્નના દિવસે વરરાજા મિત્રા સાથે જિનમંદિરે દર્શન કરવા જાય છે. ત્યાં ઘણા ભાગ્યશાળીઓ સ્નાત્ર ભણાવવા ભેગા થયા છે. સાનાની થાળી, સાનાના કળશ વગેરે ઉત્તમ સામગ્રી ગેાઠવાઇ ગઇ છે. કોઈ ચાંદીના નખથી પુષ્પા વીણે છે તેા કઇ અન્ય સાધના સાફ શુદ્ધ કરે છે. આમ સ્નાત્રની ભવ્ય તૈયારી ચાલી રહી છે. એ જોઈ વરરાજાને મનમાં થાય છે કે ધિક્કાર છે મારા પ્રભુભક્તિરહિત જીવનને !” આ પુણ્યાત્માઓ કેવી સુંદર ભક્તિ કરે છે? હું માહમાં જ મસ્ત બન્યા છેં. પૂર્વનું પુણ્યધન ખાઇ રહ્યો છું. આ રીતે ભક્તિમય જીવન જીવાય તો કેવુ... સરસ ! એના હૃદયમાં એક શુભભાવ જાગ્યા અને એણે સ્નાત્રીયાઓને વિનતી કરી કે તમે પરમાત્માની સુદર ભક્તિ કરો છે. હું અભાગી છું. તમારી ભક્તિ આગળ મારી ભક્તિ તુચ્છ છે છતાં મારી પાસે સવા લાખ સેાનામહેારની કિંમતનું અત્તર આવ્યું છે તે હું ઘેર જઈ તરત મેકલી આપું છું તે ત્રિલેાકનાથ અરિડુત પરમાત્માની ભક્તિમાં વાપરી મને લાભ આપજો.
વરરાજા ઘેર આવે છે. લગ્નના સમય થઇ ગયા છે. ધમાલ
મચી છે, વરરાજા કયાં ? સૌ ભારે ઉતાવળ કરે છે. ભાઈ તૈયાર થા. વરરાજા એમાં અટવાઈ ગયા. અત્તર મોકલવાનુ ભૂલી ગયા. વરરાજા વરઘેાડે ચઢી લગ્નના માંડવે આવે છે. ચારીમાં બેસી જાય છે. હસ્તમેળાપ પહેલાં ગેાર કહે છે, વરકન્યા ‘સાવધાન.' આ સાવધાન શબ્દ સાંભળતાં જ વરરાજા સાવધ બની જાય છે અને યાદ આવે છે કે પ્રભુભક્તિ માટે અત્તર મેાકલવાનું તેા રહ્યું ! તરત જ વરરાજા ઊભા થઇ ગયા. મહાસુગધી અત્તર લઇ દેરાસરે પહોંચ્યા. સ્નાત્રીયાએ રાહ જોઇને બેઠા હતા. અમાંના કેટલાક ઉતાવળિયા કહે–ભાઇ સાહેબ લગ્નની લગનીમાં ભૂલી ગયા લાગે છે. એટલામાં જ વરરાજા અત્તર લઇને આવે છે અને પહેલાં તા નમ્રભાવે માફી માગે છે. એના મનમાં આ ભૂલ બદલ ભારે અસાસ થયા છે. એ માટા મનના માનવીનું મન ત્યાં જ ભાવનાએ ચઢયું- હે જગદ્ગુરુ ! લાખા દેવવિમાનાનાં માલિક
( પર )
196
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
K
marrasaranagamapananasaaren
ઈન્દ્રો દેવાંગનાઓના ભંગ છેડી, વૈભવ અને વિલાસને પડતા મૂકી આપના સ્નાત્ર માટે, આપની ભક્તિકાજે દોડાદોડ કરે છે. હું મોહાંધ ચામડાની પૂતળીમાં મેહ્યો છું. ઘણે જ પાપી છું પામર છું. મારો ગુને માફ કરે. મુજ અધમ ઉદ્ધાર કરે ! મારી આ ભક્તિ સ્વીકારે ...મનમાં ભાવનાને વેગ છે. હાથે મહાસુગંધથી મઘમઘતા અત્તરની શીશી કાઢી અભિષેક કરે છે. અભિષેક કરતાં કરતાં ત્યાં જ એ વરરાજા ક્ષપકશ્રેણિ માંડી ઘાતિકમને ક્ષય કરે છે અને કેવલજ્ઞાન પામે છે. આ દષ્ટાંત કઈ પણ શુભ ક્રિયામાં લયલીન બનવાની પ્રેરણા આપે છે.
અને કેઈ પણ હિસાબે આપેલ વચનનું પાલન કરવું. આ પણ એક શ્રાવકનું કર્તવ્ય છે.
yanaraonara annarrarornaadonnaroronobrosini
abandaacaaaaawaaaaaaabrera
(૫૩)
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
“ધર્મ રક્ષતિ રક્ષિત:” (સત્ય ઘટના)
[“ધર્માં તેનું જ રક્ષણ કરે છે કે જે કટોકટીનાં પ્રસંગે પણ ધમ'નું રક્ષણ કરે છે. પ્રાણાંતે પણ પાતાના નિયમના ભંગ કરતા નથી ’... ઉપરોકત આષ વાકયને ચિરતાથ કરતી નિમ્નાકત સત્ય ઘટના આપણને કંટેકટીનાં પ્રસગામાં પણ લીધેલી પ્રતિજ્ઞાનું ચુસ્તતાથી પાલન કરવાનું અને ખુ બળ આપી જાય છે. ]
થોડા સમય પહેલાંની આ વાત છે.
મુંબઈના એક પરામાં બનેલી આ સત્ય ઘટના છે.
કલિકાલમાં પણ પુણિયા શ્રાવકના સામયિકની યાદ અપાવે એવા હતા એક ધનિષ્ઠ સુશ્રાવક ભારે ઉલ્લાસપૂર્વક નિયમિત રીતે તેઓ દરરાજ સામાયિક આદિ ધર્માનુષ્ઠાનેા કરતા.
એક દિવસની વાત છે. દરરોજની માફ્ક સામાયિકમાં મસ્ત મનીને આત્માનંદમાં ઝીલતા એ શ્રાવકને અચાનક વડીનીતિ જવાની જોરદાર કુદરતી હાજત ઉત્પન્ન થઈ. બે ઘડી (૪૮ મિનિટ) નાં સામાયિકની પ્રતિજ્ઞાને પૂર્ણ થવાને હજી દશેક મિનિટની વાર હતી.
આવા પ્રસંગે પછીથી પ્રાયશ્ચિત લેવાનુ વિચારીને પણ લીધેલા સામાયિકના નિયમમાં બાંધછોડ કરવાનું વિચારનારા મનુષ્યાની પકિતમાં બેસનારા આ સુશ્રાવક નહેાતા. મનને મકકમ બનાવીને પેાતાના નિયમમાં અડગ જ રહ્યા !... અને માંડ પાંચેક મિનિટ પસાર થઈ હશે ત્યાં તે અચાનક મેટા ધડાકા સાથે એ જૂના મકાનને એક ભાગ તૂટી પડયા. એની સાથે પેલુ. સંડાશ પણ ધરાશાયી બની ગયું. જો આ વખતે એ શ્રાવક સામાયિકની પ્રતિજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન કરીને સંડાશમાં ગયા હોત તા ???...
જ્યારે આ સુશ્રાવકને પરિસ્થિતિના ખ્યાલ આવ્યે ત્યારે તેમનું હૈયું સર્વાંગ ભગવતાના પ્રતિજ્ઞાધમના આયેાજન ઉપર આવારી ગયુ !!!...
આ નાનીશી સત્ય ઘટના પણ આપણા સૌના કાનમાં પ્રતિજ્ઞાની મહત્તા અને લીધેલા નિયમેામાં કટેકટીનાં પ્રસ ંગામાં પણ અડગ રહેવાની કેવી અનેાખી પ્રેરણા આપી જાય છે!...
E
(૫૪ )
の
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
poredibiaradwuaaaaaaaaaaaaa
બે પ્રકારનાં નિયમો અંગે સમજ
જેમ કોઈ ડોકટર કે વૈદ્ય દર્દીને દવા આપે છે અને સાથે સાથે તેની કરી” (કુપથ્ય ત્યાગ) પાળવાનું પણ કહે છે. કોઈ દર્દી ફક્ત દવા લે પણ જે ડેકટર કે વૈદ્ય બતાવેલી કરીનું પાલન ના કરે તે ઊલટું દર્દ મટવાને બદલે કદાચ વકરી પણ પડે.
આરોગ્યને ઈચ્છતા દર્દીઓ “દવા” અને “કરી” બંનેનું સવન કરવું જોઈએ. બેમાંથી એકની પણ ઉપેક્ષા કર્યો ન જ ચાલે...
તેવી જ રીતે વિધેયાત્મક નિયમે એ “દવાને સ્થાને છે જયારે “નિષેધામક નિયમ એ “કરીને સ્થાને છે.
વાસનાઓ અને કર્મો રૂપી રોગથી મુક્ત થઈ અને આત્મિક આરોગ્યને ઈચ્છતા જીવોએ બંને પ્રકારનાં નિયમનું પાલન કરવું આવશ્યક અને અનિવાર્ય ગણાય. બેમાંથી એકની પણ ઉપેક્ષા કયે ન જ પાલવે.
risasianmosiossasasinaansaariserisiniacinamaanarinnarnes
તે ચાલે, આપણે પણ આજથી જ આ પુસ્તિકામાં દર્શાવેલા ઉપરોક્ત બંને પ્રકારનાં નિયમોને આપણું જીવનમાં વણી લેવા કટિબદ્ધ બનીએ અને મેઘેરા માનવ ભવને સફળ બનાવીએ.
rumaaooandamuuuuuwawancarapamai
(પપ).
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
A
|| વિધેયાત્મક Positive] નિયમો
P
@@
@
(૧) ઉત્થાન (નિદ્રાત્યાગ) (અ) દરરોજ સૂર્યોદયથી ઓછામાં ઓછો ૧ કલાક કે બે કલાક
પહેલાં ઊઠી જઈશ-નિદ્રાત્યાગ કરીશ. (બ) છેવટે સૂર્યોદય થયા પહેલાં તે જરૂર ઊઠી જઈશ. સૂર્યોદય થયા
પછી ઊઠાશે તે દિવસેને ત્યાગ.
આત્મ- કલ્યાણની આવી સોનેરી તક પ્રાપ્ત થયે છતે, હવે - બેમર્યાદ નિદ્રા- પ્રમાદ તે મને નહિ જ પોષાય.
નોંધ –
@
@@
yaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
@@@
@
@
@
@@@
@
(૨) ધમ–જાગરિકા (આત્મ-ચિંતન) દરરોજ સવારે ઊઠતાંવેંત ઓછામાં ઓછી બે મિનિટ સુધી પણ હું નીચે મુજબ આત્મ-ચિંતન જરૂર કરીશ (૧) હું મૂળ સ્વરૂપે કોણ છું? (શરીરથી ભિન્ન, અનંત જ્ઞાન
દશન-આનંદ-વીયમય, જોતિ સ્વરૂપ, નિત્ય આત્મા છું.) (૨) અહીંથી કયાંથી આવ્યો છું ? (અનાદિ કાળથી, અનંત ભવોથી,
કમ પ્રમાણે, આ સંસારની ૮૪ લાખ જીવ નિઓમાં ભટક્ત
ભટકતે અહીં આવ્યો છું.) (૩) અહીંથી કયાં જઈશ? (મેં જ આ જન્મમાં કરેલા કમ પ્રમાણે
દેવ-મનુષ્ય-તિયચ કે નરક ગતિમાં.) (૪) ક્યાં જવા જેવું છે? (જન્મ–જરા–મૃત્યુ આદિ આ સંસારનાં
તમામ દુઃખોથી રહિત અને અનંત આત્મિક સુખનાં ધામ
એવા મેક્ષમાં) (૫) શું કરવા જેવું છે? (આત્માની ઊર્વગતિ માટે સુદેવ-ગુરૂ
ધમની આરાધના.....) તથા મારું કુળ કયું? આજે કઈ તિથિ છે? કરવા જેવું શું શું
@
@@
26
(૫૬)
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
のののののSSSS
નથી કરતા? અને ન કરવા જેવું શું શું કરી રહ્યો છું? આત્મ કલ્યાણને માટે મેં કયા ક્યા વ્રત નિયમેા લીધા છે? ઈત્યાદિ.
નાશવંત એવા કઇંચન-કામિની-કુટુંબ-કાયા અને કીતિ આદિની પાછળ નિત્ય એવા આત્માની તદ્ન ઉપેક્ષા કરવા જેવી મહામૂખતા ભરેલી ભૂલને હવેથી હું આ નિયમનું પાલન કરવા દ્વારા જરૂર સુધારી લઈશ.
નોંધ –
(૩) નમસ્કાર મહામત્રનું સ્મરણ (જાપ) (અ) દરાજ મંત્રાધિરાજ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રનું ૧૦૮ વાર સ્મરણ (જાપ) બનતી એકાગ્રતા અને ભારે શ્રદ્ધાપૂર્વક કરીશ.
(બ) છેવટે સવારે ઊઠતાંવેંત અને રાત્રે સૂતાં પહેલાં ૧૨-૧૨ નવકાર અને ભાજન પહેલાં ત્રણ-ત્રણ નવકાર જરૂર ગણીશ. અનંત ઉપકારી, અનત ગુણાનાં ભંડાર, પરમ પવિત્ર એવા શ્રી પચ પરમેષ્ઠી ભગવતાનું નિયમિત રીતે સ્મરણ કર્યાં વિના હવે મને નિહુ જ ચાલે.
નોંધ ઃ–
(૪) માતા–પિતાદિ ડિલાને નમન
(અ) દરાજ સવારે મારા પરમ ઉપકારી માતા-પિતા આદિ વિડલાને હું જરા પણ સાચ રાખ્યા વિના ભારે બહુમાનપૂર્વ ક પગે લાગીશ. અને તેઓના વિનય જાળવવા અને અવિનય ટાળવા હમેશા પ્રયત્નશીલ રહીશ.
(બ) માતા–પિતાની ગેરહાજરીમાં, તેઓનાં ઉપકારેનું સ્મરણ કરી, તેઓની છબીને પગે લાગીશ.
(ક) માતા–પિતાની છબી પણ ન િહાય તા માનસિક રીતે તેમનુ સ્મરણ કરી પગે લાગીશ.
2966GGG
(૫૭)
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
માતા-પિતાના ઉપકારોને પણ વફાદાર નહિ રહે તે દેવ-ગુરુનાં અનંત ઉપકારેને શી રીતે સમજી શકે ? આ વાત હવે મને બરાબર સમજાઈ છે. તેથી ઉપરોક્ત નિયમનું હું જરૂર સુંદર રીતે પાલન કરીશ. નોંધ :
ouvaanarimadonaravno da cidadanagaganagavaaaaaaa
(૫) પ્રતિક્રમણ (અ) દરરોજ સવાર-સાંજ... છેવટે સવારે કે સાંજે, પાપાનાં પ્રાયશ્ચિત્ત
રૂપ પ્રતિક્રમણ સમૂડમાં કે છેવટે એકલો જરૂર કરીશ.
જે દિવસે પ્રતિક્રમણ નહિ થાય તેના બીજા દિવસ...ને ત્યાગ. (બ) છેવટે આમ–પાંખીના જરૂર પ્રતિકમણ કરીશ અથવા (ક) મહિનામાં..........પ્રતિક્રમણ જરૂર કરીશ. (ડ) પ્રતિક્રમણ–વિધિ નહિ આવડતી હશે અને પ્રતિક્રમણ કરાવનાર
કેઈ નહિ હોય તે પુસ્તકમાંથી જેઈને પણ પ્રતિક્રમણ જરૂર કરીશ. અથવા પવિત્ર વસ્ત્રો પહેરી, કટાસણા પર બેસી, જમણો ડાથ ભૂમિ પર સ્થાપી, ત્રણ નવકાર ગણીશ. અને ત્યારબાદ ૫ બાધી નવકારવાળીનો જાપ કરી ૪૮ મિનિટ પછી ફરી
એ જ રીત ત્રણ નવકાર ગણ્યા બાદ જ ઉઠીશ. (ઈ) પ્રતિક્રમણ વિધેિ શીખી ન લઉં ત્યાં સુધી..ને ત્યાગ.
સાંસારિક કાર્યોનાં બહાનાથી કે ધ્યાન આદિના એઠાં હેઠળ, ત્રિલે ગુરુ તીર્થકર પરમાત્માએ બતાવેલી આવી પવિત્ર ધમ
કિયાઓની ઉપેક્ષા કે અપલોપ હું નહિ જ કરું. નોંધ :
yavawcamereraavanaaccercanaveerareacausavacaanvaaraan
(૬) ૧૪ નિયમની ધારણું - દરરોજ સવાર-સાંજ ચિત્ત-દ્રવ્ય વિગઈ....વગેરે ૧૪ નિયમોની ધારણા જરૂર કરીશ. અને એ દ્વારા મારા આત્માને નિરર્થક કર્મબંધથી બચાવી લઈશ. ૧૪ નિયમ ધારવાની સમજ ગુરુ મહારાજ પાસેથી અથવા
asmananasiaa
asiaadetasaarinaan (૫૮)
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
S
avaamanaamanaaaaaaaaa
વ્રતધારી સુશ્રાવક પાસેથી મેળવી લઈશ. ૧૪ નિયમ ધારવાની શરૂઆત ન કરી શકું ત્યાં સુધી ત્યાગ. નોંધ :
O2002
@@
Kraaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૭) પ્રભુદર્શન (ચૈત્યવંદન) (અ) દરરોજ શ્રી જિનમંદિરમાં જઈ મારા અનંત ઉપકારી,
ત્રિલોકીનાથ, દેવાધિદેવ શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માનાં દર્શન
ચૈત્યવંદન ભારે ઉલ્લાસ અને વિધિપૂર્વક કરીશ. (બ) ચૈત્યવંદન વિધિ ન આવડતી હશે તે પ્રભુજીને ત્રણ પ્રદક્ષિણા
અને ત્રણ ખમાસમણ દઈ, પ્રભુ–સમક્ષ બેસીને ૧ બાધી નવકારવાળી કે છેવટે ૧૨ નવકાર ગણીશ અને વિધિ શીખી
લેવાને ઉપગ રાખીશ. (ક) ચૈત્યવંદન વિધિ શીખી ન લઉં ત્યાં સુધી ત્યાગ. 8) માંદગી આદિ સગવશાત દેરાસરમાં જઈ ન શકાય તે
દિવસે પ્રભુજીની છબીનાં દર્શન કરીશ. પરંતુ મારા અનંત ઉપકારી દેવ-ગુરુના દર્શન-વંદન કર્યા વિના મુખમાં અન્ન પાણી નહિ નાખું.
@@@@@@@
@@@@
(ઈ) શરતચૂકથી પણ પ્રભુ દર્શન કર્યા વિના મુખમાં કોઈપણ
નખાશે તે દિવસે............ને ત્યાગ. નોંધ :
@
@@@
(૮) જિનપૂજા (અ) દરેજ સમ્યક્ત્વ-શુદ્ધિ અને આત્માની નિમળતાના પવિત્ર
હેતુથી મારા અનંત ઉપકારી શ્રી જિનેશ્વર પરમાત્માની પૂજા (બની શકે તે સ્વ-દ્રવ્યથી) ભારે મસ્તીપૂર્વક કરીશ. જે
દિવસે જિનપૂજા નહિ થઈ શકે તે દિવસેને ત્યાગ. (બ) છેવટે મહિનામાં દિવસ જિનપૂજા જરૂર કરીશ.
@200
6
maaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
S
accordioroidizerciapidavadamavaara (ક) લાંબી મુસાફરી આદિ પ્રસંગે દેરાસરમાં જઈ જિનપૂજા નહિ ન કરી શકાય તેમ હશે તે દિવસે ૧૦-૧૫ મિનિટ આંખે બંધ કરી માનસિક રીતે જિનપૂજા કરીશ. પરંતુ સાંસારિક કાર્યોનાં ઓઠા હેઠળ આત્મશુદ્ધિની આવી પવિત્રતમ ધમ-ક્રિયાઓને ભોગ હવે તે હું કોઈપણ સંજોગોમાં નહિ જ આપું. નોંધ :
eete૮:૦ee
'
(૯) ગુરવદન (અ) દરરોજ એક પણ ઉપાશ્રયે જઈ ત્યાં બિરાજમાન નિષ્પાપ
જીવન જીવતા પ્રત્યેક ત્યાગી સાધુ યા સાધવી ભગવંતને હું અભુફ્રિયા પાઠ સહિત વિધિપૂર્વક વંદન કરીશ. અને તેમનાં
દર્શન-વંદનાદિ દ્વારા મારા આત્માને પાવન બનાવીશ. (બ) ગુરુવંદન વિધિ ન આવડતી હોય તે ત્રણ ખમાસમણ દઈ
સુખ શાતા પૂછીશ અને વિધિ શીખી લેવાને ઉપગ રાખીશ. (ક) ગુરૂવંદન વિધેિ ન શીખી લઉં ત્યાં સુધી............ને ત્યાગ. (૩) માંદગી આદિ અનિવાર્ય સગવશાત્ ઉપાશ્રયે જઈ શકાય
તેમ ન હશે તે અથવા ગુરુ મહારાજની ગેરહાજરીમાં તેઓશ્રીની છબીને વંદન કરીશ. છબી પણ નહિ હશે તે માનસિક રીતે ગુરુવંદન કરીશ. પરંતુ
' વિના મુખમાં અન્નપાણી નહિ જ નાખું. નોંધ :
':૮૮૭
૮
(૧૦) ચારિત્રની ભાવના (અ) ઘરમાં યથાશક્તિ ચારિત્રનાં ઉપકરણે- મુહપતિ, પાત્રા,
કામળી વગેરે વસાવી દરરોજ સવારે મુખમાં કાંઈપણ નાખ્યા પહેલાં, તેમની સમક્ષ હાથ જોડી, મસ્તક નમાવીને એવી ભાવના ભાવીશ કે “એ ધન્ય દિવસ મારો ક્યારે આવશે કે જ્યારે હું ભવસાગર પાર ઉતરવા માટે મહાન જહાજ સમાન એવા પરમ પવિત્ર ચારિત્ર માગ–સાધુ જીવનનો સ્વીકાર કરી ગુરુ મહારાજની સેવા અને આજ્ઞાપાલન કરવા પૂર્વક તેનું
૭૮ - - -
AA%%AAAAAAAAAAAAAAA%૦૦૦
(૬૦)
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
સુંદર રીતે પાલન કરીશ'...તથા ચારિત્રધારી પૂજનીય સાધુ
સાધ્વી ભગવંતની હાર્દિક અનુદના તથા તેઓને વંદના કરીશ. (બ) જ્યાં સુધી હું ચારિત્રમાર્ગને સ્વીકાર ન કરી શકું અથવા
મારા એકાદ પણ સંતાનને પ્રેરણા આપી પરમ પવિત્ર ચારિત્ર
માગને સ્વીકાર ન કરાવું ત્યાં સુધી મારે......ને ત્યાગ. (ક) ચારિત્ર લેવા ઈચ્છતા મારા સંતાનને ચારિત્રને સ્વીકાર
કરવામાં અંતરાય રૂપ નહિ બનું. પરંતુ રાજી - ખુશીથી આશીર્વાદપૂર્વક તેમને રજા આપીશ અને ઠાઠ-માઠ પૂર્વક
તેમને દીક્ષા અપાવીશ. (ડ) શાસ્ત્રસંમત, બાળદીક્ષાને વિરોધ નહિ કરું. કદાચ કઈ
ભારેકર્મી આત્મા બાળ-દીક્ષા કે ચારિત્રનો વિરોધ કરતે હશે તે તેને ટેકે નહિ આપું પરંતુ તેને વિશેધ કરને અટકાવવા બનતી કેશિષ કરીશ. ધઃ
YONONON neracranuraanaawaaaaaaaaaaaaa
(૧૧) નવકારશી આદિ પચ્ચકખાણું (અ) ૧૦૦ વર્ષનરકમાં રહી ભેગાવવા ગ્ય પાપકર્મોનો નાશ કરનાર,
નાનું છતાં મહાલાભદાયી એવું ઓછામાં ઓછું નવકારશીનું પચ્ચકખાણ હું દરરોજ ભારે બહમાનપૂર્વક જરૂર કરીશ. (સૂર્યોદય બાદ ઓછામાં ઓછી ૪૮ મિનિટ પછી જમણે હાથ ભૂમિપર સ્થાપન કરી ત્રણ નવકાર ગણ્યા બાદ જ ભેજન કરવું તેને નવકારશી કહેવાય. નવકારશીના સમય પહેલાં
મુખશુદ્ધિ પણ ન કરી શકાય.) (બ) ચાતુમસ પર્વત દરરોજ આયંબિલ એકાસણા કે વ્યાસળાનું
પચ્ચકખાણ કરીશ. (ક) છેવટે ત્રણ ટાઈમથી વધારે વખત પાણી સિવાય કેઈપણ વસ્તુ મુખમાં નહિ નાખું.
માટે ખાવાનું છે. પણ ખાવા માટે જીવવાનું નથી”.... આ વાકયનું રહસ્ય મને બરાબર સમજાયું છે. તેથી પશુની માફક 9
-
(૧)
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
saaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
22
નિરંકુશ રીતે ખા – ખા કરવાની ખાઉધરાપણાની કુટેવ (આહાર સંજ્ઞા) ને આધીન હું નહિ થાઉં. નોંધ :
@@
@
@
@
@
@
@@
- (૧૨) પર્વતિથિઓમાં વિશેષ તપ(અ) આઠમ–પાંખી આદિ પર્વતિથિઓનાં દિવસમાં યથાશકિત
ઉપવાસ, આયંબિલ, એકાસણું. વાસણું આદિ તપ જરૂર
કરીશ.... (બ) શારીરિક અસ્વસ્થતાને કારણે કદાચ ઉપરોકત તપ નહિ કરી
શકાય તેમ હશે તે તે દિવસે મિષ્ટાન, ફરસાણ તેમજ લીલોતરીને ત્યાગ કરીશ.
“પ્રાયઃ કરીને પરભવનાં આયુષ્યનો બંધ પર્વતિથિઓમાં વિશેષે . કરીને થાય છે.” એ સર્વજ્ઞ વચન પર મને બરાબર શ્રદ્ધા છે. તેથી દુગતિનું આયુષ્ય ન બંધાય તે માટે પર્વ તિથિઓમાં તે જરૂર અણુહારી પદ (મોક્ષ) ની ભાવના પૂર્વક યથાશકિત તપ કરીશ. નોંધ:
@@
naaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
@
@
@
@
@
' (૧૩) પૌષધ (અ) આઠમ-પાંખી આદિ પર્વતિથિઓમાં સર્વ આરંભ-સમારંભ
ત્યાગ કરી, આત્મગુણોની પુષ્ટિ કરનારું અને મુનિજીવનના
અભ્યાસ રૂપ એવું પરમ પવિત્ર પૌષધશ્રત હું જરૂર કરીશ. (બ) છેવટે ચાતુર્માસના પૌષધ જરૂર કરીશ. પૌષધવ્રતની
વિધિ નહિ આવડતી હશે તો પણ કઈ વિધિના જાણકાર સુશ્રાવકની સાથે પૌષધ જરૂર કરીશ અને વિધિ શીખી લેવાને ઉપગ રાખીશ. પરંતુ તીર્થંકર પરમાત્માઓએ બતાવેલ એકાંતે આત્મ હિતકર એવા ધર્માનુષ્ઠાનની ઘર
ઉપેક્ષા કરવાનું પાપ તે હું નહિ જ કરૂં નોંધ :
@
@
@
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
peavadawidiadroacidinio draudicaciones
(૧૪) વ્યાખ્યાન શ્રવણ
@૮૯૮er:
(અ) આત્મકલ્યાણનાં પવિત્ર ઉદ્દેશ પૂર્વક દરરોજ ગુરુમુખેથી શ્રી
જિનવાણીનું શ્રવણ (વ્યાખ્યાન-શ્રવણ) ભારે શ્રદ્ધા અને બહુમાન પૂર્વક કરીશ. (વ્યાખ્યાન બંધ હોય તે દિવસ સિવાય.)
(બ) જે દિવસે કોઈપણ સગવશાતુ તમ ન થઈ શકે તે દિવસે
દરરોજ કરતાં ૦ કલાક વિશેષ ધાર્મિક વાંચન કરીશ અથવા ૧ બાધી નવકારવાળી ગણીશ અથવા.......................નો ત્યાગ
સમ્યકજ્ઞાન વિના આત્માને ઉદ્ધાર કર્યો નથી. તેથી સમ્યક જ્ઞાન રૂપી જલના નિર્મળ સરોવર સમાન ત્યાગી સાધુ સાધ્વી ભગવંતેને ચોગ થવા છતાં તરસે મરવા જેવી મૂર્ખતા નડે કરું..
૯૮૯૮:૦૦૮ ૧૮*2'.
નોંધ :
૧૮૮૯ --- -
--- -- - 201
(૧૫) શાસન રક્ષાર્થ કાઉસ્સગ્ન વિશ્વ કલ્યાણકર પરમ તારક શ્રી જિનશાસનની રક્ષાથે હું દરરોજ ૧૨ લોગસ્સ (૪૮ નવકાર) અથવા ૪ લોગસ્સ (૧૬ નવકાર) નો કાઉસ્સગ જરૂર કરીશ.
જમાનાવાદ અને ભૌતિકવાદ દ્વારા શ્રી જિનશાસન ઉપર અનેક રીતે પ્રહારો થઈ રહ્યા છે. તેની સામે ટકકર ઝીલવા માટે કેવળ માનવીય સ્થલબળ પહોંચી શકે તેમ નથી. આથી સૂક્ષ્મદેવી બળોની જાગૃતિ અર્થે હવેથી હું દરરોજ આ નિયમનું પાલન કરીશ અને દેવ-ગુરુ ધમ આદિ શાસનના કોઈપણ અંગોની નિંદા યા વિરોધ કરનારને તેમ કરતાં અટકાવવા બનતી કોશિષ કરીશ. પરંતુ ભૂલેચૂકે તેને ટેકે તે નડુિં જ આપું નોંધ :
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
navaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
@
@@@
@
@
@
(૧૬) સુપાત્ર દાન (અ) દરરેજ ભેજન પહેલાં, નિષ્પાપ જીવન જીવતા સંસાર ત્યાગી
સાધુ-સાધ્વી ભગવતેને ભાવપૂર્વક વહેરાવવા માટે થોડી રાહ જોઈશ. અને મારા મહાન પુણ્યદયથી ગુરુ મહારાજ ગેચરી અર્થે મારે ઘેર પધારશે તે ભારે હર્ષોલ્લાસ સહિત વિધિપૂર્વક સૂઝતા અન્ન-પાણી આદિ દ્વારા સુપાત્ર દાન કરી મારી જાતને ધન્ય માનીશ તથા મારા સંતાનોને પણ સુપાત્ર દાન કરતાં
શીખવાડીશ. (બ) ગુરુ મહારાજને વેગ નહિ થાય તે દિવસે સુપાત્ર દાન કરનારા
એની માનસિક અનમેદના ર્યા બાદ જ ભેજન કરીશ.
સુપાત્રદાનની મહત્તા શાલિભદ્ર આદિની દ્રષ્ટી દ્વારા સારી રીતે સમજ્યા પછી હવે એ લાભથી વંચિત રહેવું મને નહિ પોષાય. નોંધ :
@
@
@
@
@
asasasasasasasasasasasasiamas
@@
(૧૭) સાધર્મિક ભક્તિ દરરોજ ઓછામાં ઓછા ૧ સાધમિક બંધુ (સમાન ધર્મ પાળનાર-જૈન) ની અન્ન-પાણ આદિ દ્વારા ભકિત કરીશ.
જે દિવસે એ લાભ નહિ મળે તે દિવસે. સાધમિક ભક્તિ ખાતે અલગ રાખીશ અને એગ્ય અવસરે સાધમિક ભક્તિમાં તેને ઉપયોગ કરીશ.
સાધમિકનાં સગપણ સમાન કેઈ સગપણ નથી.”
આ શાસ્ત્રવચન પુણિયા શ્રાવક આદિનાં દ્રષ્ટાંતે દ્વારા હવે મને બરાબર સમજાયું છે, નોંધ:
@@
@
@@@
@@
@@
(૧૮) અનુકશ્માદાન (અ) દીન દુઃખી આદિ દયાપાત્ર છેને રેજ ઓછામાં ઓછા
૫, ૧૦ પૈસા કે તેથી વધારે દાન વિનમ્ર ભાવે કરીશ.
૨
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
Relate
как
(બ) “ સર્વથા સહુ સુખી થાઓ, પાપ ના કાઈ આચરે, રાગદ્વેષથી મુકત થઇને, મુકિત સુખ સહુ જગ વશે.” દરરોજ આ શ્લોક ખાલી, દરેક જીવાના કલ્યાણની ભાવનાપૂર્વક ૧૨ નવકાર ગણીશ.
ખીજા જીવાનુ હિત ઇચ્છવાથી જ પેાતાનું હિત થાય છે આ શાસ્ત્ર વાકયનું રહસ્ય હવે મારા અંતરમાં ખરાબર ઠસી ગયુ છે. નોંધ :
(૧૯) તપસ્વીઓને વદના
દરરોજ બપોરે ભાજનની શરૂઆતમાં ૧ લુખી રેાટલી ખાઇશ અને તે વખતે આયંબિલ આદિના તપસ્વીઓને ભાવપૂર્વક પ્રણામ કરીશ અને અણાહારીપદ (મેાક્ષ પદ કે જ્યાં આહુાર કરવાની પંચાત જ નથી હાતી) ની ભાવના ભાવીશ.
નોંધ :
(૨૦) ભાજન સમયે મૌન
જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બંધથી બચવા માટે ભાજન સમયે એઠા મોઢે નિહ મેલું. કદાચ એટલવાની જરૂર પડે તેા પાણી વડે મુખ શુદ્ધિ કરીને જ મેલીશ.
નોંધ :
(ર૧) અચિત્ત પાણી–વનસ્પતિના ઉપયોગ (અ) સચિત્ત (સજીવ-કાચા પાણીના એક ટીપામાં નિર’તર અસ ંખ્ય જીવાની ઉત્પત્તિ-નાશ ચાલુ હોય છે. આ રહસ્યને જાણ્યા પછી હવેથી હું દરરોજ પીવા માટે તે આચિત્ત (નિજી'વ) પાણીના જ ઉપયાગ કરીશ.
(બ) તેવી જ રીતે અચિત્ત (નિર્જીવ) વનસ્પતિના જ ખારાક તરીકે ઉપયેાગ કરીશ.
(૬૫)
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
のののののののの
સચિત્ત પાણી કે સચિત્ત વનસ્પતિને મેઢામાં નાખવા જેટલા નિર્દય અનવુ' એ અહિંસાપ્રધાન જૈન ધમને પાળનાર એવા મને શાલે નહિ. ( અચિત્ત પાણી અને વનસ્પતિની સમજ ગુરુગમથી મેળવી લઇશ. ) નોંધઃ
(૨૨) ભાજન બાદ થાળી ધાઈને પીવી જમ્યા પછી થાળી ધાઇને પી જઇશ.
આમ કરવાથી એડી થાળીમાં અંતર્મુહૂત'માં જ ઉત્પન્ન થનાર અસખ્ય લાળિયા એઇન્દ્રિય સૂક્ષ્મ જીવા અને સમૂર્ત્તિમ સૂક્ષ્મ પંચેન્દ્રિય મનુષ્યાને અભયદાન મળે છે અને આયંબિલ તપ જેટલા લાભ થાય છે. આ નિઃસ્વાથ જ્ઞાનીઓના હિતકારી વચન પર મને પૂરેપૂરી શ્રદ્ધા છે અને તથા એનું પાલન હું જરૂર કરીશ. નોંધઃ-~
(૨૩) સામાયિક
(અ) મુનિ જીવનનાં આવાદ રૂપ એછામાં ઓછે ૧ સામાયિક
દરરાજ કરીશ.
(બ) છેવટે મહિના ........સામા પેક જરૂર કરીશ. (ક) કદાચ સામાયિક લેવાની વિધિ નહિ આવડતી ડાય તે પવિત્ર વસ્ત્રો પહેરી, કટાસણા પર બેસી જમણેા હાથ ભૂમિ પર સ્થાપન કરી સામાયિકના સ’કલ્પપૂર્વક ત્રણ નવકાર ગણી એ ઘડી (૪૮) મિનિટ સુધી ધર્મધ્યાન કરીશ. અને બે ઘડી ખાદ એ જ રીતે ત્રણ નવકાર ગણીને ઊઠીશ.
(૩) સામાયિકની વિધિ શાખી ન લઉં ત્યાં સુધી........ના ત્યાગ નોંધઃ—
(૨૪) મૌન દરરાજ ઓછામાં ઓછા ના કલાક મૌન પાળીશ.
aa
(૬૬)
Novos
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
અંતમુખતા, ગંભીરતા આદિ ગુણોની કેળવણી, શક્તિનો સંચય, વચન ગુપ્તિનું પાલન, માનસિક શાંતિ આદિ મૌનના અનેક ફાયદાઓ સમજ્યા પછી હવેથી હું દરરોજ આ નિયમનું પાલન કરીશ. | મારા નાથ ત્રિલેકગુરૂ પરમાત્માત્મા શ્રી મહાવીર દેવ તે દીક્ષા લીધા બાદ કેવળજ્ઞાનની ઉત્પત્તિ પયત ૧૨ વર્ષ સુધી મૌન રહ્યા હતા. તેમના અનુયાયી તરીકે પણ હું આટલું તે જરૂર કરીશ. નોંધ –
Yaaaaaaaaaaakonorowaacaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaal
(૨૫) જ્ઞાન આરાધના (૧ ગાથા કંઠસ્થ) (અ) સમ્યફ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ અને વૃદ્ધિ માટે દરરોજ ઓછામાં
ઓછી ૧ ધાર્મિક ગાથા જરૂર કંઠસ્થ કરીશ અને અવસરે તેને અર્થ જાણવા માટે પણ લક્ષ્ય રાખીશ. ગાથા નહિ
ગેખાય તે તેના બીજા દિવસે.......નો ત્યાગ. (બ) છેવટે મહિનામાં.....................ગાથા જરૂર કરીશ.
અનાદિ કાલીન મોડનાં ઝેરને ઉતારવા માટે ગારૂડી મંત્ર સમાન એવા જ્ઞાનીઓનાં વચનને કંઠસ્થ કરવા માટે હવે તે હું જરા પણ ઉપેક્ષા નહિ સેવું. નોંધ :
(૨૬) સ્વાધ્યાય – ધાર્મિક વાંચન (અ) દરરોજ ઓછામાં ઓછા બે કલાક સ્વાધ્યાય (પૂ ગેખેલી
ધાર્મિક ગાથાઓનું પુનરાવર્તન જરૂર કરીશ. [અને / અથવા ] દરરોજ ઓછામાં ઓછા બે કલાક ધાર્મિક પુસ્તકોનું વાંચન જરૂર કરીશ. જેન કુળમાં જન્મ પામવા છતાં જૈન ધર્મના સિધાંતથી અનભિજ્ઞ (અજાણ) રહેવું એ ખરેખર શરમ
જનક ગણાય એમ મને લાગે છે અને તે કલંકને સ્વાધ્યાય : -ધાર્મિક વાંચન આદિ દ્વારા ભૂંસી નાખીશ. નોંધ:
nisaniaaaaaanaaaaaaaaaaaaaa
(૬૭)
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
GOOG
(૨૭) ધાર્મિક પાઠશાલા
(અ) આત્મ હિતકારી ધાર્મિક જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ માટે દરરોજ જૈન ધામિક પાઠશાલામાં જઈશ. પાઠશાલા નહિં જઈ શકાય તે દિવસે... ને ત્યાગ.
(બ) મારા બાળકને જૈન ધાર્મિક પાઠશાલામાં મોકલવા માટે બનતી કેાશિષ કરીશ. બાળક પાઠશાલામાં નહિ જાય તેના બીજા દિવસે મારે.... ના ત્યાગ,
ધાર્મિક જ્ઞાનનું મહત્ત્વ સમજ્યા પછી હવેથી આ બાબતમાં હું જરાપણ બેદરકારી નિહ સેવું.
નોંધ :
(૨૮) ધ ચર્ચા
(અ) દરાજ આછામાં ઓછી ૧૦ મિનિટ સુધી ઘરનાં સભ્યા સાથે ધમ ચર્ચા કરીશ.
(બ) છેવટે રાત્રે ઘરનાં સભ્યાને એકત્રિત કરી તેમની સમક્ષ ૦ા કલાક પણ ધાર્મિક પુસ્તકનુ' વાંચન જરૂર કરીશ.
ઘરમાં શાંતિ અને સંપનુ વાતાવરણ સર્જવા માટે ઘરની પ્રત્યેક વ્યક્તિમાં ધાર્મિક સંસ્કારી હાવા અનિવાય છે એમ સમજ્યા બાદ હવે આ નિયમ દ્વારા ઘરના પ્રત્યેક સભ્યને ધામિક સસ્કારોથી સુવાસિત બનાવવા હું જરૂર કેાશિષ કરીશ.
(૩) જે દિવસે તેમ નહિ બની શકે તેને બીજે દિવસે.... ને ત્યાગ. નોંધ :
(૨૯) બ્રહ્મચય
(અ) ચાતુર્માસ દરમ્યાન સ`પૂર્ણ· બ્રહ્મચર્ય'નું પાલન કરીશ. (બ) છેવટે આઠમ-પાંખી-પર્યુષણ-આયખિલ આળી આદિ વિસામાં બ્રહ્મચર્યનું પાલન ક્રરીશ.
(૩) મહિનામાં..... દિવસ બ્રહ્મચર્યનુ... પાલન કરીશ.
(૬)
G
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
- સર્વવ્રત શિરોમણિ ચિંતામણિ રત્ન સમાન બ્રહ્મચર્ય વ્રતની મહાનતા સમજ્યા પછી આત્મિક આનંદમાં ઝીલવા માટે હું આ વ્રતને આત્મસાત્ બનાવ્યા (જીવનમાં વણી લીધા) વિના જંપીને નહિ બેસું. કેઈપણ ભેગે આ વ્રતને આત્મસાત્ બનાવીને જ જંપીશ અને તે માટે અનંત ઉપકારી તીર્થંકર પરમાત્માઓએ બતાવેલ નવ વાડેનું શકય તેટલી વિશુદ્ધતાપૂર્વક પાલન કરવા માટે હંમેશાં પ્રયત્નશીલ રહીશ. નોંધ :
braaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૩૦) સંપત્તિને સદ્વ્યય ચાતુર્માસ દરમ્યાન ઓછામાં ઓછા રૂા. ને ધર્મકાર્યોમાં (જિનમંદિર, જિનપ્રતિમા, જિન આગમ, સાધુ–સાવી–શ્રાવ– શ્રાવિકા આ સાત ક્ષેત્રોમાં) વિનમ્રપણે સદ્વ્યય કરી પુણ્યના ઉદયથી મળેલી સંપત્તિને સાર્થક કરીશ. નોંધ :
(૩૧) ૧૨ વ્રતનું પાલન (અ) શ્રાવકેએ ખાસ ગ્રહણ કરવા ગ્ય સમ્યક્ત્વ સહિત શ્રાવકોના
૧૨ વ્રતની ગુરુગમથી સમજ મેળવી તેને સ્વીકાર કરીશ. (બ) છેવટે પાંચ અણુવ્રતને તે જરૂર સ્વીકાર કરીશ. (ક) જ્યાં સુધી તેમ ન કરી શકું ત્યાં સુધી ....... ને ત્યાગ.
કમનશીબે સર્વવિરતિ (પાંચ મહાવ્રત યુક્ત સાધુ જીવન) ને સ્વીકાર તે નથી કરી શકો ત્યાં સુધી દેશવિરતિનું પાલન તે જરૂર કરીશ. તેનું-વિરતિનું મહત્વ સમજ્યા પછી હવે તેમને સ્વીકાર કર્યા વિના મને ચેન નહિ પડે. હવે એ વ્રતની ઉપક્ષાને હું દેશવટો આપીને જ જંપીશ. નોંધ :
8
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૬૯).
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
baaanaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
૩૮૦૦૦૮૦
(૩ર) પાપનું પ્રાયશ્ચિત્ત આત્માને શલ્યરહિત બનાવવા માટે અત્યાર સુધીની જિંદગીમાં થઈ ગયેલા કે અનાદિ-કાલીન સંસ્કારેને વશ થઈને કરી નાખેલા પાપ (જેટલા પણ યાદ આવશે તેટલા) નું ગુરુ મહારાજની પાસે પશ્ચાત્તાપ-પૂવક મૌખિક અથવા છેવટે લેખિત નિવેદન કરીને યથા યોગ્ય પ્રાયશ્ચિત્ત સ્વીકારીશ, જયાં સુધી તેમ ન કરી શકું ત્યાં સુધી.................ને ત્યાગ. નોંધ –
૦
Šminicaaaaaaaaaaaaaaaaaaa naaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૩૩) લીધેલા નિયમેનું સ્મરણ દરરેજ અથવા અઠવાડિયામાં.વખત મેં લીધેલા નિયમને હું યાદ કરી જઇશ. અને તે પ્રમાણે વર્તાયું છે કે નહિ તે તપાસી જઈશ. શરતચૂની એ નિયમ પ્રમાણે વર્તવામાં જરાપણ સ્કૂલના-ભૂલચૂક થઈ હશે તે તરત ગુરૂમહારાજને નિખાલસતા પૂર્વક જણાવી યથાયોગ્ય પ્રાયશ્ચિત્ત સ્વીકારી મારા આત્માને નિર્મળ બનાવીશ. નોંધ :
૦૦૮૦૮૦૧@@
@
@
@@
(૩૪) ધમ દલાલી (બીજાને નિયમો સ્વીકારવાની પ્રેરણા)
ચાતુર્માસ દરમ્યાન ઓછામાં ઓછા... આત્માઓને પ્રેરણા આપી આ પુસ્તિકામાં બતાવેલા નિયમમાંથી યથાશકિત ઓછામાં ઓછા ૧૨ નિયમોને સ્વીકાર કરાવી આરાધનામાં જોડી ઘમંદલાલીનું મહાન પુણ્ય ઉપાજીશ. જ્યાં સુધી તેમ ન કરી શકું ત્યાં સુધીને ત્યાગ. નોંધ :
@
@
@
@
1 લાખ બાતકી બાત હય, તેણે કહ્યું બતાય,
જે પરમાતમ પ ચહે, રાગદ્વેષ તજો ભાય Sensasjevogo-cievecsess
daamaavanaraaaaaaaaaaaaaaa
(૭૦)
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
orannavaaaaaccaveriguacamos
&
$ 8. નિષેધાત્મક (Negative) નિયમે
૪ (ન કરવા ગ્ય બાબતે અંગેના પર નિયમ)
છે.
&
(૧) સિનેમા-નાટક-રી વી. (અ) મનની પવિત્રતાને ખતમ કરનાર અને અનેક કુસંસ્કારોને
જન્મ આપનાર (Sin=પાપ, સિનેમા =પાપની માતા) આંખે નુકશાન પહોંચાડનાર સિનેમા, નાટક, ટી. વી.
નહિ જોઉં. (બ) માતા પિતાને આગ્રહ કરી, બળાત્કારે (માતા-પિતાદિની
ઈચ્છા વિરુદ્ધ) ઘરમાં વસાવેલ ટી. વી. ને વહેંચી નાખવા માટે માતા-પિતાને વિનંતી કરી, જ્યાં સુધી ઘરમાંથી
ટી. વી. દૂર નહિ થાય ત્યાં સુધી અને ત્યાગ. (ક) પાડોશી કે સગાસંબંધી આદિના ઘરના રહેલ ટી. વી. ના
કાર્યક્રમ જોવા માટે ખાસ ત્યાં નહિ જાઉ. ન છૂટકે અનાયાસે
જેવાઈ જવાય તેની જયણ અથવા બાર નવકાર ગણુશ. (હ) થીયેટરમાં જઈને ટિકિટ કઢાવી સિનેમા-નાટક નહિ જોઉં.
સ્કૂલ-કોલેજમાં કયારેક ભજવાતા નાટક કે ચલચિત્રો-જે તે
જરાપણ અલીલ ન હોય તે જોવાની જયણા. નોંધ :
પ્તાહ
| (૨) રાત્રિભેજન (અ) નરકનાં પ્રથમ દ્વાર સમાન અસંખ્ય જીને કચ્ચરઘાણ
બેલાવતા, આરોગ્ય અને બ્રહ્મચર્ય માટે હાનિકર્તા, અજૈન શાસ્ત્રોમાં પણ જેને નિષેધ કરવામાં આવ્યું છે એવા રાત્રિ ભોજનનાં પાપનું હવેથી હું સેવન નહિં કરું. અર્થાત્ સૂર્યાસ્ત થયા બાદ અન્ન પાણીને ત્યાગ કરી ચેવિહારનું પચ્ચકખાણ કરીશ. અને એનાથી થતે મહિનામાં ૧૫ ઉપવાસને લાભ હું નહિં ગુમાવું. વેપારધંધા આદિને કારણે કદાચ ચોવિહાર કરવામાં થોડીક
અગવડ થતી હશે તે પણ ટિફીન આદિની વ્યવસ્થા કરીને canaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૭૧)
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
peaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
પણ જૈનકુળનાં આ જન્મજાત આચારને હું મારા જીવનમાં કઈ પણ રીતે અપનાવીને જ જંપીશ. નેકરી આદિના કારણે તેમ કરવું અશક્ય જેવું લાગશે તે છેવટે ચેવિહારને લક્ષ રાખી રાત્રે એકવારથી વધારે વખત તે અન્ન પાણી નહીં જ વાપરું. અને રાત્રે એકવાર
ભજન કરતી વખતે પણ દરરોજ મનમાં પશ્ચાત્તાપ કરીશ. 8 (ક) રાત્રે પાણી સિવાય કાંઈ પણ મુખમાં નહિ નાખું. (ડ) મહિનામાં દિવસ જરૂર ચોવિહાર (રાત્રે ચારે પ્રકારના
આહારનો ત્યાગ) કરીશ.
નોંધઃ
kaasaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaar
(૩) કંદમૂળ (અ) જેમાં સેયના અગ્રભાગ જેટલા વિભાગમાં અનંતાનંત
નિગેદના છેવો રહેલા છે. એવા કાંદા, બટાટા, લસણ, ગાજર, મૂળા આદિ કંદમૂળ ગણાતી વનસ્પતિઓનું સેવન હું નહિં કરું. (દવા અર્થે જ્યણા) જીભના ક્ષણિક સ્વાદ ખાતર અનંતાનંત જીવોનું કચ્ચરઘાણ બોલાવવાનુ ભયંકર
પાપ હું કેમ જ કરી શકું? (બ) મારા ઘરનાં પ્રત્યેક સભ્યને આ બાબતની સમજ આપી
કંદમૂળ ભક્ષણના મહાપાપને હું ઘરમાંથી દેશનિકાલ ન
કરું ત્યાં સુધી મારે.....ને ત્યાગ. નોંધ:
(૪) હૈટલનાં ખાન - પાન (અ) વાસી ભોજન, કંદમૂળ, દ્વિદળ, આદિ નિયમને ભંગ
કરાવનાર, રેગી, માંસાહારી, દારૂડિયા આદિના વાસણના સંસર્ગ દેષથી તનના અને મનના આરોગ્ય માટે હાનિક્ત
એવા હોટલના ખાનપાનનું સેવન હું નહિં કરું. (બ) કેઈ અનિવાર્ય સંજોગોમાં હિટલના ખાનપાન ચા આદિનું
(૩ર).
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
સેવન કરવું પડશે તેા પ્રાયશ્ચિત્ત રૂપે આયંબિલ કે એકાસણુ કરીશ અથવા એક ખાધી નવકારવાળી ગણીશ.
નોંધ :
(૫) વાસી ભેાજન
નરમ રોટલા, પુરી, શીરા, આદિ ભાજનનેા સૂર્યાસ્ત પહેલાં ઉપયાગ કરી નાખવામાં ન આવે તેા રાત્રિના અધકારના પ્રભાવે તેમાં અગણિત સૂક્ષ્મ અદૃશ્ય થવાની ઉત્પત્તિ થઈ જાય છે. તેથી એ જીવેાની ડિ’સાથી બચવા માટે હવેથી હું વાસી ભેાજન નહુિં કરૂં.
લાડુ, માહનથાળ વગેરે સુખડી શિયાળા, ઉનાળા અને ચામાસામાં અનુક્રમે ૩૦-૨૦-૧૫ દિવસ ચાલે ત્યાર બાદ અભક્ષ્ય થઈ જાય છે. ૧૬ પ્રડર (એ અહારાત્ર) ઉપરાંતનું દહીં, ત્રણ દિવસથી વધારે સમયના (જેનું ચૂણ થઇ શકે તેવા મુકેલા ન હાય એવા) અથામાં પણ અભક્ષ્ય ગણાય છે. એથી એ બધાનું પણ હું સેવન નહિ કરૂ. અને એ રીતે અગણિત જીવાને અભયદાન આપીશ.
નોંધઃ
(૬) દ્વિદળ અને કાચા ગારસનુ' મિશ્રણ
દ્વિદળ=મગ, ચણા, તુવેર, વાલ, વટાણા વગેરે કઠોળના કાચા (પૂરતા ગરમ નિહ કરેલા એવા ) ગેરસ (દૂધ, દહિં, છાસ ) સાથે મિશ્રણ થવાથી અસખ્ય સૂક્ષ્મ બેઇન્દ્રિય જીવાની ઉત્પત્તિ થાય છે. તેથી એ અસખ્ય જીવાની હિંસાના મહાપાપથી મારુ આત્માને બચાવી લેવા હવેથી હું દ્વિદળ અને કાચા ગારસનુ મિશ્રણ ન થાય તે માટે નીચે મુજબ પૂરતી તકેદારી રાખીશ. ૧) દાળ અથવા કઠોળના શાકવાળા અથવા કઠોળમાંથી બનાવેલા મિષ્ટાન્ન-ફરસાણવાળા થાળી-વાટકા આદિને પાણીથી ધોઈ કપડા વિગેરેથી તદ્દન કારા કર્યા વિના કાચા દહીં છાસ વિગેરે નહિ' નાખુ’
paaral
(૭૩')
acciaio
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
m
oraaaaaaaaaaaaarremana
(૨) ખીચડી અને કાચી છારને પગ નહિ કરું. (૩) વડા અને કાચી દહીંનું મિશ્રણ નહિ કરું નોંધ :
. ઈત્યાદિ.
(૭) બજારૂ મીઠાઇ ફરસાણ (અ) કેટલાય દિવસે-મહિનાઓનાં વાસી, રાત્રે બનાવેલ દિળ
કાચા રસનાં મિશ્રણ દેષથી યુક્ત, અભક્ષ્ય પદાર્થોનાં મિશ્રણવાળા વગેરે અનેક દેથી યુકત બજારૂ મીઠાઈ– ૨
ફરસાણ મારી જીભનાં ક્ષણિક સ્વાદ ખાતર નહિ ખાઉં. (બ) કેઈ અનિવાર્ય સંજોગોમાં તેમ કરવું પડશે તેના બીજા
દિવસેને ત્યાગ. જૈન ધર્મનાં પવિત્ર આચારોને જીવનમાં અપનાવ્યા વિના
મારા અંતરને હવે જપ નાહ જ વળે. નધિ -
(૮) માંસ-મદિરા–અંધ-માખણ (અ) આ ચાર મહા વિગઈઓ કે જેઓ મન-ઇન્દ્રિયોમાં મડા
વિકારને ઉત્પન્ન કરનારી છે અને જેમાં તેવા જ પ્રકારનાં રંગવાળા અસંખ્ય સૂક્ષ્મ જીવેની ઉત્પત્તિ નાશ થવાથી મહા
હિંસાનાં કારણ રૂપ છે. તેઓનું સેવન પ્રાણાતે પણ નહિ કરું. (બ) છેવટે દવા આદિ અનિવાર્ય સંગે સિવાય મધ-માખણનું
સેવન નહિ કરું. માંસ-મદિરાનું સેવન તે દવાના કારણે
પણ નહિ જ કરું. નેય:
(૭૪).
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
ruroraorora
umaamuuraccomana
| (૯) બીડી-સીગારેટ-પાન-તમાકુ-અફીણ (અ) જીવન જીવવા માટે તદ્દન નકામા ગણાતા, તનના અને
મનના આરેગ્યને માટે હાનિકર્તા, એવા બીડી-સિગારેટ પાન-તમાકુના વ્યસનને પનારે હું નહિ પડું તેનું સેવન
બિલકુલ નાહ કરું.. (બ) અગાઉથી ઘર કરી ગયેલા આ વ્યસને ને હું ત્યાગ કરવાને
અભ્યાસ પાળીશ અને સંપૂર્ણ ત્યાગ ન કરી શકું ત્યાં
સુધી..ને ત્યાગ. નોંધઃ
-
-
(૧૦) ચા-કેફી (અ) આઠમ-પાંખી તથા પર્યુષણ જેવા પર્વ દિવસોમાં પણ
પર ન કમ નિજારાના સાધક એવા તપધર્મનું આચરણ કરવામાં મહા અંતરાયભૂત એવી ચા-કોફીનું વ્યસન તરીકે
સેવન નહિ રૂ. (બ) અગાઉથી પડી ગયેલું ચા-કેફીનું વ્યસન છોડી ન શકું ત્યાં
સુધીને ત્યાગ. (ક) દિવસમાં એકથી વધારે વખત ચા-કોફી નહિ પીઉં. નોંધ:
(૧૧) ઠંડા પીણુ-આસિક્રીમ (અ) પાણીના એક ટીપામાં અસંખ્ય જ હોય છે. તેને થીજાવી
ઘટ્ટ બનેલા બરફમાં તે તેનાં કરતાં પણ અગણિત જી હેવાથી બરફ ર૨ અભામાંથી એક અભક્ષ્ય ગણાય છે. તેથી તેવા બરફના ઉપયોગથી બનતા આઈસ્કમ ઠંડા પીણાનું સેવન હું નહિ કરું.
મારી રસનાના ક્ષણભંગુર સુખ ખાતર હોંશે હોંશે અગણિત જીવોની હિંસાનું પાપ તે હું નહિ જ કરૂં. heraaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૭૫).
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
paaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa (બ) છેવટે મારા તેવા પ્રકારના દઢ મનોબળનાં અભાવે લગ્ન
પ્રસંગે વ્યવહાર સાચવવા ન છુટકે તેમ કરવું પડશે તે પણ તેના પ્રાયશ્ચિત રૂપે...........નો ત્યાગ કરીશ, પરંતુ જીભના સ્વાદને ખાતર તે હું ઠંડાપીણ–આઈસક્રીમનું સેવન નહિં જ કરું.
નોંધઃ
(૧૨) તલ-મે-કેથમીર લીંબડાનાં પાન
તથા દરેક પ્રકારનાં પાંદડાનાં શાક જીવ હિંસાથી બચવા માટે વર્ષ ચાતુર્માસ (અષાઢ પૂર્ણિમાથી કાતિક પૂર્ણિમા સુધી) માં શાસ્ત્રમાં નિષેધ કરેલા તલ, દરેક પ્રકારને મે (તે જ દિવસે ગોટલાથી અલગ કરેલી પિસ્તા, બદામની મીંજ અને તેવા જ પ્રકારની અખરોટની મીંજ સિવાય), કેથમીર, લીંબડાનાં પાન તથા દરેક પ્રકારનાં પાદડાંનાં શાકનું ભક્ષણ હું નહિ કરું. અને એ દ્વારા મારા આત્માને જીવહિંસાથી બચાવી લેવા ઉપરાંત સાધુ-સાવી–ભગવંતેને સૂઝતા અન્નપાણી વહરાવવાને લાભ પણ હું નહિ ગુમાવું. નોંધ:
(૧૩) ઉદ્ભટ વેષઃ (અ) મારા અને મને જેનારના અંતરમાં વિકારે ઉત્પન્ન કરનારા
અને મોહભાવ વધારનારા તંગ (શરીરના અવયવો સાથે અત્યંત ફીટ), પારદશક શરીરના અવયવો દેખાય તેવા ઝીણા), અને ટૂંકા (ગરદન સુધી મોટું કાણુના હાથ અને ઢીંચણ સુધીના પગ સિવાય શરીરના કોઈ પણ અંગે પાંગ દેખાય તેવા) કપડા અર્થાત્ ઉભટ વેષ-ભૂષા
હું નહિ પહેરું. (બ) મુનિ જીવનની સ્મૃતિ માટે સફેદ વસ્ત્ર જ પહેરીશ.
(૭૬) :
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
poravnavadananaaaaaaaaa
@
@
@
@@
@
(ક) બીજા લોકોથી તદ્દન અલગ તરી આવે તેવા ભભકાદાર
કલરવાળા કે વિચિત્ર ડિઝાઈનવાળા અત્યંત આકર્ષક ફેસનેબલ કપડાં હું નહિ જ પહેર.
કપડા એ શરીરની લજા ઢાંકવા માટે તથા ઠડી આદિથી શરીરની રક્ષા કરવા માટેનું સાધન છે, નહિ કે શરીરના અવય
નું વિચિત્ર પ્રદર્શન કરવા માટે કે બીજાને પોતાના શરીર તરફ મોહિત કરવા માટે. તથા ઉદ્ભટ વેષભૂષા પહેરીને બીજાના અંતરમાં મેહભાવ વધારવામાં નિમિત્ત બનવાથી આપણું પણ ચીકણું મેહનીય કર્મ બંધાય છે. આ વાત બરાબર સમજ્યા પછી હવેથી હું ધમી આત્માને છાજે તે અત્યંત મર્યાદા યુક્ત પવિત્ર પોષાક જ પહેરીશ. નોંધ:
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
(૧૪) લિસ્ટીક-પરૂપાવડર શરીર પ્રત્યેના મેહભાવને વધારનાર, દેહાધ્યાસ (દેશ=શરીર એજ હું=આત્મા છું એવા પ્રકારની ભ્રાન્તિ) ને પુષ્ટ બનાવનારા, સ્વ-પરના શીલરત્નને હાનિ પહોંચાડનારા એવા લિસ્ટીક પફપાવડરના ખોટા આડંબર હું નહીં કરું.
શીલ-બ્રહ્મચર્ય સમાન કે આભૂષણ નથી. આવો બ્રહ્મચર્યને મહિમા સમજ્યા પછી તેને હાનિ પહોંચાડનારા ઉપરોકત બેટા ભભકા હું નહિ કરું.
ધ:
@
@
'1298
@@
@
(૧૫) નિર-નસબંધી-ગર્ભપાત-છુટાછેડા
અને વિધવા વિવાહ અનેક દુરાચારને ફેલાવતા, બ્રહ્મચર્યને અત્યંત હાનિ પહચાડનાર, પરમ પવિત્ર સંતે દીધી આય સંસ્કૃતિને છિન્ન ભિન્ન
કરી નાખનારા, શાસ્ત્ર વિરુદ્ધ એવા ઉપરોકત પાપીષ્ઠ તને $ ભાગ હું નહિ બનું.
@
@
@
@@
S.
acaraaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૭૭).
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
paraaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧) હું પિતે મારા જીવનમાં ઉપરોક્ત કેઈપણ તને
અપનાવીશ નહિ.
બીજા કેઈ ને પણ તેમ કરવા માટે પ્રેરણા નહિ આપું. છે. (૩) કે તેમ કરતું હશે તેની અનુમોદના – પ્રશંસા પણ હું
નહિ કરું. નોંધ:
(૧૬) ડીટેકટીવ વાર્તાઓ, પ્રણયકથાઓ, સિને સાહિત્ય (અ) અનેક કુરસ્કારને જન્મ આપનાર અને વિષય વાસનાઓને
ઉત્તેજિત કરનાર ઉપરોકત પ્રકારનું સાહિત્ય હું નહિ વાંચું. (બ) મારા ઘરમાં કેઈ તેવા પ્રકારનું સાહિત્ય વાંચતું હશે તેને
પણ સમજાવી ઉપરક્ત પ્રકારનાં સાહિત્યને મારા ઘરમાંથી
દેશવટો આપીશ. કોઈપણ આય માનવને આવું સાહિત્ય | વાંચવું અનુચિત ગણાય તે પછી પરમ પવિત્ર જૈન કુળમાં
જન્મ પામેલા મને તે આવું કેમ જ છાજે? નોંધ :
(૧૭) નટ-નદીઓનાં કેલેન્ડર ઘરનાં પવિત્ર વાતાવરણને દૂષિત કરતા, બાળકના માનસપટ પર પણ માઠી અસર પહોંચાડનારા, શ્રાવકનાં ઘરમાં તદ્દન ન શેભે તેવા નટ – નટીઓ (સિને અભિનેતા – અભિનેત્રીઓ) નાં કેલેન્ડરને મારા ઘરમાં સ્થાન નહિ આપું, પરંતુ ઘરનાં વાતાવરણને પવિત્ર બનાવનારા શ્રી દેવ-ગુરુનાં ફોટાઓને જરૂર સ્થાન આપીશ. અને મારા ઘરનું વાતાવરણ શ્રાવકનાં ઘરને છાજે તેવું બનાવવા કોશિષ કરીશ. નોધ:
(૧૮) ખરાબ સોબત સંગ તેવો રંગ અને સેબત તેવી અસર આ કહેવત
Paraanaaaaaaamanaaaaaaaa
(૭૮)
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
maranasanraccomand
પ્રમાણે સારા કે ખરાબ મિત્રેની જીવન ઉપર ઘણી મેરી અસર થાય છે તેથી(૧) આત્મા - પુણ્ય – પાપ – પરલેક આદિને નહિ માનના સિનેમા - જુગાર આદિની પ્રેરણા કરનારા, જાતીય બદીઓમાં ફસાયેલા, કેવળ પૈસા આદિ સ્વાર્થથી મારી સાથે મિત્રતા
રાખનારા, ધમહીન મિત્રોની સેબત હું નહિ કરું. (૨) વિજાતીય વગ સાથે મિત્રતા બાંધવાનું આત્મઘાતી સડસ
હું દેખાદેખીથી પણ કદી નહિ કરું.
ખરાબ મિત્રોની સોબતથી તે અનેકનાં જીવન બરબાદ થઈ ગયા છે. એવું જાણ્યા પછી મારા જીવનની સલામતી માટે હું સારા મિત્રોની જ સેબત રાખી. પરંતુ ઉપરોક્ત પ્રકારનાં મિત્રોથી તે સદાય દૂર રહી રા. નોંધ :
жолменитоснооооооотой
(૧૯) જુગાર – પરસ્ત્રી ગમન આ લેકમાં અપયશ અને વધ – બંધનાદિનું કારણ, પરલોકમાં નરકાદિ દુગતિમાં લઈ જનાર, પરસ્પરમાં વૈર-વિરોધ વધારનાર, જુગાર તથા પરસ્ત્રી ગમનનાં મહાપાપને પડછાયો પણ હું નહીં લઉં, નોધ:
(૨૦) અનીતિ નીતિ – પ્રામાણિક્તા એતે જીવનની પવિત્રતાનું મૂળ છે. આવું સમજ્યા પછી હવે હું વેપાર આદિમાં, (૧) ભેળસેળ, (૨) ગ્રાહકને નવી કે સારી વસ્તુ વાનગી તરીકે બતાવી, જુની કે
ખરાબ વસ્તુ આપવી, { (૩) વધારે પૈસા લઈ એ માલ આપ,
()
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
pavadiacaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa (૪) કોઈની ગુમ થયેલી વસ્તુ પચાવી પાડવી વગેરે પ્રકારની
અનીતિનું સેવન નહિ કરું. (બ) સરકારી ઈન્કમટેક્ષ (વકવેરો), સેલટેકસ વેચાણવેરે),
વગેરે ભરવામાં પણ અનીતિ નહિ કરું.
અનીતિથી થતા કેટલાક લ લાભ કરતાં પણ પરિણામે થતા અનેક ગેરલાભને દીર્ઘદૃષ્ટિથી વિચાર કરી હવેથી હું મારા જીવનને બને તેટલે નીતિસંપન્ન બનાવવા કોશિષ કરીશ. (ક) મનની નબળાઈને કારણે ન છૂટકે ક્યાં પણ અનીતિનું સેવન
કરવું પડશે તે પણ હૃદયમાં પશ્ચાત્તાપ કરીશ અને પ્રાયશ્ચિત રૂપે ૧૨ નવકાર કે ૧ બાધી નવકારવાળી ગણેશ અથવા
તે દિવસે....ને ત્યાગ કરીશ. નોંધ:
'I
(૨૧) જાતીય બદી (અ) કોઈપણ પ્રકારની જાતીય બદીઓમાં કુમિત્રોની સબત
આદિથી હું ફસાઈશ નહિ.
આ બદીઓએ તે અનેકનાં જીવનમાં ભયંકર ખાનાખરાબી સજી છે. એવું સાંભળ્યા-વાંચ્યા અને જોયા પછી હવેથી હું મારા જીવનની સલામતી માટે ભારે કાળજી રાખીશ.. (બ) પૂવે પડી ગયેલી કોઈપણ જાતીય બદીનું જે પળે સેવન
થશે તેને બીજે દિવસે ઉપવાસ અથવા આયંબિલ કરીશ અથવા ઘી ને ત્યાગ કરીશ.
(૨૨) સાધુ-સાધ્વી-ભગવતેની નિંદા (૧) કેઈપણ ગચ્છ–સમુદાયનાં પૂજનીય સંસારત્યાગી સાધુ
સાવી, ભગવતેના છદ્મસ્થપણાથી છતા કે અછતા નાના છે.
મોટા દેને વણવી તેઓની નિંદા કરવાનું મહા પાપ હું - નહિ જ કરૂં. (૨) કે તેમ કરતું હશે તે હું તેને સાંભળીશ પણ નહિ. ' ,
સામાન્ય રીતે કોઈપણ જીવની નિંદા કરાય નહિં તે પૂજનીય ? ત્યાગી સાધુ-સાધ્વી ભગવંતની નિંદાનું ભયંકર પાપ તે થાય ? જ શી રીતે ? નોંધ:- .......... -
rumunawaaaaaaaaaaauunawaamunanovaaaaaaaaaa
$
(૮૦)
:
'
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
*六六六六六六六六六六:兴兴兴兴兴兴兴兴兴兴光光分光光**:齐长长兴“*********
(17) ************:*************
gie Pitty
(Guards Mant)
********水***********
bus
******
**
**
****
*
***
***
*
*
***
*光
**
*
**
*光**
****
*
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
***********
**水*水********************
*********
*******本*****本本水中*********
(Abales (null) લીધેલા નિયમોની યાદી (ચાલુ)
*************************
SAA
**********************************:*********
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
*************
*****:********
*************************************:********
*兴兴兴兴*****************兴兴兴兴兴兴兴长沙次*********
Ite thhU
**************************
(7)
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
બoo.com
oooooo)
શ્રી સમ્યક્વમૂલ શ્રાવના ૧૨ વ્રતની
સંક્ષિપ્ત યાદી સં. અewવાયા .અ. અવસાબુદ ETV નેધ
છNષ્ણ કે ? સમકૃત્વ સહિત બાર વ્રતના નિયમ આદિનું વાંચન કરતાં ? છે કે કે પહેલાં તે અંગે કાંઈ પણ નોંધ કરતાં પહેલાં કે જ ( ૬ “અગત્યની સૂચનાઓ” ખાસ વાંચી જવી.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૮૫) &
&
&&
&
&
&&
&&
&
હું અગત્યની સૂચનાઓ
કકકકકકકકકકકકકકકકકકકક કકકે
(૧) આવિભાગમાં સમ્યક્ત્વ સહિત ૧૨ વ્રતમાં પ્રાયઃ દરેકના
ત્રણ વિભાગમાં આવ્યા છે. (૧) મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા (૨) પિટા નિયમ તથા (૩) વતની રક્ષા-શુદ્ધિ-પુષ્ટિ માટે અગત્યની સૂચનાઓ.......
તેમાંથી જે જે વ્રત લેવા હોય તે વ્રતની મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા ચાવજજીવ માટે અવશ્ય લેવી જ જોઈએ; જ્યારે પેટા નિયમમાંથી ઈચ્છા પ્રમાણે યથાશક્તિ નિયમે ૪-૬ મહિના કે ૧-૨ વર્ષ ઈત્યાદિ મર્યાદિત સમય માટે પણ લઈ શકાય. ત્રીજા વિભાગમાં વ્રતની રક્ષા શુદ્ધિ-પુષ્ટિ માટે આપવામાં આવેલી અગત્યની સૂચનાઓને સારી રીતે સમજીને તે મુજબ વર્તવા માટે લક્ષ રાખ.
cooroorocarbonarararaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaasaidiaroniariais
(૨) બારે બાર વ્રત લેવા અસમર્થ વ્યક્તિએ યથાશક્તિ ગમે
તે ૧૧, ૧૦, ૬...છેવટ પાંચ અણુવ્રત કે ચતુર્થ વ્રત આદિ એકાદ વ્રત પણ જરૂર લેવું. પરંતુ નિયમ વગરના ન રહેવું.
(૩) જે જે વ્રત-નિયમો લેવા હોય તેની આગળ “રાઈટની
નિશાની કરવી. પરંતુ સાતમા વ્રતમાં ૨૨ અભક્ષ્ય, ૩૨ અનંતકાય તથા ૧૫ કર્માદાનમાંથી જેને જેને ત્યાગ કરવો હોય તેની આગળ X આવી ચેકડીની નિશાની કરવી.
(૪) પિત પિતાની શકિત તથા સંજોગો અનુસાર વ્રત-નિયમની
કલમેમાં કોઈ શબ્દ યા લીટી વધારવાની કે ઘટાડવાની આવશ્યકતા જણાય અગર કોઈ વિશેષ જયણા રાખવી જરૂરી જણાય તે નિયમ લેતા પહેલાં ગુરુ મહારાજને પૂછીને દરેક વ્રત નિયમને અતે નોંધ માટે રાખેલી ખાલી જગ્યામાં તેવું લખી શકાય પેટા નિયમની સમય મર્યાદા પણ “ોંધ' ? માં લખી શકાય.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૫૬)
のの
966
(૫) દરેક વ્રત-નિયમેામાં ગાઢ માંદગી, લાંખી મુસાફરી, સૂતક, પરાધીનતા. ખેહાશ અવસ્થા તથા મરણાંત કષ્ટના પ્રસ ંગેામાં યથાયાગ્ય રીતે જયણા સમજી લેવી. છતાં સામાન્ય સામાન્ય કારણેાને આગળ કરીને જયા ” તે દુરૂપયોગ ન કરવા.
(૬) ‘જયણા’ એટલે તદન ‘છૂટ’ એવો અર્થ ન સમજવો. પરંતુ જયણા એટલેયતના કાળજી–સાવધાની. અર્થાત “સ“ચાગવશાત્ હું. હાલ અમુક બાબતના નિયમ–પ્રતિજ્ઞા નથી લઈ શકતા છતાં તે પ્રમાણે વતવા માટે યતના–કાળજી–સાવધાની જરૂર રાખીશ” એવા ‘જયણા’ શબ્દના ભાવાર્થ સમજવા. ટુંકમાં ‘જયણા ' એટલે નહિ પ્રતિજ્ઞા, નહિ છુટ પરંતુ પ્રતિજ્ઞા વિના પણ પ્રતિજ્ઞાની માફ્ક વર્તવાની કાળજી રાખવી તે.
(૭) કાઈ તથા પ્રકારનાં સંચાગવશાત્ કઈ વ્રત–નિયમનું યથા ચેાગ્ય રીતે પાલન ન થઈ શકે તે તેને ખલે અમુક વસ્તુને ત્યાગ, અમુક નવકારવાળીના જપ, ઉપવાસ-આયખિલ કે એકાશણું આદિ તપ વગેરે પ્રાયશ્ચિત નિયમ લેતી વખતે અગાઉથી ધારી લેવું અને તે નોંધ માટે રાખેલી ખાલી જગ્યામાં લખી નાખવુ.
(૮) વત માનમાં કોઈ કારણવશાત કેટલાક વ્રત–નિયમે ન લઈ શકાય તેમ હાય તા પણ તે રીતે વવાના અભ્યાસ પાડી ભવિષ્યમાં તે વ્રત નિયમ વિધિપૂર્વક સ્વીકારવાના જરૂર લક્ષ રાખવા. કારણ કે કોઈ પણ પાપ ન કરવા છતાં પણ પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક તે પાપના ત્યાગ ન કર્યાં હાય ત્યાં સુધી “અવિરતિ” નિમિત્તે કમ બંધ ચાલુ જ રહે છે....
(૯) લીધેલા વ્રત-નિયમાનું ખૂબ જ કાળજીપૂર્વક પાલન કરવુ. ભૂલથી પણ નિયમ ભંગ ન થઈ જાય તે માટે લીધેલા નિયમેને અવારનવાર જરૂર વાંચી જવુ.
aaaaa
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૮૭).
paaaaar craaaaaaaaaaaaaaa
(૧૦) સાવધાની રાખવા છતાં પણ શરતચૂક આદિથી નિયમભંગ
થઈ જાય છે તેની તાત્કાલિક નેધ કરી ગુરૂ મહારાજ પાસેથી પ્રાયશ્ચિત જરૂર લઈ લેવું તથા આગળ પણ નિયમનું પાલન ચાલુ જ રાખવું. વ્રતધારી શ્રાવક-શ્રાવિકાઓએ બને ત્યાં સુધી બે ટાઈમ પ્રતિક્રમણ, જિનપૂજા, રાત્રિભેજન ત્યાગ, અચિત્ત પાણીને ઉપયોગ ઈત્યાદિનું પાલન જરૂર કરવું જોઈએ. છતાં કઈ સગોમાં દરરોજ તેમ ન થઈ શકે તેમ હોય તે પણ યથાશકિત તેમ કરવાને માટે પ્રયત્નશીલ રહી વ્રતે જરૂર
લેવા પરંતુ તેટલા માત્રથી વ્રતે લેવામાં પીછેહઠ ન કરવી. (૧૨) વ્રતે લેવામાં સરળતા રહે તથા લીધેલા વ્રત-નિયમોની
યાદી રહે એજ આ પુસ્તકનો મુખ્ય આશય હેવાથી દરેક વતેમાં તજવા પેશ્ય પાંચ-પાંચ અતિચાર (દેષ) વગેરે પંચપ્રતિક્રમણ (સાથે) ઈત્યાદિ પુસ્તકમાંથી જાણી, વિચારી, ગુરુગમથી સમજી તેને ત્યાગ કરવા માટે પ્રયત્નશીલ રહેવું
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
(<<)
弩
નોંધઃ—
“શ્રી સમ્યક્ત”
ં ્ સુદેવ – સુગુરૂ – સુધમ પ્રત્યે અનન્ય શ્રદ્ધા )
-
-: મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :
વીતરાગ અને સવજ્ઞ એવા અતિ પરમાત્મા તથા સિદ્ધ ભગવંતા એ સુદેવ......શ્રી જિનાજ્ઞાપાલક પચમહાવ્રતધારી સંસાર ત્યાગી સાધુ-સાધ્વી ભગવંતા એ સુગુરૂ......અને કવલી ભાષિત યામય ધમ તે સુધમ...એ સુદેવ-સુગુરૂ અને સુધમ રૂપ તત્ત્તત્રયીને જ હું સંસારતારક તરીકે ભારે શ્રદ્ધાપૂર્વક જિંદગી પયત માનવા પૂર્વક તેમની યથાશકિત આરાધના કરીશ.
...અને એમનાથી વિપરીત–સરાગી દેવ, આરંભપરિગ્રહથી યુકત મિથ્યાદ્રષ્ટિ ગુરૂ અને અસજ્ઞ પ્રણીત ધર્મને કુંદેવ-કુશુરૂ-દુધમ રૂપ સમજી, મેાક્ષની ઈચ્છાથી યા સાંસારિક સુખાની ઇચ્છાથી પણ હું તેમની આરાધના નહિં કરીશ.
......કુલદેવી આદિનું ઉચિત સાચવવું પડે તેની જયણા.
5
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૮૯) aaaaaaaaaaaaaaan
– પેટા નિયમ
–
(સમ્યકૃત્વને દીપાવવા માટે યાને સુદેવ–સુગુરૂ-સુધમની વિશિષ્ટ કેત્રિની આરાધના માટે નીચેનાં નિયમો પૈકી યથાશક્તિ નિયમ જરૂર લેવા. જે જે નિયમે લેવા હોય તેની આગળ
કાઈટ ની નિશાની કરવી. આ જ રીત ૧૨ વ્રતોના પેટા નિયમે અંગે પણ સમજી લેવી.)
સુદેવ’ તત્વની આરાધના માટેના નિયમ
(1) પ્રભુદર્શન (ચૈત્યવંદન) (અ) માંદગી, મુસાફરી કે સૂતક આદિ પ્રસંગે સિવાય દરરોજ
શ્રી જિનમંદિરમાં જઈ વિધિપૂર્વક ત્યવંદન કર્યા સિવાય મુખમાં અન્ન પાણી આદિ કાંઇપણ નહિ નાખું. ચૈત્યવંદન વિધિ ન આવડતી હશે તે પ્રભુજીને ત્રણ પ્રદક્ષિણા અને ત્રણ ખમાસમણ દઈ પ્રભુ સમક્ષ બેસીને ૧ બાધી નવકારવાળી ચા ૧૨ નવકાર ગણેશ અને વિધ શીખી લેવાનો ઉપયોગ રાખીશ..પરંતુ પ્રભુદશન કર્યા | વિના મુખમાં અન્ન પાણી નહિ જ નાખું. મૈત્યવંદન વિધિ શીખી ન લઉં ત્યાં સુધી.....ને ત્યાગ માંદગી મુસાફરી કે સૂતકનાં સંયોગોમાં પ્રભુજીની છબીનાં 9 દશન-વંદન કરીશ. યા શત્રુંજઘ આદિ તીર્થનાં કે કંઈપણ ગામનાં મૂળ નાયક ભગવાનનાં બંધ આંખે માનસિક રીતે
દશન-વંદન કર્યા પછી જ મુખમાં અન્ન પાણી નાંખીશ. (ડ) શરતચૂક યા સંગવશાત પ્રભુદર્શન કર્યા વિના મુખમાં
કોઈપણ નંખાશે તે દિવસે...........ને ત્યાગ. નોંધ :
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
0%e0%
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૨) જિન પૂજા (અ) માંદગી, મુસાફરી, કે સૂતક આદિ અનિવાર્ય પ્રસંગે સિવાય
દરરોજ જિનપૂજા જરૂર કરીશબની શકે તે સ્વદ્રવ્યથી તથા સવારના મુખમાં દાતણ-પાણી વગેરે કાંઈ પણ નાખ્યા
પહેલાં જ જિનપૂજા કરીશ. (બ) છેવટે મહિનામાં દિવસ જિનપૂજા જરૂર કરીશ. (ક) માંદગી, મુસાફરી કે સૂતક આદિ સગવશાત્ દેરાસરમાં
જઈ જિનપૂજા નહિ કરી શકાય તેમ હશે તે દિવસે ઓછામાં ઓછી ૧૦ મિનિટ આખો બંદ કરી માનસિક રીતે
જિનપૂજા જરૂર કરીશ. નોંધ :
AA%C
%૧૮૦૦૦
(૩) સ્નાત્ર પૂજા-મેટી પૂજા (અ) માંદગી આદિ કારણે સિવાય દરરોજ સ્નાત્ર પૂજા જરુર
ભણાવીશ. (બ) છેવટે દર મહિને યા દર વર્ષે ઓછામાં ઓછી સ્નાત્ર
પૂજા તથા એમટીપૂજા શકય હશે ત્યાં સુધી જાતે હાજરી
આપીને જરુર ભણાવીશ. (ક) છેવટે નકર આપીને મહિનામાં યા વર્ષમાં સ્નાત્ર પૂજા
તથા મેટીપૂજા જરુર ભણવીશ અથવા બીજા કે સ્નાત્ર–મોટીપૂજા ભણાવતા હશે તેમાં હાજરી આપીને
યથાશક્તિ સહાયક બનીશ. નોંધ :
૦૦૦૦૦૮
1
ts
:
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૪) તીર્થયાત્રા વર્ષમાં ઓછામાં ઓછી ૧ વાર પણ શત્રુંજય આદિ નાનામોટા એકાદ પણ તીથની યાત્રા જરૂર કરીશ. નોધ :- . . . .
.
- () દેવદ્રવ્યવૃદ્ધિ દર વર્ષે નવીન જિનાલય બંધાવવામાં, જૂના જિનાલયને જીર્ણોદ્ધાર કરાવવામાં, જિનપ્રતિમા ભરાવવામાં, જિનપ્રતિમાની અંજનશલાકા-પ્રતિષ્ઠા કરાવવામાં, વગેરે દેવદ્રવ્યની વૃદ્ધિનાં પ્રસંગમાં ઓછામાં ઓછા રૂા. જરૂર વાપરીશ. "
'કમસગે વાર્ષિક આવક રૂ. થી ઓછી થાય તે વખતે કદાચ આ નિયમનું પાલન ન થઈ શકે તે જયણ. નેધ :
nonnnnaaaaaaa
(૬) નમસ્કાર મહામંત્ર આદિને જાપ (અ) દરરોજ ઓછામાં ઓછા ૧૦૮ વાર નવકાર મહામંત્રને - જાપ જરૂર કરીશ. (બ) સવારે ઊઠતાંવેંત તથા રાત્રે સૂતાં પહેલાં ૧૨-૧૨ નવકાર
તથા ભેજન પહેલાં ૩-૩ નવકાર ગણીશ. (ક) દરરોજ “નમે અરિહંતાણું' અને/અથવા “હીં અહં નમઃ
પદની "નવકારવાળી ગણીશ. નેધ :
નાનાતળાજાના
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
orcionannornadaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaringinisining
(૯૨) reacaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa “સુગુરૂતત્વની આરાધના માટેનાં નિયમો
(૧) ગુરૂવંદન (અ) ગામમાં જૈન સાધુ-સાધ્વી ભમવત બિરાજમાન હશે તે
તેમને વિધિપૂર્વક વંદન કર્યા વિના મુખમાં અન્ન પાણી
નહિ નાખું. (બ) ગુરુવંદનવિધિ ન આવડતી હશે ત્યાં સુધી ત્રણ ખમાસમણ
દઈ સુખશાતા પૂછીશ અને વિધિ શીખી લેવાને ઉપયોગ રાખીશ. ગુરુવંદનવિધિ શીખી ન લઉં ત્યાં સુધી
ને ત્યાગ. (ક) માંદગી આદિ અનિવાર્ય સંજોગવશાત ઉપાશ્રયે જઈ શકાય
તેમ ન હશે ત્યારે અથવા ગુરુમહારાજની ગેરહાજરીમાં તેઓશ્રીની છબીને વંદન કરીશ. છબી પણ નહિ હોય તે માનસિક રીતે ગુરુવંદન કરીશ. પરંતુ ગુરુવંદન કર્યા વિના
મુખમાં અન્ન-પાણ નહિ જ નાખું. નેધ :
(૨) વ્યાખ્યાન શ્રવણ ગામમાં સાધુ-સાધ્વી ભગવતે બિરાજમાન હોય અને વ્યાખ્યાન ચાલુ હશે તે માંદગી–મુસાફરી જેવા અનિવાર્ય કારણે સિવાય જરૂર વ્યાખ્યાન શ્રવણ કરવા પ્રયત્નશીલ રહીશ. નોંધ :
(૩) સુપાત્રદાન (અ) દરરોજ ઓછામાં ઓછું ૧ ટાઈમ પણ ભજન પહેલાં
સંસારત્યાગી જૈન સાધુ-સાધ્વી ભગવતેને ભાવપૂર્વક
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
(23)
વહેારાવવા માટે થાડી રાહ જોઇશ, અને મારા મહાન પુણ્યાદયથી ગુરુ મહારાજ ગોચરી અર્થે મારા ઘરે પધારશે તા ભારે હર્ષોલ્લાસ સહિત વિધિપૂર્વક સૂઝતા અન્ન-પાણી આદિ દ્વારા સુપાત્રદાન કરીશ.
(૫) ગુરુ મહારાજને ચાત્ર નહિ થાય તે દિવસે સુપાત્રદાન કરનારાઓની માનસિક અનુમાદના કર્યા બાદ જ Àાજન કરીશ.
નોંધઃ
(૪) ગુરુભક્તિ માટે દ્રવ્યવ્યય
મારી વાર્ષિક આવક...........રૂા. થી આછી ન થાય ત્યાં સુધી દર વર્ષે ગુરુમંદિર બંધાવવામાં, ગુરુ પ્રતિમા ભરાવવામાં, ગુરુ મહારાજને વસ્ત્ર, પાત્ર, કામળી, પુસ્તક, દવા આદિ વહેારાવવામાં, સાધુ-સાધ્વીને ભણાવનાર પતિના પગાર ચૂકવવામાં .... વગેરે ગુરુભક્તિના કાર્યોમાં એછામાં ઓછા રૂા. ને સદ્વ્યય
જરૂર કરીશ.
નોંધ :
acce
(૫) ગુરુમ′ત્રના જાપ
<
(અ) દરાજ ૐ હૌં શ્રી ગુરુદેવાય નમે નમ:' એ મત્રની માળા જરૂર ગણીશ.
(બ) દ્વરાજ ‘નમેલાએ સવ્વસાહૂણૢ મંત્રની જરૂર ગણીશ.
નોંધ :
BOO
R
માળા
அம்
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
સુધર્મ તત્વની આરાધના માટેનાં નિયમ -
- (૧) સમ્યકજ્ઞાનની વૃદ્ધિ (અ) સમ્યકજ્ઞાનની વૃદ્ધિ માટે, માંદગી, મુસાફરી કે સૂતક સિવાય
દરરોજ ઓછામાં ઓછી ૧ ધામિક ગાથા જરૂર કંઠસ્થ કરીશ. (બ) છેવટે મહિનામાં ગાથા જરૂર કંઠસ્થ કરીશ. નોંધ :
@
@
@
@
@
(૨) સ્વાધ્યાય (અ) માંદગી આદિ કારણે સિવાય દરરેજ દર મહિને ઓછામાં
ઓછી ગાથાઓને સ્વાધ્યાય (પુનરાવર્તન) જરૂર કરીશ. (બ) માંદગી આદિ કારણ સિવાય દરરોજ નવસ્મરણ પાઠ
જરૂર કરીશ. નેધ:
@
@
@
@
@
(૩) ધાર્મિક વાંચન-ધર્મચર્ચા દરરોજ ઓછામાં ઓછી ૧૦ મિનિટ સુધી યા ૧૦ પાનાં જેટલું ધાર્મિક વાંચન જરૂર કરીશ યા સાંભળીશ. અથવા ૧૦ મિનિટ પણ ધર્મચર્ચા જરૂર કરીશ.
ય:
@
@
@
@ t
(૪) જ્ઞાનભક્તિ માટે દ્રવ્યવ્યય મારી વાર્ષિક આવક રૂ. થી ઓછી ન થાય ત્યાં સુધી રે દર વર્ષે જ્ઞાનભંડાર આદિ માટે જૈન ધાર્મિક પુસ્તકે મંગાવી આપવા માટે, પુસ્તકોની રક્ષા માટે કબાટે મંગાવી આપવા માટે, ધાર્મિક પાઠશાળાનાં શિક્ષકોને પગાર ચુકવવા માટે, ધાર્મિક પુસ્તકો છપાવવા માટે"વગેરે રીતે સમ્યકજ્ઞાનની ભક્તિ માટે રૂ. હું ઓછામાં ઓછારૂા ને જરૂર સદ્વ્યય કરીશ. નધિ –
e
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૫) aaaaaaaaaaannnnnnonanonorararaan
(૫) સાધર્મિક ભક્તિ દર વર્ષે ઓછામાં ઓછા રૂ. સાધમિક બંધુઓની ભક્તિ માટે વાપરીશ. નોંધ:
(૬) ચારિત્રની ભાવના (અ) ઘરમાં યથાશક્તિ એ, સહપત્તિ, પાત્રા, કામળી વગેરે
ચારિત્રના ઉપકરણે વસાવી દરરોજ સવારે તેમની સમક્ષ ચારિત્ર લેવાની ભાવના ભાવીશ. તથા ચારિત્રધારી સાધુ
સાધ્વી ભગવતેની હાદિક અનુદના – વંદના કરીશ. (બ) જ્યાં સુધી હું ચારિત્રમાગને સ્વીકાર ન કરી શકું અથવા
મારા એકાદ પણ સંતાનને યા મિત્રો નેહીઓ-સ્વજનેમાંથી કેઈને પણ પ્રેરણા આપી પરમ પવિત્ર ચારિત્રના
પંથે વાળી ન શકું ત્યાં સુધી મારે અને ત્યાગ છે. (ક) ચારિત્ર લેવા ઈચ્છતા મારા સંતાનને યા અન્ય કેઈને પણ
અંતરાય રૂ૫ નહિ બનું પરંતુ રાજીખુશીથી આશીર્વાદપૂર્વક
રજા આપી દીક્ષા અપાવીશ. (ડ) બાલદીક્ષાનો વિરોધ નહિ કરું. કઈ ભારેકમી આત્મા
બાલદીક્ષાનો વિરોધ કરતે હો તે તેને અટકાવવા બનતી
કેશિષ કરીશ. નેધ:
(૭) યથાશકિત તપશ્ચર્યા (અ) માંદગી આદિ અનિવાર્ય કારણ સિવાય દરરોજ નવકારશીનું
પચ્ચક્ખાણ જરૂર કરીશ. છેવટે મહિનામાંદિવસ નવ
કારશી જરૂર કરીશ. naraananmananatatinaaaaaaaaaa
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
(બ) માંદગી આદિ અનિવાર્ય કારણ સિવાય મહિનામાં
ઉપવાસ આયંબિલ એકાસણા બ્લાસણા જરૂર કરીશ. (ક) દર પૂનમ-અમાસનાં ઉપવાસ/આયંબિલ/એકાસણું કરીશ. (ડ) દર વર્ષે ....અઠ્ઠમ છઠ્ઠ જરૂર કરીશ. નોંધ:
noinnioncamaia voiniainiarraioa nainonnonda
(૮) તપસ્વીઓની ભક્તિ (અ) મારી વાર્ષિક આવક........ થી ઓછી નહિ થાય
ત્યાં સુધી દર વર્ષે તપસ્વીઓના પારણું-ઉત્તરપારણકરાવવામાં, તપસ્વીઓને તીર્થયાત્રા કરાવવામાં, પ્રભાવના આપી તપસ્વીઓનું બહુમાન કરવામાં, તપશ્ચર્યાનાં ઉજમણામાં વગેરે તપ તથા તપસ્વીઓની ભકિતના
પ્રસંગમાં ઓછામાં ઓછા......રૂા. ને જરૂર સદ્વ્યય કરીશ. (બ) દરરોજ ઓછામાં ઓછા 1 ટાઈમ ભજનની શરૂઆતમાં
ઘી વગરની ભૂખી રોટલી યા થડે પણ લૂખે ભાત ખાઈશ અને તે વખતે આયંબિલના તપસ્વીઓને હાર્દિક નમસ્કાર
કરીશ. નોંધ :
(૯) શાસનરક્ષાર્થે કાઉસ્સગ્ન વિશ્વકલ્યાણકાર શ્રી જિનશાસનરક્ષા દરરોજ ૧૨ લેગસ્સ (૪૮ નવકાર) યા ૪ લોગસ્સ (૧૬ નવકાર) ને કાઉસગ
જરૂર કરીશ. નોંધ :
Pacaravanas
૦િ૦૦૦૦૦૦૦૮
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
2
@
'''4'8''ઝ'*2'2:28.
@
@
@
@
@@
@@
auginawaaaaaaaaaabarang સમ્યકત્રની રક્ષા અને શુદ્ધિ માટે ગાલમાં
રાખવા ચગ્ય બાબત. (૧) વ્યાવહારિક કે ધાર્મિક કોઈપણ કિયા કરતાં પહેલાં એ
વિષયમાં દેવ-ગુરુ અને શાસ્ત્રની આજ્ઞાને અવશ્ય લક્ષ
રાખવો. (૨) ગુરુ ભગવંતની આજ્ઞા થા ઈચ્છા વિરુદ્ધ મનસ્વી રીતે કાંઈ
પણ ન કરવું. (૩) જૈન ધર્મની કેઈ સૂક્ષ્મ વાત બુદ્ધિથી ન સમજાય તે પણ
શ્રી જિનવચનમાં શંકા કરવી નહિ; પરંતુ પોતાની બુદ્ધિની
મંદતા કબૂલ કરી જિનવચનમાં અનન્ય શ્રધા રાખવી. (૪) જૈન ધર્મ સિવાય અન્ય ધમની અભિલાષા કરવી નહિ. તથા
ધમ તે બધા સરખા છે એમ માનવું કે બોલવું નહિ. (૫) ઘમક્રિયાઓનાં ફળ વિષે મનમાં સંશય રાખે નહિ. (૬) કેઈપણ ગચ્છનાં જૈન સાધુ-સાધ્વી ભગવતિની નિંદા ચા
તિરરકાર કે અપમાન કરવું નહિ. અરિહંત પરમાત્મા કરતાં શાસનદેવ-દેવીઓને વધારે મહત્ત્વ આપી અરિહંત પરમાત્માને અવિનય કરે નહિ. આઠમ-પાંખી આદિ પર્વતિથિઓ તથા પયુંષણ, આયંબિલ ની ઓળી તથા ત્રણ માસી અઠ્ઠાઈ એમ ૬ અઠ્ઠાઈઓમાં યથાશકિત તપશ્ચર્યા, બ્રહ્મચર્ય પાલન, સચિત્ત કે લીલોતરી ને તથા આરંભના કાર્યોને ત્યાગ જરૂર કરો. પર્વતિથિઓ ની ઉપેક્ષા ન કરવી. સ્વ-ઈચ્છાથી અન્ય દેશનીઓનાં મંદિરોમાં તીર્થોમાં, કે બાવા-સંન્યાસીઓ વગેરે પાસે જવું નહિ. તેમની પ્રશંસા કે પરિચયથી બને તેટલા છેટા રહેવું. હાજીપીર, શીતલા માતા, સંતોષીમાતા, જખ્ખ બહુ તેરા, હનુમાન આદિની માનતા કરવી નહિ તથા નવરાત્રી, હોળી, ગણેશ ચોથ વગેરે લૌકિક ઉત્સવમાં કે મેળામાં સ્વ-ઈચ્છાથી ભાગ લે નહિ......ઇત્યાદિ.
88888
@
@
@
@@
@
@
@@
@
@
@
82 21289
@
@@
@
@
waaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૯૭)
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
S
jaaaanaaaaaaaaaaaaaaa
o
હું (૧) સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત વિરમણ વ્રત
(સ્થલ અહિંસા વત)
@
@@
– મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા – કોઈ પણ નિરપરાધી-બિનગુનેગાર એવા બેઈન્દ્રિયથી માંડીને પંચેન્દ્રિય સુધીના ત્રસ (હાલતા-ચાલતા) જીવોને મારી નાંખવાની બુદ્ધિથી હું યાજજીવ નહિ મારૂં બીજાને પણ મારવાની છે. પ્રેરણા નહિ આપું. પૃથ્વીકાય આદિ સ્થાવર જીવની પણ યથાશક્તિ જયણા પાળીશ. - ઘર બંધાવવા, રઈ કરવી વગેરે આરંભ – સમારંભમાં કાર્યોમાં અને છોકરા-છૈયા, ઠેર-ઢાંખર આદિને સુધારવાની શુભ અપેક્ષાથી શિક્ષા કરવા જતાં જીવહિંસા થઈ જાય તેની જયણા. નોંધ :
@૮૭
:~
:
:
:
– પેટા નિયમ – (આ વ્રતની પુષ્ટિ અથે નીચેના નિયમે પિકી યથાશક્તિ નિયમો જરૂર લેવા.)
(૧) જીવદયાની ટીપ દર વર્ષે જીવદયાની ટેપમાં કે જીવદયા ભંડારમાં ઓછામાં ઓછા "રૂ. ને સદ્વ્યય જરુર કરીશ. નોંધ :
:
:
:
@@@@@°AAAAAAAAAA
%'
'
૮
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
nebinaaraavaaaaaaaaaaaaaaaaaan
(૨) અનુકશ્માદાન દરરોજ દીન-દુઃખી, અનાથ-અપંગ આદિને ઓછામાં ઓછું પ-૧૦ ન. પં. નું કે તેટલા અન–પાણી આદિનું અનુકમ્પાદાન જરૂર
કરીશ.
નોંધ :
૧ લા વ્રતની રક્ષા અને શુદ્ધિ માટે
ખ્યાલમાં રાખવા યોગ્ય બાબતો (૧) છ મા ગોપભોગ વતમાં દર્શાવેલ રર અભક્ષ્ય, ૩૨
અનંતકાય તથા ૧૫ કર્માદાનનો સર્વથા અથવા યથાશકિત અવશ્ય ત્યાગ કરે. તથા ૮ માં વ્રતનાં નિયમનું પણ
યથાશકિત પાલન જરૂર કરવુ. (૨) “મરી, “મૂઓ “મર કેમ નથી? “મરે તે જાન છૂટે ઈત્યાદિ
શબ્દો બોલવા નહિ કે તેવું વિચારવું પણ નહિ. (૩) કેઈ પણ જીવનું મનદુઃખ થાય તેવું વિચારવું, બોલવું, કે
વર્તવું નહિ. (૪) ઢોર-ઢાંખર છોકરા-હૈયા કે નેકર-ચાકર આદિને તે મરી જાય
તેની દરકાર રાખ્યા વિના મુશ્કેટોટ બાંધવા નહિ કે લાકડી આદિને તેવી રીતે પ્રહાર કરવો નહિં તેમના અંગોપાંગ છે છેદવા નહિ.
(૫) જાનવર કે મજુર ઉપર ગજા ઉપરાંત બેજો લાદવો નહિ. (૬) કોઈપણ જીવના આહાર પાણીમાં અંતરાય કર નહિ. (૭) કારણ વિના ઘાસ આદિ વનસ્પતિ ઉપરથી ચાલવું નહિ.
તથા ફૂલ-ફળ-પાન તેડવા નહિ
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
saacaaaaaaaaaaaaaaaaaaa.comca (૮) ધાન્ય દળાવતાં ધનેડા આદિ ત્રસ જીવો પસાઈ ન જાય તે
માટે ઉપગ રાખવો.
(૯) ચુલે સળગાવતાં છાણા-લાકડા આદિ બળતણમાં ત્રસ
જીવોની હિંસા ન થઈ જાય તે માટે બનતી તકેદારી રાખવી.
(૧૦) દૂધ, દહીં, ઘી, તેલ, છાસ, પાણું આદિના વાસણે તથા
ફાનસ–દી વગેરે ઉઘાડા રાખવા નહિ.
употомстителиптилилитиптимисттилоотиштето
(૧૧) બજારુ મીઠાઈ–ફરસાણ તથા સૌંદર્ય પ્રસાધન કે વિલાયતી
દવાઓ વગેરેને ઉપયોગ કરતાં પહેલાં તેમાં ઈંડાને રસ, માછલીનું તેલ, ચરબી, હાડકાને ભૂકકો વગેરે અભક્ષ્ય ચીજોને ઉપગ થયેલ છે કે કેમ? તેની માહિતી મેળવી બને ત્યાં સુધી અભક્ષ્ય ચીજોમાંથી બનાવેલી વસ્તુઓને
ત્યાગ કરવા પ્રયત્નશીલ રહેવું. (૧૨) વિના કારણે પંખા, લાઈટ, પ્રાઈમસ, નળ વગેરે ચાલુ રાખવા
નહિ. કામ થઈ રહ્યા પછી તરત જ તેમની જયણા કરવી.
આખું ફળ દાંત વડે ભાંગવું નહિ. (૧) હાલવું-ચાલવું, ઊઠવું-બેસવું, જમવું-બેલવું, સૂવું વગેરે
દરેક ક્રિયાઓ જીવહિંસા ન થાય તે રીતે જયણાપૂર્વક કરવીઈત્યાદિ...
ભાગ ઉપભેગના છે, સર્વ સુખ દુ:ખ ભારા, તેથી તેવા સુખની નહિ, વાંછા હવે નાથ મારા.
braconnaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૦૦).
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
pomaniaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
કે * (૨) સ્થૂલ મૃષાવાદ વિરમણ વ્રત
| (સ્થલ સત્ય વ્રત) ++++台中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中中
– મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :– ધર્મકાર્ય સિવાય, નીચે દર્શાવેલા કન્યા અલીક વગેરે પાંચ મેટાં જુઠાં, હું યાવસજીવ મારી ખાતર, સ્વજનેની ખાતર કે અન્ય કેઈની ખાતર પણ નહિ બેલું અને બીજાને પણ તેવા મેટાં જુઠાં બોલવાની પ્રેરણા નહિ કરું.
નાનાં જુદાં પણ ન બેલવા માટે યથાશક્તિ જયણા રાખીશ. (૧) કન્યા અલીક – સગપણ આદિ પ્રસંગે કન્યા વગેરે દ્વિપદ
સંબંધી મોટું જુઠું બોલવું તે. દા. ત. સારી કન્યાને ખરાબ
કહેવી; ખરાબને સારી કહેવી ઈત્યાદિ. (૨) ગવાલીક:- ગાય વગેરે ચતુષ્પદની લેતી-દેતી વખતે મોટું
જુઠું બેલવું તે. દા. ત. દૂધારી ગાયને ઓછું દૂધ આપનારી કહેવી; ઓછું દૂધ આપનારને વધારે દૂધ આપનાર
કહેવી ઈત્યાદિ. (૩) ભૂમિ અલીક:- જમીન, ઘર, દુકાન વગેરેનાં વેચાણ આદિ
પ્રસંગે મોટું જુઠું બોલવું તે. દા. ત. પિતાની જમીનને પારકી કહેવી, પારકી જમીનને પિતાની કહેવી ઈત્યાદિ.
* આ વ્રતમાં રાજદડે, લેકનિંદે, સામી વ્યકિતને અત્યંત આઘાત લાગે, સામી વ્યકિતને વિશ્વાસ ઊઠી જાય તેવા કન્યા અલીક વગેરે મેટાં જૂને નિષેધ જાણ પરતું સૂક્ષ્મ જૂની જાણ જાણવી. અલી=જૂ હું.
geeta
(૧૦૧)
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૪) ન્યાસાપહાર: કેઈએ વિશ્વાસથી રાખેલી થાપણને પચાવી
પાડવાના ઈરાદાથી જૂઠું બોલવું તે. (૫) બેટી સાક્ષી : સામી નિર્દોષ વ્યક્તિને પણ મોટી શિક્ષા
થાય તે રીતે લાંચથી કે દ્વેષથી કેટ આદિમાં ખોટી સાક્ષી
ભરવી તે. નોંધ :
act@@@@
@
-: પેટા નિયમ :
@@
@
(અ) દરરોજ મિનિટ/કલાક મૌન પાળીશ. (બ) મહિનામાંકલાક મૌન પાળીશ. (ક) દરવારે કે તિથિએ યાતા . ના આખો
દિવસ યા કલાક માંન પાળીશ. નેધ :
@
@
@@
@
@
@
@
@
- રજા વતની રક્ષા શુદ્ધિ માટે આવશ્યક સૂચનાઓ:(૧) હમેશા વિચારીને જ બોલવું. ખપ પૂરતું જ બોલવું. (૨) સાચી વાત પણ સામી વ્યક્તિને માઠું લાગે તે રીતે ન કહેવી. (૩) નિંદ-કુથલી, ગામગપાટા, કે વિસ્થા, કરવા કે સાંભળ
વામાં રસ લે નહિ. ઠઠ્ઠા–મશકરી કરવી નહિ. “એપ્રિલ
કુલ બનાવવું નહિ. () કેઈની ગુપ્ત વાત દ્વેષ બુદ્ધિથી જાહેર કરવી નહિ. (૫) પિતાની પાસે મૂકેલ થાપણના માલિકનું મૃત્યુ થઈ ગયું
હોય અને તેને કઈ વારસદાર ન હોય તે સંઘની સાક્ષીએ તે થાપણને ધમ કાર્યોમાં સદુપયેગ કરી દે ઈત્યાદિ.
E - 1
તેજીત
(૧૦૨),
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
બળોનો
NE
(૩) સ્થૂલ અદત્તાદાન વિરમત વ્રત ( સ્થૂલ અચૌર્ય વ્રત )
~:A
-: મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :
જેનાથી રાજદંડ ભાગવવા પડે અને લેાકેામાં પણ બેઆબરૂ થવાય તેવી—તાળા તાડવા, ખાતર પાડવું, ખીસ્સા કાપવા, લૂંટ ચલાવવી વગેરે દ્વારા સજીવ કે નિર્જીવ પદાર્થાંની માટી ચારી યાવજ્જીવ હુ પોતે નહિ કરૂં, બીજાને પણ તેમ કરવાની પ્રેરણા નહિ આપું, દાણચારી જયણા-યથાશક્તિ વવા કેાશિષ કરીશ.
નોંધ –
–: પેટા નિયમા :–
(૧) વેપારમાં નીતિ (અનીતિનેા ત્યાગ ) (અ) જાણી જોઇને સારા-નરસા યા અસલી-નકલી માલની ભેળસેળ કરી સારા યા અસલી માલની કીંમતે વેચીશ નહિ. (બ) ખોટા તાલ-માપ રાખી ગ્રાહકને છેતરીશ નહિ. (૩) રાજ્ય વિરુદ્ધ ટકા, સટ્ટો, દારૂ આદિ ધંધા નહિ કરૂં. ભાગીદાર સાથે છેતરપીંડી-વિશ્વાસઘાત નહિ કરૂ.
નોંધ :
ચાર દિવસના ચટકા મટકા, ઢેખી મત રીચા રે; વિષ્ણુસી જતાં વાર ન લાગે, કાય ગઢ છે કાચા રે.
( ૧૦૩)
GOOG
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
—: ત્રીજા વ્રતની વિશુદ્ધિ માટે આવશ્યક સૂચના :—
(૧) બંને ત્યાં સુધી માલિકની રજા સિવાય કોઈપણ ચીજ લેવી નહિ.
(૨) વેપાર - ધંધામાં શકય તેટલા ન્યાય—નીતિ પ્રામાણિકતા જાળવવા ઉપયાગવ‘ત રહેવુ
acaa6
(૩) ન છુટકે ચિત્ અનીતિ કરવાને પ્રસંગ આવે તે પણ હૃદયમાં પશ્ચાત્તાપ રાખવા. પરંતુ રાજી તો ન જ થવું.
(૪) શકય હાય ત્યાં સુધી કર ચારી ટાળવા પણ કોશિષ કરવી. છેવટે કર ચારી સિવાય કોઇપણ પ્રકારની અનીતિ ન કરવા માટે તો જરૂર સકલ્પ કરવા.
(૫) રસ્તામાં પડેલી ચીજના કોઈ માલિક ન મળે તા તે ધન આદિ વસ્તુ દેરાસરના ભ'ડારમાં નાખવી. પણ પોતે તેના ઉપયાગ કરવા નિહ,
(૬) ચારીને! માલ ખરીદવા નિહ. તથા કાઈ ને પણ ચારી કરવા માટે ટેકા આપવા હિ. ઇત્યાદિ.
સાધનને પણ શસ્ત્ર બનાવે, અજ્ઞ દશા પ્રભુ મારી: બુધ જન હાસ્ય કરી મુજ ઢાળા, મૂર્ખતા દુ:ખકારી રે.
5
O
LI
(૧૦૪) (
のののか
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
adidaataiaaaamaaaaaaaaaaaaaa
2 626
&&2
&
«asanovacevono ? (૪) સ્થૂલ બ્રહ્મચર્ય વ્રત deoseasesseveroordees
મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા : (અ) સમાજના રીવાજ પ્રમાણે કે કોટની સાક્ષીએ વિધિપૂર્વક
સ્વીકારેલ પોતાની પત્ની કે સ્વપતિમાં જ યથાશક્તિ સંતોષ રાખીશ. તે સિવાય સવં સ્ત્રી-પુરૂષને પરસ્ત્રી કે પરપુરૂષ માની થાવજજીવ પરસ્ત્રીગમન કે પરપુરૂષગમન નહિ કરું. બીજાને પણ તેમ કરવાની પ્રેરણા નહિ આપું. (પશુ તથા દેવ
સંબંધી મૈથુનને પણ ત્યાગ સમજી લે). (બ) હવેથી સ્વસ્ત્રી/પતિ સાથે પણ વાવાજી બ્રહ્મચર્ય પાળીશ.
ધઃ
&&&
&&&
- પેટા નિયમો -
&&&&
સવ ત્રત શિરોમણિ એવા આ વ્રતની રક્ષા, શુદ્ધિ અને પુષ્ટિ માટે નીચેના નિયમો પૈકી યથાશકિત નિયમો જરૂર લેવા.)
&&
૧ પર્વ તિથિએમાં સંપૂર્ણ શીલ
&
(આ) દર મહિનામાં સુદ પક્ષમાં બીજ, પાંચમ, આઠમ,
અગિયારસ ચૌદસ તથા પુનમના સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્ય પાળીશ. (સ્વસ્ત્રી કે સ્વપતિ સાથે પણ મૈથુનને ત્યાગ )
&
02
(બ) વદિ પક્ષમાં બીજ, પાંચમ, આઠમ, અગિયારસ ચૌદસ તથા
અમાસનાં સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરીશ.
0
છે (ક) પયુંષણની અઠ્ઠાઈ, આસો મહિનાની આયંબિલ ઓળીની -
hanaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૫)
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
અઠ્ઠાઈ, ચૈત્રી એળીની અઠ્ઠાઈ કાતિક ચોમાસાની અઠ્ઠાઈ ફાગણ ચોમાસાની અઠ્ઠાઈ તથા અષાઢ ચોમાસાની અઠ્ઠાઈમાં
સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરીશ. (ડ) દર સુવિદિ પક્ષમાં સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરીશ. (ઈ) દિવસના કાયાથી સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્ય પાળીશ. નોંધ :
nararananasraaaannnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnianus
(ર) નિધ-નસબંધી-ગર્ભપાત-છુટાછેડા
અને વિધવા વિવાહને ત્યાગ અનેક દુરાચારેને ફેલાવતા, બ્રાયને અત્યંત હાનિ પહોંચાડનાર, પરમ પવિત્ર આય સંસ્કૃતિને છિન્ન-ભિન્ન કરી નાખનારા, અને શાસ્ત્રવિરૂદ્ધ એવા ઉપરોકત પાપષ્ટ તોનું હું સેવન નહિ કરું. બીજાને પણ તેમ કરવાની
પ્રેરણું નહિ આપું. નધિ -
(૩) પરાયા જોડા વાડાને ત્યાગ મારા તથા મારા આશ્રિત કુટુંબીજનેના સંતાને સિવાય
બીજનાં સંતાનના જેડા-વાડા (સગપણ) હું નહિ કરાવું, નોંધ:
(૪) જાતીય બદીને ત્યાગ (અ) સ્તરેષ આદિ કેઈપણ પ્રકારની જાતીય બદીઓનું સેવન
હું નહિ કરું.
(બ) પૂવે પડી ગયેલ જાતીય કુટેવેનું જે વખતે સેવન થશે તેના
તાલાળા,
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ
બીજે દિવસે અથવા અઠવાડિયામાં જ દંડ રૂપે ઉપવાસ
અથવા આયંબિલ કરીશ. નોંધ :
(૫) અશ્લીલ સિનેમા-નાટક-ટી. વી. ત્યાગ (અ) બ્રહ્મચર્યને હાનિ પહોંચાડનારા અલીલ સિનેમા-નાટક,
નહિ જોઉં. સ્કૂલ-કેલેજ આદિમાં ક્યારેક ભજવાતા નાટક કે ચલચિત્ર-જે તે જરા પણ અલીલ ન હોય તે
જોવાની જયણ. (બ) ટી. વી. સર્વથા નહિ જોઉં... (ક) છેવટે ટી. વી. ઉપર ચલચિત્ર તથા છાયાગીત અને તેવા
બીજા પણ મનને દૂષિત કરે તેવા કાર્યકમે તે નહિ જ G.
(ડ) જ્યાં સુધી ઘરમાંથી ટી. વી. દૂર નહિ થાય ત્યાં સુધી
મારે ત્યાગ. (ઈ) પાડોશી આદિના ઘરમાં રહેલ ટી. વી. ના કાર્ય ક્રમે જેવા
માટે ખાસ ત્યાં નહિ જાઉં ન છૂટકે અનાયાસે જોવાઈ જવાય તેની જયણ અથવા ૧૨ નવકાર ગણીશ.
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૬) ઉદ્દભૂટ વેષભૂષાને ત્યાગ (અ) મારા અને મને જેનારના અંતરમાં વિકાર ઉત્પન્ન કરાવનારા,
અને મેહભાવ વધારનારા ફીટ, ટૂંકા પારદર્શક, ભભકદાર કલરવાળા કે વિચિત્ર ડીઝાઈનવાળા ફેસનેબલ કપડા યાને ઉદ્દભવેષભૂષા હું નહિ પહેરું.
(૧૦૭)
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
(બ) મુનિજીવનની સ્મૃતિનિમિત્તે સફેદ વસ્ત્રો જ પહેરીશ. નોંધ :
(૭) લિસ્ટીક પ–પાવડરના ત્યાગ
સ્વ-પરનાં બ્રહ્મચર્યને હાનિ પહાંચાડનાર, શરીર પ્રત્યેનાં મેહભાવને વધારનારા એવા લિસ્ટીક – પર્ – પાવડરનાં ખાટાં આડંબર હું નહિ કરૂં. નોંધ :—
(૮) ડીટેકટીવ વાર્તાઓ, પ્રણયસ્થાઓ, સિને સાહિત્ય (અ) અનેક કુસસ્કારાને જન્મ આપનાર અને વિષયવાસનાને ઉત્તેજિત કરનાર ઉપરોકત પ્રકારનું સાહિત્ય હું નહિ વાંચુ (બ) મારા ઘરમાં કઇ તેવા પ્રકારનું સાહિત્ય વાંચતુ હશે તેને પણ સમજાવી ઉપરોકત પ્રકારનાં સાહિત્યને મારા ઘરમાંથી દેશવટે। ન અપાવી શકું ત્યાં સુધી મારે...ના ત્યાગ.
નાંય ઃ
(૯) નટનટીઓના કેલેન્ડર
ઘરનાં પવિત્ર વાતાવરણને દૂષિત કરનાર નટ-નટીઓનાં કેલેન્ડરોને મારા ઘરમાં સ્થાન નહિ આપુ.
નોંધ :
(૧૦) ખરાબ સામત ત્યાગ
(અ) પ્રાચયને ખાધા પહેોંચાડનારા, વિલાસી અને ધમ`હીન મિત્રાની સેાખત નહિ કર્
(અ) વિજાતીય સાથે મિત્રતા ખાંધવાનું આત્મઘાતી સાહસ
નહિં કરૂ. નોંધઃ—
(૧૦૮)
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચોથા વ્રતની રક્ષા–શુદ્ધિ અને પુષ્ટિ માટે...
(સવવ્રત શિરોમણિ એવા બ્રહ્મચર્ય વ્રતની રક્ષા-શુદ્ધિ અને પુષ્ટિ માટે નીચે લખેલ શાસ્રોકત નવ વાડાનુ શકય તેટલી કાળજીપૂર્વક પાલન કરવા પ્રયત્નશીલ રહેવુ.)
બ્રહ્મચય ની નવ વાડ
(૧) સ્ર, પશુ તથા નપુંશક જ્યાં ન રહેતા હૈાય તેવા સ્થાનમાં રહેવું.
(૨) ની સાથે, તથા સ્ત્રીસબંધી રાગથી વાતારવી નહિ. (૩) સ્ત્રી બેઠી હાય તે આસને પુરૂષે બે ઘડી સુધી એવું નિહ. (૪) રાગપૂર્વક સ્રીના અંગેાપાંગ જોવા નિહ.
(૫) સ્ત્રી-પુરુષ સૂતા હાય ત્યાં ભીંત પ્રમુખના આંતરે રહેવુ' નહિ. (૬) પૂર્વ ભાગવેલા ભાગોને યાદ કરવા નિહ.
(૭) અતિ સ્નિગ્ધ રસકસવાળા માદક આહાર કરવા નહિ.
(૮) સાદું ભેજન પણ પ્રમાણથી અધિક કરવું નહિં. (૯) શરીરની ટાપ–ટીપ કરવી નહિ.
(ઉપરોકત નવ વાડામાં બહેનેાએ ‘સ્ત્રી’ શબ્દ હોય ત્યાં ‘પુરૂષ’ અને ‘પુરૂષ’ શબ્દ હોય ત્યાં ‘શ્રી’ શબ્દ શમજવા.)
આ ઉપરાંત આગળ દર્શાવેલા આ વ્રતના પેટા નિયમાનુ પણ ચુસ્ત રીતે પાલન ઠરવાથી બ્રહ્મચર્ય વ્રત પાળવામાં સરળતા રહે છે.
5 NR
R
ના સંગ કરે કદિ નારીના અગાપાંગ નિહાળે તે જરૂર પડે તે વાત કરે પણ નયના નીચા ઢાળે મનથી વાણીથી કાયાથી વ્રતનું પાલન કરાશે...
એવા અણુગાર અમારા...
(૧૦૯)
૧૧૧૧
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
Qazane nacionadicciagaacanoidia
-------- --------
r
te
છે (૫) પરિગ્રહ પરિમાણ વ્રત હું
@
@
@
– મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :– નીચે પ્રમાણે ક્ષેત્ર, વાસ્તુ વગેરે નવ પ્રકારનાં પરિગ્રહનું પ્રમાણુ હું ચાવજ જીવ માટે સ્વીકારું છું. તેના કરતાં વધારે પરિગ્રહ થશે તે ધર્મકાર્યોમાં ખચી નાખીશ પરંતુ પોતાનાં કે કુટુંબ આદિના ઉપયોગમાં નહિ વાપરૂં. નોંધ :
@
@@
@
@
@
@
PRADauereienaaaaammuaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
@@
@
@
: નવવિધ પરિગ્રહ પરિમાણ: (૧) ક્ષેત્ર :- ખુલ્લી જમીન એકર યાચે.
વારથી વધારે નહિ રાખું. (૨) વાસ્તુ - ઘર, દુકાન, ગડાઉન વગેરે..........થી વધારે
1 નહિ રાખું. (૩) સોનું - ઘડાયેલું તથા નહિ ઘડાયેલું તેલાથી
વધારે નહિ રાખું. ' (૪) ચાંદી - ઘડાયેલી તથા નહિ ઘડાયેલી......તેલ |
| કિલેથી વધારે નહિ રાખું. (૫) ધન :- રોકડ રકમ રૂા. થી વધારે નહિ રાખું.
તથા હીરા, મેતી વગેરે ઝવેરાત ની
કિંમતથી વધારે નહિ રાખું. (૬) ધાન્ય – સર્વ પ્રકારનું મણથી વધારે સંગ્રહ નહિ
@
@
@
@
@
@
@
(૭) દ્વિપદ - નેકર, ચાકર, દાસ-દાસી .થી વધારે
નહિ રાખું. લગ્નાદિ પ્રસંગે વધારે રાખવાની જયણું.
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૦).
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૮) ચતુપદ :(૯) કૃષ્ણ :
નોંધઃ
નોંધ –
બળ
ચાપગાં જાનવર........થી વધારે નહિ રાખું. ઉપરોકત ૮ પ્રકારના પરિગ્રઢુ સિવાય વાસણ, કપડા, ગાદલા, ફનીચર વગેરે તમામ પરચૂરણ ઘરવખરી.............રૂા. ની કિંમતની વધારે નહિ રાખુ.
–: પેટા નિયમ :
(૧) ધંધાથી નિવૃત્તિ-ધર્મમાં પ્રવૃત્તિ
(અ) મારી પાસે રોકડ રકમ.........રૂા થઈ રહ્યા પછી અવશ્ય વેપાર-ધધાથી નિવૃત્ત થઈ ધમમય જીવન વીતાવીશ. (અ) વ્યાજ કે ભાડાની માસિક / વાર્ષિક આવક............રૂા. થતી હશે તા હુ અન્ય ધંધાથી નિવૃત્ત થઈ ધમ મય જીવન
વીતાવીશ.
પાંચમા વ્રતની રક્ષા-શુદ્ધિ માટે...
(૧) ધમ ક્રિયાઓમાં બાધ ન આવે એ રીતે નીતિપૂર્વક પુરૂષાથ કરતાં જે ધનાદિ પ્રાપ્ત થાય તેમાં જ સતેાષ રાખવા; પરંતુ પરિગ્રહ વધારવા માટે મોટા આરંભ કે અનીતિ આદિ ન કરવા.
(૨) પ્રમાણથી અધિક પરિગ્રહ થવા માંડે કે તરત જ ધમ કાાંમાં ખચી નાખવું; પણ પુત્રાદિનાં નામે ચડાવવા કેાશિષ ન કરવી.
(૩) નકકી કરેલા પરિગ્રહ પરિમણાને અવારનવાર વાંચી જવું અને તે પ્રમાણે વર્તાય છે કે નહિ તેની તકેદારી રાખવી ઈત્યાદિ....
FOR R
(૧૫)
નાઈ
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
Kanepiecienaaaabacanciereerimine
કચ્છકકકકકકકકકકક
(૬) દિશિ વ્રત
૨૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
- મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :હું મારી જિંદગીમાં મારા વર્તમાનકાલીન નિવાસસ્થાન... થી પૂર્વ, પશ્ચિમ વગેરે આઠ તીછી દિશાઓમાં માઈલથી બહારના ક્ષેત્રમાં અથવા ભારતથી બહાર સ્વાધીનતાપૂર્વક-સ્વેચ્છાએ નહિ જાઉં તથા ઉપર વિમાન ઉડે ત્યાં સુધી અને નીચે માઇલથી વધારે નીચે નહિ જાઉં.
ધર્મ માટે તથા યુદ્ધાદિ પ્રસંગે જીવનરક્ષાર્થે જવું પડે તેની જયણા. તથા ધારેલ પ્રમાણથી બહારના ક્ષેત્રમાં કાગળ, તાર. સંદેશ કે માણસ આદિ મોકલવાની જયણા છે. નોંધ :
– પેટા નિયમ :
(૧) વર્ષા ચાતુર્માસમાં મર્યાદા વિશેષ જીવ વિરાધનાથી બચવા માટે તથા ધર્મમાં સ્થિરતા પ્રાપ્ત કરવાના હેતુથી, વર્ષા ચાતુર્માસ દરમ્યાન જે ગામ કે નગરમાં
હું ચાતુર્માસમાં હઈશ ત્યાંથી માઈલ બહારના ક્ષેત્રમાં, 3 ધર્મકાર્ય સિવાય નહિ લઉં.
નોંધ –
શાહ aaaaaaaaaaaaaaaaaa
છઠ્ઠા વતની રક્ષા તથા શુદ્ધિ માટે... (૧) દિશાઓનું જે પ્રમાણ નકકી કર્યું હોય તેને અવારનવાર યાદ
કરી જવું. (૨) એક દિશાના પ્રમાણમાં ઘટાડો કરી બીજી દિશામાં લેભના
કારણે તેટલું પ્રમાણ વધારવાની કોશિષ ન કરવી. (૩) મુસાફરીમાં દિશાના ધારેલા પ્રમાણમાં સંશય પડતા નિર્ણય
કર્યા વિના આગળ વધવું નહિ ઈત્યાદિ.
(૧૧૨)
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૭) ભેગપભોગ વ્રત
@@
@
@
@
@
@
– મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :(અ) ભેગ અને ઉપભેગની વસ્તુઓનું પરિમાણ કરવા માટે નીચે
મુજબ સચિત્ત-દ્રવ્ય- વિગઈ...... ઈત્યાદિ ૧૪ નિયમેને જિંદગીભર માટે હું સ્વીકાર કરું છું. દરરોજ સવાર-સાંજ એ નિયમેને યાદ કરવા તથા યથાશકિત સંક્ષેપવા માટે પ્રયત્નશીલ રહીશ. ૨૨ અભક્ષ્ય તથા ૩ર અનંતકાયનો પણ નીચે મુજબ યથા
શકિત જિંદગીભર માટે ત્યાગ કરું છું. (બ) અંગાર કમ...વગેરે ૧૫ કર્માદાનોમાંથી સર્વને અથવા નીચે
મુજબ યથાશકિત જિંદગીભર માટે ત્યાગ કરૂં છું. નોંધ :
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@@
@
@
@
૧૪ નિયમની સંક્ષિપ્ત સમજ (નીચે મુજબ ૧૪ નિયમોની સમજ મેળવીને પાછળ આપેલા કોઠામાં તેમનું પ્રમાણ લખવું.) (૧) સચિત્ત : ફૂલ, ફળ, પાન, બીજ, લીલું દાતણ ઊગી શકે
તેવું ધાન્ય, કાચું મીઠું, કાચું પાણી તથા ચલિતરસ વસ્તુઓ
વગેરે સર્વ સજીવ પદાર્થોનું વજનથી પ્રમાણ ધારવું. (૨) દ્રવ્ય : જેટલી, દાળ, ભાત, શાક છાસ, ઘી, દૂધ, પાનું
વગેરે અલગ અલગ નામ તથા સ્વાદવાળી વસ્તુઓનું સંખ્યાથી
પ્રમાણ ધારવું. ૩) વિગઈ : દૂધ દહીં, ઘી, તેલ, ગોળ અને કડા (તળેલી વસ્તુઓ)
એ છ વિગઈઓમાંથી વારાફરતી અથવા કેઈપણ એક કે તેથી વધુ કાચી કે પાકી વિગઈને ત્યાગ કરે. દૂધ-દહીં વગેરે કાચી વિગઈ કહેવાય; જ્યારે તેમાંથી બનાવેલ દૂધપાક, દહીંવડા વગેરે પાકી વિગઈ કહેવાય. પાકી વિગઈને ત્યાગ કરનારે કાચી વિગઈ પણ ન જ ખાવી.
@
@
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૧૩)
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
praaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૪) ઉપાનહ (પગરખા):- બૂટ, ચંપલ, મેજા વગેરે તમામ
પ્રકારના પગરખાનાં જેડની સંખ્યા ધારવી. નવા ખરીદતી
વખતે અનેક જોડી પગરખામાં પગ નાખવા પડે તેની જયણા. (૫) તલ-પાન, સોપારી, સુવા, ધાણા, વરિયાળી, તજ, લવીંગ,
ઇલાયચી વગેરે મુખવાસની ચીજોનું વજનથી પ્રમાણ ધારવું.
(૬) ચીર (વસ્ત્ર):-પહેરવાના તથા ટુવાલ, રૂમાલ, ચાદર વગેરે
વાપરવાનાં વસ્ત્રોનું સંખ્યાથી પ્રમાણ ધારવું. ધમક્રિયાથે અધિક વસ્ત્રોની જયણ.
$
(૭) કુસુમા- ફૂલ, અત્તર, ઘી, તેલ, દવા આદિ સૂંઘવા યોગ્ય
વસ્તુઓનું વજનથી પ્રમાણ ધારવું. ખરીદી આદિ પ્રસંગે ઘી– તેલનાં ડબ્બાને ન સૂઘતાં આંગળી પર ઘી વગેરે લઈને સૂઘવું.
અરજદારુ અકબર
(૮) વાહન –મેટર સ્કૂટર, સાયકલ, આગગાડી, વિમાન, હેડી,
આગબોટ, બળદગાડી, ઘોડાગાડી, વગેરે વાહનું સંખ્યાથી પ્રમાણ ધારવું.
(૯) શયન-ગાદલા, ગોદડા, ગાદી, તકીયા, તાલપતરી, ચટાઈ,
પલંગ, ખાટલા, ખુરસી, પાટલા, બાંકડા વગેરે સૂવા તથા બેસવા માટે પાથરવાનાં તમામ સાધનનું સંખ્યાથી પ્રમાણ ધારવું. ગાલા વગેરેની થપ્પી ઉપર બેસવું નહિ. અનિવાર્ય સંગમાં બેસવું જ પડે તે તેને એક જ આસન તરીકે ગણવાની જયણા રાખી શકાય.
(૧૦) વિલેપન -કેસર, અત્તર, પાવડર, સાબુ, દવા વગેરે શરીર
ઉપર પડવાની વસ્તુઓનું વજનથી પ્રમાણ ધારવું.
(૧૧) બ્રહ્મચર્ય-સ્વપત્ની કે સ્વપતિમાં સંતેષ, પરસ્ત્રી કે પરપુરુષને
ત્યાગ અથવા કાયાથી સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્ય પાળવાનું ધારવું. monaranaraanaaraaanaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૧૪)
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
૨ (૧૨) દિશિ :- પૂર્વ આદિ આઠ દિશામાં, ઉપર તથા નીચે એમ છે
૧૦ દિશામાં જવા આવવાનું માઈલ આદિથી પ્રમાણુ ધારવું. (૧૩) સ્નાન : કેટલી વાર સ્નાન કરવું તેનું સંખ્યાથી પ્રમાણુ
ધારવું, પ્રભુ પૂજાથે તથા સૂતક પ્રસંગે પ્રમાણથી અધિકવાર સ્નાન કરવું પડે તેની જયણ ધારવી.
(૧૪) ભત-પાન :- રાંધેલું અન્ન, પાણી, સુખડી, ફળ આદિ
ખાવા યેાગ્ય તમામ પદાર્થોનું વજનથી પ્રમાણ ધારવું.
(આ ૧૪ નિયમે ઉપરાંત બીજા પણ કેટલાક નિયમો આ સાથે ધારવાનો વ્યવહાર છે તે આ પ્રમાણે)
(૧) પૃથ્વીકાય :- માટી, રેતી, કાંકરા પથ્થર, શિલા, મીઠું
વગેરેનું વજનથી પ્રમાણ ધારવું. ખેતી તથા કૂવા વગેરે
ખોદાવવાના પ્રસંગે એકર તથા એ. ફુટથી પ્રમાણ ધારવું. . (૨) અષ્કાય :- પીવા તથા વાપરવા માટેનાં પાણીનું વજનથી
યા બેડાની સંખ્યાથી કે બાલદીથી પ્રમાણ ધારવું.
(૩) તેઉકાય :- ચૂલા, ભઠ્ઠી, સગડી, પ્રાયમસ, દીવા, બલ્બ,
ટયુબલાઈટ, ઈસ્ત્રી, હાથબત્તી, બીડી, સીગારેટ વગેરે અગ્નિ કે વિજળીનાં સાધનોનું સંખ્યાથી પ્રમાણ ધારવું.
(૪) વાઉકાય :- ઈલેકટ્રીક પંખા, હાથપંખા, વગેરે વાયુકાયનાં
સાધનેનું સંખ્યાથી પ્રમાણુ ધારવું.
(૫) વનસ્પતિકાય - ખાવા માટે તથા અન્ય ઉપયોગ માટે
વનસ્પતિકાયના આરંભનું વજનથી પ્રમાણ ધારવું.
(૬) ત્રસકાય - બેઈદ્રિયાદિક નિરપરાધી ત્રસ જીવને જાણી જોઈને
મારી નાખવાની બુદ્ધિથી ન મારવાની ધારણા કરવી.
inacanaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૧૫).
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
vandagaaaaaaaaaaaaaaaaaaa છે (૧) અસિ-તલવાર, બંદૂક, ય, કાતર, સૂડી, ચપ્પ, ઘંટી વગેરે
હથિયાર, ઓજાર કે યંત્રનું સંખ્યાથી પ્રમાણ ધારવું.
(૨) મસિ-ઈડીપેન, બેલપેન, સ્કેચપેન, સ્લેટ, પિન, ચિક,
શાહીના ખડિયા, નેટબુક, કાગળ વગેરે લખવાનાં સાધનનું સંખ્યાથી પ્રમાણ ધારવું.
(૩) કૃષિ:-ખેતી તથા અન્ય વ્યવસાયમાં ઉપયોગમાં આવતા
સાધનોનું સંખ્યાથી પ્રમાણ ધારવું
છે. દા. ત. કેસ, કેદાળ પાવડ, દાંતરડું, દુકાન, પેઢી ગોડાઉન વગેરે.
– ૧૪ નિયમની પ્રતિજ્ઞા - નીચે લખ્યા મુજબ ૧૪ નિયમની ધારણા હું યાજજીવ માટે કરૂં છું. નીચે લખ્યા કરતાં વધારે પ્રમાણમાં ભેગ-ઉપભેગની વસ્તુઓને ઉપયોગ હું જિંદગીભરમાં કઈપણ દિવસ નહિ કરું. તથા દરરોજ સવાર-સાંજ આ ૧૪ નિયમોને યાદ કરવા તથા યથાશકિત સંક્ષેપવા માટે પ્રયત્નશીલ રહીશ.
- ૧૪ નિયમને કે – નિષમનું નામ | દિવસ માટે | રાત્રિ માટે (૧) સચિત્ત | કિલે (૨) દ્રવ્ય
"દ્રવ્ય (૩) વિગઈ
કાચી/પાકી (૪) ઉપાનહ (પગરખા) | જોડી
અ
w૮૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
નિયમનું નામ
(૫) તાલ
(૬) ચીર (વસ)
(૭) કુસુમ
(૮) વાહન
(૯) શયન
(૧૦) વિલેપન
(૧૧) બ્રહ્મચય
(૧૨) દિશિ
(૧૩) સ્નાન
(૧૪) ભક્તપાન
(૧) પૃથ્વીકાય
(ર) અકાય
(૩) તેઉકાય
(૪) વાઉકાય
(૫) વનસ્પતિકાય
(૬) ત્રસકાય
(૧) અસિ
(ર) મિસ
(૩) કૃત્ર
ave
દિવસ માટે
તાલા
.નગ
ગ્રામ
નગ
ગ્રામ
સંપૂર્ણ/સ્વદારા સંતાષ
.........માઇલ
.વાર
(૧૧૭)
કિલા
........................
કિલા/મણ
.ખેડા/બાલદી
સાધન
.સાધન
કિલેા/મણ
..જયણા
.સાધન
.સાધન
સાધન
રાત્રિ માટે
........
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
acaaaaaaaaadiosaaaaaaaaaaaa
ઉપર મુજબ ચૌદ નિયમ ધારી દરરોજ સવાર-સાંજ ગુરૂમુખેથી, વ્રતધારી શ્રાવક પાસેથી કે છેવટે સ્વયં નીચે મુજબ “દેશાવગાસિક પચ્ચખાણ લેવું.
૧૪ નિયમનું પચ્ચખ્ખાણ દેસાવગાસિય ઉવાં પરિબેગ પચ્ચકખાઇ (પચ્ચખામિ); અન્નત્થણાભોગેણં, સહસાગારેણં, મહત્તરાગારેણં, સવસમાહિત્તિયાગારેણું સિરઈ (સિરામિ).
ધા–
– ૩૨ અનંતકાય –
(જેમાં સોયના અગ્રભાગ જેટલા વિભાગમાં પણ અનંતાનંત નિગદનાં જીવો રહેલા હોય છે એવા નીચેનાં ૩૨ અનંતકાયને સર્વથા છેવટે યથાશક્તિ ત્યાગ કરે. જેને ત્યાગ કરે હોય તેની આગળ X એવી નિશાની કરવી.)
(૧) બટાટા (૩) લસણ (૫) મૂળા (પાંચે અંગ (૭) લીલી હળદર (૯) સૂરણદ (૧૧) ખીલેડા (કંદ)
(૨) ડુંગળી (૪) ગાજર (૬) લીલું આદુ (૮) લીલો કચૂર (૧૦) વજકંદ (૧૨) ખિરિસુઆ (કંદ).
berasaaaaaaaaaaaaaaaamorada
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧૩) લેઢી=પદ્મિની કંદ | (૧૪) કૂણું આંબલી (૧૫) કુમળાં પાંદડાં (પળ) | (૧૬) ફણગાવેલા કઠોળનાં અંકૂર (૧૭) કુંવાર
| (૧૮) શેર (૧૯) ગળે
(૨) ગરમા (૨૧) ભૂમિફેડા (બિલાડી ટોપ) | (રર) લૂણીની ભાજી (૨૩) બેગની ભાજી | (ર૪) પાલકની ભાજી (૨૫) વત્થલાની ભાજી (૨૬) લીલી મોથ
(પ્રથમ ઊગતી) (૨૭) શતાવરી
(૨૮) વિરાલી (૨૯) અમૃતવેલ (૩૦) સૂઅરવલ્લી (૩૧) વોશકારેલા
(૩૨) લૂણવૃક્ષની છાલ :
-: અનંતકાયની પ્રતિજ્ઞા - ઉપરોકત ૩૨ અનંતકાય હે સર્વથા અથવા છેવટે X. આવી નિશાનીવાળા અનંતકાયને જિંદગીભર માટે ત્યાગ કરૂં છું.
(અજાણપણામાં, ભેળસેળમાં ખવાઈ જવાય અથવા ગાઢ બિમારીમાં ન છૂટકે ખાવું પડે તેની જયણ.) નધિ :
અઅઅઅઅઅક
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
હાસકારા કરતા
or
છે ૨૨ અભક્ષ્ય 6૭૭૭૭
– પ્રતિજ્ઞા :– હું યાવાજીવ માટે નીચે જણાવેલ રર અભક્ષ્યનો સર્વથા ત્યાગ કરૂં છું..અથવા છેવટે આવી નીશાનીવાળા અભક્ષ્યને ત્યાગ કરું છું.
ભેળસેળમાં, અજાણપણામાં ખવાઈ જવાય અથવા ગાઢ બિમારીમાં ન છુટકે ખાવું પડે તેની જયણા. નોંધ:
(નીચેના રર અભક્ષ્યોમાંથી જેને ત્યાગ કરી હોય તેની આગળ X આવી નિશાની કરવી. બનતાં સુધી બધા જ અભક્ષ્યને અવશ્ય ત્યાગ કરવો.)
varr (૧) વડના ટેટા
. (૨) પારસ પીપળાની ટેટી (૩) પ્લેક્ષ પીપળાની ટેટી (૪) ઊંબરા (ગુલર)ની ટેટી (૫) કાલુંબરની ટેટી
(૬) માંસ (૭) મદિરા
(૮) મધ ૯) માખણ
(૧૦) બરફ (૧૧) ઝેર (અફીણ વગેરે) (૧૨) કરા (૧૩) કાચી માટી
(૧૪) ત્રિભેજન (કાચું મીઠું વગેરે) (૧૫) બહુબીજ
(૧૬) અનંતકાય-બત્રીસ - (અંજીર, ખસખસ વગેરે) (૧૭) બાળ અથાણું
(૧૮) ઘેલડાં (કઠેળ અને
કાચા ગોરસના મિશ્રણ
વાળી ચીજો) (૧૯) રીંગણ
| (ર૦) અજાણ્યાં ફળ-ફૂલ
romanaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
છે
haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૦૦)
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
છોટ
(૨૧) તુચ્છ ફળ (બેર, જાંબુ, પીલુ, ગુંદા વગેરે), (૨૨) ચલિત રસ ઃ– - જેના સ્વાદ, ગંધ, વણુ તથા સ્પશ ચલિત થઈ ગયા હાય – મૂળ સ્વાદ વગેરે કરતાં બદલાઈ ગયા હાય તેવી સવ ચીજો,
દા. ત. (૧) વાસી રોટલી, નરમ પુરી, શીરા, ભાત, ઢોકળાં, વગેરે અન્ન.
નોંધ :
(૨) આર્દ્રા નક્ષત્ર પછીની કેરી તથા રાયણ
(૩) ચામાસામાં ૧૫ દિવસ, ઉનાળામાં ૨૦ દિવસ અને શિયાળામાં ૩૦ દિવસ, પછીની સુખડી.
(૪) ૧૬ પહેાર (૨ અહેારાત્ર) પછીનું દહીં-છાસ
(૫) તરતમાં વીયાએલી ગાયનું દૂધ ૧૦ દિવસ સુધી, ભેંસનું ૧૫ દિવસ સુધી તથા બકરીનું ૮ દિવસ સુધી અભક્ષ્ય છે.
(૬) ફાટી ગયેલું કે બગડી ગયેલું દૂધ તથા ખળી વગેરે.
:
- પેટા નિયમ :
(૧) અચિત્ત પાણી-વનસ્પતિના ઉપયાગ :
(અ) દરરોજ અચિત્ત પાણીને પીવા માટે ઉપયાગ કરીશ. (મુસાફરીમાં જયણા અથવા મહિનામ—દિવસ જયણા. )
(બ) સચિત્ત ફળ આદિ વનસ્પતિનું ભક્ષણ નહિ કરૂ. નોંધ:
Halas
(૧૨૧)
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
(ર) હોટલના ખાન-પાનને ત્યાગ (અ) વાસી ભોજન, કંદમૂળ, દ્વિદળ વગેરેના નિયમને ભંગ
કરાવનાર રોગી, માંસાહારી, દારૂડિયા આદિના વાસણનાં સંસગ દેષથી તનના અને મનના આરેગ્યને માટે હાનિકર્તા
એવા હોટલના ખાન-પાનનું સેવન હું નહિ કરું. (બ) કેઈ અનિવાર્ય સંગમાં ખાન-પાન ચા આદિનું સેવન
કરવું પડશે તે પ્રાયશ્ચિત્ત રૂપે આયંબિલ કે એકાસણું
કરીશ અથવા ૧ બાંધી નવકારવાળી ગણીશ. નોંધ :
ht
@
@
@
(૩) બજારૂ મીઠાઈ ફરસાણને ત્યાગ (અ) કેટલાય દિવસનાં વાસી, રાત્રે બનાવેલા, અભક્ષ્ય પદાર્થોના
મિશ્રણવાળા વગેરે અનેક દેથી યુકત બજાર મીઠાઈ
ફરસાણ મારી જીભના ક્ષણિક સ્વાદ ખાતર નહિ ખાઉં. બ) કેઈ અનિવાર્ય સંગેમ તેમ કરવું પડશે તેના બીજા
દિવસે અને ત્યાગ. (કેઈ તથા પ્રકારનાં સગેમાં ખાસ ઓર્ડર આપીને મીઠાઈ ફરસાણ લેવાની જયણા)
@
નોંધ :
@
@
@
@
@
લાભકાળા
જ
(૧૨૨)
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૪) ત્રણ ટાઇમથી વધારે ખાવાના ત્યાગ
(અ) દિવસમાં ત્રણ ટાઈમથી વધારે વખત હું ખાઉં. દવા માટે
જયણા.
(અ) ઊભા ઊભા કે હાલતાં ચાલતાં નહિ ખાઉં.
નોંધ –
(૫) રાત્રિ ભાજન ત્યાગ (અ) સવથા રાત્રિભાજન નહિ કરૂં. દવાની જયણા.
(બ) દર પૂનમ-અમાસનાં યા દર રવિવારે જરૂર ચાવિહાર કરી રાત્રિ ભાજનના ત્યાગ કરીશ.
(૩) છેવટે રાત્રે એક્વારથી વધારે વખત તો ભાજન નહિ જ કરૂ’ નોંધ :—
-
(૭) ચામાસામાં તલ-મેવા-કાયમીર તથા પાંધ્રુડાનાં શાકના ત્યાગ
જીહિ'સાથી અંચવા માટે વર્ષાં ચાતુર્માસમાં તલ, દરેક પ્રકારના મેવા (તે જ દિવસે ગાટલાથી અલગ કરેલી પિસ્તા, બદામ તથા અખરોટની મીંજ સિવાય), કાથમીર, લીંમડાનાં પાન તથા દરેક પ્રકારનાં પાંદડાંનાં શાકનું ભક્ષણ હું નહિ કરૂ. ઉનાળામાં પણ તલનું ભક્ષણ નહિ કરૂ.....
નામઃ
(૧૨૩)
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૫ કર્માદાન :
~: પ્રતિજ્ઞા :~
નીચે લખેલા મહાહિંસાના કારણ એવા ૧૫ કર્માદાન (જેનાથી પુષ્કળ કર્મનું આદાન આગમન થાય છે તે) માંથી સ અથવા X આવી નિશાનીથી યુકત કર્માદાનનું હું યાવજ્જીવ માટે ત્યાગ કરૂં. છું. (જે કર્માદાનના ત્યાગ કરવા હાય તેની આગળX આવી નિશાની કરવી).
નોંધઃ
1
(નીચેના ૧૫ કાંદાનાના વેપાર-ધધાની રીતે, આજીવિકા ચલાવવાના સાધન તરીકે ત્યાગ જાણવા. પરતુ ઘર કાય માટે ચિત્ તેમ કરવું પડે તેની જયણા સમજવી.)
(૧) અંગારક : જેમાં અગ્નિના મુખ્યતયા ઉપયાગ હાય તેવા ધંધા દા. ત. ચૂના, ઈંટ, નળીઆ, કાલસા આદિ પકવી તેના વ્યાપાર કરવા તથા લુહાર, સાની, કસારા, કદાઈ, કુંભાર, ભાડભુજા ઇત્યાદિના ધંધા ........
(૨) વનકર્મ : વનસ્પતિ અને તેના અંગોનુ છેદન-ભેદન કરી તેના વેપાર કરવા તે. દા. ત. લાકડા વેરવાના તથા વેચવાને ધંધા, લીલાં ફળ વેંચવાના ધંધા, ફૂલ વેચવાના માળીના ધંધા, ३ વેંચવાના ધા, અનાજના ધંધા ઇત્યાદિ.
(૩) શકટ ક્રમ : ગાડાં, મોટર, રેલ્વે, વિમાન, વહાણુ, આગબેટ વગેરે વાહુના અને તેનાં અવયવા–સ્પેરપાર્ટ્સ અનાવી વેંચવાના ધંધા કરવા તે.
1666
(૧૧૪)
a66
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
c2
@@@
(૪) ભાટક કર્મઃ ખટારા, ટેકસી, સાઈકલ, સ્કૂટર, ઘોડા, બળદ,
ઊંટ વગેરે તથા મકાન ભાડે આપવાને બંધ કરે તે.
(૫) સ્કેટકકર્મ: કૂવા, તળાવ, બોરીંગ, ખેતી, ખાણ આદિ માટે
જમીન ફેડવાને ધંધો કરવા તે.
@
@
(૬) દંતવાણિજ્ય : હાથીદાંત, કસ્તૂરી, મોતી, હાડકાં, ચામડાં,
શીંગડા, આદિ પ્રાણિઓનાં અંગોને વેપાર કરે તે.
@
૮
(૭) લક્ષા વાણિજ્ય: લાખ, ગળી, ગુંદર, મનઃ શિલા, હરતાલ,
સાજીખાર, સાબુ આદિ બનાવી તેને વેપાર કરે તે.
૮
.
(૮) રસ વાણિય: દૂધ, ઘી, તેલ, ગોળ, ખાંડ, મધ, દારૂ આદિ
બનાવી તેને વેપાર કરે તે.
૮r@
@@
(૯) વિષ વાણિય: અફીણ, સમલ, વછનાગ, ડી. ડી. ટી.
ટક ટવેન્ટી વગેરે ઝેર કે ઝેરી દવાઓ તથા બંદૂક, પિસ્તોલ, તલવાર, બુરી વગેરે જીવઘાતક અસ-શસ્ત્રો બનાવી તેને વેપાર કરે તે...
@
@
(૧૦) કેશ વાણિયઃ પશુ પક્ષી તથા મનુષ્યને તેમ જ તેમના
વાળ, ઊન, પીંછાં આદિ વેચવાને બંધ કરે તે.
રાજા જહાજ
@
(૧૧) ચંદ્ર પીલન કર્મ: મીલ, કારખાના, જીન, ઘંટી, ઘણી
વગેરે યંત્ર ચલાવવાના ધંધા કરવા તે.
@@@
@@@APS
(૧૨) નિલંછન કર્મ: પશુ-પંખી કે મનુષ્યનાં અંગોપાંગ છેદવા,
ડામ દેવા, નાક-કાન વીંધવા, બળદ વગેરે ખસી કરવા ઈત્યાદિને ધધ કરે તે.
હળાહળ કાળાભાઇ
(૧૫)
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
2e
8
@
@
(૧૩) દવદાન કર્મઃ જંગલ, ઘર, ખેતર, વિગેરેને આગ લગાડવાના - ધંધા કરવા તે. (૧૪) સરોવર આદિ શોષણ કમ: કૂવા, તળાવ, સરોવર
આદિનાં પાણી ઉલેચવાનો ધંધો કરવા તે. (૧૫) અસતી પિષણ કર્મ: કૂતરા, બિલાડા, કૂકડા, મેના,
પિપટ, વગેરે પશુ-પક્ષીઓને પાળી-પષી તેને વેપાર કરે તથા વેશ્યા, કસાઈ, માછીમાર, ચેર, જુગારી વગેરેને પિષી તેમના દ્વારા આજીવિકા મેળવવાનો ધંધો કરવા તે. [ ઉપરોક્ત ૧૫ કર્માદાને તથા બીજા પણ જલ્લાદ, કોટવાળ, જેલર વગેરેનાં પૂર પરિણામવાળા કાર્યો શ્રાવકોએ કરવા જોઈએ નહિ, છતાં પણ જેના વિના ન ચાલી શકે તેમ હોય તેની યથાયોગ્ય રીતે મર્યાદા બાંધવી.] નોંધ :
@
@
કાળાજાના
@
@
@@
@
@@
@
સાતમા વ્રતની રક્ષા–શુદ્ધિ માટે... (૧) રર અભક્ષ્ય, ૩ર અનંતકાય, સચિત્ત-અચિત્ત, ચલિત રસ
આદિની વિશેષ સમજ “અભક્ષ્ય-અનંતકાય વિચાર આદિ
પુસ્તકમાંથી તથા ગુરૂગમથી મેળવવા માટે તત્પર રહેવું. (૨) ૧૪ નિયમ તથા ૧૫ કર્માદાનની પણ વિશેષ સમજ ઉપરોકત
રીતે મેળવવા તત્પર રહેવું. (૩) પર્વતિથિઓ તથા પવ દિવસમાં આરંભ-સમારંભનાં કાર્યોને
તથા લીલેતરીને ત્યાગ કરેઈત્યાદિ.
@
2
(૧૨૬)
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૮) અનદંડ વિરમણ વ્રત
વ્યાખ્યા :- શરીર, કુટુબ આદિનાં નિર્વાહનાં પ્રયાજનથી જે સપાપ પ્રવૃત્તિ કરવી પડે તે અંદડ કહેવાય. પરંતુ તેવા કાઇપણ પ્રયાજન વિના જે કેવળ ટેવને આધીન થઈને કે કુતૂહલવૃત્તિથી પ્રેરાઇને યા ક્ષુલ્લક શેખને ખાતર સપાપ પ્રવૃત્તિ કરાય તે ખધી અનથ દંડ કહેવાય.............કમાં અનથ એટલે અથ–પ્રયાજન વિના જ આત્મા કથી દંડાય તેવી માનસિક, વાચિક કે ફ્રાયિક પ્રવૃત્તિને અનદડ કહેવાય. તેના અપધ્યાન આચરિત ’ વગેરે ૪ પ્રકાર છે, તેને યથાશકિત ત્યાગ કરવા માટે નીચેની પ્રતિજ્ઞા લેવી.
C
- મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :
(૧) અપધ્યાન આચરિત ત્યાગ :- હું મારી જિંદગીમાં કદી પણ આતરૌદ્રધ્યાનને વશ થઈ આત્મહત્યા નહિં કરૂં, કોઈનું ખૂન નહિ કરૂ; તથા ધર્મકરણીના બદલારૂપે સ્વર્ગાદિ સુખાની માગણી કરવી ઇત્યાદિ નિયાણું નહિં ખાંધું. એ સિવાય પશુ આત'–રૌદ્ર ધ્યાન આછું કરવા માટે કે ન કરવા માટે યથાશક્તિ પ્રયત્નશીલ રહીશ.
(૨) પ્રમાદ આચરિત ત્યાગ :
(અ) હું મારી જીંદગીમાં જુગાર, માંસ, મદિર, ચારી, શિકાર, પરસીગમન તથા વેશ્યાગમન એ સાત મહાવ્યસનનું સેવન નહિ કરૂ.
aaaa
(૧૦)
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
(બ) સ્ત્રીથા, ભેજનકથા, દેશકથા અને રાજકથા એ ચાર
વિકથાઓ તથા નિંદા-કુથલીને યથાશકિત ત્યાગ કરવાને
માટે સદા પ્રયત્નશીલ રહીશ. (ક) કેઈને ફાંસી અપાતી હશે તે જોઈશ નહિ; તથા સાપ
નેળિયા, કૂતરા, પાડા, હાથી, મલ્લ વગેરેની લડાઈ તે કુસ્તી રસપૂર્વક જેવા નહિ જાઉં.
(ડ) અશ્લીલ સિનેમા-નાટક, પ્રણયકથા, ડિટેકટીવ ક્યા વગેરેને
યથાશક્તિ ત્યાગ કરવા માટે પ્રયત્નશીલ રહીશ.
(ઈ) અનિવાર્ય પ્રસંગ સિવાય નદી, કૂવા, તળાવ, સરોવર,
સમુદ્ર, સ્વીમીંગ બાથ વગેરેમાં અંદર પડીને સ્નાન નહિ કરું.
આ ઉપરાંત પણ વિના કારણે વધારે પડતી નિદ્રા, વિના કારણે ફૂલ, ફળ, પાન તેડવા ચેખો રસ્તે મૂકીને ઘાસ ઉપર પગ દઈ ચાલવું, ઘી, તેલ, પાણ આદિના વાસણ ઉઘાડા રાખવા ઈત્યાદિ પ્રમાદ આચરણને યથાશકિત ત્યાગ કરવા માટે પ્રયત્નશીલ રહીશ.
(૩) હિંસા પ્રદાન ત્યાગ:-માગ્યા વિના કેઈને પણ બંદૂક,
તલવાર, પિસ્તોલ, છુરી, ચપુ, કેદાળ, પાવડે, અગ્નિ આદિ હિંસક સાધન નહિ આપું. દાક્ષિણ્ય ખાતર ઘરની જ કેઈ વ્યક્તિને કૂવચિત્ આપવું પડે તેની જયણા.
(૪) પાપ-ઉપદેશ ત્યાગ:-વગર પૂછયે કેઈને પણ ખેતર
ખેડે, વિવાહ કરે, કૂવો ખોદાવે, ઘર બંધા, શત્રુને મારે, બળદને ખસી કરે ઈત્યાદિ પાપ-ઉપદેશ રૂપ સલાહ નહિ આપું. વ્યાવહારિક ફરજને કારણે કવચિત્ ન છૂટકે તેમ કરવું પડે તેની જયણ.
નોંધ :
gacaravanaamaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૨૮)
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
pananamaaaaaaaaaaaaaa
anna
: પેટા નિયમ : (૧) બીડી સીગારેટ, પાન સેપારી. તમાકુ-અફીણ
છીંકણુનાં : વ્યસનને ત્યાગ : (અ) જીવન જીવવાને માટે તદ્દન નકામા ગણાતા, તનના અને
મનના આરોગ્યને માટે હાનિકર્તા એવા ઉપરોક્ત વ્યસનનું
સેવન હું નહિ કરું. (બ) છેવટે દિવસમાં એકથી વધારે વખત તે પાન-સોપારીનું
" સેવન નહિ જ કરૂં. (ક) અગાઉથી ઘર કરી ગયેલા આ વ્યસનેને ત્યાગ કરવાને
હું અભ્યાસ પાળીશ અને સંપૂર્ણ ત્યાગ ન કરી શકું
ત્યાં સુધી..ને ત્યાગ. નોંધ :
(ર) -: ચા-કેફીના વ્યસનને ત્યાગ :(અ) વ્યસન તરીકે ચા-કોફીનું સેવન નહિ કરું. (બ) અગાઉથી પડી ગયેલ ચા-કેફીનું વ્યસન છોડી ન શકું.
ત્યાં સુધીનો ત્યાગ. (ક) દિવસમાં એકથી વધારે વખત ચા-કોફી નહિ પીઉં. નોંધ:
આઠમા વતની રક્ષા-શુદ્ધિ માટે (૧) પોતાના જીવનમાં શરીર તથા કુટુંબના નિર્વાહ માટે તેમજ
આત્માથે કરવા યોગ્ય કાર્યો સિવાય કેવળ શોખ, વ્યસન કે કુતૂહલ વૃત્તિનાં પોષણ અથે મન-વચન-કાયાને કઈ કઈ રીતે દુરૂપયેગ થાય છે તે આત્મનિરીક્ષણ દ્વારા નકકી કરી
તેનાથી બચવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ રહેવું. (૨) અનિવાર્ય અને આવશ્યક સાંસારિક ફરજોનું પાલન કરતાં
બચેલે સમય તે ધમ આરાધનામાં જ ગાળવા લક્ષ રાખે. 3 (૩) હિંસક સાધન બધા દેખે તેમ ખુલ્લા રાખવા નહિ. ઈત્યાદિ.
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaarin
(૧૯).
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૯) સામાયિક વ્રત
we
- ઓછામાં ઓછું બે ઘડી (૪૮ મિનિટ) સુધી મન-વચનકાયાના બધા જ સાવદ્ય (પાપકારી) વ્યાપાર (પ્રવૃત્તિઓ ) નો વિધિસહિત પ્રતિજ્ઞા પૂર્વક કરણ-કરાવણની કેરિએ ત્યાગ કરી ધમધ્યાનમાં મન-વચન-કાયાને પરવી રાખવા તે સામાયિક વ્રત....
– મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા -- - જ્યાં સુધી સર્વવિરતિ સામાયિક (સાધુપણું) ન લઈ શકું
ત્યાં સુધી ઉપરોક્ત રીતના સામાયિક દરાજ, દર મહિને અથવા દર વર્ષે ઓછામાં ઓછા તે હું જરૂર કરીશ.
ગાઢ માંદગી, મુસાફરી આદિ અનિવાર્ય સંગવશાત્ તેમ નહિ કરી શકાય તે બીજા દિવસે, બીજા મહિને યા બીજા વર્ષે તેની પૂતિ કરી લઈશ. નોંધ :
@
@
@
– પેટા નિયમ –
(૧) પ્રતિક્રમણ (અ) માંદગી, મુસાફરી જેવા અનિવાર્ય સંજોગે સિવાય દરરોજ
બે ટાઈમ પ્રતિક્રમણ જરૂર કરીશ. (બ) છેવટે પૂનમ-અમાસને જરૂર પ્રતિક્રમણ કરીશ.
(ક) મહિનામાં વાર જરૂર પ્રતિક્રમણ કરીશ. છે. નેધ -
(ર) સામાયિક-પ્રતિક્રમણ વિધિને અભ્યાસ છે (અ) જ્યાં સુધી મને સામાયિક વિધિ નહિ આવડતી હશે. ત્યાં $ સુધી, સામાયિકના વસ્ત્રો પહેરી, કટાસણા પર બેસી,
hocaranantonnaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૩૦)
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
mabapoanaaaaaaaaaaaaaaaaaa
જમણે હાથ ભૂમિ પર સ્થાપન કરી સામાયિકના સંકલ્પ પૂર્વક ત્રણ નવકાર ગણી બે ઘડી (૪૮ મિનિટ) સુધી ધમધ્યાન કર્યા બાદ ફરી એ જ રીતે સામાયિક પારવાનાં સંકલ્પ પૂર્વક ત્રણ નવકાર ગણીને જ ઉઠવા રૂપ સામાયિકની ઉમેદવારી દરરોજ, મહિનામાં કે વર્ષમાં...........વાર જરૂર કરીશ. તથા સામાયિક વિધિ શીખી ન લઉં ત્યાં સુધી
...............નો ત્યાગ. (બ) દૈવસિક / રાઈ પાક્ષિક પ્રતિક્રમણવિધિ શીખી ન લઉં
ત્યાં સુધી.........ને ત્યાગ. નોંધ :
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૩) ક્રોધ કષાયને ત્યાગ (અ) સામાયિકનાં પ્રાણ સ્વરૂપ સમતા ભાવને નાશ કરનાર ક્રોધ
કવાયનું જે પળે સેવન થશે ત્યારથી માંડીને ૬ કલાક સુધી
અન–પાણીનો ત્યાગ અથવા ૧૨ નવકાર ગણીશ. (બ) કોધના આવેશમાં આવી જઈને કદી કોઈનાં ઉપર પણ
હાથ, પગ, લાકડી આદિ દ્વારા પ્રહાર તે નહિ જ કરૂં. જે દિવસે આ નિયમને ભંગ થશે તેના બીજા દિવસે
ઉપવાસ | આયંબિલ અથવા એકાસણું કરીશ. નોંધ :
поетиплегитиметилееееееееее
નવમા વ્રતની રક્ષા-શુદ્ધિ માટે (૧) સામાયિકમાં ૩૨ દેને ત્યાગ કરવા પ્રયત્નશીલ રહેવું. (૨ ૪૮ મિનિટ થાય કે તરત જ સામાયિક પારવા માટે ઉતાવળ
ન કરવી. (૩) સામાયિકમાં નિદ્રા–વિથા આદિ પ્રમાદ ન કરતાં ધમ
દયાનમાં જ લીન રહેવું. ઈત્યાદિ
કાકરાળ
(૧૩૧)
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
e
8
@
@
@
@
@
છે (૧૦) દેશાવગાસિક વ્રત desseraerescerevoesoemeno
-: વ્યાખ્યા :છઠ્ઠા દિશિ વ્રતમાં જિંદગીભર માટે નક્કી કરેલા દિશાના પરિમાણમાં દરરોજ માટે સંક્ષેપ કરે તથા બીજા પણ અહિંસા આદિ તેની મર્યાદામાં દરરોજ સંક્ષેપ કરે તેને દેશાવગાસિક વ્રત કહેવાય છે અને તેને માટે સાતમા વ્રતમાં જિંદગીભર માટે ધારેલા સચિત્ત-દવ્ય-વિગઈ વગેરે ૧૪ નિયમોને દરરોજ સવાર-સાંજ સંક્ષેપીને દેશાવગાસિકનું પચ્ચખાણ લેવામાં આવે છે.
તથા હાલ એકાસણા-ઉપવાસ વગેરે પચ્ચખાણ પૂર્વક એક દિવસમાં ઓછામાં ઓછા ૧૦ સામાયિક કરવા–તેને પણ દેશાવગાસિક વ્રત કહેવામાં આવે છે.
-: મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :(અ) હું માવજીવ દરરોજ સવાર-સાંજ સચિત્ત-વ્ય-વિગઈ
અદિ ૧૪ નિયમની ધારણ કરીશ. (બ) એકાસણા આદિ તપ સહિત એક દિવસમાં ઓછામાં ઓછા
૧૦ સામાયિક કરવા રૂપ દેશાવગાસિક દર વર્ષે ઓછામાં ઓછા...............જરૂર કરીશ. નોંધ –
aaaaaaaaaaaa
જલ
દશમા વ્રતની રક્ષા-શુદ્ધિ માટે. ? (૧) દરરોજ સવાર-સાંજ ૧૪ નિયમ ધારતી વખ આગળ
ધારેલા ૧૪ નિયમ પ્રમાણે વર્તાયું છે કે નહિ તે બરાબર
તપાસી જવું. (૨) ૧૦ સામાયિક રૂપ દેશાવગાસિકમાં નિદ્રા-વિકથા આદિ પ્રમાદ
ન કરતાં ધમ ધ્યાનમાં જ મન-વચન-કાયાને જોડવા ઈત્યાદિ.
(૧૩૨)
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
A
@
૧૦૦૦૦૦૦૦૦૦
@
કે
(૧૧) પૌષધ વ્રત
semsemememerwcameo
@
@
-: વ્યાખ્યા :
@
@
@
@
જેના દ્વારા ધમની-આત્માના જ્ઞાનાદિ ગુણની પુષ્ટિ થાય તે ધાર્મિક અનુષ્ઠાન વિશેષને પૌષધ કહેવામાં આવે છે. તેના ૪ પ્રકાર છે તે આ પ્રમાણે.. (૧) આહાર ત્યાગ પૌષધ :- અશન- પાન-ખાદિમ- સ્વાદિમ
એ ચાર પ્રકારના આહારને સર્વથા ત્યાગ કરે અર્થાત્ ચોવિહાર ઉપવાસ કરવો તે.. અથવા છેવટે તિવિહાર ઉપવાસ, આયંબિલ કે એકાસણું કરવા દ્વારા અંશતઃ આહારને ત્યાગ કરી ધ્યાનમાં લીન બનવું તે.
@
@
@
@
@
@
(૨) શરીર સત્કાર ત્યાગ પૌષધ : સ્નાન આદિ શરીરની
શોભા-ટાપટીપને ત્યાગ કરી આત્મિક ગુણોમાં રમણતા કેળવવી તે.
aaaaaaaa
@
@
@
@
@
(૩) બ્રહ્મચર્ય પૌષધ : દેવ-મનુષ્ય તથા તિર્યંચ સંબંધી
મૈથુનને ત્યાગ કરી આત્મિક ગુણામાં રમણતા કેળવવી તે. (૪) અવ્યાપાર પૌષધ : સાવદ્ય (પાપકારી) સવ પ્રવૃત્તિઓને
મન-વચન-કાયાથી કરણ– કરાવણ કટિએ ત્યાગ કરી ધમ ધ્યાનમાં લીન બનવું તે
@
@
@
@
c
:
*
આઠમ-ચૌદસ-પૂનમઅમાસ તથા પર્યુષણ પર્વની ત્રીજ, ચોથ, પાંચમ એમ વર્ષમાં ૭૫ પર્વ દિવસો દરમ્યાન ૪ પ્રહર કે ૮ પ્રહર સુધી સામાયિકની રીતે રહી વિધિપૂર્વક
ઉપરોક્ત ચારે પ્રકારના પૌષધ કરવાની શાસ્ત્ર આજ્ઞા છે. પરંતુ , તેટલી શક્તિ ન હોય તે છેવટે વર્ષ દરમ્યાન ઓછામાં ઓછા છે
અમૂક ૮ પ્રહરના કે ૪ પ્રહરના પૌષધ કરવાની ધારણા કરવી તે પૌષધ વ્રત કહેવાય છે.
*
naaaaaasacs
. (૧૩૩).
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
—: મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :
હું યાવજ્જીવ માટે દર વર્ષે એછામાં ઓછા........ પ્રહરનાં ૪ પ્રડરનાં પૌષધ જરૂર કરીશ.
નોંધ :
-: પેટા નિયમ :–
(૧) પર્વ દિવસમાં આરંભ ત્યાગ
દર પૂનમ-અમાસનાં તથા પર્યુષણનાં ૯ દિવસ દરમ્યાન કે છેવટે સ’વત્સરીનાં દિવસે તે અવશ્ય વેપાર-ધધા બંધ રાખી વિશેષે ીને ધમધ્યાનમાં મન વચન-કાયાને પાવીશ. નોંધઃ—
(ર) સ્નાન આદિ ટાપટીપના ત્યાગ
કદાચ પૌષધ નહિ કરી શકાય તેા પણ પૂનમ-અમાસ આદિ પવ દિવસમાં મુનિજીવનનાં અનુકરણ રૂપે સ્નાન, તેલ, પાવડર આદિ દ્વારા શરીરની ટાપટીપ નહિ કરૂં. પ્રભુપૂજાથે સ્નાન કરવું પડે તે પણ મર્યાદિત પાણીથી સાબુ વિના જ સ્નાન કરીશ. નોંધ :
અગિયારમા વ્રતની રક્ષા-શુદ્ધિ માટે... (૧) પૌષધમાં દિવસે લાંબા પગ કરીને સૂવું નહિં. (૨) કામળીના સમયે કામળીના ખરાબર ઉપયોગ રાખવે. (૩) રાત્રિ-પૌષધમાં દડાસણના ઉપયાગ બરાબર જાળવવા. (૪) પૌષધ દરમ્યાન નિદ્રા-વિકથાદિ પ્રમાદ ન કરતાં ધમધ્યાનમાં અપ્રમત્તપણે લીન રહેવુ
(૫) પવ′ દિવસામાં કદાચ પૌષધ ન કરી શકાય તે પણ લીàાતરી ત્યાગ, આરગ ત્યાગ તથા બ્રહ્મચર્ય' પાલન, તપશ્ચર્યાં આદિ યથાશક્તિ જરૂર કરવા. ઇત્યાદિ....
(૧૩૪)
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
f
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
@
^^^^^^^^^^^^^^^^^^ ) અતિથિ સંવિભાગ દ્રત
o
@
-: વ્યાખ્યા :- * પર્વ દિવસે ઉપવાસ સહિત પૌષધ કરી, બીજે દિવસે એકાસણાનું પચ્ચકખાણ કરી, સંસારત્યાગી સાધુ-સાધ્વી ભગવતેને, સૂઝતા આહાર-પાણ આદિ દ્રવ્ય ભકિતપૂર્વક વહરાવી, બાકી રહેલ આહાર-પાણી દ્વારા એકાસણું કરવું તેને અતિથિ સંવિભાગ વ્રત કહેવામાં આવે છે.
સાધુ-સાધ્વી ભગવંતોની ગેરહાજરીમાં વ્રતધારી ધમનિષ્ઠ શ્રાવક-શ્રાવિકાને જમાડીને પણ ઉપરોક્ત રીતે અતિથિ સંવભાગ વ્રત કરી શકાય છે.
@
@
@
@
@
– મુખ્ય પ્રતિજ્ઞા :– માવજીવ દર વર્ષે ઉપરોકત પ્રકારનું અતિથિ વિભાગ વ્રત ઓછામાં ઓછા...વાર જરૂર કરીશ તથા સિવાયના દિવસોમાં પણ શક્યતા પ્રમાણે સાધુ-સાધ્વી ભગવંતેને સુપાત્ર દાન કરવા માટે યથાશકિત હમેશા તત્પર રહીશ. નોંધ :
@
@
બારમા વ્રતની રક્ષા-શુદ્ધિ-પુષ્ટિ માટે ... (૧) સુપાત્રદાન કરવાની પાછળ કોઈપણ પ્રકારના સાંસારિક
લાભની ઈચ્છા ન રાખવી પંરતુ કેવળ ત્યાગ માગના લક્ષથી જ દાન આપવું. સમ્યકત્વનાં પેટા નિયમ તરીકે દર્શાવેલા “સુપાત્રદાન તથા “સાધર્મિક ભકિતનાં નિયમ પ્રમાણે વર્તવાને જરૂર
લક્ષ રાખો. (૩) દાન આપીને પિતાની જાતને ધન્ય માનવી તથા દાન લેનારને
પિતાને ઉપકારી મા .....ઈત્યાદિ.
@
@
@
(૧૩૫)
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
નિત્ય આરાધવા યોગ્ય ચિંતન મનન શ્રેણી આરાધનાની બંસરી લાગે સલુણી..
યુગલ પદાર્થોની પારાવાર આસક્તિમાં ફસાયેલા અને ત્યાગમાગે સંયમશૂરા રહેવાની અસકિતને એકરાર કરતા આજના સત્વહીન મમતાભર્યા જીને સમતાભર્યા સયમી
જીવનને સ્વાદ લગાડે તેવી, ખુમારીભર્યું અને વીરતાભર્યું જીવન જીવવાની ઈચ્છા જગાડે તેવી, આત્માના અનંત સુખનો અનુભવ કરાવવા, બહિરાત્મા મટી, અંતરાત્મા બની
saaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
પરમાત્માની કક્ષાએ પહોંચવા સુધીની પ્રેરણા પૂરી પાડે તેવી ઘણી ઘણી ઉપયોગી બેધપ્રદ બાબતે અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મહારાજા સાહેબને વિનંતી કરતા શીધ્ર ૧૬ ભાવનાઓ તથા અષ્ટ પ્રવચન માતા સમ્યકત્વનાં ૬૭ બોલ, ૧૦ પ્રકારની આરાધના, શ્રાવકની કરણું વગેરે પર અદભુત કૃતિઓની રચના કરી આપી જે ખરેખર કંઠસ્થ કરી નિત્ય મનન કરવા યોગ્ય છે. તદઉપરાંત
આરાધનામાં ઉદ્યમશીલ બનાવનાર, વિભાવદશામાંથી સ્વભાવ દશામાં આવવા માટે, વિરાધકભાવમાંથી આરાધક ભાવમાં આવવા ચિંતનાત્મક સાહિત્ય મૂકેલ છે. નિત્ય ચિંતન મનન દ્વારા અનાદિકાળની અજ્ઞાનતાને છેદ ઉડે.
એજ શુભાભિલાષા.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
છોટ
સાળ ભાવનાનું ચાર ચાઢાળીયાવાળુ સાળ ઢાળીયુ
રચિયતા :
અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગરસૂરીધરજી મ. સા.
દુહા
પ્રણમી શ્રી પ્રભુવીરને, ભાવું ભાવના માર, અનંત દુઃખકમાં ટળે, છુટી જાય સસાર || ૧ ।। અનિત્ય અશરણુ સંસાર તિમ, એકત્વ અન્યત્ર ધાર અનુચિ આશ્રવ સાઁવર તથા, નિર્જરા ધમ વિચાર ।। ૨ ।। લેક સ્વરૂપ ધિ દુલ ભા, એ બાર મૈત્યાદિચાર ગૌતમનીતિ ‘ગુણુ' કહે, ભાવના માક્ષદાતાર || ૩ ||
શ્રી ખારભાવના સ્વરૂપ પ્રાર્થના પહેલી અનિત્ય ભાવના પ્રાથના
( રાખના રમકડાં–એ–દેશી )
હે પ્રભુ આપ પસાયથી કડુ, મુજને અનિત્ય સ`સાર રે સવ અનિત્ય છતાં નિત્ય સમજી, કરે તું કેમ વ્યવહાર રે...હે છેડા પર રહ્યા જલખિદુ, ઈન્દ્રધનુષ વિચાર સ્વપ્ને મળેલ સમૃદ્ધિ જેવાં, સવિનશ્વરધાર રે.
દ
હે પ્રભુ....ll ૧ ||
રહે ન સમૃદ્ધિ રહે ન લક્ષ્મી રૂપ યૌવન આયુ જીવન સત્તા સ્થિર ન રહે. અસ્થિર મિત્ર
ઇન્દ્ર ચક્રી રાજા અખ્ખપતિ, સત્તાધીશે સર્વાથ સિદ્ધ દેવાયુ ખૂટે, કઈ વસ્તુ જગ
જાનાર
પરિવાર રે.
સવ અનિત્ય વિજળી જેમ જાણી, ભરતની ગૌતમ નીતિ ‘ગુણ’ કહે ભાવના, અનિત્ય ભાવ
( ૧૩૭ )
હે પ્રભુ....ll ૢ ||
અસ્થિર, સ્થિર રે.
ભીખ માંગતા થયા મુજ મહા નૃપ, રાવણુ સુભૂમ વિચાર સખ્ય અસખ્ય જીવ મિત્ર કુટુંબ, નિત્ય મરતાં દેખે સુધાર રે
હે પ્રભુ....ll ૩ ||
હે પ્રભુ....|| ૪ |
જેમ વિચાર શિવકાર રે.
હે પ્રભુ....|| ૫ ||
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
બીજી અશરણુ ભાવના પ્રાથના (સેવું ધ્યાવું દેવ પ્યારા—એ દેશો ) પ્રભુ મુજને શરણું આપે। છું અશરણતિમ અસહાય વહાલા દુઃખીયાના આધાર આપશરવિણ સ્વકમજોરે આ જીવ નરકે જાય અસહ્ય દુઃખ ભોગવે ત્યાં રડતા, કાઈ ન છેડાવે ત્યાંય, વહાલા ||૧| અજ્ઞાને રીકમ વારવાર તિયચ ગતિને પાય છેદન ભેદન કતન દહનાદિ, બહુ દુઃખ સહે અસહાય, વહાલા ||૨|| નરસુરગતિ પામી શરણા દ્વિણ જીવાથી દુઃખ ભોગવાય મહા બળીયા ચક્રી ઇન્દ્રોને રડતા જમ લઇ જાય, વહાલા ||૩|| કુટુંબ સમૃદ્ધિ માતતાત મંત્ર, ઔષધિથી ન રક્ષાય સાતપાતાલે સ્વગે સંતાય, તોય લઇ જાય યમરાય, વહાલા ||૪|| લે અરિહ'ત સિદ્ધ મુનિ જિનધમ નુ શરણું નિત્ય સુખદાય ગૌતમ નીતિ ‘ગુણ’ કહે અનાથી, અભયની જેમ કરાય... IIII
5 ત્રીજી સસાર ભાવના પ્રાર્થના
(જાવા જાવા અય મેરે સાધુ–એ દેશી )
આપે આપે હે પ્રભુજી સુમતિ, ભવ જાણું ઃ ખકાર, ભવજાણું દુઃખકાર પ્રભુજી, ભવજાણુ દુઃખકાર, આપા આપે અજ્ઞાને જીવ પાપકમ કરી, સાતે નરકે જાય રડતા ભાગવે દુઃખ અસહ્ય ત્યાં, છુટવાને ન ઉપાય, આપે! ॥૧॥
પરમાધામી દુઃખ આપે વળી, ક્ષેત્ર જ દુઃખ બહુ ત્યાંય, પરસ્પર યુદ્ધથી દુઃખ પામે બહુ, શસ્ત્રાદિથી ભેદાય, આપા રા કમે ગાય મળદ અકરો ઘેટાદિ થાય કપાય
મરઘા માછલા મૃગ ભુંડાદિ, થાય છેદાય પીડાય, આપે! ॥૩॥
દાસ શેઠ થાય શેઠ દાસ થાય, પત્ની માતા થાય માતા સ્ત્રી થાય, પિતા પુત્ર થાય, મિત્ર બધુ અરિ થાય આપે! ॥૪॥
ભવદુઃખ વિચિત્રતા મહુ દેખી, અનંતા થયા અણુગાર ગૌતમ નીતિ ‘ગુણુ કહે
ભવ તજી
સેવા ચારિત્ર સુખકાર આપે. પા
(૧૩૮)
966
のののかの
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચેાથી એકત્વભાવના પ્રાર્થના ( સાહેબ શિવ વસીયા– એ શી )
પ્રભુજી આપ પસાયથી રે, ભાવુ એકત્વભાવ, પ્રભુ મુજ મન વસીયા એક આન્યા એક જ જશે રે, સહુ કુટુબાદિ અભાવ, પ્રભુ મુજ ॥૧॥ પાપ પુણ્ય પાતે કરે રે, ભાગવે પાતે ફળ તાસ, પ્રભુ મુજ એક કરે ખીજા ભાગવે રે, એ વાણી અસત્ય વિલાસ. પ્રભુ મુજ ॥૨॥ માત તાત સ્ત્રી પુત્ર આદિ રે, સાથે ન આવે પરિવાર, પ્રભુ મુજ ધન સંપત્તિ ઘર મહેલાદિ રે, આવે ન તુજ સહધાર. પ્રભુ મુજ ||૩|| ભવભવ ભટકે એકલેા રે, દુઃખ સહે એકલા અપાર, પ્રભુ મુજ દુઃખના ભાગ કાઇ લે નિહ રે, ધમથી દુઃખ જાનાર, પ્રભુ મુજ ॥૪॥ મિરાજા દાડુ વરે દુઃખી રે, એકત્વ ભાવે સુખી થાય, પ્રભુ મુજ ગૌતમ નીતિ ‘ગુણ’ કહે સુખી રે, એકત્વ ભાવનાએ થાય. પ્રભુ મુજ પ
પાંચમી અત્યત્વ ભાવના પ્રાર્થના ( મનમાહન મેરે એ દેશી )
-
પ્રભુજી સમુદ્ધિ દ્યો મન મનમોહન મેરે,
આવે અન્ય વિચાર, મન. કુટુંબ તારાથી અન્ય છે. મન. માતા પિતા પરિવાર, મન. ॥૧॥
ધન સ`પત્તિ મ་જુષાદિ મન. હુ ગજ અશ્વરથ સાર. મન. ઘરહાટ વાડી પેઢી બંગલા, મન.
સુવર્ણાદિ સર્વ અન્યધાર, મન. ॥૨॥
અન્યકાજે પાપા કર્યાં ઘણા, મન. દુઃખ પામ્યા અન’તીવાર, મન. જીવા પીડયા ર્હિંસાદિ કરી, મન. પામ્યા ન દુઃખના પાર, મન. ॥૩॥
કાણીક સૂરિકાંતા ચૂલિની, મન. અન્યરસે થયા પાપકાર, મન. અન્ય તજી રમ આત્મામાં, મન. જ્ઞાનાદિ સ્વધન વિચાર, મન. ॥૪॥
મુકિત મરુદેવા ગૌતમજ્ઞાન લે. મન. અન્યત્વ ભાવના ધાર મન. ગૌતમ નીતિ ‘ગુણ' સૂરિ કહે. મન. ભાવના ભવનાશકાર. મન. ॥૫॥
ધ્વપ્ન
(૧૩૯)
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaacau
છઠ્ઠી અશુચિભાવના-પ્રાર્થના
(મનમંદિર આવ રે – એ દેશી), જિનદેવ મનમંદિર રે, આવીને સહાય કરે; અશુચિ ભાવના માહે રે, લાવી મુજ મનને ધરે. જિનદેવ દેહ અશુચિથી ભરીઓ રે, કયારે શુચિતા ન ધરે, સગે સુગંધી વસ્તુને રે, દુગધ કરતી કરે. જિનદેવ શા નર સ્ત્રી દેહ નવ બાર દ્વારે રે, નિત્ય અચિજ કરે; સ્નાનાદિ ય સહસથી રે, પવિત્રતા દેહ ન ધરે. જિનદેવ મલ્લી કુંવરી પુતળી ભર્યા રે, અન્નાદિની દુર્ગંધથી; પ્રતિબુદ્ધા છે નરપતિ રે, યુક્તિ કે સમતપથી. જિનદેવ //૪ દેડમેહુ મૂકી તપ સંયમે રે, દેને જેડી મુકિત લીઓ; ગૌતમ નીત “ગુણ” કહે રે, ચારિત્રે બહુને મેક્ષ દીઓ. જિનદેવ પા
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
&
સાતમી આશ્રવ ભાવના–પ્રાર્થના
( પ્રભુજી સુખકર સમકિત દીજે-એ દેરી) પ્રભુજી બુદ્ધિ દ્યો મુજ મન પિસે, આશ્રવ ભાવના સારા $ ઈન્દ્રિય કષાય અવત, ગદ મિથ્યાત્વ સહ વિચારે. પ્રભુજી /૧ 3 કરિ સ્પર્શ મત્સ્ય રસ ભ્રમર સુગંધે,
પતંગ રૂપે મૃગ ગીતથી રે; એક એક ઈન્દ્રિય વશતાએ દુઃખિત,
કે દુખીવશ પાંચે ઈન્દ્રિથી રે. પ્રભુજી રા" કોઈ માન માયા લેભ કષાયથી,
જીવ બહુ દુઃખીયા સંસારે હિંસાયે ત્રાસાદિ, અસત્યે વસુરાજાદિ,
" ચોરી કરી મડિતાદિ ચોરે છે. પ્રભુજી મા મિથુને પરિગ્રહે ત્રિભુવન દુઃખી,
તિમ મન વચ કાય વેગથી રે; આશ્રવ હેત એ સવ પ્રવૃત્તિ ત્યજ,
અનંત દુઃખી તું આશ્રવથી રે. પ્રભુજી જા મિથ્યાત્વ સહ એ આશ્રવ ભજનારા,
અનંત છ થયા દુઃખી રે, આ ગૌતમ નીતિ “ગુણ” કહે મિથ્યાત્વ સહ,
આશ્રવ તજી થાઓ સુખીયા છે. પ્રભુજી પા maaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaanan
(૧૪૦).
&
&
&
&
લhe
&
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
sonorarararanasranan tooraranarona
આઠમી સંવર ભાવના પ્રાર્થના
( ત્રીજે ભવે વરસ્થાનક તપ કરી એ દેશી ) પ્રભુ મુજ ચિત્તે આવીને આપ, સંવર ભાવના સાર ઈયિા ભાષા એષણા આદાને નિક્ષેપ.
પારિકાપન સમિતિ ધાર રે ભવિજીવ. આતમ સ્વરૂપ વિચારી, બહાર ન જાઓ અવિચારી રે,
ભવિજીવ શેભન મન વચ કાગ ધારી, બાવેશ પરિષહ ધારો - કોઈ ક્ષમાથી માન વિનયથી, માયા આજીવથી સંહારે રે,
ભાવિજીવ જરા લેભ નિસ્પૃહતા એ જતી તપ સંયમ,
સત્ય શૌચાકિચન્ય બ્રહ્મધારો એ દયતિધર્મ અષ્ટ પ્રવચનમાત સહ,
સતત જીવનમાં ઉતારે રે, ભવિજીવ ૩ હિંસા અસત્ય ચેરી મૈથુન પરિગ્રહ, તજીબાર ભાવના ભાવે ઈમ આશ્રવ ટાળી સંવર પામી, કમ નિજ રી મોક્ષે જારે.
ભવિજીવ ૪ વીર પ્રભુની પરે પરિષહ જીતે, સંવરને વિકસાવે ગૌતમ નીતિ ગુણસાગર સૂરિ' કહે,
સંવરે હૈ મુક્તિ હારે, ભવિજીવ પાપા
નવમી નિજર ભાવના પ્રાર્થના
( ગિઆ રે ગુણતુમ તણ–એ દેશી ) પ્રભુજી મુજ સુબુદ્ધિ દીઓ, કર્મ નિજના ભાવ આવે છે. * નિજ ભેદ બાર જે કહ્યા, તે તપને કરે ભારે, પ્રભુજી ૧૫ તપભેર નિજાભેદ છે, તે કારણે કાર્યા રે, તપથી સવકમ ક્ષય થાયે, તપ કરે કમેન્ટ કરી કોપરે, પ્રભુજી મેરા અણુસર ઉદરિવૃત્તિ સંક્ષેપ, રસ ત્યાગ કાયકલે શાલીનતારે, પ્રાયશ્ચિત વિનય વૈયાવચ્ચ, સ્વાધ્યાય યાન ઉત્સતારે,
1 પ્રભુજી કા છ છ બ્રાહ્માસ્થંતર તપ ભેદએ, એથી કમ નિજર થાય. દૃઢ પ્રહારી મહા હત્યારે, તે તપ કરી બેસે જાય રે, પ્રભુજી જા સુખી થાવું હોય તે તપ કરે, તપવિણ દુઃખ ન જાય રે, ગૌતમ નીતિ ગુણસૂરિ કહે, તપથી શાશ્વત સુખ થાય છે,
પ્રભુજી પા Servaasigurasaaaaaaaaaaa
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
saamaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
દશમી ધર્મ ભાવના – પ્રાર્થના
| (ભરતને પાટે ભૂપતિ રે – એ દેશી) 3 પ્રભુ વીતરાગ સર્વજ્ઞ થઈ રે, ધર્મ કહે સુખકાર ભવિજન, છે તેથી જિન ધર્મ સર્વ શ્રેષ્ઠ છે રે, પૃથ્વી સૂર્ય ચંદ્રાદિ આધાર ભવિ જન જિમ જિમ જિન ધર્મ સેવીએ રે, તિમ તિમ વૃદ્ધિ થાય ભવિજન ૧ાા છે.
સમ્યગદાન શીલતપ ભાવના રે, જિનધમ ચાર પ્રકાર ભવિજન 2 અભયસુપાત્ર ધર્મોપગ્રહિ રે, દાન ઘો જગ જયકાર ભવિજન રા.
સવ વિરતિ દેશ વિરતિ લઈ રે, કરે શીલસેવના સાર, ભવિજન બાહ્યાભ્યતર બાર ભેદથી રે, તપ કરી કરે ભવપાર ભવિજન સ્વપદ્ધારક ધમ ભાવના રે, ભાવ સતત શિવકાર ભવિજન શાલિભદ્રાદિ દોને શીલથી રે, રડ્યૂલભદ્ર અંબૂકુમાર ભવિજન ૪. તપથી ધન્નો ભાવે ભરતજી રે, કર્યો ધમે આત્મ ઉદ્ધાર ભવિજન ગૌતમ નીતિ ગુણ સૂરિ કહે રે, સદા ધર્મભાવના ધાર ભવિજન પા
અગીયારમી લકસ્વરૂપ ભાવના-પ્રાર્થના
ન (ગિરિવર દર્શન વિરલા પાલે – એ દેશી) પ્રભુજી લેક સ્વરૂપ ભાવ ભાવું તારક આપશ્રીના પ્રભાવે પ્રભુજી કેડે બે હાથ રાખી પગ પહોળા કરી,
ઉભેલા પુરૂષ જે લેક દેખાવે પ્રભુજી II અલોક સાધિક સાત રજુ છે,
ઉર્વક સાતરાજ અલ્પઉણે છે, પ્રભુજી મધ્યલેક એક રજુ છે પહેળે,
વચ્ચે એક લાખ જન જબૂદ્વીપ પ્રભુજી રા તેને ફરતા બે ગુણ સાગર દ્વીપ,
આ અંત્ય અધ રાજ સ્વયંભૂરમણ સાગર છે નિચે સાતે નારકે ઉપર દેવલે કે,
વચ્ચે ભરતૈરવત વિદેહાદિ માને છે, પ્રભુજી II ધમ ધમકાશ પુદગલ જીવાસ્તિકાય, .
કાળષર્ દ્રવ્યભૂત ચૌદરાજ લેક છે પ્રભુજી પૃથ્વી અપ તેલ વાઉ વણસઈ વિકલેન્દ્રિય,
- તિર્યંચ નારક નરસુર પણે દુઃખી છે પ્રભુજી II ચોદરાજ લેકમાં અનંતભવ ભટકી,
અનંતાનંત દુઃખ પરંપરા સહી છે ગૌતમ નીતિ “ગુણુ કહે દુઃખ ટાળે,
શાશ્વત સુખ દ્યો એ આશા રહી છે. પ્રભુજી પા !
nanas
nas
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
maaaanaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
બારમી બેધિ દુર્લભ ભાવના-પ્રાર્થના
(ધન ધન નેમિનાથ ભગવાન–એ દેશી) પ્રભુજી ઈચ્છિત દેજે આજ, દુલભ બેધિ હદ ધરીને, શીધ્ર પામું હું મુકિતરાજ, હદયે સમ્યગ ભાવ ભરીને; જગમાં દશ દૃષ્ટાંતે દુલભ, કહ્યો મનુષ્ય અવતાર, આય દેશ પણ મળ દુર્લભ, દુલહ સુકુલ દરબાર. પ્રભુજી ના અનાર્ય દેશોમાં માનવભવજે, મળે તે પાપકાર; કસાઈ માછીમારાદિ કુલોમાં, મળે તો દુઃખ અપાર. પ્રભુજી પારા સુકુળ મળે તોયે જૈન દેવ, ગુરુ ધમ દુલભ બહુધાર; દુલભ જિનવાણી શ્રવણેચ્છા, દુલભ ધમ વિચાર. પ્રભુજી ૩ વિક્ત કરે કુસંગ વિકથાદિ, અનાદિ મેહ સંસ્કાર સદભાગ્યે મળ્યું બોધિરત્ન તે, મેળવ મેક્ષ આધાર. પ્રભુજી ઠા પ્રમાદે ખાઈશ બાધિ રત્ન તે, દુખિત ભમશે અપાર; ગૌતમ નીતિ ગુણ કહે બધિએ, સાધી લે શિવ સુખસાર. પ્રભુજી પા.
yaaaaaaaaaaaaaaaaaasaeraaabbiaaaaaaaaaaaaaaaaaaacy
maaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
*
તેરમી મૈત્રી ભાવના-પ્રાર્થના
(મનડું મિનિ બાજે એ દેશી) મૈત્રી ભાવના ભાવું છે, પ્રભુજી મૈત્રી ભાવના ભાવું; સર્વ જીવોને મિત્ર માનું છું, કેઈને ન વરી થાવું.
હે પ્રભુજી 11. સંસારે ભમતાં સર્વે સ્વજને, સર્વે શત્રુઓ પણ થાય, શત્રુ સંબંધથી કેઈન સુખીયા, મૈત્રીથી સર્વસુખ પાવે
હે પ્રભુજી મેરા સવે જી થયા માત પિતાશ્રી, બંધુ પુત્ર પૌત્રાદિ ગતિ સર્વે જીવો નહીં પામે, કેઈ ન પામે દુઃખાદિ
હે પ્રભુજી પર દુઃખકર હિંસા અસત્ય ચોરી મથુન, પરિગ્રહાદિ કેઈ ન કરે મિથ્યાત્વ ટાળી સર્વે સમકિત પામે, જિનશાસન રસ ધારે
હે પ્રભુજી જા સવ વિરત લઈ સમ્યગ આરાધી,
સવી શાશ્વત સુખ પામે ગૌતમનીતિ ગુણસાગર સૂરિ કહે,
ધર્મથી મેક્ષ વિસામો હે પ્રભુજી પા
૧/૧
(૧૩)
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
ચદમી પ્રમોદ ભાવના-પ્રાર્થના (શનિ જિન એક મુજ વિનતિ–એ દેશી)
અથવા (વીર જિન એક મુજ વિનતિ સાંભળે) દેવ મુજ પ્રમદ ભાવના દીયે, ગુણવતેના ગુણ ગાઉં રે અરિહંત, સિદ્ધ, અનંત ગુણ, ગુણથણીએ પ્રભુ ધ્યાઉં રે, દેવમુજ ૧ll આચાર્ય ઉપાધ્યાય સાધુ ગુણ, ગાઉં ધ્યાઉં આનંદ પાઉં રે, અવધિ મનપર્યવ કેવલ રાનીઓના ગુણ ગાઉં રે, દેવમુજ રા જૈનાગમ પઠન પાઠનપરા, ઉગ્રતાકાર સ્તની દયાઉં રે, જિનાજ્ઞા ઉપદેશીને તારતા, શાસન વિસ્તારકા ગાઉં રે, દેવમુજ રૂા. જિનમંદિર ઉપાશ્રયાદિ કારકા, તીથે સંઘ લઈ જતા થાઉં રે ધમ દાનશીલ તપ ભાવના, રૂપ કરતા શ્રાવકો ગાઉં રે, દેવમુજ દુઃખહરા સુખકર તિમ સુખી, ગુણી અનુદી હર્ષ પાઉં રે, ગૌતમ નીતિ ગુણ સૂરિ કહે, ગુણ ગુણ ગાઈ શિવ જાઉં રે દેવમુજ પા
પંદરમી કરુણું ભાવના-પ્રાર્થના
(અજિત જિર્ણદશું પ્રીતડી–એદેશી) પ્રભુજી તુમ ચરણે રહી, કરૂણા ભાવના હો, ભાવું ચિત્ત લગાય કે જી અનેક રીતે દુઃખીયા છે તેમના દુઃખને હું જોઈ કણ થાય કે
પ્રભુજી ૧ ખાનપાન, વસ્ત્રભાજન શય્યાદિ, સ્ત્રી પુત્રાદિની હે જોઈ કરૂણાઆવે કે, ઘરક્ષેત્ર વાડપેઢી હટ્ટાદિ ચિંતાથી પડે છે, દેખી કરૂણ આવે કે
પ્રભુછ ||રા ધન સમૃદ્ધિ વૃદ્ધિ લોભથી, સંતેષવિણ કરતા પાપ અપાર કે હિંસા અસત્ય ચોરી માયાદિ, પાપભયવિણ હો, કરે બહુ દુઃખકારક કે
પભુજી ૩ R આતશદ્ર ધ્યાને કાર્યો કરે, ફળ ન ચિંતવે છે ન કરે આત્મ વિચાર કે જી ધર્મ પામે તેવા યત્ન કરે, દુઃખ ટાળે છે, કરે પાપ તજનાર કે
પ્રભુજી ઠા ચક્રી બ્રહમદત્તાદિ ધમહીન જે, કરૂણાગ્ય તે પણ હે, જાય નરક
' મેઝાર કે ગૌતમ નીતિ “ગુણસૂરિ' કહે, ધમે દુઃખ નાશ હો થાઓ ધર્મ
કરનાર કે પ્રભુજી પાપા.
saaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaasininiai
@@
@
@
@
(૧૪૪).
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
@
@
@
2
2
'
સેળમી માધ્યચ્ય ભાવના-પ્રાર્થના
અંતરજામી ગુણ અસર–એ દેશી ).
'
તે
પ્રભુજી મારી વિનતિ સ્વીકારે, મુજ સર્વ દુઃખ નિવારે અનંત ભવભમી અનંત દુઃખે રડી, લીધે છે શરણ તમારે જિનદેવ વિનતિ કરૂં છું આજ મુજ માધ્યäભાવ આપો આપ આપ ને જિનરાજ, મુજ શાશ્વત સુખ આપે છે
નિત્ય હિંસા કરે અસત્ય બોલે, ચોરી પણ નિત્ય કરતા સમજાવ્યા સમજે નહી ત્યારે, સંત માધ્યષ્ય ભાવ ધરતા,
જિનદેવ રા
વેશ્યાને સેવે પર ભાર્યાદિ સેવે, કયાં કયાં માર પણ ખાવે સમજાવ્યા સમજે નહી ત્યારે, સંત માધ્યચ્ય ભાવલાવે,
જિનદેવ પવા
voorraairicidianamenorriaanonoraronnonmoornaaaaaaaaaaaaaarrios
દારૂ પીએ, માંસ ખાય, જુગાર રમે, હિંસા ઉદ્યોગાદિ સ્થાપે, સમજાવ્યા સમજે નહી તે સંત, માધ્યસ્થ ભાવે મન આપે
જિનદેવ
જા
સુદેવ ગુરૂ ધમ નિદે જમાલી જિમ, ઉસૂત્ર બોલે બધ ન લીએ ગૌતમ નીતિ “ગુણ” કહે ન કરે કેપ,
સમતા ધમ મુકિત દીએ, જિનદેવ પી
કળશ
ભીનમાલના શેઠ ઘમડીરામ કેવલચંદજી ગેવાણીએ, મુંબઈ તિરુપતિ એપાટે, બે હજાર અડત્રીશે માસુંએ કરાવ્યું ત્યાં શ્રાવણ શુદિ બીજે સેળ ભાવના પૂરી કરી. કર્તા અચલગચ્છપતિ આર્ય કલ્યાણ
ગૌતમ નીતિ “ગુણબ્ધિસૂરિ ના
(૧૪૫)
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
અષ્ટ પ્રવચન માતા - સ્વાધ્યાય રચનાકરઃ શીઘ્રકવિ અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આ. ભ.
શ્રી ગુણસાગર સૂરીશ્વરજી મ. સા. અ૭૭૭૭૫ : ૭૭
(દુહા) પ્રણમી શ્રી જિનદેવને, પ્રવચન માતને ધાર માતાની જેમ રક્ષા કરી, પહોંચાડે શિવ સાર ના સમિતીરિયા ભાષણ, આદાન નિક્ષેપ થાય પારિઠાપના પાંચ સમિતિ ત્રણ, ગુપ્તિ મન વચકાય રા એ આઠ પ્રવચન માતામય, મુનિ જીવન જો થાય, ગૌતમ નીતિ ગુણ કહે તે, મેક્ષે શીધ્ર જવાય. lia
પહેલી ઈરિયા સમિતિ સ્વાધ્યાય. |
( સ્વામી સીમંધર વિનતિ–એ દેશી ) com comcomcom.cancam meam ધન ધન શાસને મુનિવર, ઈરિયા સમિતિ સંભાળે રે નિશ્ચયે કાય ગુપ્તિ ધરે, દયાને કાઉસગે ઐય પાળે રે
ધન ધન III અપવાદે ઈરિયા સમિતિ ધરે, ચપળતા કરે ન મુનિ રાય રે જિન દશન વિહાર તિમ ગૌચરી, ડિલ માટે મુનિ જાય રે....
ધનધન પર ફરે નહી એ ચાર હેતુ વિણ, શકિત છતે સ્થિરવાસ ન થાય રે સાડા ત્રણ હાથ દ્રષ્ટિ પજના, કરતા વિચરે મુનિરાય રે
ધન ધન Hall જીવરક્ષાને કરતા સદા, સંવરચરણે લીન થાય રે પ્રમાદ રાગદ્વેષ મેહ ટાળતા, આત્મરણે સ્થિર થાય રે
ધન ધન કા ગ્રામાનુગ્રામે મુનિ વિચરતાં, ઉપદેશે ઉપકાર કરાય રે ગૌતમ નીતિ “ગુણસૂરિ' કહે, ઈરિયા સમિતિએ શિવ થાય રે
ધન ધન પા.
maan
કાળાતળાજાના
(૧૪૬)
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
બીજી ભાષા સમિતિ
( ધન ધન શાસન મડન મુનિવર—એ દેશી )
૭
ધન ધન શાસન મડન મુનિવરા
ભાષા સમિતિ મુનિવર વચરે, ગુપ્તિ ઉત્સગે છે જાણુ, સમિતિ અપવાદે આચરણીયા, એમ કહે શ્રી જિન ભાણું, ધનધન ॥૧॥ સમાપ ભાષા મુનિ મેલે નહીં, ધર્માંપદેશ દેનાર, ઘર ક્ષેત્ર વાડી સંસારી કાર્યાની, શ્લાઘા ન કરે લગાર. ધનધન ર જીવા હિંસાદિ કાય કરતા થાએ, એવુ નહીં ખેલનાર, ધિ પામે ધમ પણ કરતા થાયે, એવા આધ દેનાર. ધનધન ॥૩॥ શાસ્ત્ર વાંચે ભણે શાસ્ત્ર સ્વાધ્યાય કરે, અણ્ડિત સિદ્ધ ગુણગાય, ગુરુ આચાય ઉવજ્ઝાય મુનિ ગુણ ગાવે,
તીથ ગુણ ગાતા થાય. ધનધન III એમ મુનિવરા ભાષા સમિતિ પાળે, લીન થાય આત્મ ગુણુમાંય, ગૌતમ નીતિ ‘ ગુણ સૂરિ’કહે શિવ દ્વીચે,
ભાષા સમિતિ જગમાંય ધનધન.
પળળળળ
--
ત્રીજી એષણા સમિતિ
(ઋષભ જિનેશ્વર પ્રીતમ માહા-એ દેશી)
૭
ધનધન શાસન મંડન મુનિવરા હૈ, રમતા આત્મ વિચાર; એષણા સમિતિ ત્રીજી મન ધરી રે, નહીં પુદ્દગલે રમનાર. ધનધન ॥૧॥ અનંત ભવ ભ્રમણેા નરકાદિનારે, દુઃખાને કરતા વિચાર; અણુહારી પદ લેવા મન કરે રે, આહાર ન ઇચ્છે લગાર. ધનધન ॥૨॥ તજ પરભાવ રમણતા દુઃખ કરી રે, ઉત્સગે ચિતવનાર; અપવાદ છ કારણે દેહને રે, આપે નિર્દોષ આહાર. ધનધન ॥૩॥ દોષ સડતાલીશ ટાળે આહારનારે, ભ્રમરની જેમ લેનાર આહાર કે સ્ર રૂપર ંગે રમે નહીં રે,
રહે બ્રહ્મચારી અવિકાર, ધનધન ॥૪
માસા માસ તપ કરે વિગઈ તજેરે, શાસ્ત્રાધ્યયનાદિ કરનાર; મુનિવાંદી ગૌતમ નીતિગુણ કહે રે,
96612600
એષણા સમિતિ શિવકાર. ધનધન |
(૧૪૭)
૭૭
ava
જ
ハルの
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચેાથી આદાન નિક્ષેપ સમિતિ
T
(પથડા નિહાલુ` રે ખીજા જિનતણા રે–એ દેશી) ધન ધન શાસન મંડન મુનિવરા, ચાથી સમિતિ પાળનાર પરિગ્રહ દુઃખકર મુનિ રાખે નહીં, આત્મ સ્વરૂપે રમનાર. ધનધન ॥૧॥ સંવેગી સંવરતા વિકસાવી, નિરા કરતા જાય. દુ:ખદાયી પરભાવને છેાડીને, ગજસપરે શિવ જાય
ધનધન ારા
અપવાદે અલ્પ ઉપધિ સેવતા, નગ્નતા ચાલપટ્ટ જાય. જીવરક્ષાથે આઘા મુહપત્તિ, નધાદિ હેતુ ક્રૂડ હોય. ધનધન ॥૩॥
શીતાદિ હેતુ કંબલ વસ્ત્રાદિ, મૂર્છા ન રાખે જરાય વસ્ત્ર પાત્રાદિ બે વાર પડિલેહે, ખતે જીવરક્ષાકરાય. ધનધન ॥૪॥
વસ્તુ લે મુક પાંજી પ્રર્માજી કરે, બારી બારણાદિ પાંજાય, કહે ગૌતમનીતિ ‘ગુણુ’ આદાન નિક્ષેપ, સમિતિએ પણ મેક્ષ થાય.
ધનધન ||]
2000
પાંચમી પારિઠાપનિકા સમિતિ
(અભિનંદન જિન દરિસણ તરસીએએ દેશી ) ધનધન શાસનમંડન મુનિવરા રે, જીવરક્ષે ચિત્તલાય પારિહાનિકા સમિતિ ધારતા રે, દેહુના રાગ છેડાય, ઉત્સગે જિન પી મુનિવરા રે, અલ્પ મલેત્સગ હાય વૈરાગી તપ કરે મુનિરાજીઆ રે, પરાવણ ક્રિયા કમ હાય ।૨।। અપવાદે પણ સ્થવિર મુનિએથી રે, પ્રાણી રક્ષણે મન દેવાય મલ પ્રસ્રવણ ખેલ શ્લેષ્માદિ પરાવણા રે, નિજીવ ભૂમિએ કરાય
ધનધન ગાથા
-11911
ખપથી વધુ આહારાદિ લાવે નહીં રે, રાગાદિ કારણે પરઠાય પ્રાયશ્ચિત્ત લીએ પરઠવણ ક્રિયાતણેા રે, મન પશ્ચાત્તાપ કરાય
ધનધન ॥૪॥
હિંસાદિ પાપ પરઠવણે થાય નહી રે, મુનિથી એમ વર્તાય ગૌતમ નીતિ ‘ગુણ’કહે હિંસા કષાયના રે,
ત્યાગથી મુક્તિ લેવાય ધનધન ॥ aaaaad
(૧૪૮ )
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaa
છઠ્ઠી ઢાળ – પ્રથમ મન ગુપ્તિ (સંભવ દેવ તે ધુર સે સવે રે–એ દેશી) ૧% ૧૦૧૦ના ધનધન શાસન મંડન મુનિવર રે, મનને વશ કરનાર મન મેડ રાજાને પ્રધાન છે રે, આતંદ્ર દયાન કાર. ધનધન ૧ કોધ માન માયા લેભ મનમાં વસે છે, જે છે દુગતિ દેનાર હિંસા જૂઠ ચોરી મિથુન પરિગ્રડા રે, મન વસે દુઃખ દાતાર,
ધનધન શા મનને જે વશ નહી કરાય તે રે, સાતમી નરકે પણ લઈ જાય, મુનિવરોથી સાધાયેલ મન થકી રે, કેવલ મુકિત પણ લેવાય.
* ધનધન III દષ્ટાંત પ્રસન્નચંદ્ર રાજર્ષિને રે, વિચારે મનગુપ્તિ થાય, મનને આશ્રવધર જે કરાય છે, તે દુઃખ મુકિત કરી ન શકાય.
ધનધન. ૪ આશ્રવ રોકી સંવર નિજરામાં રે, મન ધરી આત્મલીન થવાય, ગૌતમ નીતિ “ગુણ” કહે મોક્ષમાં રે, એવા સાધકથી જવાય.
ધન ધન પા. ૧૧૦૦૦૦૦૦૦
સાતમી ઢાળ – બીજી વચન ગુપ્તિ
(સુવિધિ જિનેશ્વર પાય નમીને – એ દેશી) ccnscsancawcowemumam
ધનધન શાસન મંડન મુનિવરા, વચન ગુપ્તિ સ્વયંધારે રે, વચનાશ્રવને ટાળવા મુનિવરે, શાસ્ત્ર સ્વાધ્યાય વધારે રે.
ધનધન. ૧ અનુક્રમે વચન ગુપ્તિ કરી લઈને, વચનના પાપ નિવારે રે, ભાષા પુદ્ગલ વગણ લેવા મુકવાનું, કાય ને વચન ગુપ્તિ કરે રે.
ધનધન. રા. વચનો અસંખ્ય અનંત જીવોનો, ઘોર સંહાર કરાવે રે, બહુ ઝગડા ભયંકર યુદ્ધો પણ, વચનથી જ્યાં ત્યાં થાવે રે.
- ધન ધન કા વચને વૈર કરાવે બહુ પડે, અનેક અનેક અનર્થો કરાવે રે, મૌન વિણ આત્મ રમણતા ન થાવે, કમ નિર્જરા પણ નાવે.
ધનધન. ૪in સર્વે તીથકર છસ્થકાળે મૌન, સાધના કરી જ્ઞાન પાવે રે, ગૌતમ નીનિ “ગુણી કહે મહામુનિવરે, વચન ગુપ્તિએ શિવજાવે રે.
anananananas
mercrerciences renourararan
ધનધન પા.
(૧૪)
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
baadadidadao.071oddiadwidowice
(આઠમી ઢાળ - ત્રીજી કાપ ગુપ્તિ (અરણિક મુનિવર ચાલ્યા ગોચરી–એ દેશી)
ધનધન શાસન મંડન મુનિવર, કાય ગુક્તિ ધરે જે હજી તપ્ત લેખંડ ગેળા જેવા દેડ છે, ફરે ત્યાં જીવ સંડાજી ધનધન 1 દેહ ફરે ફરકે ત્યાં લગી બંધ છે. કહ્યું ભગવતી સૂત્રમાંયજી તેથી ચપળતા કરે નહી એવી, જેથી ભવ ભટકાય. ધનધન પર દેહ હલચલથી જીવ હિંસા ઘણી, હિંસાથી કર્મ બંધાયજી નરકાદિમાં જાય છે તેથી,
અસહ્ય દુઃખોથી ત્યાં પીડાય છે. ધનધન ફા ક્ષમા મૃદતા સરલતા નિર્લોભતા, ધારી બ્રહ્મધર મુનિરાયજ; ગથી આનોથી કાર્યોત્સગથી,
દયાનથી બહુ સ્થિર થાય. ધનધન ! જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર ગુણે આત્માના, એમાં સ્થિર થઈ રમાય; ગૌતમ નીતિ ગુણુ કહે કાય ગુપ્તિથી,
બભવિ મે જાય છે. ઘનધન પણ
મક્ષ સાધક જૈન મુનિવર || વાસુપૂજ્ય જિન ત્રિભુવન સ્વામી–એ દેશી ! ૭૭.૭૭૭૭ ધનધન શાસન મંડન મુનિવર, મહાવ્રતને શુદ્ધ પાળે રે. પાંચ સમિતિ ત્રણ ગુપ્તિ આરાધે,
આત્મ ગુણેને અજવાળે રે. ધનધન ૧ સ્ત્રીઓના રૂપ અપાંગ ન જેવે, ઘરે કે માર્ગે વાત ન કરે રે. દેહ વદિ પરમૂછન રાખે, દેહ રૂપ રંગ ન વધારે છે. ધનધન પારા નરમે પાંચેઈન્દ્રિઓના વિષયમાં, વિગઈઓને ત્યાગ કરતા એક શાસ્રાધ્યયન સ્વાધ્યાય સતત કરે,
ઉપવાસ આબીલાદિ કરતારે, ધન ધન પાયો કાધ માન માયા લાભ નિદા, ન કર ગુણ ગુણ ગાવે રે, શાસ ગુરુની આજ્ઞાન ઓળંગે, શાસન ઉન્નતિ કરાવે રે. ધનધન ૪ આપ વખાણ ન કરે ન કરાવે, મુનિ વિયાવચ્ચ કરે ભાવે રે ગૌતમ નીતિ “ગુણુ કહે સંપીને રહે,
આત્મામાં રમી મેક્ષે જાવે રે. ધનધન પા
(૧૫)
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
છ
ફળશ
અચલગચ્છીય શ્રેષ્ઠિ ઘડીરામ, કેવલચંદજી ગાવાણીએ; મુંબઇ તિરુપતિ એપાટે એ હજાર આડત્રીસે ચામાસુ એ કરાવ્યું ત્યાં શ્રાવણ શુદિ આઠમે અષ્ટ પ્રવચન માતા પૂરી કરી. કર્તા અચલગચ્છાધિપતિ માય કલ્યાણ ગૌતમ નીતિ–
ગુણાધિસૂરિ ॥૧॥
ર
www
સમકિત સડસઠીનું ચાઢાળિયુ
| રચિયતાઃ અચલગચ્છ દિવાકર, શીઘ્રકવિ, અચલગચ્છાધિપતિ પ. પૂ. આચાય ભગવંત શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા. ]
૭
દુહા જિન જિનવાણીને નમી, સકિત સડસઠ ભેદ કહું સુણા સમક્તિપ્રદ ગુરૂ, ઉપકાર માનેા અખેદ. કેડિટ ક્રેડિટ ભવમાં કરા, ભિવ જો સકલ ઉપાય સમકિતપ્રદ ગુરૂને નહીં, ઉપકાર વાળી શકાય. વિષ્ણુ સમક્તિ દાન શીલ તપ, આદિ ક્રિયા ન દે મુકિત નાશે દન માહ તા, સમકિત મળે જિન ઉકિત. સહૃા ચાર લિંગત્રણ, વિનય ભેદ દશ સાર ત્રણ શુદ્ધિ પાંચ ષષ્ણેા, પ્રભાવક આઠ પ્રકાર. પાંચ ભૂષણ પાંચ લક્ષણા, ષટ્ જયણા છ આગાર ષટ ભાવના ષટ્ સ્થાન એ, સડસઠ એધિ પ્રકાર,
119.11
||
(૧૫૧)
11311
aaaaa
||૪||
卐
ઢાળ ૧ લી,
“નધન શાસન મુંડન મુનિવરા ” એ દેશી
||
જિન કહ્યા નવ તત્ત્વ જાણે શ્રદ્ધાએ, કરે તસ અથ વિચાર
114411
શ્રદ્ધાએ નવતત્ત્વ પરમાથ' જાણવા, પહેલી સદ્ગુણા સાર. ધનધન સમકિત પામેલ ભિવ જીવા ॥૧॥
શુદ્ધ માગ બતાવે મુક્તિના, સવૅગ રંગે રમનાર એવા શાસ્ત્રજ્ઞ મુનિવર સેવીએ, બીજી સહા ધાર. ધનધન ॥૨॥
havare
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
છળ
યથાછંદ નિકૂવ કુશીલ પાસસ્થાદિ, વેશ વિડખનાકાર દૂર તો એવા સમિતિ વમનારા, ત્રીજી સદ્ગુણા સાર. ધનધન ॥૩॥ સંગ જ તજીએ પરદેશ નીઓના, ચેાથી સદ્ગુણા ધાર વાદ્ધિમાં ગંગા જલ લુણપણ પામે, તિણે હીણ સંગ ત્યાજય સાર.
ધનધન [૪]]
ત્રણ લિંગમાં પહેલું લિંગ છે, શિવપ્રદ ચૈત અભિલાષ એથી શાસ્ત્ર શ્રવણમાં સાકરથી, અધિક જ આવે મીઠાશ
ધનયન
અટવી ઉતરેલ ભૂખ પીડિત દ્વિજને, ઘેબરે જેવા હપ થાય તેથી અધિક હર્ષ ધમ કરણે આવે, બીજી લિંગ દિલ પાય
ધનધના
પ્રમાદ તજી સેવા ગુરુદેવાની, કરે વિદ્યા સાધક જેમ ત્રીજા લિંગને પામી સમકિતી, શાશ્વત સુખ મળે એમ ધનધન ભાવથી વિનય કરાય અરિRsતાના, સિધ્ધાના વિનય કરાય, વિનય કરાય જિનમૂર્તિ મ ંદિરના, જિન શાસ્ત્રના વિનય કરાય,
ધન ધન
જૈનાચાને જૈન ઉવજઝાયાના, જૈન સાધુઓનેા કરાય, પ્રવચન જૈન ચતુવિ ધસ ઘના, ક્ષમાદિ ધમ ના કરાય, ધનધન ક વિનય કરાય તિમ સમતિ દર્શનના, એ દેશના વિનય કરાય, બાહ્ય ભક્તિ આંતર પ્રેમ બહુમાને, ગુણ સ્તવનાથી કરાય,
નધન ॥૧૦॥
અવગુણુાચ્છાદન આશાતના વારીને, પાંચ ભેદે શના કરાય, ગૌતમનીતિગુણુ કહે ધ મૂળએ, વિનયથી મેક્ષે જવાય,
ધનધન ॥૧૧॥
தி
ઢાળ શ્રીજી—ભરતને પાર્ટ ભૂપતિ રૂં—એ દેશ
સમક્તિની ત્રણ શુધ્ધિએ રે, મન વચ કાય પ્રકાર સલૂણા જૈન સુદેવ ગુરૂ ધમ વિણ રે, અસત્ય એ મન શુધ્ધિ ધાર સલૂણા ધન્ય ધન્ય સમકિતી જીવને રે, મિથ્યાત્વને તજનાર, સલૂણા ॥૧॥ જિન ભતિએ જે ન પામીએ રે, તે બીજાથી ન પમાય, સલૂણા પરમ કિતએ એવુ બાલીએ રે, વાણી શુદ્ધિ કહે જિનરાય સલૂણા
ધન્ય ધન્ય ॥3॥
૧૧નો (૧૫૨)
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
raamcarwracaaaaawaciasuca
છે ન નમે જિન વિના અન્ય દેવને રે, છેદન ભેદન થાય તેય, સણા 3 એ કાયા શુદ્ધિ ત્રીજી કહી રે, એથી ભવિછવ મુકિત હાય સલુણા
ધન્ય ધન્ય 3 છે પાંચ ફૂષણ સમકિત તણું રે, પહેલું દૂષણ શંકા ધાર સલૂણું શંકા વીતરાગ સર્વજ્ઞના રે. વચને ન કરવી લગાર, સલુણ
ધન્ય ધન્ય ૪ બીજું દૂષણ કાંક્ષા પરિહરે રે, કરા કુમત અભિલાષ, સલુણ ઈષ્ટપ્રદ કલપ વૃક્ષ પામીને રે, કેમ કરે બાવળ આશા સલુણ
ધન્ય ધન્ય પા વિતિગિછા ત્રીજું દૂષણ તજે રે, ધમફળ સંશયકાર, સલૂણું, પરપાખંડી પ્રશંસા દૂષણ તજે રે. પરમત પુષ્ટિકાર, સલૂણ,
તજે પરિચય પરિપાખંડીને રે, એ પણ ધમભ્રષ્ટકાર, સલુણ, 3 પાંચ દુષણ તજે બેધિને રે, મલીન કે ભ્રષ્ટ કરનાર, સલૂણા.
ધન્ય છે ધન ધન શાસને મુનિવર રે, કરતા જગ ઉપકાર, સલૂણા, શાસને આઠ પ્રભાવક કહ્યા રે, પ્રથમ મહાપ્રાવની ધાર સલૂણુ. વિદ્યમાન શાસ્ત્રોના અર્થને રે,
પાર પામેલ ગુણગાર, સલુણ ધનધન ૫૮ પ્રખર ધર્મ વ્યાખ્યાતા બીજે રે, જિમ મુનિ નદિષણ ધાર, સલુણ ઉપદેશથી વૈગિત કરે રે, નિત્ય દશ ચારિત્રી કરનાર સલૂણ
ધનધન Hલા મલવારી જિમ તકને ભણું રે, વાદી ત્રીજે વાદકાર, સલૂણું રાજસભામાં જીતી વાદીને રે, જિન શાસન જયકાર, સણું
ધનધન ૧ી. અન્ય દશનીને પરાજિત કરે રે, જિમ ભદ્રબાહુસ્વામી ધાર, સલુણા નિમિત્તી એથે પ્રભાવક કહ્યો રે, શાસને યશ દાતાર, સલૂણ
ધનધન ૧૧ છે જિનાજ્ઞા પ્રમાણે મહા તપ કરે રે, શાસન દીપાવે ક્ષમાકાર, સલણ તપસ્વી પ્રભાવક પાંચમો રે, સંવર નિજર કરનાર સણા
ધનવાન ૧રા
maanananananananananananabarang
(૧૫૩)
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
વિદ્યા મંત્રોથી શાસન જય કરે રે,
છો વાસ્વામી જિમ એહ, સલૂણું શાસન દીપાવે અંજન લેગ સિદ્ધ રે,
કાલિક પરે સપ્તમ તેહ, સલૂણ. ધનધન. ૧૩. અષ્ટમ કવિવર સુકાવ્યોથી રે, નૃપ બધે સિદ્ધસેન જેમ સલૂણા જ્યારે એવા ન પ્રભાવકે રે, ત્યારે શાસન દીપે કરે તેમ, સલુણા
ધનધન ||૧૪માં છે. મોટા સંઘે લઈ યાત્રા કરે છે, પ્રતિષ્ઠાદિ મહોત્સવ કાર સલૂણ ગૌતમ નીતિ “ગુણું કહે પ્રભાવકે રે, થાય બહ ભવિ તારણહાર.
સલૂણ ધનધન II૧પ
ક્ષણ
ઢાળ ત્રીજી – ગિરૂઆ રે ગુણ તુમ તણા – એ દેશી concom.caucamomom conscm ભૂષણ પાંચ સમક્તિ તણા, સમક્તિને શોભાવે રે, પહેલું ધમક્રિયામાં નિપુણપ, તપવંદનાદિ કરે ભાવે રે...ભૂષણ //૧ બીજુ તારક તીર્થ સેવના, તારે તે તીથ કહેવાય રે, ત્રીજું ગુરૂદેવની સેવા કરે, અતિશય ભાવ લગાય રે...ભૂષણ પારા ચોથું ધમદદતા દેવાદિથી, ચલાવ્યો ન કદી ચાલનાર રે, પાંચમું ધમપ્રશંસા બહુજન કરે, તેવી પ્રભાવના કરનાર છે. ભૂપણ 13 લક્ષણ પાંચ સમકિત તણા, પહેલું શમ લક્ષણ સાર રે, કેપ ન અપરાધી પર કરે, દંડ દેવા ન કરે વિચાર રે....ભૂષણ જા સંવેગ બીજું સુરનર સુખને, દુઃખ માને છે મોક્ષ સુખને રે, નિવેદ ત્રીજુ એ ભવ તજવા, માની નરક જેવું ભવને રે....ભૂષણ પાર
અનુકંપા ચોથું યા દુઃખીયાની, દ્રવ્ય ધમ હીનની ભાવે રે છું પાંચમું આસ્તિકતા સાચા જ છે, જિનવચને એવું ધ્યાવે રે...ભૂષણ / ૬.
ષટુ યતના સમકિત તણી, પરમી ઋષિદેવાદિને રે છે પર તીથી ગૃહીત જિનચૈત્યને પણ, '.
કરવા ન વંદન નમનાદિને રે... યતના. . ૭ || હસ્ત જોડવા તે વંદન જાણે, નમન તે મસ્તક નમાવવું રે, ઘન ન દેવું અન્ન વસ્ત્રાદિ,
ભકિત ગૌરવાદિ ન કરવું રે.ષટ યતના. || ૮ |
નરક્ષક ",
"ાળક
@ જ
(૧૪)
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
のちのち
વારંવાર દાન તે અનુપ્રદાન, કુપાત્રે તે નવિ કરવું રે: ન પાત્રમતિયે કુપાત્રે દેવું,
કુળ ન અનુકંપા જેવું રે....૫૮ યતના. હું 1 કહ્યા વિણ કહેવું, આલાપ શ્રી ફરી તે સંલાપ રે; ન કુંતીથી સહુ વંદન નમન દાન,
આલાપ
અનુપ્રદાન આલાપ સ`લાપ રે....પટ્રયતના. ||૧૦|
એ છ યનતાથી સમ કેત રક્ષા, શાસે ધમ યવહાર રે; કહે ગૌતમ નીતિ ‘ગુણુ' અપવાદે,
જયણાના અનેક પ્રકાર રે....ષટ્ ચતના, ૫૧૧
சு
ઢાળ ચેાથી
ત્રીજે ભવ્ વર સ્થાનક તપ કરી એ દેશી
ઉત્સગે વ્રત દઢતાથી પાળો, અપવાદે કહ્યા છે આગાર; નૃપ માજ્ઞાથી કાર્તિકને કરવું પડયું, તેથી ન વ્રત ભાંગનાર રે, ભવિકા સુમતિ આગાર વિચાર, જિન વચનાને સ્વીકારા રે.
l981. 11911
ગણ તે સમુદાય અત્ર તે ચારાદિક, દેવ તે ક્ષેત્રપાલાદિ, ગુરુ તે જનકાદિક વૃત્તિ તે આજીવિકા,
જાણા તે ભીમ અબ્યાદિ રે. ભવિકા રા
નૃપ ગણ ખલદેવ ગુરુ વૃત્તિ છ આગાર, કારણે કાઇ સ્વીકારાય; આગાર ઉપયાગે વ્રત ભગ ન થાવે,
દોષ લાગે તે ઈંડે જાગે રે, ભવિકા, ૩||
હવે સમકિતની છ ભાવના જાણા, ભાવનાથી મેાક્ષ લેવાય; મેાક્ષફળ ધમ વૃક્ષનું મૂળ છે સમકિત, એ ભાવ ચિત્ત રખાય રે. ભવિકા, સમકિત ભાવના ધારા, જિન વચનાને સ્વીકારે. રે. ભવિકાર ||૪||
ધનગરનું, સમકિત દ્વાર છે, આધિથી ધમે પ્રવેશાય; સમક્તિ પીઠ છે ધમ પ્રાસાદનુ,
દૃઢ પીઠે મહેલ દઢ થાય છે. વિકા. પા
(૧૫૫)
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
rawacanaaaaaaaaaaaaaaaa
સર્વ ગુણોનું નિધાન છે સમકિત, નિધિ વિણ રત્ન ન રક્ષાય; આધાર બેધિ અમદમાદિ ગુણેને,
આધાર વિણ ન રહેવાય છે. ભવિકા. દા. જ્ઞાન ચારિત્રાદિ રસ પાત્ર છે સમકિત,
પાત્ર વિણ રસ વહી જાય; એ છ ભાવના સમકિતની ભાવે,
બેધિ રક્ષ શિવદાય રે. ભવિકા છી પટું સ્થાન છે જ્યાં રિથર થાય સમકિત, પહેલું આત્મ છેઈમ ધારે; દેહ ભિન્ન દેહે ખીર નીર પરે રહી,
ચલનાદિ ક્રિયા કરનારે રે. ભવિકા, સમતિ સ્થાન છે ધરે, જિન વચનેને સ્વીકારે છે. ભવિકાટા નિત્ય છે આત્મા ભૂતમરી ભવકારી, અનિત્ય દેવાદિ રૂપધારી કર્મોને કર્યા છે આત્મા હિંસા જૂઠ,
ચેરી મૈથુનાદિ કમ કારી રે. ભવિકા. ૯ કમફળ દુઃખ સુખને ભક્તા છે આત્મા નરક સ્વર્ગાદિ પામનારે; આત્માને મોક્ષ છે અષ્ટ કમ ક્ષય કરી,
શાશ્વત સુખ મેક્ષે જાનારે રે. ભવિકા. ૧ળા સમ્યગુ જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર છે, જગમાં મેક્ષ ઉપાયે ગૌતમ નીતિ “ગુણુ કહે ધન્ય આત્મા,
જેણે સર્વ શ્રેષ્ઠ બોધિ પાયે રે. ભવિકા. IRા
અજી
કહીશ અચલગચ્છીય શ્રેષ્ઠિ ઘમંડીરામ કેવલચંદજી મેવાણી એ, મુંબઈ તિરૂપતિ એપાટે બે હજાર આડત્રીશે મારું એક કરાવ્યું ત્યાં ભાદરવા સુદિ એકમે, સમકિત સડસઠી પૂરી કરી કર્તા અચલગચ્છપતિ આય કલ્યાણ ગૌતમ નીતિ ગુણાબ્ધિ સૂરિ ૧
(૧૫૬)
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaraaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
શ્રી પુણ્યપ્રકાશ સ્તવન પંચઢાળીયું રચયિતા : અચલગચ્છાધિપતિ પપૂ. આ. ભ.
શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વરજી મ. સા.
દુહા
/૧
અનંત તીર્થંકર નમી, અંતિમ પ્રભુ નમી વીર દશ પ્રકાર આરાધના, કરી લે કરી દિલ સ્થિર આલેઈ અતિચાર ધુર, વ્રત લે જીવ ખમાવ પાપ સ્થાન સિરાવ સવ, ચાર શરણ લે ભાવ નિંદા-શુભ દુકાય નિજ, સત્કત અનુમોદ શ્રેષ્ઠ ભાવ ધર અવસરે, તે શુભ અણસણ ગોદ અંતે પણ નવકાર સ્મર, જિન દેવે કહે સાર મોક્ષ સાધક અધિકાર દશ, એ છે મેક્ષ દેનાર
૧/૪
(ઢાલ-પહેલી)
રાખના રમકડા–એ દેશી અતિચાર આલઉં અનંતા, ભ ભવમાં જે કીધાં રે, જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર તપ વીર્યના, મન વચ કાયાએ સીધાં રે,
- અતિચાર. જ્ઞાન જ્ઞાનીની સાધુની શાસ્ત્રોની, પોથી પાટી આદિની જેહ જ્ઞાન ઉપકરણની કીધી આશાતના, મિચ્છામિ દુકકડ તેહ રે
અતિચાર ૧// જિનવચ શંકા અન્ય ધમ ઈચ્છા, ધમ ફળ સદેહ જે. પરમતિ પ્રશંસા પરિચય કીધાં, મિચ્છામિ દુક્કડે તે રે,
અતિચાર રા જિનાલય મૂર્તિ સાધુ ધમ સંઘની, કરી નિદા આશાતના જેહ, દેવ દ્રવ્ય વિણાયું વિણસતાં ઉવેખ્યું, મિચ્છામિ દુક્કડ તેહ રે
અતિચાર. ૩ સાધુ પણે અષ્ટ પ્રવચન માતા, પ્રમાદે ન પાળી જેહ. તિમ શ્રાવકપણે સામાયિક પોષધ, મિચ્છામિ દુક્કડં તે રે
અતિચાર. મારા
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
( ૧૭)
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
Soreang.coicidadanovadorurgia oncouroana
બ
સાધુ શ્રાવકાદિ પણે મન વચ કાયાએ, ચારિત્ર વિરાધ્યું છે. અજયણાએ હિંસાદિ થાય છે, મિચ્છામિ દુકકડ તેહ રે
અતિચાર. પા. શકિત છતાં બાર ભેદે જેન તપ, કીધું ન પ્રમાદે જેહ. ધમમાં ત્રિકરણે વીર્ય ન વાપર્યું, મિચ્છામિ દુકકડું તેલ રે
અતિચાર. દા. ઈમ જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર તપ વિય, અતિચાર આચર્યા જેહ. વારંવાર આ ભવ પર ભવોમાં, મિચ્છામિ દુકાઈ તેડ
અતિચાર. શા ખેડ્યા બેત્ર તળાવ કૂવા, ભયરાદિ દાવ્યા એહ. ઘરમાળ ચણવી લિપણાદિકરી, પૃથ્વી કાય હણ્યા તેહ રે
અતિચાર. ૮ નાન વણ વાળી ઘરાદિ કરતાં, અપકાય હણીયા એહ ખુરા ચૂલ ભઠ્ઠી ભુજણ રાંધણું, રંગણું તાપણાદિ તેહ રે
અતિચાર લા અગ્નિ કાયકરી કમદાન સેવી, તેલ વાઉ હણીયા એહ. વનસ્પતિ વાવી, કાપી, છેદી, છુંદી, ફૂલ ફલાદિ હિંસ્યા તેહ –
અતિચાર. ૧૦ ર કાપી શાક ચટણી અથાણા કરી, શુકવી શેકી પિંક એહ. ૬ તિલ અળસી એરંડા સીગાદિ, ઘાણમાં પડયા તેહ રે
અતિચાર. ll૧૧ ધાન્ય પીસી રાંધી પીસાવી રંધાવી, પીલી શેલડી કંદ વેંચ્યા એહ. $ વનસ્પતિકાય હણ્યા ઈમ પાંચે, એકેન્દ્રિય સર્વ જીવે તેહ રે–
અતિચાર. ૧રા હણ્યા હણાવ્યા હતાં અનુમોદ્યા, સવી છવી ખમાવું એહ. આ ભવ અનંત ભવમાં દુભવ્યા જીવ, મિચ્છામિ દુક્કડ તેહ –
અતિચાર. ૧૩ કમી કીડા જળો પુરા અળસીયા, ઈયળ વાળા ચલ રસના. ગાડર ગડેલા અથાણાદિના, જીવ દુહવ્યા બેઈન્દ્રયના રે
અતિચાર. ૧૪
ક્ષક્ષક્ષક્ષક્ષી,
ઝળળળળળળળળળળળળળળAAAAA
(૧૫૮)
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
Prognowaaaaaaaaaaaaaa
caricianaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
કુંથુઆ, કીડી, ચાંચડ, માંકડ, ઉધહી કાનખજુરીઆ મકડા જ લીખ કનેડાદિ, જીવ દુહવ્યા તેઈન્દ્રિયા રે
અતિચાર. પા. ભમરા ભમરી માખી મચ્છર, વીંછી તીડ પતંગીયા, કંસાર ડાંસ મસા કિશુદિ, જીવ દુહવ્યા ચઉરિન્દ્રિયા -
અતિચાર. ૧દા $ જલે મસ્યાદિ સ્થલે મૃગલાદિ, ગગને પક્ષી આદિ સંતાપ્યા. પિોપટ પાંજરે કુતરાદિ સવી, જીવ દુહવ્યા પચેન્દ્રિયા રે–
અતિચાર. ૧લી ભભવબિતિ ચઉરિન્દ્રિ, પંચેન્દ્રિ, જીવ હણ્યા હણાવ્યા દુભવ્યા જેહ. હણાતા અનુમાદ્યા મિચ્છામિ દુક્કડ, ખમાવું વારંવાર તેડ રે
અતિચાર. ૧૮ છે અસત્ય બેલી ઠગ્યા ચોરી કરી લૂંટયા, સુરનર તિરિ મૈથુન સેવ્યા. વિષય લંપટ થયો પરિગ્રહે રાચે, ભભવ પરિગ્રહ રહી ગયા રે
અતિચાર. ૧૯ રાત્રિ ભેજન કર્યા કંદ મૂળ ખાધાં, બાવશે અભક્ષ્યો ભણ્યા. લઈ વ્રત પચ્ચખાણ ભાંગ્યા કર્યા પાપ, સ્વગુણ ગાયા પરનિંદ્યા રે,
અતિચાર. ર૦ અનંત ભવમાં ઇમ પાપ કર્યા મેં, મિચ્છામિ દુક્કડે તે રે. ગૌતમ નીતિ “ગુણુ કહે મોક્ષ સાધક, પહેલો અધિકાર એહ રે,
અતિચાર. ૨૧L
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(ઢાળ બીછ) ત્રીજે ભવ વરસ્થાનક તપ કરી–એ દેશી. ગુરુ પાસે લેવા પાંચ મહાવ્રત, અથવા લેવા વ્રત બાર. લીધા વ્રત શુદ્ધ પાળ સંભારે, એ બીજો અધિકાર રે ભવિકા. મોક્ષ મારગ આરાધે, આરાધી મોક્ષ સાધો રે. ભવિકા. ૧ લાખ ચોર્યાશી નિ સવ છે, ખમાવીએ વારંવાર. સવ મિત્ર છે કેઈ ન શત્રુ, ચિંતવી દ્વેષ નિવાર રે ભવિકા. પારા વૈરી સ્વજન સાધમિક સંઘને, ખમાવી અપ્રીતિ નિવાર; ખમવું ખમાવવું એ ધર્મ સાર છે, એ ત્રીજો અધિકાર રે.
ભવિકા. 13
cacaacaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૫૯)
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
Locrenvoinaaaaaaaauunawan
Z'
હિંસ, જૂઠ, ચોરી, મૈથુન, રિગ્રહ, કેધ, માન, માયા લેભ, રાગ, દ્વેષ, કલહ, કૂડા આળ, ચાડી રતિ અરતિ દે ક્ષોભ રે.
( ૯ વિકા. ૪ નિદા માયા મૃષાવાદ મિથ્યાત્વએ, પાપસ્થાનક દુઃખકારક અઢાર એ પાપસ્થાનક વોસિરાવું, ત્રિવિધ ત્રિવિષે વારંવાર રે.
ભવિકા. પા પાપસ્થાનક છોડયાવિણ નહીં મુક્તિ, એ જિન વચન વિચાર ગૌતમ નીતિ “ગણું કહે મોક્ષ સાધક, એ ચોથે અધિકાર રે.
ભવિકા. દા
Z
૪૮
-
%82
%
A2
marmoraorstorastornos
(ઢાળ ત્રીજી) સાંભળજે મુનિ સંયમ રાગે–એ દેશી આ૭૭૭૭૭૭૭૭ અસાર અશરણ આ સંસારે, શરણ પહેલું અરિહંત રે, બીજુ શરણ છે સિદ્ધ પરમાત્મા, કીજું શરણ સાધુસંત રે.
અસાર૦ ૧ જૈન ધર્મનું શરણ છે ચોથું, એ ચાર શરણ સ્વીકાર રે; અન્ય શરણ ત્યાગે મોક્ષ સાધક, એ પાંચમો અધિકાર રે.
-અસાર૦ રા અનંત જેમાં કર્યા પાપકર્મો, પ્રતિક્રમ્ નિંદુ હું તેહરે; સૂત્ર ઉત્થાપ્યા ઉત્સવ ભાખ્યા, પાપકર્મ નિ એહ છે.
અસાર૦ ૩ ચકકી, ઘાણ, શસ્ત્રો, યંત્ર, હળાદિ, ભભવ મૂકયા જેહ રે; જીને પડતા હિંસા કરતા, વોસિરાવું સવી તેહ રે.
અસાર જ ભવભવ પરિવારે કરી પિષ્યા, બહુ પાપ કરી જેહ રે; તે તિમ અન્ય ભવે સાથે ન આવ્યા, ધનાદિ પરિગ્રહ તેહ રે.
અસાર. પા. દુષ્કૃત ત્રિવિધેત્રિવિધે સિરાવું, નિંદુ હું દુષ્કૃત વારંવાર રે ગૌતમ નીતિ “ગુણુ કહે મોક્ષ સાધક, એ છો અધિકાર રે.
અસાર૦ સદા
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
(ઢાળ ચેથી) , ધનધન શાસન મંડન મુનિવરા–એ દેશી
જાય
ધન્ય દિન જેમાં ધમ કાર્યો કર્યા, અભયદાન દીધાં બહુ જી રે, વિરતિ સ્વીકારી ભવનાવ, દાન દીધાં જૈન સાધુસાધ્વીને, સત્પાત્ર પિગ્યા સુભાવ.
ધન્ય દિન. In ભક્તિ કરી ચતુર્વિધ જૈન સંઘની, તીર્થયાત્રાઓ કરી સાર; જિન પૂજા પિષધ પ્રતિકમણાદિ, સામાયિક કર્યા ધરી પ્યાર.
ધન્ય દિન. રાણા જિનાલય ઉપાશ્રય જ્ઞાન ભંડારાદિ, કર્યા કર્યો શાસ્ત્ર ઉદ્ધાર; જિન મંદિર જીર્ણોદ્ધાર કરાવીયા, તપ ક્યાં અનેક પ્રકાર.
ધન્ય દિન રૂા. શત્રુંજયાદિ તીર્થોના સંઘે કાઢીયા, કયાં બહુ દીન ઉદ્ધાર; અનુમદ્ સવ કમ કાયમેક્ષ સાધક, એ સાતમે અધિકાર.
ધન્ય દિન. II મુમુક્ષુ ભાવવિણ આત્મ કલ્યાણ નહી,
સંસારે દુઃખ છે અપાર. સવ વિરતિધર કયારે થઈશ હું, છેડીશ કયારે આ સંસાર.
ધન્યદિન પા ચારિત્ર વિણ અનંત કાળ ભટક્ય હું,
પામ્યા ન દુઃખનો પાર. બંધાવી જિનાલય ઉપાશ્રયે લક્ષ્મીને, સદ્વ્યયકર મહ વાર
ધન્યદિન દા છેડી કષાય, દાન, શીલ, તપ, ભાવને,
આરાધ શુભ ભાવ ધાર. ગૌતમ નીતિ “ગુણુ કહે મેક્ષ સાધક એ આઠમો અધિકાર
ધન્યદિન 1શા
રાજકોટ
(૧૬)
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
மிமிம
(ઢાળ પાંચમી) અજિત જિષ્ણુદ શું પ્રીતડીએ દેશી
અવસર આવે અણુસણ કરા, ચારે આહારના હા કરી લ્યેા પચ્ચખાણ કે દેહધન કુટુંબ મમતા તો, સ્ને આત્મામાં હા,
મન ધરી જિન આણુ કે, અવસર-૧
ચઉતિ આહાર અનંત કર્યાં, પામ્યા તૃપ્તિ નહા, દુર્લ ́ભ અણુસણુ ભાવ કે; ધન ધન્ના શાલિભદ્ર સ્કધકાદિ, અણુસણ કરી હા,
કે. સતત-૩
પામ્યા ક અભાત્ર કે. અવસર–ર ભવ એક કરી મેાક્ષમાં જાશે, મેાક્ષ સાધક હો, નવમા અધિકાર કે; સતત મહામંત્ર નવકાર ગણા, એ મહામંત્ર હા, છે માક્ષ દાતાર નવકારે સપ' ધરણેન્દ્ર થયા, ભીલ ભીલડી હા, ભૂપતિ રાણી થાય કે; શ્રીમતીને સાપ ફૂલમાળા, જાગી સુવણુ' નર હા, શિવકુમારે કરાવ
કે.
દુઃખ દુગતિ નવકારે ટળે, સ્વગ` સપત્તિ હા, મળે મેાક્ષ પણ થાય કે; મેાક્ષ સાધક અધિકાર એ, દશમા સુંખદાયી હા, એ દશે માક્ષ દાય કે.
ભાગ્યે પ્રભુ મહાવીર મળ્યા, આબ્યા શરણે હા, પ્રભુ દુઃખ નિવારના કે; કહે, દેવ દયાળુ હા,
ગૌતમ નીતિ ગુણસૂરિ
(૧૬૨)
સતત ૪
સવ સમુદ્ર ઉતારા કે. ભાગ્યે ૬
સતતપ
કળશ
અચલગચ્છે શેઠ ઘમ'ડીરામ, કેવલચદજી ગેાવાણીએ, મુંબઇ તિરૂપતિ એપાટે બે હજાર આડત્રીશે ચામાસુ એ; કરાવ્યું ત્યાં ભાદરવા વદ પાંચમે, પુણ્ય પ્રકાશ સ્તવના કરી, † અચલગચ્છપતિ આય કલ્યાણુ
ગૌતમ નીતિ ગુણાધિસૂરિ ॥૧॥
55
G
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી વીરજિન સ્તવન
રચયિતા : અચલગચ્છાધિપતિ, યુગ પ્રભાવક, પ. પૂ. આ. ભ. શ્રી ગુણસાગરસૂરીશ્વચ્છ મ. સા. ( રાગ–શાંતિજિન એક મુજ વિન ંતિ ) (લઘુ પુણ્યપ્રકાશ સ્તવન)
૧
વીર જિન વિનાતે સાંભળેા, ભવદવ ટાળવા મુજરે; પાપ મુજ હૃદય તાપતા, આલેાઉં સાક્ષીએ તુજરે. વી
પરંપરાને
૨
3
સરજનાર; દુઃખમય દુઃખલ દુઃખની, અનાદિ સંસાર છે કમથી, ટાળ પ્રભુ દયા ધરનારરે વી. વિષયાદિમાં રાચતાં, પાપ કરતાં અવિચારરે; રાગ દ્વેષે ભવ ભટકતાં, નવી કર્યાં આત્મ વિચારરે. · વીં અતિ અધમ દુઃખી મુજ પર દયા, લાવી દઇ જ્ઞાન કર સહાયરે;૪ આત્મશુદ્ધિ સહ વની, મુક્તિ પણ જેમ થઈ જાયરે. દર્શન જ્ઞાન ચાત્ર તપ, વીના જે અતિચાર અન્નપણે આચર્યાં દેવ મેં, મિચ્છામિ દુકકડ સારરે, અતિ સિદ્ધ આચાય તિમ, ઉપાધ્યાય મુનિ સતરે; જગત ઉપકારી પરમેષ્ઠિ, છે થયા અનંત ગુણવતરે.
વી
વી
વી
.
સલ એ ગુણી તથા અન્ય પશુ, ગુણુધરા જીવ જગ જેડરે; સવ' એ જીવ મેં દુહા, મિચ્છામિ દુકકડ તેડુરે. પૃથ્વી અપ તે વાયુ તથા, વનસ્પતિકાય ત્રસ કાયરે; આરંભ લાભાદિથી મેં હણ્યા, નિરપરાધી અસહાયરૂં. વી વળી હિ'સા અમૃત સ્તેય મૈથુન, પરિગ્રહાદિતિમ જેરે; ૯ આચરી જીવ વિરાષ્રીયા, મિચ્છામિ દુકકડ” તેડું. વી સવિત્યાદિ વ્રત નિયમ લઈ, દોષ બહુ આચર્યા જેરે; ઈમ ભવેાભવ કર્યાં દેાષ જે, મિચ્છામિ દુકકડ તેહરે. વી દોષ આલેઈ મહાવ્રત લહ્યા, લહ્યા બહુ નિયમનત સારરે; ૧૧ વિરંતિ વિષ્ણુ આત્મ કલ્યાણુ નહિ, વિરતિ છે મેાક્ષ દેનારરે. વી
(૧૩)
વી
૫
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭
૦૮૦૮૦૧૮૮
@@@@
લાખ ચોર્યાસી નિ તણા, જીવ સર્વે ખમાવું જ રે; ૧૨ વેર કેઈ જીવ સાથે ન મુજ, મિત્ર છે જીવ સવા મુજરે. વી. ધર્મનું સાર છે લામણા, તિણે ખમાવું વારંવારરે, ૧૩
સવ છે મુજ હામણું, આપજે રેવપર હિતકારરે. વી. $ હિંસા મૃષા ચેરી પરિગ્રડ અબ્રહ્મ, કેધ માન માયા લે ભ રાગરે; ૧૪
દ્વેષ કલહ રતિ અરતિ મૈથુન માયાણા નિ મિથ્યાત્વાઇ. વી. અઢાર એ પાપસ્થાનક કહ્ય, મોક્ષ પથ વિધિ કરે જેહરે, ૧૫ સેવ્યા ગતિપ્રદા દુઃખદા, નિંદુ સીરાવું સવિ તેરે. વી શરણ લહું શ્રી અરિહંતનું, જેહ ભવ જલનિધિ નાવરે; ૧૬ અનુત્તર જગત ઉપકારકા, શરણ કરે દુઃખ અભ વરે. વી. શરણ લહું સિદ્ધ ભગવંતનું, મેક્ષમાં જેહને વાસરે; ૧૭ અન તન્નાનાદિ ચઉ લીન જે, પૂણ જસ આત્મ વિકાસરે. વી. શરણ લહું સાધુ ભગવંતનું, સાધતા જેહ શિવરાજ ૧૮
રક્ષા ઉદ્ધાર કરે સવનું, રહે પરમ સંયમ સાજ. વી. છે શરણ લઈ શ્રી જિનધમનું, જે સકલ દુઃખ હરનાર ૧૯
સવ સુખ સંપત્તિ મૂળ જ, શરણાગત મિક્ષ દેનાર વી. સંપત્તિ કુટુંબ દુઃખદાયકા, કેઈ નહિ શરણ દાતાર ૨૦ અરિહંતાદિ શરણ ચાર છે, સર્વ દુઃખ મુક્તિ કરે દેવ-ગુરૂધમ આશાતના, કરી ઉત્સુત્ર કહ્યા જેહરે ૨૧ સ્થાપ્યા ઉન્માર્ગ ગુણી ઘાતીયા, નિંદું પાપ મુજ હરે, વી પાપ કરતા અધિકરણ બહ, ભવોભવ મેલીયા હરે, ૨૨ તિમ કુટુંબ પરિગ્રહ પાપકર, નિંદુ સીરાવું સવી તેહરે. વી. અરિહંત સિદ્ધ આચાર્ય તિમ, ઉવઝાય સાધુ અનંતરે ૨૩ જગત ઉપકાર ગુણ અનંત જસ, પ્રણમી અનુમોદુ બહુ ખેતરે. વી. અન્ય જેમાં પણ સદ્દગુણે, હોય જિન માન્ય સવ જેહરે; ૨૪ વિવેક બુદ્ધિ ધરી આત્મમાં, અનુદું ચિત્તથી તેહરે વી. પંચ પરમેષ્ઠિ આરાધીયા, સંઘ તીરથની કરી સેવ ર૫ જૈન ધરમ નૌકવિધ આચર્યો, અનુદુ એ શુભકરણી દેવરે. વી.
@@@@
@
@
@
@@@
@
hanaagsasanaaaaaaaaaaaaaane
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
&
noraamvaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
ભાવના બાર અનિત્યાદિ તિમ, મૈત્રી પ્રમોદ કરુણાદિર, રદ ૨ મુજ મન ૮ણ રહે એનું, કાપે સંસાર અનાદિરે વી.
અવસર જાણ અણસણ લઉં, ત્યાગી સવી આધિઉપાધિરે; ૨૭ આહાર ચઉ ત્યાગી ચઉ શરણ લઇ, ચિત્ત ધરી સમતા સમાધિરે. વી. સર્વ સુખપ્રદ સકલ દુઃખહર, મંત્રપતિ શાસ્ત્ર સવી સારરે, ૨૮ જિનેશપદ દાતા નવકાર મુજ, સ્મરણે રહે અવિરત ધારેરે. વી. આરાધનાના અધિકાર દશ, રાગ દ્વેષ વિષય કષાયરે; ૨૯ હરજે મુજ આત્મ શુદ્ધિ થશે, જેહથી શિવસુખ થાય. વી. સાલ વીમોક્ષ મચીશ, શ્રાવણ પૂર્ણિમા દિન ૩૦ કચ્છ-બિદડામાં ચોમાસું કહી, આરાધના કીધી અદીન. વી. દશ અધિકારે ૨ રાધના, ઈમ મુજ સાંભળી દેવરે, ૩૧ ગૌતમ નીત ગુણુ સૂાર , દેજે મુજ ભવભવ સેવરે. વી.
&
&
&
&
&
&
&
આ શ્રાવકની કરણ જ
comment શ્રાવક તું ઊઠે પરભાત, ચાર ઘડી રહે પાછલી રાત; મનમાં સમરે શ્રી નવકાર, જિમ પામે ભવસાયર પાર. ૧ કવણ દેવ કવણ ગુરુ ધમ, કવણ અમારૂં છે કુલ ધમ કવણ અમારે છે. વ્યવસાય, એવું ચિંતવજે મનમાંય. ૨ સામાયિક લેજે મન શુદ્ધ, ધર્મની હઈડે ધરજે બુદ્ધ; પડિકકમણું કરે રણીતણું, પાતક આલેઈ આપણું ૩ કાયા શકતે કરે પચ્ચખાણુ, સૂધી પાલે જિનની આણ; ભણજે ગણજે સ્તવન સઝાય, જિણ હુંતી નિસ્તા થાય. ૪ ચીતરે નિત ચૌદ નિયમ, પાલે ધ્યાન જીવતાં સીમ; દેહરે જઈ જુહારે દેવ, દ્રવ્ય ભાવથી કરજે સેવ. ૫ પૂજા કરતાં લાભ અપાર, પ્રભુજી મોટા મુકિત દાતાર જે ઉથાપે જિનવર દેવ, તેને નવદંકની ટેવ. ૬ પિશાલે ગુરુ વંદજે જાય, સુણજે વખાણ સદા ચિત્ત લાય;
સૂજતે આહાર, સાધુને દેજે સુવિચાર. ૭
&
&
&
&
&
&
2008-2009
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
GOGO
સાહમિવત્સલ કરજે ઘણું, સગપણ મેટું સાહીતણું.. $ દુખિયા હીણ દીનને દેખ, કરજે તાસ દય સુવિશેષ. ૮
ઘરે અનુસાર દેજે દાન, મિટાશું મ કરે અભિમાન;
ગુરુને મુખ લેજે આખડી, ધર્મ ન મૂકીશ એકે ઘડી. ૯ 3 વારૂ શુદ્ધ કરે વ્યાપાર, ઓછા અધિકાને પરિહાર; }
મ ભરજે કેની કુડી સાખ, કૂડા જનશું કથન મ ભાંખ, ૧૦ અનંતકાય કહ્યા બત્રીશ, અભક્ષ્ય બાવીશે વિશ્વા પીશ, તે ભક્ષણ નવી કીજે કિમે, કાચાં કૂણાં ફૂલ મત જિમે. ૧૧
રાત્રિ ભેજનના બહુ દેષ, જાણીને કરજે સંતેષ, $ માજી સાબુ લેહ ને ગલી, મધુ ધાવડી મત વેચે વલી. ૧૨
વલી મ કરાવે રંગણ પાસ, દૂષણ ઘણાં કહ્યાં છે તાસ, પાણી ગલજે બે બે વાર, અણગલ પીતાં દેશ અપાર. ૧૩ જીવાણના કરજે યત્ન, પાતક છંદી કરજે પુણ્ય,
છાણાં ઈધણ ચૂલો જોય, વાવરજે જિમ પાપ ન હોય. ૧૪ $ ધૃતની પરે વાવરજે નીર, અણગલ નીર મ દેઈશ ચીર,
બારે વ્રત સૂધાં પાવજે, અતિચાર સઘળા ટાલજે. ૧૫
કહ્યા પન્નરે કર્માદાન, પાપતણી પરહરજે ખાણ, 3માથે મ લેજે અનરથ દંડ, મિથ્યા મેલ ન ભરજે પિંડ. ૧૬
સમકિત શુદ્ધ હૈડે રાખજે, બોલ વિચારીને ભાખજે, પાંચ તિથિ મ કરે આરંભ, પાલો શીયલ તો મન દંભ. ૧૭ તેલ તક વૃત દૂધ ને દહીં, ઉઘાડા મત મેલે સહી, ઉત્તમ કામે ખર વિત્ત, પર ઉપકાર કરે શુભ ચિત્ત. ૧૮ દિવસ ચરિમ કરજે ચોવિહાર, ચારે આહાર તણે પરિવાર, દિવસ તણાં આલોએ પાપ, જિમ ભગે સઘલાં સંતાપ. ૧૯ સંધ્યાયે આવશ્યક સાચવે, જિનવર ચરણ શરણ ભવભવે, ચારે શરણ કરી દઢ હાય, સાગારી અણસણ લે સેય. ૨૦ કરે મને રથ મન એહવા, તીરથ શત્રુંજય જાયવા, સમેતશિખર આબુ ગિરનાર, ભેટીશ હું ધનધન અવતાર. ૨૧ શ્રાવકની કરણી છે એહ, એહથી થાયે ભવને છેહ, આઠે કમ પડે પાતલાં, પાપતણાં છુટે આમલા. ૨૨ વારૂ લહિયે અમર વિમાન, અનુક્રમે પામે શિવપુર ઠાણ, કહે જિન હષ ઘણે સસનેહ, કરણી દુઃખ હરણ છે એહ. aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૬૬)
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaraang
આપ સ્વભાવમાં રે, અબધુ સદા મગનમેં રહેના આપ સ્વભાવમાં છે. અવધુ સદા મગનમેં રહેના જગત જીવ હું કરમાધીના, અચરિજ કછુ ન લીના. આ૫૦ ૧ તુ નહિ કેરા કેઈ નહિ તેરા, કયા કરે મેરા મેરા તેરા હૈ સે તરા પાસે, અવર સબ હૈ અનેરા. આપ૦ ૨ વધુ વિનાશી તું અવિનાશી, અબ હૈ ઈનકું વિલાસી; વધુ સંગ જબ દૂર નિકાસી, તબ તુમ શિવકા વાસી. આ૫૦ ૩ રાગ ને રીસા દેય ખવીસા, એ તુમ દુઃખકા દીસા, જબ તુમ ઉનકું દૂર કરીસા, તબ તુમ જગકા ઈસા. આ૫૦ ૪ પારકી આશ સદા નિરાશા, એ હૈ જગ જનકા પાસા
કાટકું કરે અભ્યાસા, લહે સદા સુખવાસા. આ૫૦ ૫ કબીક કાછ કબહીક પાજી, કબહીક હુઓ અપભ્રાજી; કબહીક જગમેં કીતિ ગાજ, સબ પુદ્ગલકી બાજી. આ૫૦ ૬ શુદ્ધ ઉપગ ને સમતાધારી, જ્ઞાન ધ્યાન મને હારી; કમ–કલંક દૂર નિવારી, જીવ વરે શિવનારી. આ૫૦ ૭
સુજ્ઞ શ્રાવિકાઓ ! આટલું તે જરૂર વાંચે...વંચા...અને અમલમાં મૂકો !!!
અય બહેનો ! યાદ રાખે. ઝેરને ઝેર તરીકે માનવાનો ઈન્કાર કરીને, તેને અમૃત તરીકે માનીને કઈ ખાઈ જાય તે શું એ ઝેર ખાનારનાં પ્રાણ લીધા વિના રહે ખરું! ખેરનાં અંગારાને રંગીન રમકડા સમજીને પકડવા પ્રયત્ન કરનાર બાળક દાઝયા વિના રહી શકે ખરું? જે ના, તે એવી જ રીતે એમ. સી. નું પાલન ન કરવું તે બહેનને માટે શારીરિક, માનસિક ધાર્મિક, તેમજ સામાજિક દષ્ટિએ અનેક રીતે ભયંકર નુકશાનકારક હેઈ જ્ઞાની ભગવતેએ જે પાપનો ત્યાગ કરવાને ભારપૂર્વક અનુરોધ કર્યો છે તથા આજે વૈજ્ઞાનિક દૃષ્ટિએ પણ અમેરિકા વગેરેનાં ડેકટરએ પણ એમ. સી.નું પાલન ન કરવાથી અનેકવિધ નુકશાન થતા હોવાનું જાહેર કર્યું છે–તેવા એમ. સી. ન પાળવાના ભયંકર પાપને કેઈ બહેને પાપ તરીકે ન સ્વીકારે એટલા માત્રથી એ પાપ તરીકે મટી જનાર નથી માટે એમ. સી. નું પાલન કઈ રીતે કરવું જોઈએ તેની નીચેના લખાણમાંથી સુંદર સમજ મેળવી આ ભયંકર પાપથી વિરમવાને દઢ સંકલ્પ કરે એજ અભ્યર્થના. પરમાત્મા સહુને સદ્દબુદ્ધિ આપો.
haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૬૭).
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
R
panaaaaaaaaaaaaaaaaa
M. c. તુવંતી બહેનોને ખાસ સૂચના: ૧ બીજાં વસ્ત્રોને અડકવું નહીં. રાત્રે ફરવું નહી. ૨ હાથે કલમથી લખવું નહીં. ૩ ધર્મચર્ચા તેમ જ પ્રભુનાં દાન કરવા નહી. ગુરુને વાંદવા નડ.
ગુરુનું નામ પણ લેવું નહી. સામાયિક, વ્યાખ્યાન, પ્રતિક્રમણ વગેરે માં મળવા કરવા નડી. ૪ ગેર-દેવની આગળ ધૂપ-દી-પૂજાદિક કરવા નહીં. ૫ સંઘમાં નવકારશી, સાધમિક વાત્સલ્ય, લગ્ન, મરણાદિ કેઈ પણ
પ્રસંગે જમવા જવું નહીં. ૬ દેવ-દેવી, હનુમાનને ફૂલ-ફળ, તેલ, સિંદૂર, સ્નાન વગેરે કાંઈ
કરવું નહીં, તેમ જ દ્રવ્યને હામ પણ કરે નહીં.
૭ પ્રભાવના લેવી નહીં. 2. ૮ પૂજા–પ્રતિષ્ઠાનું બલિદાન રાંધવું નહીં.
૯ ભણવું–ગણવું-વાંચવું નહીં. ૧૦ ભેજન-પાણી કેઈને આપવું નહીં. $ ૧૧ શ્રીમંતાદિના ઘરે ગીત ગાવા જવું નહીં. ૧ ૧૨ ધાન્ય સાફ કરવું નહીં. તેમ જ અડકવું પણ નહીં. ૧૩ કઈ વસ્તુ રાંધવી કે દળવી નહીં. ખાંડવી નહીં. તેમ જ દવા
પણ વાટવી નહીં. $ ૧૪ શાક લીલું, સૂકું, કાપવું કે સ્પર્શ કરવું નહીં. ૧૫ ગેળ, સાકર, દૂધ, દહીં, ઘી-તેલ, સુખડી આદિક વસ્તુને
અડકવું નહીં. ૧૬ તુવંતીએ યાચક લેકેને હાથથી લેટ કે ધાન્ય આપવું નહીં. ૧૭ છાણ – વાસીદું કરવું નહીં, ગાય-ભેંસ વગેરેને દેહવા
છેડવા-બાંધવા નહીં. ૧૮ અથાણું આથવું નહીં, પાપડ વડી કરવા નહીં, માટી લાવવી નહીં. ૧૯ પાણી ભરવું નહીં. ૨૦ કેઈ સાથે લડવું નહીં. હિરોળે હિંચકવું નહીં. ૨૧ પાન–સેપારી ખાવાં નહીં. ૨૨ દાતણ અંજન કરવું નહીં. ૨૩ ભરત ભરવું નહી. લૂગડા વિગેરે પણ સીવવાં નહીં અને એવા
પાઠા વગેરે કંઈ ભરવું નહીં. ૨૪ ઢેર માટે ખાણુ, જુવાર, કપાસિયા વગેરે બાફવા નહીં. ૨૫ રમત રમવી નહી. તેમ જ એકાંતે વાત કરવી નહીં.
(૧૬૮).
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
maaarrraaaauaera
૨૬ લાડ વગેરે પુષ્ટિકારક આહાર કરે નહી. ર૭ ખાવામાં ધાતુનાં વાસણ વાપરવા નહીં પણ માટી, લાકડા, કે
પત્થરના વાપરવા. ૨૮ ભૂમિ પર સૂવું. પણ પાટ પલંગે સૂવું નહીં. ૨૯ ચા કે કોફી પીવી નહીં, હાથે હાથ તાળી આપવી નહીં.
૩. માથામાં તેલ નાંખવું નહીં, સ્વજનેને મળવા જવું નહીં. $ ૩૧ રાસ-મંડળ સાથીઆ પૂરવા નહીં. 9 ૩૨ નડાવું–ધોવું નહીં, સે પાડે નહીં, માથાના વાળ
એળવા નહીં. હું ૩૩ બાળક ધવરાવ નહીં. ૩૪ જાત્રાએ જતાં ગાડી વગેરેમાં બેસવું નહીં, અને બેસો તે
તીર્થ ફરસતાં પડે નરકમાં.” ૩૫ પાણી ભરીને દેરાસરમાં આપવું નહીં, અને આપે તે
સમક્તિ પામે નહીં ને નરકમાં પડે.” છે ૩૬ ચોવીશ પહેર સુધી એક જગાએ બેસી રહેવું, પછી તે જગાએ 2 લીંપણ કરવું અને ગૌમૂન છાંટીને પવિત્ર કરવી. ૩૭ તુવંતી નારી પહેલે દિવસે ચંડાલણી સરખી, બીજે દિવસે
બ્રાહ્મણની ઘાત કરનાર સરખી અને ત્રીજે દિવસે ધબણ
સરખી ગણવી. ૩૮ ઋતુવંતીનું મુખ જોતાં એક આયંબિલ લાગે.
૩૯ ઋતુવંતીની સાથે વાત કરીએ તે પાંચ આયંબિલ લાગે. છે ૪૦ વળી કહ્યું છે કે કમલા રાણીએ પ્રભુને વાંદી અને ફૂલ ચડાવ્યાં
તેથી તે લાખ ભવ સુધી રખડી. ૪૧ ઋતુવંતી દેવતાને લે તે અ મ લાગે. અને અડકે તે છઠ્ઠ
લાગે, માટે કાંઈ કરવું નહીં. કર તુવંતીને ખાતાં ભેજન વધે તે અન્ન હેરને નાંખે તે બાર
ભવ ભૂંડા થાય. ૪૩ ઋતુવતી વિષય ભેગવે તે નવ લાખ ભાવ રખડે. છે ૪૪ ઋતુવંતી પિતાના હાથે સાધુને વહેરાવે તે લાખ ભાવ રખડે. ૨ ૪૫ ઋતુવતીએ વહાણમાં બેસવું નહીં. નદી-તળાવમાં સ્નાન કરવું
નહીં અને લૂગડાં ધેવા નહીં. તેથી આ બધું વિચારીને ચોવીશ-પોર સુધી દેષ-રહિત જે
નિયમે શુદ્ધ રીતે પાળશે તે ઉત્તરોત્તર સુખને પામશે. lavaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
an
maaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
પાશ્ચાત્યની દૃષ્ટિએ , અમેરિકામાં “M. . વાળી રેડ ઈન્ડીયન બાઈઓ માથા ઉપર
હાથ લગાડતી નથી.” એવું મિસ્ટર કેઝરે પિતાના સંશોધન
પૂર્ણ ઇતિહાસમાં નેપ્યું છે. • યુરોપિયન ઇતિહાસમાં મિસ્ટર કેઝરે એમ નેંધ્યું છે કે ' યુરેપિયન બાઈઓ એમ માને છે કે M. C. દરમ્યાન માછલી, પાઉં કે દૂધ વગેરે ખાદ્ય પદાર્થોને હાથ લગાડવાથી તે ચીજો બગડી જાય છે. કાન્સમાં ખાંડની ફેકટરીમાં ઊકળતી ખાંડને ઠારતી વખતે M. .. વાળી બાઈઓને દાખલ થવા દેતા નથી, કેમકે M. . વાળી સ્ત્રીના પડછાયાથી ખાંડ કાળી પડી જવાનું તેઓ ચેકકસ માને છે. દક્ષિણ કાન્સમાં રેશમની ફેકટરીમાં રેશમ તેમજ અત્તર વગેરે સુગંધી દ્રવ્યને M. . વાળી બાદ હાથ ન લગાડે તેનું પૂરતું ધ્યાન રખાય છે. નહિ તે તેની સુવાસ બગડી જવાનું તેઓ માને છે. જર્મનીમાં એવી માન્યતા છે કે M. . વાળી સ્ત્રીઓ દારૂના
ગોડાઉનમાં જાય તે દારૂ બગડી જાય. - વિલાયતમાં કેટલાક ડોકટરે ઓપરેશન થીએટરમાં M.T. વાળી
સ્ત્રીઓને આવવા દેવામાં જોખમ માને છે. નાઈઝર સરકારે દેવળમાં M. . વાળી સ્ત્રીઓને આવવા માટે સખ્ત પ્રતિબંધ મૂક્યો હતે. આફ્રિકા કેનેગોની સ્ત્રીઓ M. Cદરમ્યાન સ્પેશ્યલ જુદા બાંધેલા ઝુંપડામાં ત્રણ દિવસ રહે છે અને તેને ધણી M. 1. વાળી પિતાની સ્ત્રીની છાતી ઉપર ત્રણ ખૂણાવાળો સ્કાર્ફ બાંધે છે. • ન્યુઝીલેન્ડમાં M. ઈ. વાળી સ્ત્રીઓ જમીન ઉપર પગ દેવાનું
ઉચિત નથી માનતી તેથી જમીનથી અદ્ધર ઊંચે લટકાવેલ પાંજરામાં M... વાળી સ્ત્રીઓ ત્રણ દિવસ રહે છે. પિયુ મુલકની સ્ત્રીઓ M. . દરમ્યાન ચાલુ ઘરમાં રહેતી નથી,
જુદા ઝુંપડામાં રહે છે. - લેબેનના ખેડૂતે એમ માને છે કે M. . વાળી સ્ત્રીઓને
પડછાયે ઝાડ કે વનસ્પતિ ઉપર પડ ન જોઈએ. તેમ જ એવું પણ માને છે કે “ઘોડા ઉપર M. : વાળી સ્ત્રીઓએ
બેસવું નહિ” Coroaanaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૦૦)
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
દરમ્યાન
જૈન ધર્મની દૃષ્ટિએ ઋતુવતી સ્ત્રીએ . . ઘરતું કઈ પણ કામ કરવુ નહી. દેરાસર વગેરે પવિત્ર સ્થાનામાં જવું નહીં. પુસ્તક ધમતું કે કોઈપણ), છાપાં તેમ જ નવકારવાળી, કટાસણું વગેરે ધમના ઉપકરણાને અડવું નહીં. સાધુ તેમ જ પિર્વ પુરુષા આદિને તેમનું મુખ દેખાઈ ન જાય તેનું પૂરતું ધ્યાન રાખવુ. શાસ્ત્રકારોએ ઋતુવતીનુ મુખ જોવાનુ એક આયબિલનું અને વાત કર્યાનું પાંચ આયંબિલનુ પ્રાયશ્ચિત જણાવ્યુ છે. (પ. પૂ. અભયસાગરજી ગણિવા મ. સા. સંકલિત ‘વિવેકના અજવાળા' માંથી સાભાર)
_!$ YL &
જિનાજ્ઞા વિરુદ્ધ કાંઈ પણ લખાયું હોય તા ત્રિવિધે ત્રિવિધ મિચ્છામિદુક્કડં,
અમૃતવેલ સ્વાધ્યાય દશિત સાધના-માર્ગ
૧ જ્ઞાનદૃષ્ટિને ઉજ્જવળ બનાવવી. ૨ મેાહના સંતાપને દૂર કરવા. ૩ ચિત્તની ચપળતા ઉપર કાબૂ મેળવવા. ૪ ક્ષમાદિ ગુણનું રક્ષણ કરવું.
૫ ઉપશમ અમૃતનુ" સદા પાન કરવું.
૬ સાધુ પુરૂષોનાં ગુણગાન ગાવાં. ૭ ૬ નાનાં કડવાં વચન સહુ સહન કરવાં. ૮ સજ્જનેને સન્માન આપવુ. ૯ ક્રાધ–માન–માયા—àાભને નિષ્ફળ બનાવવા. ૧૦ મધુર અને હિતકારી સત્ય વચન એવું ૧૧ સમ્યગ્દર્શનની તીવ્ર રૂચિ જગાડવી. ૧૨ કુમતિને ત્યાગ કરવા.
૧૩ અહિન્તાદિ ચારનું શરણું સ્વીકારવું. ૧૪ સવજીવા સાથે મૈત્રીભાવના ભાવવી. ૧૫ ગુણી પુરૂષા પ્રત્યે પ્રમાદ ધારણ કરવા. ૧૬ દીન-દુઃખી પ્રત્યે કરૂણા રાખવી. ૧૭ અવિનીત–નિગુ ણી પ્રત્યે મધ્યસ્થભાવ રાખવે.
(૧૭૧)
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
અપક્ષ
3 ૧૮ પિતાના દુષ્કૃતના નિંદા-ગહ કરવી. ૨ ૧૯ પરનિંદાનો ત્યાગ કરે.
૨૦ સુકૃતની અનુમોદના–પ્રશંસા કરવી. ૨૧ સ્વપ્રશંસાની ઈચ્છા ન રાખવી. રર બીજાને નાને પણ ગુણ જોઈ-સાંભળીને હર્ષ પામવું. ૨૩ પિતાના અલ્પ દોષની પણ ઉપેક્ષા ન કરવી પણ તેને
ઉપાય દ્વારા ટાળવા પ્રયત્ન કરો. ૨ ૨૪ સ્વભૂમિકાને ઉચિત સદનુષ્ઠાનનું સેવન કરવું. $ ૨૫ આત્મપરિણામને સ્થિર બનાવી શુદ્ધાત્મભાવના ભાવવી.
૨૬ સ્થિરતાપૂર્વક પરમાત્મા કે અંતરાત્માના સહજ સ્વરૂપને નિહાળવું ૨૭ આત્માના નિ.ક૫ ચિન્માત્ર સમાધિરૂપ સહજધમની
ધારણ કરવી. $ ૨૮ આત્મધ્યાનમાં સ્થિર બનવું.
૨૯ આત્મજ્ઞાનની રૂચિને અત્યંત તીવ્ર બનાવવી. ૩૦ રાગ-દ્વેષની મલિનવૃત્તિઓનો નાશ કરે. ૩૧ મહાપુરૂષનાં અનુભવ-વચનેનું દિનરાત વારંવાર પરિશીલન કરવું. ૩૨ પ્રશાન અને સમત્વભાવને ધારણ કરે.
s
નિરંતર મનન કરવા લાયક
શ્રી પંચસૂત્ર પ્રથમ સૂત્ર, શબ્દાર્થ-ભાવાર્થ વિતરાગ સર્વજ્ઞ, દેવેન્દ્રોથી પૂજાયેલા, વસ્તુ સ્વરૂપને સત્ય સ્વરૂપે કહેનાર, ત્રણલેકના ગુરુ, અરિહંત ભગવંતને નમસ્કાર થાઓ.
તે અરિહંત ભગવંતે કહે છે, આ જગતમાં જીવ અનાદિને છે, જીવને સંસાર અનાદિ કર્મસાગથી બનેલ છે" એ સંસાર દુઃખરૂપ છે. દુઃખરૂપ ફળને આપનાર છે અને દુઃખની પરંપરાને ચલાવનારે છે, એ સંસારને નાશ શુદ્ધધર્મથી થાય. શુદ્ધધમની પ્રાપ્તિ, મિથ્યાત્વાદિ પાપકર્મોના નાશથી થાય અને એ પાપકર્મોને નાશ, તથા ભવ્યત્યાદિના પરિપાકથી (આત્માની યેગ્યતાના વિકાસથી) થાય. તથા ભવ્યત્વના પરિપાકના ત્રણ સાધને છે. (૧) ચાર શરણને સ્વીકાર (૨) દુષ્કત ગુહ (૩) સુકૃતની અનુમોદના. માટે સંસારથી મુક્ત થવાની ઈચ્છાવાળાએ હંમેશા નિર્મળ ભાવે આ ત્રણ ઉપાયોનું સેવન, સંકલેશ વખતે વારંવાર અને
અસંકલેશ વખતે ત્રિકાળ સમ્યફ પ્રણિધાન સાથે કરવું જોઈએ. ૨ Saanaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa's
(૧૭૨)
aaaaaaaaaaaaaaa senamaa
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
અનy
'
$
અજwwઅઅઅઅઅલાબજળ
haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa • એશ્વર્યાદે અદ્ધિવાળા ત્રણલોકના ના , તીર્થકર નામકમ આ ઉંચા પુણ્યના ભંડાર, રાગદ્વેષનેહને ક્ષય કરનાર. વગર માંગે ન કલ્પી શકાય તેવું ફળ આપનાર ચિંતામણી રત્નસમાન, ભવસાગરમાં જહાજ સમાન, એકાંતે શરણ કરવા ગ્ય, અરિહંત ભગવંતેનું જાવજછવ મારે શરણ હો! • જેઓના જરા, મરણ વગેરે સર્વથા નાશ પામ્યા છે, કર્મનું કલંક ચાલ્યું ગયું છે, જેમનાં સર્વ પ્રકારના દુઃખ પીડાઓ નાશ પામ્યા છે, જેઓ કેવળજ્ઞાન-કેવળદર્શનના ધારક છે, મેક્ષ માં બિરાજમાન છે, અનુપમ સુખના ભંડાર અને સર્વથા Bત એવા સિદ્ધ ભગવતેનું મારે શરણ હો!
• તેમજ પ્રશાંત અને ગંભીર આશયવાળા સાવદ્યાગથી વિરામ પામેલા, પંચાચારના જ્ઞ-પ્રત્યાખ્યાન પરિક્ષાવાળા, પપકાર કરવામાં અત્યંત રકત, કમળ આદિની ઉપમાવાળા, ધ્યાન-અધ્યયનમાં પરોવાયેલા, વિશુદ્ધ થતા ભાવવાળા, સાધુ-ભગવતેનું મારે શરણ હે!
તથા જગતમાં જે કઈ સુર–અસુર અને મનુષ્ય છે. તેમનાથી પૂજાયેલા, મોડુ અંધકારનો નાશ કરવામાં સૂર્યતુલ્ય, રાગ અને દ્રષરૂપ ઝેરનો નાશ કરવા માટે પરમમંત્ર તુલ્ય, સવ કલ્યાણની સાધનામાં હેતુભૂત, કમવનને બાળવા માટે અગ્નિ જેવા, આત્માના સિદ્ધભાવના સાધક એવા કેવલી ભગવતે કહેલા ધર્મનું મારે જાવાજીવ શરણ હે!
આ ચારના શરણે ગયેલ હું ગુરુસાક્ષીએ દુષ્કૃતેની ગહ કરૂં છું–મેં અરિહંતે, સિદ્ધો, આચાર્યો, ઉપાધ્યાયે, સાધુએ અને સાધવીઓ પ્રત્યે, બીજા પણ માનનીય અને પૂજનીય ધમસ્થાને તેમજ અનેક જન્મના માતા, પિતા, બંધુ, મિત્ર કે ઉપકારી પ્રત્યે અથવા સામાન્યથી મેક્ષમાગમાં સાધનભૂત અથવા અસાધનભૂત સવ વસ્તુ પ્રત્યે, જે કાંઈ વિપરિત આચરણ કર્યું, ન કરવા યેાગ્ય આચરણ કર્યું, ન ઈચ્છવા જોગ ઈછયું, આવું જે કાંઈ પાપને અનુબંધ કરાવનારૂં પાપ, સૂક્ષ્મ કે બાદર (નાનું કે મોટું) મનથી, વચનથી કે કાયાથી, મેં પિતે કર્યું, બીજા પાસે કરાવ્યું કે કેઈથી કરાતા પાપને સારૂ માન્યું [અનુમેવું] તે પણ રાગથી. ષથી કે મેહથી, આ જન્મમાં કે અન્ય જન્મમાં કર્યું હોય, તે સઘળું પાપ ગુરુસાક્ષીએ ગહ કરવા યોગ્ય છે. દુષ્કૃત તજવા યોગ્ય છે. આવું મેં કલ્યાણમિત્ર
моллаллии
frantaansorbanaaaaaaaaaaaaaaaaa
(૧૭૩)
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
ananaaaaaaaaaaanaaaaa ગુરુભગવંતના વચનથી જાણ્યું અને મને શ્રદ્ધાથી રુચ્યું. અરિહંત 3 દેવ અને સિદ્ધભગવંતની સાક્ષીએ હું દુષ્કૃત્યની ગહ કરું છું. હું મારું એ દુષ્કૃત્ય મિથ્યા થાઓ! મિથ્યા થાઓ!! મિથ્યા થાઓ!!!
" મારી આ દુષ્કતગહ સમ્યક્ પ્રકારે થાઓ. ફરી એ દુષ્કૃત ન કરવા માટે નિયમ હો! આ વાત મને ખુબ જ ગમી છે. એ માટે અરિહંત ભગવંતની અને કલ્યાણમિત્ર ગુરુભગવંતની હિતશિક્ષા વારંવાર ઈચ્છું છું.
મને દેવ અને ગુરુનો સુગ મળે. મારી આ પ્રાર્થના સફળ થાઓ ! આ પ્રાર્થનામાં મને બહુમાન થાઓ અને આ પ્રાર્થનાના પ્રભાવે મારા આત્મામાં મોક્ષનું બીજ પડે અને ફળરૂપે મેક્ષ મળે.
મને દેવગુરુને સુગ પ્રાપ્ત થતાં, હું તેઓની સેવાને ૨ ચગ્ય થાઉં, તેઓની આજ્ઞાપાલનને એગ્ય થાઉં, તેઓની આજ્ઞાને હું બહુમાન પૂર્વક સ્વીકારનારે થાઉં અને નિરતિચારપણે તેઓની આજ્ઞાને પાલક બનું.
મિક્ષને અથી બનેલે હું યથાશક્તિ સુકૃતને એવું છું અને છેસર્વ અરિહતેના અનુષ્ઠાનની સર્વ સિદ્ધોના સિદ્ધપણાની, સર્વ $ આચાર્યોના પંચાચારની, સર્વ ઉપાધ્યાયના સૂત્રદાનની, સવ
સાધુઓની સાધુક્રિયાની સર્વે શ્રાવકના મુકિતસાધક ગોની, સવ દે તથા કલ્યાણની ઈચ્છાવાળા સર્વજીના, મોક્ષ માગને
અનુકૂળ વેગેની અનુમોદના કરૂં છું. હું સર્વશ્રેષ્ઠ ગુણોથી યુકત શ્રી અરિહંતાદિના સામર્થ્યથી મારી
આ અનુમોદના સારી રીતે વિધિપૂર્વકની થાઓ, શુદ્ધ આશય
વાળી થાઓ. સમ્યક્ સ્વીકારવાળી અને નિરતિચાર–અતિચાર $ વિનાની થાઓ.
શ્રી અરિહંત ભગવતે અચિંત્ય શક્તિથી મુક્ત છે. વીતરાગ છે. સર્વજ્ઞ છે. પરમ કલ્યાણ સ્વરૂપ છે. જેને પરમ કલ્યાણની
સાધનમાં શ્રેષ્ઠ આલંબનરૂપ છે. * * * * * !! - હૈ હું મૂઠ છું, અનાદિ મેહથી વાસિત છું, વાસ્તવમાં હિતા$ હિતને અજાણ છું. તેથી હિતાહિતને સમજનારે થાઉં. અહિતથી $ ; પાછા ફરનારે થાઉં, હિતમાં પ્રવૃત્તિ કરનારે થાઉં અને સર્વ ૨ જી સાથે ઉચિત વર્તન કરી, સ્વહિતને આરાધક થાઉં. છે. આ પ્રમાણે હું સુકૃતને ઈચ્છું છું, સુકૃતને ઈચ્છું છું, સુકૃતને
nimicitia abirincisinininininininiainininiainininininin sairasianomarang
naaaaaaaaaaa
(૧૭છે.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
કા
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
આ “પાપ પ્રતિઘાતગુગ બીજાધાન” નામના સૂત્રને પાઠ કરવાથી, સાંભળવાથી અને એના અર્થની વિચારણા કરવાથી, આપણે પૂર્વે બાંધેલાં અશભકર્મોને રસ મંદ પડે છે, કર્મોની રિતે ઘટી જાય છે. નિમૂળ નાશ પામે છે. એટલું જ નહિ પણ આ સૂત્રના પાઠથી, શ્રવણથી અને ચિંતનથી આત્મામાં પ્રગટતા શુભ પરિણામથી જેમ સપદિના ડંખ આગળ દોરી બાંધવાથી ઝેર આગળ વધતું નથી. તેમ અશુભ કર્મ નિરનુબંધ (સામર્થ્ય વિનાનું) થાય છે. ઉદયમાં આવે, તે પણ આત્માને મેહવશ કરવામાં અસમર્થ બની જાય છે. સુખપૂર્વક ખપાવી શકાય એવું બને છે. ફરી એવા કમને બંધ થતું નથી.
વળી જેમ ઉત્તમ ઔષધને વિધિ અને પરેજી પૂર્વક પ્રયોગ કરવાથી સુંદર આરોગ્ય પ્રાપ્ત થાય છે તેમ આ સૂત્રને પાઠ કરવાથી શુભ કર્મના અનુબંધને પુણ્યાનુબંધી પુણ્યનો બંધ થાય છે. શુભ કર્મોની પરંપરા પુષ્ટ થાય છે. તેથી ઉત્કૃષ્ટભાવવાળું શુભ કર્મ જ બંધાય છે.
આ પુણ્યાનુબંધી પુણ્યકમ પ્રકૃષ્ટ હોય છે. અકૃષ્ટભાવથી ઉપાજેલું હોય છે, અવશ્ય ફળ આપનારું હોય છે.
માટે અશુભભાવને રોકવાપૂર્વક આ સૂત્રને અવશ્ય પાઠ કર જોઈએ, સાંભળવું જોઇએ અને સારી રીતે એના અર્થની વિચારણા કરવી જોઈએ.
દેવ-દાનથી નમાયેલા, ઈન્દ્રાએ તથા ગણધરે પણ જેઓને નમસ્કાર કર્યા છે, તે પરમગુરુ વીતરાગ ભગવંતને નમસ્કાર થાઓ!
નમસ્કાર કરવા યોગ્ય બીજા પણ સિદ્ધ ભગવતે તથા આચાર્યાદિને નમસ્કાર થાઓ. સવજ્ઞ ભગવંતનું શાસન જય પામે! સમ્યક્ત્વની પ્રાપ્તિથી જગતના છ સુખી થાઓ!
સુખી થાઓ! સુખી થાઓ !
હળાહાકાર
અઅઅર
? સવથા સહુ સુખી થાઓ, પાપ ના કેઈ આચરે; કે કે રાગદ્વેષથી મુક્ત થઇને, મુક્તિ સુખ સૌ જગવરે છે
Annamachacraaaaassoorooronaroroor
(૧૭૫)
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
Paravaanaaaaaaaaaaaaaaaaaa શ્રી આર્યરક્ષિત જૈન તત્વજ્ઞાન વિદ્યાપીઠ
સંચાલિત દાદાશ્રી કલ્યાણસાગરસૂરિ ગ્રન્ય પ્રકાશન કેન્દ્ર
૦ પ્રકાશિત પુસ્તકોની નામાવલિ ૦
aoooo
૧ દાદાશ્રી કલ્યાણસાગરસૂરિ જીવન ચરિત્ર (હિન્દી) 3. ૨ જીવન ઉન્નતિ યાને તીર્થયાત્રા
૩ બાર વ્રતેને ચાર્ટ ૪ ચૌદ નિયમને ચાટ ૫ આરાધના દિપકા ૬ દેશ વિરતિ દિપકા ૭ પયુર્ષણ અષ્ટાહિષ્કા વ્યાખ્યાન ભાષાન્તર (પ્રતાકારે) ૮ શ્રી શ્રાવકના ૨૧ ગુણેને ચાટ ૯ જૈન કથા સંદેહ
૧૦ શ્રી શત્રુંજય પુણસ્તવમાલા ૧૧ શ્રી પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર $ ૧૨ ગુણપરાગ
૧૩ શ્રી ૨૮ વિવિધ પૂજા સંગ્રહની પુસ્તિકાઓ ૨૯ યુવક પરિષદ-પરિચય પુરિકા ૩૦ અંતરના અમી ૩૧ બારસા સૂત્રને સાર ૩૨ સ્તવન વીસી પરીક્ષાથી માટે) ૩) અક્ષયનિ તપ (ગુજરાતી તથા હીન્દી) ૩૫ પૌષધાદિ આરાધના વિધિ હીન્દી) ૩૬ પ. પૂ. અચલગચ્છાધિપતિશ્રીનું જીવન ચરિત્ર (હીન્દી ૩૭ શ્રી અચલગચ્છ વિવિધ પૂજા સંગ્રહ (હીન્દી) ૩૮ શ્રી અચલગચ્છ પટ્ટાવલી (હીન્દી) ૩૯ શ્રી અહંદૂ જોતિ ગુણમાલા (હીન્દી)
૪. “આત્મમંગલ $ ૪૧ શ્રાવક જનતે તેને રે કહીએ...
૪૨ થી ૪૪ ગુણ મંજુષા ૧-૨-૩
૪પ શ્રી આર્ય–કલ્યાણ-ગૌતમ સ્મૃતિ ગ્રંથ ૨ ૪૬ અચલગચ્છના ઈતિહાસની ઝલક નોંધ:- ઉપરોકત પુસ્તિકાઓ સાધુ સાધ્વીજીઓને સિલકમાં હશે
ત્યાં સુધી ભેટ મળશે. ૦ જ્ઞાન ભંડારેને પિન્ટની ટિકિટ મેકલવાથી ભેટ મળશે. અથવા સંઘના પત્ર પર પણ ભેટ અપાશે. આજે જ ઉપરોક્ત પુસ્તકો વસાવી લેશે.
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
૭િ૬)
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ સંગલ બૅલ્ટણ૮ ) અહૉ ! અજંજ યુટ(ન્સ એકટથઈë સલ્ટૉ ટકા સજ« acre!. દકચ્છ૮ દ્રપ્ટ(જીંદુલભ??... Ėcજે 78 સ્પૃહe?!!છંજક સ્ટઍક બળ લ! અë,લુટ્યાઁ... લાઑ૯૦૪? જë cજ અમૂલ્ય!!! આજે બco exથે સાથે સુદેવ58-ધર્મજ જમતી... અહૉ! છતાં... છતાં ક૯૮ હે આeતા જો તું (K(સંતુષ્ટ અ જહૃદુ (રૈ કટુ -જુચ્છ જિજભoૉર્જ ખલિફ્ટ, સ્ટ (dcજ સહerી સમાજ ધર્મજીક કથ્રી વ્હ છે ! તૉ કૃ#ૉસ! જોબ કમજ&સીબ કૉલ્સ? ?જહહજહ. વહ્મહૉત્ર© કોર્ટે ટક(7જૈcજલ્ટસ્ટ બાછા જવું ને જૉ કૅજ 64 (લેટ કિજë કteëલીજકા ડુબીજતૉ કૅ જ જાય??? .. જä e exteમજૂ?6... જળ, cરહ્યી અજંતા અrcકેજ કલ્ટ જર્જે ૭૪૪૭૪જીસ્ટa બલ્ટમ કૂત(લુ જËøલ્ટ બer(carૐ બતાવેલ ઉજમલકમાં હતકાછી ખેંart #)keter?કષ્ટ કરજો (28 ( ૪૩માં સ્ટન્ટ &... .. k( જો કદ(હાલ જ નું સેંજ કરુબાજે સહેં અક્સી હૉય તૉ છેaä જઢ જીલ? જુંટાભ જ લઈચ્છકાય ૯ઢ( જુબીક સ્તિકામાં દ૨ áલ કાળુ જીવ જજ @ah otherket(6નું સણું | ગુચ્છ-જ07 & e??? સમજી બહf aહંલી જä રંજ યormજ સ્ત્રીકલ્ટ ક૨ત્રામાં ઍક પળ જલંબ કરી સટ જૈ7 vછn&? મસ્તા જ જડે ! જો જો જaÉ 2નલક્ષ© ફરી ફરી જન્હ બન્ને ! | દૃઢ (ઠક,હર્શે જ @( હરેં તુર્થેશ્વસ્ટ છે કે તe(અ ક૯૮e સિજરી આટલી ઈચ્છજૉ છું 67 કરીet 68... ‘અદલાલ