________________
25666agia
વાહ રે ! ચન્દ્રયશા
ઘણાં લાખા સમયની આ વાત છે. વિનીતા નગરીના ચકવર્તી રાજા ભરત હતા.
તેમને એક લાડકવાયા પુત્ર હતા. જેનું નામ હતું ચન્દ્રયશા.... ધમ પાલનમાં ભારે ચુસ્ત... દૈનિક નિત્યક્રમમાં પણ અતિ ચુસ્ત.... અને પ્રતિજ્ઞા પાલનમાં તે ખુખ જ કટ્ટર.... જીવ ભલે જાય કિન્તુ પ્રતિજ્ઞાને ભંગ ન કરે.
જેએ ખરેખર ! અડગ હાય છેતેમની જ કસોટી થાય છે.... એક વખત એનીય કસાટી થઇ. આ ચન્દ્રાયશાનું નિયમ હતુ કે દર પવ દિવસેામાં પૌષધ કરવું. અને એ પ્રતિજ્ઞા મુજબ તેઓ ચતુર્દશીના દિવસે પોતાની ધ્યાનસ્થ મુદ્રામાં હતા. પૌષધ લઇ પરમાત્માના ધ્યાનમાં લીન બની ગયેલા.
તે વખતે દેવાના રાજા ઇન્દ્ર પાતાની સભામાં નૃત્ય જોતા હતા. અનેક મધુર સંગીત વાદ્યો વાગી રહ્યા છે. ન કીએ નૃત્ય કરી રહી છે.
તે વખતે નૃત્ય જોતા જોતા ઇન્દ્ર પોતાના અવિધજ્ઞાનના ભરતક્ષેત્ર પર ઉપયોગ મૂકયા તેણે ધ્યાનમાં એકકાર બની ગયેલા ચન્દ્રયશાની મુખાકૃતિ જોઈને ડાકુ ધુણાવ્યું “ અહા ! કેવા ધર્માત્માએ છે! અને અમે કેવા ભાગ સ`પટા ! આમ એ મેલી ઊઠયા, અને હવે એનું મન આ નૃત્યેામાંથી ખસી ગયું.
ઇન્દ્રની ઉદાસ મુખમુદ્રા જોઈ ઉવ`શી અને રંભાએ નૃત્ય અટકાવી દીધુ. વિનયપૂર્વક તેમણે ઈન્દ્રને ઉદાસીનતાનુ કારણ પૂછતાં ઇન્દ્રે સઘળી વાત કરી છેવટે ઇન્દ્રે કહ્યું : “ ચન્દ્રયશાની પૌષધ પ્રતિજ્ઞાને તોડવા જગતની કેાઈ શક્તિ સમથ નથી. ”
ઇન્દ્રના આવા વચને સાંભળી અને નકી મનમા હસી. તેમણે નક્કી કર્યુ” કે જોઇએ તેા ખરા કેવા છે ચન્દ્રયશા ? એવુ તે શું છે? અને એને પ્રતિજ્ઞાથી ચલિત કરવાના મનેામન નિય કર્યાં.
આ ચન્દ્રયશાને ચલાયમાન કઇ રીતે કરવા તેની વિચારણા કરવા લાગી....
706
(૧૬)
66
બળા
