________________
romadiamanaganagraadineangana
કાંઠે બેસી વિચારતા હતા તેવામાં પાણીમાંથી નિકળતા વિકરાળ રાક્ષસ મેં જોયે. જરા પણ ડર્યા વિના મેં એને લંકામાં જવાને માગ પૂછતાં તેણે કહ્યું: ‘તું અહીં સળગી મરે તો લંકા પહોંચે. મારે તે કઈ પણ ભોગે આપનું કામ કરવું હતું. પછી શું? ચિતા ખડકી. સળગાવીને પડ્યા તેમાં થોડીવારમાં બધું રાખ. રાક્ષસે રાખની દલી વિભીષણ સામે મૂકતાં બધી વાત જણાવી. મારા સત્વથી પ્રસન્ન થયેલા વિભીષણે મને અમૃત છાંટી ઉભે ક્ય ને આ પુત્રી પરણાવી. પછી મેં આપના આમંત્રણની વાત કરી તે એ કહે: ‘અમારે અમારી મહત્તા સાચવવાની હોય એના આવ્યા પહેલાં તે રાજાના ઘેર મારાથી જવાય નહીં, એમ કહી તેમણે ચંદ્રહાસ ખડગ આપી તમને યાદ કર્યા છે. રાજાએ બધી વાત સાચી માની. પણ તેથી વસંતશ્રી ને મેળવવાની ઈચ્છા ઓર વધી. તેણે મંત્રી સાથે વિનિમય કર્યો કે આને ફરી કોઈ સંકટમાં ફસાવી પૂરો કરવા. નીતિમાં કહ્યું છે કે રાજા, ચોર, સપ, ચાડી. તુચ્છ, હિંસક પશુ, શત્રુ અને પ્રેતાદિ દુષ્ટ હોવા છતાં છિદ્ર વિના-ઇલ વિના ફાવી શકતાં નથી.
એકવાર રિબળ રાજાને જમવા નોતર્યા. રાજ મંત્રીવર્ગાદિ સાથે જમવા આવ્યા ત્યાં હરિબળની અતિસુંદર પત્ની છે તેની વાસના ભભૂકી ઉઠી. મંત્રી સાથે મસલત કરી કે, “યમરાજને આમંત્રણ આપવાના કપટથી તેને જીવન બાળવે અને આ રમણીઓને ઉપાડી રાજમહેલમાં નાંખવી,
ભરી સભામાં હરિબળની સાહસવૃત્તિના વખાણ કરી રાજાએ કહ્યું: “યમરાજનું મારે આવશ્યક કામ પડયું છે. તેની પાસે અગ્નિમાગે (બળીને) જવાય તેમ છે. ઘણે વિચાર કર્યો પણ તમારા
જે કઈ સત્વશાલી સાડ સી જ નહીં. હરિબળ સમજી છે. ગયે કે મારા મૃત્યુની રાજાને કુબુદ્ધિ આપનાર મંત્રી જ છે.
રાજાનું કથન સ્વીકારી ને ઘરે આવ્યો. વિચાયું, દુષ્ટોનું હિત કરવાથી અનિષ્ટ જ થાય છે. રોગને ભાવતું આપીએ તે રોગ વધે! હવે આ શઠને શિક્ષા જ થવી જોઈએ. તેણે દેવને યાદ કરી બીના જણાવી. હરિબળને સમજાવી દેવ અદશ્ય થયા. - આ તરફ રાજાએ મોટી ચિતા તૈયાર કરાવી. હરિબળ બધાના દેખતાં તેમાં જ બેઠા. રાજાની આજ્ઞાથી ચિતાની ચારે
