Book Title: Jaisalmer Panchtirthino Itihas
Author(s): Prakashvijay
Publisher: Jaisalmer Lodravpur Parshwanath Jain Shwetambar Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005841/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ////////// 1 // // // /// / / /// //// bharejA, gurajha" prazno ujAya ll masA, itihANa paMcatIrthI STS Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jesalameranI paMcatIrthI ane tene ItihAsa hiMdI lekhaka pU. muni. pachI A.) zrI prakAzavijayajI ma. sA. prakAzaka zrI jesalamera lodravapura pArzvanAtha janazvetAMbara TrasTa, jesalamera(rAja.) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : zrI jesalamera ladravapura pArzvanAtha jaina zvetAMbara TrasTa, jesalamera. mukaH pragati mudraNAlaya naroDA roDa, amadAvAda-2: eprila 1980 - gujarAtI bIjI AvRttiH prata 3000 viSayanizi pakaraNa jaisalamera bhaugolika svarNayuga osavAla jAtine ItihAsa zaheranAM maMdire - killAnAM maMdire kuLadevIonuM adazya thavuM zeTha pAMcAnAM kAryo sAMDAzAne camatkAra jesalameranA jJAna bhaMDAra upAzraya amarasAgara levA-pATaNa brahmasara dAdAsthAna stavane. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI (pAtAnI) vAta manuSyanuM mana anekAneka suMdara bhAvanAo tathA vicArone akSaya bhaMDAra che. kayAre kaye vakhate, kaye vicAra yA bhAva, ghaTanAo tathA paristhitionI anukuLatA prApta karIne kAyI rUpe sAme AvI jAya, tene aMdAja kADhavo e mahAmuzkela kArya che paraMtu ekadama ja jyAre keI kArya sarasa thaI jAya che, je aMge koI kalpanA paNa hatI nathI, tyAre eka suMdara Azcarya thAya che. mArA vaDe A pustaka lakhAvuM-e mArA jIvananI eka AvI ja ghaTanA che. saM. 2024nuM ludhiyANA (paMjAba) mAM karela cAturmAsa huM bhUlI zakatA nathI, kAraNake te vakhate mArA manamAM jaisalameranI yAtrA karavAnA bhAva jAgrata thayA. cAturmAsa pUrNa thatAM ja vihAra karI baDautamAM AcArya zrI vijayasamudrasUrijI maharAja sA. nA darzana karI A ma. nI sAthe hastinApura tIrtha game tyAM zrI jaina zvetAMbara mahAsabhA-uttara pradezanuM pAMcamuM adhivezane ludhiyANuM-nivAsI zrI dharmapAlajI osavAlanI adhyakSatAmAM tA. 14-1-18 nA roja bharAyuM hatuM. te samaye samAjane jAgrata tathA utsAhita karavAne A mahArAje upadeza ApatAM kahyuM hatuM ke "AjanA yugamAM mAnavanuM sauthI mahatvapUrNa tathA mukhya kartavya e che ke "samAja tathA dharmanuM rakSaNa karavuM--A pavitra kAryamAM koIe paNa pAchaLa rahevuM joIe nahi." A pramANe sabhAne dharmopadeza daIne A. ma. baDauta pAchA pharyA. badhA sAdhuo temanI sAthe pAchA AvyA. ahIM pAMca sAdhuone vaDI dIkSA ApIne huM dilhI thaIne jayapura pahoMcyo. jayapuramAM vyAkhyAna ApatAM meM kahyuM ke "jaisalamera jevA prAcIna tIrthamAM zAzvatI oLI (AyaMbila) ne kAryakrama mahAna Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbhakArI thaI zake tema che." A upadezane kAraNe keTalAka utsAhI lakanA manamAM oLIjI aMgenA nizcayanI bhAvanA jAgrata thaI. jyAre ame tA. 31-3-68nA roja ahIM pahoMcyA, te eLIjIne zAnadAra kAryakrama taiyAra karavAmAM Avyo, temAM sAta varSa sudhInAM bALakee paNa AyaMbila karyA. lokonA manamAM eALIjInA upadeze ghaNo utsAha bharI dIdho hato. te vakhate jaisalameranI pUrepUrI yAtrA karI tathA tenAM bhavya bhavane, kalAtmaka mUrtio tathA sarvottama zreSTha jJAnabhaMDArone joIne mArA manamAM A tIrthane eka prAmANika ItihAsa lakhavAno vicAra AvyuM. mArA A vicArane maMtrI zrI kuMdanamalajI jindANIe samarthana ApyuM ane zrImAnamalajI coraDie badhI sAmagrI bhegI karIne mane ApI ane meM badhAM sAdhane bhegAM karIne ItihAsane mArI yAtrA daramiyAna lakhyo ane Aje jyAre A taiyAra karIne Apa badhAnI samakSa mUkuM chuM tyAre mArA prayatnane sArthaka thayela samaju chuM. AnA vAcakone e kahI devAnuM huM ucita samajuM chuM ke A pustaka jaisalameranI paMcatIthInuM phakata varNana nathI-AvuM varNana te jaisalamera paMca tIrthayAtrA" tathA jaina tIrthasthAna jesalamera" pustakomAM che. A pustaka ItihAsa che. AmAM Apane prAcIna tIrthasthAnonI atihAsikatAnAM pramANe tene saMbaMdhita saMvata, tithi tathA pracalita kathAonuM recaka varNana maLaze. sAthe sAthe vibhinna sthAna sAthe saMbaMdha dharAvatAM judAM judAM stavane paNa ApavAmAM Ave che. A stavane jude jude samaye A sthAnanI yAtrA karanAra bhAvika sAdhuo temaja kavioe lakhyAM che. tethI vAMcanAra ekIsAthe itihAsa tathA sthaLane rocaka varNana AnaMda meLavI zake che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 A pustakane presamAM ApatAM pahelAM je je bhAgyazALI ane snehIjanane sahayoga maLela che, te badhAnA huM AbhArI chuM tathA badhA suvijJa vAcake pratye sadA AbhArI rahIza je tene vAMcIne mane potAnAM sUcaneAthI khIjI AvRttine vadhu suMdara ane upayAgI banAvavAmAM sahakAra Apaze. --prakAzavijaya jeTha sudI 8 sa. 2025 bikAnera (rAja.) tIrthonI mahattA bhUtakALanA samayane ItihAsa tathA ghaTanAonuM digdarzana karavAmAM' 'tIrthaM'eka' mahattvapUrNa kArya pUrNa kare che. sAthe sAthe te samayanI sa MskRti, kalA tathA zilAlekha vagere vamAna samayamAM samanvaya karAvavAmAM upayAgI nIvaDe che. tIrtha sthaLanAM darzanathI hRdayamAM pavitra AnaMdanI laherA doDe che, hRdaya bhaktithI. tarakhALa ane che. tIrthaM sthaLAnI prabhunI zAMta mudrA hRdayamAM sudRDha tathA zAMtinI 'pavitra dhArA vahevaDAve che. pUrvAMjonA gauravamaya astitvanA paricaya tIrtha sthaLanAM daMnathI prApta thAya che. darzana, tIrthI mAnavIne pavitra uttama kSamAdhima, vizuddha samyag nirmaLa sayaMma tathA yathA jJAnanI prAptinI preraNA arpe che. --cAMdamala sIpANI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhaka paricaya (pU. munirAja zrI prakAzavijayajI mahArAja sAheba bhAratIya saMskRtinI zreSThatAnuM ekamAtra rahasya hoya te te A dezanI saMtaparaMparA che. samaye samaye saMte e potAnI sAdhanAthI saMskRtinI suMdara unnati karela che. A saMtaparaMparAmAM zrImad vijayAnandasUrijI (zrI AtmArAmajI mahArAja)nuM sthAna viziSTa che. temanA ziSya paMjAbakesarI yugavIra svanAmadhanya AcArya zrI vijayavallabhasUrijInA vyApaka udAra dRSTikoNe jaina zAsanane navI dizA darzAvI. svagIya AcArya zrI vijayalalitasUrIzvarajI temanA ziSya hatA. temaNe gaDavADa pradezamAM zikSaNika jAgRtine zaMkhanAda karyo. te paraMparAmAM AcArya zrI purNanandasUrijInA ziSya zrI prakAzavijayajInA nAmano ullekha karavAnuM samayasara ane egya gaNAze. pitAnA dhyeyanA makkama ane daDha mativALA ugra tapasvI munivaryuM chellAM keTalAMka varSothI uttara pradezane ja pitAnuM kAryakSetra banAvyuM che. temanA satata parizrama ane atUTa sAdhanAnA phaLasvarUpe hastinApura tIrthane vikAsa, bAlAzramanI sthApanA ane dAdAvADI vagere thayela che. uttarapradezamAM kampAlA tathA pharUkhAbAda vagere sthaLe jIrNoddhAranA kAryanI preraNAne yaza temane phALe jAya che. teo tapasvI tathA saumya svabhAvanA che. dIkSA laIne chellAM 25 varSomAM samAjamAM sArI jAgRti pedA karI che. paMjAbanI bhUmi para upadhAna tapanA zrIgaNeza prathama temaNe ja karyA hatA. pote tapazcaryA kare ane bIjAone tapazcaryA karavAnI preraNA ApatA rahe che. Aje paNa AThamo vaSItapa cAlu che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ujajaDa banela kSetrane punaH sajIvana karavAM-e temanA jIvananuM lakya che. jesalamera paMcatIthIne ItihAsa lakhavA pAchaLa teozrIne A dRSTikoNa che. ame temanA prati pUrNa kRtajJa chIe ke temaNe parizrama karI A ItihAsa lakhI tene prakAzita karAvavAne bhAra amArA para mUke ane gurudevanI kRpAthI ame tene pUruM karavA samartha thayA chIe. Apa jevA karmaTha, udAracittavALA tapasvI pAsethI samAja ghaNuM ghaNuM AzA rAkhe che. jAnevArI 1970 -cAMdamala sIpANI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jInAlaya mahaMta kalApUrNa du, jaisalamera gItA gAMdha dula bha tADapatro upara AkaSa ka citra khata gucchIya zrI jInabhadra sUrI jJAna bhaMDAra, du jaisalamera Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javAhara pelesa jaisalamera kASTa patrikAe upara Adi prAcIna manamohaka citro | kharatagacchIya mA jInabhadra sUruM jJAna bhaMDAra Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pAnA RWILL BE IT WISE INFREE!!! RE ragAra. E FEET nA karI rahI che para junuM kiraNa derAsara saMdhavI zeTha pratApa dajI himmatamalajI bAphanAM (pa ) e banAvela jaina derAsarane bahAranA bhAga amara sAgara (jaisalamera) Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ////// mahA AkaSa~ka lauddavapuranuM maMdira 1] zrI supA nAtha (tapAga") jaina zvetAmbara madira Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jesalameranI paMcatIrthI pakaraNa jesalameranI yAtrA svayameva paNa eka sukhadAyaka anubhUti che. yAtrAnI zarUAta jodhapurathI AgaLa vadhIne pikaraNa thaIne relave Tezana jesalamerathI thAya che. pokaraNa nagara paNa pitAnI prAcInatAne lIdhe ItihAsaprasiddha che, chatAM paNa Aje tyAM AMgaLInA veDha gaNAya teTalI jUja vastI che, temAM jaina kuTuMba te eka paNa nathI. tema chatAM paNa A nagaranI zAlInatA temaja bhavyatAne joIne enI samRddhi tathA zreSThatAnuM sahaja anumAna karI zakAya che. A badhuM e nizcita TharAve che ke A nagaranA rahevAsIo ucca paMktinA kalApremI temaja prAcIna saMskRtinA pUjArI tathA rakSaka hatA. - kiraNa nagaranI vizALatA, tyAMnI moTI moTI havelIonuM kalAkauzalya, vividha bajArenA ThAThamATha vagere avanavA prakAranA che, tenuM sauMdarya tathA tenI bhavyatAM Aje paNa yAtrine moha pamADe je. paM. 1 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ahIM paNa eka jamAnAmAM zAhukArIne vyavasAya ucca kakSAe cAlatA hatA. peAkaraNamAM jaina samAje nirmita karela traNa jina madirA, e upAzraya tathA eka pauSadhazALA esavAlAnA vAsamAM najare paDe che. peAkaraNamAM traNa jinamadira che. 1. zrI AdinAthanuM 2. ciMtAmaNi pArzvanAthanuM tathA 3. zrI pArzvanAthanuM khuba meTuM maMdira che. A traNe di seALamI zatAbdImAM baMdhAyelAM cheH 1. zro AdinAthanA maMdiranI pratiSThA vi. saM. 1536mAM tathA khIjA madiranI pratiSThA je pahelAM zrI zAMtinAthajInA ma Mdira tarIke prasiddha hatuM, pahelI vAra saMvata 1548mAM ane tyArapachI-pharIthI saMvata 1856mAM thaI hatI. trIjA maMdiranI pratiSThA paNa be vAra thaI. ekatA saMvata 1548mAM ane bIjI vAra savata 1883mAM. zrI pArzvanAthajInAM banne madirAna hAra thayA bAda tenI punaH pratiSThA thaI hatI. midarAmAM dAdA kuzalarijInA pILA paththaramAM aMkita thayelAM meTAM pagalAM che tathA jodhapura saDaka para Avela ati prAcIna dAdAvADImAM dAdA kuzalasUrijInAM pagalAM che. * zaheranI pazcima tarapha taLAva para dAdAvADI Avela che. paraMtu Aje tyAM pagalAM nathI, ethI e mAnavAne kAraNa maLe che ke jaMgala hAvAne kAraNe pagalAM khIjI jagyAe laI jaIne tyAM birAjamAna karavAmAM AvyAM che. hAla A traNe madirAnI vyavasthA jaisalamera lauddavapura pArzvanAtha jaina zvetAMbara TrasTa kare che. madirAne yogya vahIvaTa kA mATe TrasTe munima vagere kAryakartAone tyAM nImela che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaisalamera jaisalamera juhAriye, duHkha vAriye re / arihaMta biMba aneka tIratha te namuM re // (samayasuMdara tIrthamALA) jaisalamerathI thADe aMtare Avela pAkaraNu nagarane joI lIdhA pachI yAtrInA manamAM jaisalameranAM darzana karavAnI jijJAsA, lAlasA vadhu ne vadhu baLavAna banavA lAge che. eka tA yAtrInI najara tyAMnA bhavya vizALa killA para cAMTI rahe che. killAnI gaganacuMbI UMcAI, tyAMnI sudRDhatA tathA vizALatA joIne yAtrI meAhita thaI jAya che. jema jema basa nagaranI pAse AvatI jAya che, tema tema nagaranuM AkaNu sAme AvavA lAge che. nagaranuM sauMda` AMkhe vaLage che, nagaranI bahAra vizALa pALa vaDe baMdhAyela gaDhasIsara nAmanuM taLAva paNa najare caDhe cheH ahIM thI je dRzya dekhAya che te jeTaluM 'sukhadAyI che, teTaluM ja romAMcakArI che. seMkaDAnI saMkhyAmAM raMgaberaMgI vastrAbhUSaNAthI susajjita thayela su Mdara suMdara panihArIA peAtAnAM mAthA upara tAMbA, pittaLa tathA mATInAM kheDAM UMcakIne kAMIka gItAnuM guMjana karatI karatI peAtAnAM ghara tarapha AvatI dekhAya che. panaghaTa tathA panihArInuM A dRzya yAtrikAnA AkaSa NunuM eka kendra banI jAya che. aneka kavioe A dRzyane peAtAnAM kAvyAmAM utArela che. panihArI" nAmanuM prasiddha kAvya ahI lakhavAmAM Avela che evI pratIti thAya che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagaramAM Avela pILAM makAnanI vacamAM kaI kaI jagyAe keTalIka vizALa havelIonAM zikhara evAM to suMdara jaNAya che ke jANe sonAnAM ghareNuthI susajijata thayela eka suMdarInA rUpamAM nagara pite na hoya ? vizALa killA rUpI kapALa (bhAla) cAre bAjue phelAyela-patharAyela hoya tevAM kalApUrNa makAne A suMdarInAM aMgaupAMganI jANe racanA karatAM na hoya! AvI anupama suvarNasuMdarIthI are ! keNa lobhAtuM nathI ? gaDhasIsara taLAvathI AgaLa jema jema yAtrI vadhe che, te tenI. dRSTi killAnA burajo para paDe che. tenuM mana paNa eTaluM ja UMce caDe che, jeTalA killAnA buraje. killAnI madhyamAM AvelAM pAMcasAta maMdiranAM uraca zikhare yAtrInA manane kutUhalathI bharI de che.. A kutUhala sukhanI vRddhi mATe yAtrIne jhaDapI banAve che ane te killAnI najadIka AvI pahoMce che. jevI yAtrIonI basa sthAnika jelanI dIvAla pAchaLa basa sTenDa para AvI pahoMce che, tyAM te majUronA avAjathI tenA kAna bharAI jAya che. mahAvIra bhavananA paTAvALAnA avAja tathA bIja musApharonI bhIDa aMge evuM te kutUhala jaNAya che ke yAtrIne Azcarya thayA vinA rahetuM nathI. yAtrIone sAmAna hAthagADI para mUkIne sIdhA mahAvIra bhavana temane pahoMcADI devAmAM Ave che. pitAnA sAmAnanI sAthe yAtrika rastAmAM AvatI bhavya kalAmaya gaganacuMbI ImAratane jue che ane sAMkaDI lAMbI galIomAMthI pasAra thAya che, tyAre te mananI prasannatA. ane ullAsane anubhava kare che ane te manamAM vicAre che ke tenA magajamAM AvA darzanIya sthAna (jesalamera) aMge kevAM bhramaNanAM bhUta bharyA hatAM ! Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre te rAkhecAMnI galI pasAra karI kAchavA tathA vardhamAna pADA ( maheAllA )nI pAsethI pasAra thaI, mahAvIra bhavananA daravAjA sanmukha AvI UbhA rahe che, tyAre tene mahAvIra bhavanane aDatI gaganacu...khI mahelAnI havelIe daSTageAcara thAya che. A vizALa temaja kalApUrNa havelIene peTa bharIne jovAnI tamannAne dabAvIne te mahAvIra bhavanamAM praveze che. mahAvIra bhavanamAM paheAMcyA pachI, tene sarva prathama TrasTanA kAryAlavamAM potAnuM nAma, saranAmuM vagere lakhAvavuM paDe che. A bhavanamAM haMmeza AvatA yAtrika ArAmapUva ka rahe che. ahIM pANIne naLa, vIjaLI, phezana, bheAjanazALA vagere badhI Adhunika sagavaDatA upalabdha che. yAtrikAne adhika lAbha maLe te khyAlathI A bhavanamAM eka derAsara bAMdhavAmAM Avela che. temAM mULanAyaka zrI dharmanAtha bhagavAna birAjamAna che. temanI pratiSThA saMvata 2020nA phAgaNa suda 4nA rAja thaI che. / sivAya je mATA saMgha Ave che, bhavanamAM khe hajAra yAtrALuo harahaMmeza AvatA yAtrikA te jaina bhavanamAM rahe che. A ArAmathI rahI zake che. tyAra pachI peAtAnAM nityakramathI paravArIne yAtrALu zaheranAM 'maMdiramAM pUjA--sevA karavA mATe jaladI taiyAra thaI jAya che, kAraNu ke te madirA jovA mATe tene tAlAvelI lAge che. dhIme dhIme te bhUtakALanA bhramamAMthI mukta bane che. killA tathA zaheramAM thaIne kula 13 maMdira tathA derAsarA temaja 18 upAzrayA cheM. dizamAM sauthI meTuM maMdira zrI pArzvanAtha prabhunuM che. madirAnA darzInathI yAtrALunuM mana pavitra vicAreauthI tarakheALa khanI Aya che. ahIM A madirA vagerenA darzana karatAM pahelAM jaisalameranI bhaugAlika, aitihAsika vagere bAbatAnuM saMkSipta varNana joIe. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaugolika paristhiti rAjasthAnanI uttara pazcime jesalamera eka prathama darajajAnI riyAsata (state) rahela che. Aje te rAjasthAnane eka vizALa jile che. kSetraphaLanI dRSTie joIe te rAjasthAnamAM A riyAsatane trIjo naMbara che, paraMtu AkramaNakAro sAme bAtha bhIDavAmAM tenuM sthAna anekhuM rahela che. A te ja sthAna che, jyAMthI gajhanI tathA kAbUlathI AvanAra humalAkhorone rokIne pAchA kADhavAmAM AvatA hatA. ANe madhyayugamAM bahAvalapuranA navAba sAthe Takkara lIdhI tathA siMdhanA dUra lUMTArAone tabAha karyA ane Aje paNa te pAkistAnI lUMTArAnA chakkA cheDAvI daIne temane bhAratIya sImAthI dUra hAMkI kADhIne bhAratIya sImAnI surakSA khAtara pitAnuM yogadAna kare che. bhArata rASTranA A sajAga paheredAranI A gauravapUrNa bAbata. ItihAsavetAethI tathA rAjanItivettAothI ajANa nathI. A rAjyanI A prakhyAta vIratAne lIdhe ja bhAratIya gaNarAye svargIya mahArAvala zrI giradharasiMhajI narezane lephaTInenTa karnalanI sanmAnanIya padavI arpaNa karIne temane gauravAnvita banAvyA hatA.' bhArata rASTramAM AvA prakAranuM sainika sanmAna meLavanAra sarvaprathama senAnI zrImAna rAvalasAheba ja hatA. A rAjyanI sImA (sarahada) pUrvamAM bikAnera, dakSiNamAM jodhapura ane uttara tathA pazcimamAM pAkistAnamAM Avela bahAvalapurane maLe che. tenuM kSetraphaLa 16012 corasa mAIla che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaisalamera javA mATe be mukhya rastA che; relave tathA basa. bADamera relave sTezanethI basa dvArA ane jodhapura--peAkaraNa thaIne relave mAraphata jaisalamera sudhI pAkaraNathI paNa moTare jatI-AvatI rahe che. DAmaranI pAkI saDaka banavAthI divasamAM cAra vakhata peAkaraNa tathA jaisalameranI vacce khasa cAle che. bADamerathI AvanAranI sagavaDatA khAtara sarakAre pAkI saDaka taiyAra karI Apela che. bADamera tathA jaisalameranI vacce divasamAM be vakhata khasa Ave--Aya che. ghaNA vakhatathI jaisalamera aMge evI bhramaNA cAlI rahI hatI ke "A mAravADamAM Avela retInA DhagalAethI gherAyela eka raNu pradeza che. ahIM retanA DhagalAe, garama lU, retInI AMdhI, kAMTAkAMkarA tathA paththaranA TukaDAe ja najare paDe che." AvI bhramajanaka dhAraNAone kAraNe dharmAtmAnA manamAM eka prakAranA bhaya utpanna karavAmAM Avela che. yAtrALuenA manamAM A vAta ghara ghAlI gayela hatI ke jaisalamera eTale retInA DhagalA. tyAM janArAne anekAneka musIbate!-muzkelIe uThAvavI paDe che, Aje paNa nave! Avela yAtrI A prakAranI nirAdhAra kalpanAthI mukta rahI zakatA nathI. Aje paNa te (yAtrALu) jaisalamerane retInA DhagaleA samajavAnI bhUla karyA vinA rahetA nathI. paraMtu jevA te (yAtrALu) relave sTezana para Utare che, tAM tenI najaranI sAme nagaranI bhavya imAratA Ave che. tenA bhavya tathA vizAlakAya paththaro para vibhinna prakAranI kAtaraNIthI suzobhita jALI, jharUkhAnI dehAtmaka kemaLatA, sUkSamatA, kalAtmakatA, prAcInatA, mahAnatAthI eka navuM ANuM, Azcarya thAya che tathA abhUtapUrva darzIna prApta karIne saheje tenA mukhamAMthI 'vAha, vAha' nIkaLI paDe che. tenI peAtAnI pUrvadhAraNAne kAraNe te jaisalamera AvavAthI DaratA raheta tA jIvananA ati uttama mahAna sukhathI huMmeza mATe cita ja raheta ema lAge che. vAstavika rIte jJAna tA pratyakSa anubhavathI upalabdha thAya che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e satya che ke pahelAMnA jamAnAmAM jesalamera pahoMcavuM saheluM na hatuM. phakta UMTa para tathA belagADIo mAraphata keTakeTalI takalIpha veThate veThata yAtrALu khUba ja muzkelIthI jesalameranAM pavitra maMdiranuM darzana karI zakato hate. jaisalameranI kaThina yAtrAe anekAneka kavionI saMvedanAone jAgrata karI hatI. A pradezanI yAtrA kyAre tathA kevI rIte thaI zake che, kayI kayI Apattiono sAmano karavA paDe che, tenuM varNana te samayanA kavioe je mArmika bhASAmAM karela che che, te ahIM ApavAmAM Ave che: ghoDA kIje kATha, kA, piMDa kIz2e pASANa / ___bakhatara kIje lAhekA, taba dekhA jasANa // jesalamera javuM hoya te yAtrIe pitAnA gheDAne lAkaDAno banAvavo, potAnA zarIrane paththaranuM banAvavuM ane lekhaMDanuM bakhtara mUkavuM-te pachI ja jaisalameranA darzananI AzA saphaLa thAya che. emAM saMdeha nathI ke pahelAM jesalameranI yAtrA mATe dareka yAtrALune khUba ja hiMmatapUrvaka taiyArI karavI paDatI hatI, khUba ja utsAha rAkhavo paDato hato. paraMtu AjanA vaijJAnika yuganI zodhakhoLAe saMsArane-jagatane ekabIjAne eTalA najadIka lAvI mUkela che ke have te ceDA kalAkamAM havAI musApharIthI koI paNa yAtrALu ArAmathI-sahelAIthI jaisalamera pahoMcI zake che. cha mAIlanA vistAramAM atyAre havAImathaka (erema) taiyAra karavAmAM Avela che. je jesalamera aMge phakta zuSka kalpanAo karavAmAM AvatI hatI, te badhI have te nirAdhAra sAbita thaI cUkI che. kharI rIte A jile phakta registAnI-raNapradeza na hato. paraMtu samayanI vakragatie tathA keTalAka lokoe evo batAvIne jagatanI najaramAM halake pADyA hatA. A kAraNe ke tenA vAstavika kalAmaya rUpanA darzanathI vaMcita rahetA hatA. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaisalameranuM rUpa-svarUpa kaI paNa nagarInuM bahAranuM rUpa-svarUpa tenA AMtarika manane AbhAsa karAve che. yAtrALune mATe tenI bahAranI chaTA tenI aMdaranA saMgaThana aMge potAnI viziSTatA batAvavA mATe pUratI che. UMcA UMcA pahADo para vasela jaisalamera nagarane vizAlakAya kiTale gannata bhAvathI Ubhela cittAkarSaka aTArIo, rAjamahela, tAla-taDAga maMdira, kuvAo, vAva tathA bAgabagIcA vagere eTalAM suramya dazya khaDAM kare che ke navo AvanAra te joIne stabdha ja banI jAya che. savAranA paheramAM sUryodaya samaye pILA pILA paththarothI banela kille, maMdira tathA bhavana vagere joIne prasanna banelA AgaMtuka jesalamerane senAnI nagarInI upamA ApyA vagara rahI zakatuM nathI. jesalameranI gaurava garimAnuM suMdara ' varNana te samayanA samAjasevaka tathA sAhityakAra zahIda sAgaramalajInA nIcenA zabdomAM saheje upalabdha thaI jAya che : - gaDha citauDa sama ajaya, himagiri sA giri dyuta dhAma / - mahA tuccha hai jisake Age svarNa bhUmi kailAsa lalAma // miTI gulAmI nauroz2A kI prabala zatru ko karake jera / uttara ghara kivADa kahAve yahI hamArA jaisalamera // te kharekhara jaisalameranAM vizALa temaja bhavya jainamaMdire ane temAM vidyamAna mUrtikalA tathA jJAnabhaMDAra vagere tenA nAmane ujajavaLa temaja sArthaka karI rahela che. te ja tenuM AkarSaNa che. te sivAya nigaramAM upalabdha jJAnabhaMDAra, gaDhasIsara, taLAva, paTavA vagere bhAgyazALIonI gaganacuMbI bhavya AkarSaka havelIo A nagaranI zobhAmAM cAra cAMda lagAvavAmAM sadeva sahagI rahela che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaisalamerane suvarNacuga e te badhA jANe che ke jesalamera koI eka jamAnAmAM eka khUba moTuM vyApArI bAra hatuM. raziyA, aphaghAnistAna, bhAvalapura, siMdha ane cInathI AvanAra mAla jamInamArge jaisalamera thaIne bhAratanA anya pradezomAM UMTa mAraphate pahoMcADavAmAM Avato hato.. jaisalameranA bajAramAM upara kahela videzI mAlanI khUba dhamAcakaDI, macI rahelI hatI. ahIMnA vepArI A vepAramAM khUba ja dhana kamAtA hatA. anAja, sUkAmevo, cAMdI tathA aphINa vagerenI mukhya AyAta thatI hatI. judI judI vastuone mATe alaga alaga bajAra bharAtA hatA. ahIMne ghI bajAra sArAya bhAratamAM prakhyAta hate. unnata vepArane kAraNe samRddhi ne vaibhavane sAgara cArebAju laherAtA hatA ane leke pitAnA dhanane sArvajanika kAryomAM upayoga karavAmAM sukha anubhavatA hatA. lekenI A pravRttinuM pariNAma e AvyuM ke Aje paNa tenuM te dhana prAcIna saMskRti anusAra moTAM moTAM bhavane, maMdira, taLAva, kuvAo vagere nirmANa karavAmAM kharcavAmAM Avela te ahIMtahIM-jyAM tyAM daSTigocara thAya che. jesalameranI A samRddhine jotAM te samayane jesalamerane suvarNayuga kahevAmAM Ave te kaI atizayokti gaNAze nahIM. ghaNuM nirmANa-sarjana karyuM te samaye thayuM te pratIta thAya che. te samaye jesalameranI osavAla jJAti unnatine zikhare hatI. jesalameranI pUrve laudravapurapattana tathA tenI paDatI pachI jesalameramAM ApaNuM jana pUrvajonAM lagabhaga 2000 kuTuMba hatAM. jaisalameranI galIe galImAM banela upAzraye tathA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ma kalApUrNa 'jainamaMdirA temanI samRddhi tathA kalAnAM dyotaka che, vAraMvAra peAtAnA gurudevAnA saMparkamAM AvavAne lodhe temaNe samAjamAM bhaktibhAva jAgrata karavA mATe ahIM maMdirAnu nirmANa karyuM. tathA sAdhue vagerenI preraNAthI Dagale ne pagale upAzrayAmAM jJAnanA advitIya bhaMDArA sthApita karyA, jemAM tADapatrIya hastalikhita graMthAnI pratiAne surakSita rAkhavAmAM AvI che. jaisalameranAM jainama diAmAM jyAM. tyAM zilpakalA athavA sthApatyakalAnAM darzana te thAya ja che, para Mtu pUrvajonI nizcala bhaktibhAvanAonuM mArgadarzana madirAnA khUNe khUNe je prakAre thAya che, te ApaNe mATe mahAna gauravanI vAta che,. agara temaNe .ahIM ATalAM meTAM miMdarezanI sthApanA karI na hata teA na tA samAjamAM Izvarabhakti raheta, na tA jaisalameranuM AvuM unnata prasiddha nAma paNa rahetu Aje jaisalamera jainAnuM ati mahAna. tIrthadhAma mAnavAmAM Ave che. je pramANe hiMdue badrikAzramanI yAtrA karyA vinA yAtrA adhUrI mAnavAmAM Ave che, te pramANe. ledravAjI tathA jesalameranI yAtrA karyAM pachI ja jaina bhAI-baheneA peAtAnI tI yAtrAne saMpUrNa mAne che. A kSetramAM jaina saMskRtine Aja sudhI jIvaMta tathA zAzvata rAkhavAmAM A maMdire tathA graMthA-layeAnA mahAna phALA che. eTaluM ja nahIM, paNa ApaNA itihAsane ane ApaNI saMskRtinA kacArAya lApa thaI gayA heAta. paNa nA, vAstavamAM madirA ApaNI prAcIna sabhyatA ne saMskRtinA rUpe pUrvajonI bhaktibhAvanA tathA zAlInatAnAM sAkSI che. bhaktibhAvanAthI preraNA pAmela te leAkeAne saMyeAgAvazAt evA utkRSTa mahAna kalAkAro paNa upalabdha thaI gayA, jemaNe peAtAnAM hatheADI tathA chINI vaDe peAtAnA mAlikanI hArdika bhAvanAone jaisalameranA pILA pILA paththarAmAM mUrta svarUpa ApyuM. bhaktinI sAthe sahaja-svAbhAvika ja kalAnu sarjana thavAthI niHsa deha madirAnI zezabhAmAM alaukika sauMdaya ne anerA vadhAro thayela che. bhAvi peDhI pUrvAMjonAM jJAna, bhakti tathA. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 karmamaya jIvanathI saMdeva preraNA meLavatI raheze ane jaisalameranI A gauravamI paraMparA niraMtara vikasita rahetI jaze. jaisalameranA vizALa kille jasalameranA bhavya killAnA nirmANukAnA zrIgaNeza vikrama saMvata 1212mAM aSADha suda ekamane ravivAre zrI jaisala rAvalajI dvArA maDAyA hatA. te pahelAMnI ghaTanA A pramANe che : rAvalanI rAjadhAnI lAdavA nagaramAM hatI. bhAjadeva rAvalajI rAjya karatA hatA. te vakhate rAvalajInA kAkA jasalajIne peAtAnA bhatrIjAnI sAthe kAI vivAda thaI gayA. adarA dara veranAM bIja vadhavA lAgyAM. jesalajIe mahaMmada ghArI sAthe sainika sadhi karIne tenI sahAyatA laIne petAnA bhatrIjAnA nagara laudravAnI rAjadhAnI para caDhAI karI. bhayaMkara yuddha khelAyuM. hAronI saMkhyAmAM vIrapuruSAe potAnA prANanAM balidAna ApyAM--te eTale sudhI ke bheAjadevane paNa peAtAnA prANa tyajavA paDayA. bhatrIjAnA mRtyue jesalajIne vijayI tA banAvI dIdhA paraMtu bhISaNu laDAIne kAraNe laudravAnA rahevAsIe bhayanA mAryA ahIMtahIM nAsI chUTayA. AkhuMya nagara -sUmasAma thaI gayuM. smazAnabhUmi jevuM dRzya cAre tarapha najare paDayuM, kAM te chaTAdAra, suMdara, bhavya, kalAmaya laudravA ane kayAM AjanI leAhIthI kharaDAyela bhUmi ! chatAM paNa jaisalaane laudravA rAjya sAru lAgyuM. temane te potAnA bhatrIjAnA mRtyunI ciMtA paNa na hatI. yuddha karIne vijaya jo prApta karavAmAM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 Ave tA tenA gava kaIka AvA ja hAya che. paraMtu laudravAne rAjadhAnI tarIke cAlu rAkhavAne mATe tenA aMtaHkaraNe saMmati ApI nahIM. ane tethI thADAghaNA bacela dharmAtmAne potAnI sAthe laIne te sthAne paheAMcyAM, jyAM Aje jesalamera che tathA lAla pILA parvata para killAnI tathA nagaranI sthApanA karI. khIjA leAkeAe paNa jamIna kharIdIne UMcI UMcI havelIo bAMdhavAnI zarUAta karI. zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha prabhune pazu laudravAthI. lAvIne ahIM pratiSThita karyA. ItihAsanuM avalAkana karavAthI e jANavA maLe che ke mahArAvala zrI akhesiMhajInA samayamAM paNa jaitAnAM 41 gAtrAnAM 900 dharA hatAM. AmAMthI jiMdANI, pArakhuM, vamAna, bhaNuzALA tathA bAphanA A gAtrAmAM mukhya hatAM, jemanAM nAmeAthI Aje paNa ahIM keTalAka maheAllA suvikhyAta che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jesalameranI AsavAla jJAtinA sakSipta ItihAsa upara batAvavAmAM Avela che te pramANe 2700 jaina kuTu kheAmAM eka eka zvetAMbara mUrtipUjaka jaina hatA. Aje paNa jaisalamera zvetAMbara jainenuM ja sthAna mAnavAmAM Ave che. AvA mahAna unnata tathA prasiddha samAjamAM AdhyAtmika bhAvanAe bharIne temanAmAM bhakitabhAva jAgrata karavAne mATe sAdhumahAtmAonuM tathA yationu jaisalamera prati Agamana asvAbhAvika na hatu. ApaNA pUrvajoe AvA mahApuruSone phakta Azraya ApyA eTaluM ja nahIM paNa sAhitya sarjana karavAne mATe tene pUrepUrI suvidhA-sagavaDatAe paNa paripUrNa karI hatI. kalAkAro temaja zilpI vargane ahI. pUrepUrA Azraya ApavAmAM AvyA hatA. dilhI tathA AgrAnA zilpazAstrIe jyAre tyAMthI nAsavA lAgyA tyAre keTalAka te! cAlyA gayA ane keTalAka pazcimI rAjapUtAnAnI tarapha cAlI nIkaLyA hatA. ahIMnA rAjAe tathA nAgirakAe temanI kalApriyatA tathA yAgyatAnI suMdara kadara karI ane meATAM meATAM bhavane, dareA tathA rAjamahela sivAya nava navA prakAranI mUrti banAvIne ahIMnI samRddhinI vRddhi karI hatI. prasiddha khajurAheAnAM madirA tathA AbunA delavADAnAM maMdira temaja bADameranA karADunA khaMDere. lagabhaga ekasarakhI kalAnA ja bhaMDArA che. jaisalameramAM phakta kharatara gacchanA sAdhu ja rahetA hatA. temaNe zrAvAne tyAM jaina dharma, nyAya tathA siddhAMtanA pracAra karyuM. koI kAIka vAra tapAgacchanA sAdhuo ahIM AvatA hatA. jaisalameramAM pahelAM jainAnI vastI hatI, teTalI Aje raho nathI. ahIMnAM ghaNAM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 kuTuA vyApAradhadhA arthe kalakattA, AvI`, muMbaI vagere zaheromAM vasavA lAgyAM che. have teA sagapaNu-lagna prasaMge athavA teA yAtrA karavAne khAtara paNa e leka jaisalameramAM Ava-jA kare che. jaisalameranuM prasiddha bAphanA (bAphaNA) kuTuMbanA sabhyA kATA, ratalAma, Indora, udayapura, jhAlarA-pATaNa, A pAMca sthaLe vasela che. ahIMnA jainAe rAjasthAnamAM ja nahIM, paNa AkhAye bhArata dezamAM nAma kADhyuM che. keTalAka rAjyAmAM A leAkeA kAmadAra tarIke rahyA che, temaja krAI kAI rAjayeAmAM tijorInA uparI paNa teo banyA hatA ane te rAjyeAmAM ati vizvAsapAtra vyaktie samajavAmAM AvatA hatA. prAcInakALamAM rAja keAI eka dharmane mAnavAvALA hoya chatAM paNa bIjA badhA dhanya Adara, mAnasanmAna evI rIte karatA hatA, jANe ke teo potAnA dharmanA hAya. tee peAtAnI prajAnI ekatA, temanAM saMpa--zAMti jonArA hatA. vaiSNava, ziva, zakti vagere hindu saMpradAya sivAya teee jaina sAdhue tathA yatione paNa peAtAnA guru mAnyA hatA. lAvAnA rAjA sagaranA vanamAM evuM Ave che ke teNe peAtAnA be putra zrIdhara tathA rAjadharane kharatara gacchIya AcArya zrI va mAnasUrinA ziSya zrI jinezvarasUrinA kahevAthI jaina zrAvaka banAvyA hatA. AthI e nizcita thAya che ke te rAjAe sarva dharma pratye samabhAva rAkhanArA hatA. ahInI prasiddha bhaNuzALI jAtinA vaMza te sagara rAjathI ja zarU thayA che, tethI jaina samAjamAM bhaNazALI gAtra tarapha ati Adara bhAvathI jovAmAM Ave che. kahevAnuM e ke jaisalameramAM prAcInakALathI zvetAMbara jainAne vizeSa prabhAva paDatA hatA. te leAkeAnA dharmaguru jainAcAryonuM paNa A kendrasthAna hatuM. ahIM kharatara gacchIya vidvAnA tathA prabhAvazALI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina sAdhuo ane AcAryonA vAraMvAra vihAra thatA hatA. teo sAhityaracanAonA saMzodhanakAryamAM divasa-rAta magna rahetA hatA, temaja jJAnopadeza karIne lokonI sevA karatA hatA. A kenA. upadezathI ja ahIM moTAM moTAM maMdiro tathA bhavya mUrtionI pratiSThA vAraMvAra thaI hatI. te AcAryonI preraNAthI tyAM moTA meTA. amUlya graMthone bhaMDAromAM surakSita rAkhavAmAM AvyA. jaisalamera ni:saMdeha jenenuM prAcIna tIrthadhAma che, jyAM dara varSe AkhAya bhAratadezamAMthI hajAronI saMkhyAmAM loke saMgha racIne Ave che. tIrthadarzananA puNya tathA sukhathI yAtrALuonAM mana garva temaja prasannatAthI bharAI jAya che ane sukhada anubhUtinI sAthe ja teo pAchA phare che. paTavAonI bhavya havelIo jesalameranI sukhasamRddhi tathA gauravanA pratIka tarIke mAnavAmAM Ave che. zaheranI madhyamAM pAMca paTavA bhAIonI prasiddha havelIo che. eka vetAMbara jaina dharmazALA paNa che, je Aje zrI mahAvIra bhavananA nAmathI prasiddha che; jyAM kiraNa, brahmasara, jaisalamera, amarasaMgara tathA dravA tIrthonI vyavasthA karavA mATe eka peDhI che, jenuM nAma zrI jesalamera levapura pArzvanAtha jaina zvetAMbara TrasTa (rAjasthAna) rAkhavAmAM Avela che. jesalameranAM kalApUrNa bhavya maMdira tathA tenA surakSita jJAnabhaMDAra navA AgaMtukA (AvanArA) mATe AkarSaNanuM kendra che. jesalameranA killAmAM atyaMta suMdara temaja kalApUrNa ATha jaina maMdire tathA bIjAM cAra derAsara che. jesalameranuM mukhya AkarSaNa zilpajyA tathA prAcIna jJAna bhaMDAra ja che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaisalamera dumAM sthApita majavilA DhImA tALA to kAThi Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EEE Rii che kantiI che. - jema kaache Gas zaTha pratApacaMdajI himmatamalajI bAphanA dvArA sthApela jaina maMdiranuM uparanA citra Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezane Azcarya mAM karavA vALA saMghavI roDha pratAcA himmatamalajI khAphanA e anAvAyela jaina ve. madira asara sAgara jaisalame Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hpara ja na pAsa zrI pArzvanAthajInA A di2nuM tAraNa in - T IITRATE IS jika ke kAkA A kara laudrava puranuM kalApUNa jenI hi Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaheranAM maMdire tathA derAsaro maMdire zaherenuM sAMsakRtika mana hoya che. tenI vAstavikatA tathA nirmANa joIne ja nagaranivAsIonI mane vRttione khyAla saheje AvI zake che. jaisalamera zaheranAM maMdiro ApaNuM A vAtanuM javalaMta udAharaNa che. (1) koThArI pADA (mahollA)mAM zrI supArzvanAtha bhagavAnanuM zikharabaMdha be mALanuM maMdira che. te atyaMta AkarSaka temaja darzanIya che. A maMdira tapAgacchIya maMdiranA nAmathI prasiddha che. A mahAvIra bhavanathI thoDe dUra kaThArI pADAmAM che. zaheranAM badhAM maMdiromAM A sauthI moTuM maMdira che. nIcenA bhAgamAM thI supArzvanAtha bhagavAna ane zrI sImaMdhara svAmInA gabhArA (garbhadvAra) che. uparanA mALa para zrI goDI pArzvanAtha bhagavAna tathA saMkaTahara pArzvanAtha mULanAyaka rUpe birAjamAna che. maMdiranA thAMbhalA para pakSIonuM nakazIkAma atyaMta manohara tema darzanIya che. tapAgacchane hastalikhita bhaMDAra paNa ahIM surakSita che. A maMdiramAM pILA paththara para kotaravAmAM Avela 40 lITIonI eka suMdara prazasti khUba ja pAMDityapUrNa ane kilaSTa saMskRta bhASAmAM che, jethI e jANavA maLe che ke vi. saM. 1869 vaizAkha suda 3ne divase zrI saMgha dvArA A maMdiranI pratiSThA * AcArya hIravijayasUrijInA saMdhADAmAM zrI gulAbavijayajInA be ziSyo-zrI dIpavijayajI ane zrInagavijayajIe karAvI hatI. prazasti paNa zrInagavijyajIe ja lakhI hatI. (2-3) AcAryagachanA upAzrayamAM zrI vimalanAtha bhagavAna ane bhaTTAraka garaka upAzrayamAM zrI goDI pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira che. ahIMyAM vRhata kharatara gacchIya bhaMDAra hato je atyAre TrasTane ApI devAmAM Avyo che.) * jaisalamera bhAkAMgarIya graMthanI sUci 22, pAnuM 77. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 (4) zeTha thIrusAhajInuM derAsara zeTha thorusAhanI havelImAM khIjA mALa para eka kalApUrNa gRhamaMdira che. mevADanA bhAmAzAhanI mAphaka zeTha thIrusAhanI jaisalameramAM vizeSa khyAti che. (5) mahAvIrabhavanamAM zrI dharmanAtha bhagavAnanuM derAsara che. A pramANe zaheranAM kalApUrNa bhavya maMdiranI sevApUna karyA pachI mahAvIra bhavanamAMthI bahAra nIkaLIne jyAre yAtrALu paTavAonI havelI jovAne mATe peAtAnI utsukatA pragaTa kare che. tyAre lokA pahelAM tene killA para javAnI salAha de che. yAtrA pachI tA jaisalameranA killAnA mukhya daravAje paheAMce che, tene akSarapALa kahe che. tyAM ja tenI dRSTi killAnA buro tathA rAjamahala para aTakI jAya che. killAnA ItihAsa jANavA mATe yAtrALunI utsukatA vadhI jAya che. bhATIrAjAonA puruSArtha ane AnabAnanA gauravamaya itihAsane laine gAMbhIryanA pratIka jevA jaisalameranA A vizAla killA rAvala jaisalanA samayamAM bAMdhavAmAM AvyA hatA. cUnA tathA simenTa vagara banAvavAmAM Avela, AsA varSa jUnA killA kharekhara eka AzcaryanI vastu che. A eka nAnakaDA tribhujAkAra parvata para bAMdhavAmAM Avela che. burajonI kula saMkhyA 99 che. killAnI cAre bAju nIce paryaMtane DhAMkavA mATe dhAdharA jevA kATa jaisalameranA jaina samAja dvArA banAvavAmAM Avelu che. ni:saMdeha, A dhAdharAnumAM krATathI killAnI zAbhA vadhe che, eTaluM ja nahIM paNa tethI majabUtI paNa vadhI che. sUrajapALamAM rAjamahelanI eka bhIMta para vi. saM. 1512nA eka zilAlekha che. temAM lakhela che ke rAulA devIdAsanA rAjamAM amarakATa teADIne tyAMthI IMDhA lAvI dIvAla banAvarAvI hatI. prAta:kALe sUryodayanI lAlIthI prakAzita banela killA aMge paththara sAnAnI mAphaka camakavA lAge che. AthI A killA aMge Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 yAtrI jyAre nIcenI 5ktie sAMbhaLe che, tyAre te eka akalpanIya AnaMdane anubhava kare cheH-- gar3ha dillI gaDha AgarA adhagaDha bIkAnera | bhalA cuNAyo bhATiyo sire jo jaisalamera || svarNa prastara se jar3A yaha durga dRDha jaisANa kA / de rahA paricaya sadA se bhATiyAMkI ANa kA || killAnA mukhya dvAramAM praveza karatAM gaDhanA DhALAva upara e bAju patharAnI bhIMta bAMdhavAmAM Avela che. page cAlIne jatA yAtrIone saheje prAcInakAlanA yuddhanuM smaraNu thaI jAya che. meTA meTA buraja ane daravAjA tathA te para rAkhavAmAM Avela paththaranA gALA A vAtanA sAkSI che ke te jamAnAmAM zatruone killAmAM praveza karavA keTalA muzkela hatA. killAnAM caDhANuthI thAkI gayela yAtrI jyAre prathama akSayapeALamAM praveza karIne sUrajALa, gaNezALa (bhUtA pALa) vagerene dekhatA thAkela-pADela aMte havApALa paheAMce che, tyAre tyAM tene khUba ja zAMti maLe che. havA pALanI zItaLa madhura pavananI laharI tenI thakAvaTa dUra karI nAkhe che. te eka navA prakAranI tAjagIne! anubhava kare che. tenAmAM eka sphUrti AvI jAya che. cauTAmAM te AvIne UbhA rahe che, ke,tenI najara vizAla bhavya rAjamahela para coMTI jAya che. motImahela, gavilAsa sivAya cAmuMDAdevInA suramya maMdira taraphathI yAtrALuone jainamadirA tarapha laI javAnA mArgamAM lagADela mA paTTa (Sign board) paNa khUba madada kare che. yAtrALunI sAme meAMTAM maMdiza AvI jAya che. UMcAM UMcAM zikharA ane gu ovALAM vizALa jaina maMdire joIne yAtrI cakti thaI jAya che. A samaye A sthAna rAtru Mjaya tIrthanI eka TUMka samAna dekhAvA lAge che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ killAnAM maMdire 1zrI pArzvanAtha prabhunuM maMdira . zrI pArzvanAtha prabhunA maMdiranuM mukhya nAnakaDuM dvAra e bAbatanI sAbitI che ke jUnA samayane zatruonA AkramaNathI bacavA mATe ane surakSAnI dRSTithI maMdiro tathA makAnanA mukhya daravAjA nAnA nAnA banAvavAmAM AvatA hatA. mukhya daravAjAnuM vizALa tathA manahara mukhya tAraNa yAtrIne AzcaryamAM garakAva karI de che. toraNanI bane bAjue devadevIonI mUrtio che, jemAM bhaurava mukhya che. suMdara mUtio, vAdaka (vAjiMtra vagADanArA, vAhinIo (strI vagADanArI)nI mudrAo tathA hAthI, siMha ane gheDAnI mukhAkRtionI sAthe kalAmaya velabuTAnI kArIgarI taraNane suMdara banAve che. te raNane uparanA ucca bhAgamAM dhyAnamagna bhagavAna pArzvanAthajInI mUrti jANe prakRti tathA jIvananI madhyamAM sauMdaryane laIne beThI che. te raNa joyA pachI yAtrI jyAre mukhya maMdiranAM pagathiyAM caDhavA lAge che, tyAre teNe khUba ja sAvacetI rAkhavI paDe che, kAraNa ke jaisalameranA pILA saMgamaramarathI banela sIDI lAkho yAtrALuonAM AvAgamanane kAraNe, temanA paganA ghasArAthI evI te cIkaNI-lapasaNI thaI gaI che ke paga lapasI paDavAne pUrepUre. bhaya che. maMdiranA sabhAmaMDapamAM praveza karatAM ja yAtrI svargane anubhava karavA lAge che. pravezadvAra para zuMgAra cekInI chatamAM aMkita kalAmaya dazya darzanIya che, tathA traNe toraNomAM paNa bhagavAna tIrthakaronI mUrti enAM darzana thAya che, te ati Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 AkarSaka che. bAra thAMbhalAvALA suMdara sabhAmaMDapa, tathA mULa garbhAgAra, gUDha maMDapa, cha cokI ane bhamatInI 51 devakulikAomAM eTalI tA suMdara suMdara mUrtio kaMDArela che ke jethI evuM anumAna karavAneA saMbhava che ke kalAkAre avazya pratyeka sthAne pAtAnI kalAnA utkRSTa namUne sthApita karavAne prayAsa karyAM che. bAvana jinAlayeAvALA A bhavya sabhAmaMDapanI chatamAM judI judI mudrAvALI vAjiMtra vagADanArIenA evA prakAra kaMDAravAmAM Avela che ke jethI sAkSAta rAsa lIlA nRtyane AbhAsa saheje thaI jAya che, nRtyanI temanI mudrAo para judA judA raMgonI milAvaTa temane vizeSa AkarSI ka anAvI de che. maMDapanI AgaLa vadhIne have yAtrI bhagavAnanA darzana mATe AgaLa vadhe che, tyAre eka paMcadhaDI mUrti jovAmAM Ave che. eka ja mATuM ane pAMca dhaDavALI mUrtine game te bAjuthI jovAmAM Ave te tenuM mukha haMmeza yAtrInI sAme ja rahe che. maMdiranA ceAthA kAThAmAM bhagavAna zrI ciMtAmaNi pArzvanAthajI birAjamAna che. A mUrti ati prAcIna che, teTalA mATe Aje paNa tenA para sAcAM mAtIonA lepa karavAmAM Ave che. A mUrti para vi.saM.-rA eka lekha paNa aMkita che sa. 1461mAM jyAre jinavanasUrijI jaisalamera AvyA tyAre zrI ciMtAmaNi pArzvanAthanI pAse rahela bhairavanI mUrti joI te vakhate temane sevaka svAmInI kharAkharImAM bese te cita na lAgyuM. prabhunI pAse bhairava eTale sevaka svAmInI ekI sAthe kheTaka hAya tA te asamAnatA UbhI kare che. tethI bhairavajInI mUrtine daravAjAnI bahAra sthApita karavAnA vicAra Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 karIne sUrijI mahArAje saMghapatine A adhiSThAyakanI mUtine bahAra sthApita karavAne mATe kahyuM. zrI sa Mdhe sUrijInI samakSa mUrti upADIne bahAra laI javAnA prayAsa karyAM. paraMtu mUtinuM vajana eTaluM badhuM vadhI gayuM ke te UMcakavAne saMdha asamartha thayA. sUrijIe te samaye camatkAra batAvI mUrti para vAsakSepa nAkhyA ane tethI mUrti phUla jevI halakI thaI gaI. tyAre zrI saMghe sabhAma`DapanA AgaLanA bhAgamAM tenI sthApanA karI. zrI sUrijI tathA sauMdha madiranI bahAra AvIne peAtapeAtAnA sthAne cAlyA gayA. khIje divase prAtaHkALe jyAre pUjArIe ma`dira udhADayu tA tene jaivajInI mUrti potAnA mULa sthAna para joI. tene navAI lAgI ne te doDatA doDate paheAMcyA saMdhanI pAse. saMdha tathA pUjArI maLIne AcArya mahArAja pAse paheAMcyA ane badhI hakIkata kahI saMbhaLAvI. saMdha sahita sUrijI mahArAja madiramAM padhAryA ane bhairavajIne madhura vANImAM upadeza dIdhA ke "bhairavajI ! prabhunI pratimA pAse besIne prabhune * avinaya karaveza ucita nathI, tethI huM adhiSThAyaka ! Apa bahAra padhArI.' ATaluM kahIne zrI sUrijI mahArAje pote bhairavajInI mUrti upADIne bahAra sthApita karI. trIje divase paNuM bhairavajInI mUrti pharI pAchI maMdiranA bhAgamAM besI gayela dekhAI. paraMtu temAM gheADA pheraphAra hatA. A vakhate bhairavajInI mUrti nuM mAthuM prabhunAM caraNAmAM jhUkela hatuM. A ghaTanAne joI zrI surijI AzcaryamAM garakAva thaI gayA ane vicAravA lAgyA ke A koI haThIle deva che, khIjuM kAMI nahIM. mUrtine upADavA lAgyA tA pharI vajana vadhI gayuM ane temane prayAsa niSphaLa gayA. zrI sUrijI ga`nA sAthe keTalAka matrA khelyA ane bharavajInI mUrti gheADA ja samayamAM te janmahAranA bhAgamAM sthApita thaI gaI. zrI surijIe trAMbAnI e mekha banAvarAvI mUrtinA mAthAmAM khADI dIdhI. bhairavajInI A mUrti atyaMta camatkArI che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva kulikAonAM zAkhA dvAra para vi. saM. 1473-nA le che,* jemAM judAjudA zreSThiva mAraphata devakulikAonA nirmANanuM varNana che. upara kahela jinAlayo (deva kulikAo) mAM tathA mukhya maMdiranI bahAranI dIvAla para karavAmAM Avela tareha tarehanI mUrtionuM avalokana karI yAtrALu Azcaryamugdha banI jAya che. kaI kaI jagyAe bhagavAnanI mUrtio sivAya kAmanI kRtio joIne duHkha paNa thAya che, paraMtu jyAre tene te vize khyAla Ave che ke puruSArthanI pravRttio dharma, artha, kAma tathA mekSa hoya che, temAMthI ekano paNa abhAva jIvananI pUrNatAne adhUrI rAkhI de che, tyAre pachI tene duHkha thatuM nathI. A nagna tathA maithunarata AkRtiovALI mUrtione dekhIne sAmAnya mAnavI navAI pAme che. paNa AmAM kalAkAranI te samayanI utkRSTa kalAne batAvavAmAM Avela che. A mUtionA mAdhyama dvArA kalAkAre pitAnuM haiyuM khulluM karela che. kalAnA AvA utkRSTa namUnA anyatra upalabdha nathI. A mudrAonI vacce jyAM tyAM IzvaranI zAMta prakRtimaya mUrti mAyA rUpI saMsAramAM paNa mAnavane alipta rahevAnI preraNA ApI rahI che. temane joIne kAmarejanA thatI nathI, paNa kalAtmaka AnaMdanI anubhUti thAya che. A jinAlayane pradakSiNA dIdhA pachI yAtrALune zrI zItalanAthajInA maMdiranA pravezadvAranI bahAra vIsa viharamAnanI vizALakAya mUrtio eka alaga maMDapamAM birAjamAna thayela jovA maLe che. te martione raMga (varNa) pILA paththarane ghasyA pachI dekhAya tevo che. jANe ke vAstavika ghauM varNa mAnavane na hoya ! temanI mudrAo . * e ja lekhAMka 2116 thI 2119 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnanI mUrtinI pAse eka akhaMDa dIvo haMmezAM prakAza rahe che. bhagavAnanA darzana karIne have gUDha maMDapamAM AvIe tyAre tyAM zrI aMbikAdevInI pASANamaya pratimA tathA dhAtunI anya 4 mUrtio najare paDe che. temAM eka zrI sumatinAtha bhagavAnanI pratimA che. A pratimAM vi. saM. 1536mAM pATaNa nivAsI saMghavI dhanapati bharApelIthI lAvelA. te khUba ja manohara che. pASANanI bIjI be mUtio zrI pArzvanAtha bhagavAnanI che je kAyotsarga dhyAnamAM UbhI rahelI mUrtio che. te baMne mUtio paNa khUba ja suMdara ane AkarSaka che. temanI nIcenA bhAga para paththara jaDela hovAthI tenA para lekha vAMcI zakAtuM nathI. ahIM dhAtunI eka bIjI mUrti che, te para vi. saM. 1147 ne lekha che. A lekha mUrtinI pAchaLanA bhAga para ketarAyeluM che. sabhAmaMDapanI chatamAM AgaLanA thAMbhalA para nRtya karI rahelA judA judA prakAranI zilpanI uttama AkRtio che. tethI AgaLanA thAMbhalA para suMdara temaja kalAtmaka eka tilaka teraNa che ane bahAranA bhAgamAM eka bAju tAraNa maLIne kula 8 toraNe che. A kAraNe A maMdirane nava toraNavALuM maMdira paNa kahevAmAM Ave che. sabhAmaMDapamAM pILA paththaranA pa44 phUTanI UMcAIvALA cAra paTa che. temAM traNa paTe naMdIzvara dvIpanA tathA eka paTa zatruMjaya tathA giranArane. che. cAre paTa para saM. 1518nA lekhe che. zatruMjaya ane giranArane paTa zilpakalAnI daSTie atyaMta manohara temaja utkRSTa che. prabhunAM darzana karIne yAtrALu bAvana kulikAonA darzanArthe jAya che. badhI 1. jaina lekha saMgraha, khaMDa 3, lekhAMka 2120. 2. vahIkhaMDa 2, lekhAMka 2124. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapazcaryAmAM jANe lIna banela hoya tevI che. temanI pAse eka eka AkhA paththara para banAvela paTTo paNa lAge che. mULanAyaka zrI ciMtAmaNi pArzvanAthajInuM biMba AcArya zrI jinapati sUrijIe vi. saM. 1263mAM phAgaNa suda 2 nA roja lakavAthI lAvIne mahemAna rUpe birAjamAna karyuM hatuM tene utsava zeTha jagadhare ghaNuM moTA ThAThamATha sAthe Ujavyo hato. anumAna evuM che ke mULanAyaka zrI citAmaNi pArzvanAtha bhagavAnanI pratiSThA AcArya zrI jina kuzaLasUrijI dvArA thaI hatI. teo saM. 1385mAM pharI jesalamera padhAryA tyAre prathama pate pratiSThita karela mULa nAyaka zrI ciMtAmaNi pArzvanAthane vidhipUrvaka vaMdanA karI hatI. mULanAyaka zrI ciMtAmaNi pArzvanAthanuM mukhya maMdira mahArAvala lakSamaNajInA rAjya kALamAM kharatara gacchAdhIza jinarAjasUrijInA upadezathI taiyAra karavAmAM AvyuM hatuM. A maMdiranI pratiSThA saM. 1459mAM sAgaracaMdrasUrijInA karakamala dvArA karavAmAM AvI hatI tathA keTalAMka bIjAM biMbanI pratiSThA saM. 1473mAM zrI jinavardhanamUrijI dvArA karavAmAM AvI hatI. A maMdiranuM nirmANa savAla vaMzanA rAMkA gotrIya zeTha zrI jayasiMhajIe karAvyuM hatuM.* 1. kharatara ga7no itihAsa, pAnuM 98. 2. khatara gacchano itihAsa, pAnuM 164. * atha jaisalamerAzrI lakSmaNa rAja rAjye vijayini saM. 1473 barSa caitra sudI 15 dinese : zrI jinavardhana sUribhiH prAguktAnthapati * zreSThivanA jayasiMha narasiMha dhAmA samudAyakArita pratiSThAyA saha jina biba pratiSThA kAritavaMtaH / jaina bhA. na. sUci, pariziSTa (2), pAna dudda Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A maMdiramAM Avela lekha (prazasti) paranA temanA pUrvajonI yAtrAenuM paNa varNana maLe che. A maMdiramAMnA be zilAlekha dvArA e jANavA maLe che ke AnuM nAma te samayanA rAjAnA nAma parathI lakSamaNa vihAra hatuM.paraMtu pAchaLathI mUrtinA nAma anusAra zrI pArzvanAthanA nAmathI ja prakhyAta thayuM. A maMdiramAM bAvana derInI kula biMba saMkhyA 54pa che. banne . cekImAM 142, upara maMDapamAM 12, mULa gabhArAmAM 114, tilaka taraNamAM 62, bIjA tAraNamAM 11 ane maMDapanI pAse 63 Ama kula 810 che. paraMtu vRddhiratnamALAmAM 1253nI saMkhyA ApavAmAM AvI che. kadAca cAre paTamAM rahela mUrtionI gaNatarI karavAmAM Ave te kula saMkhyA pUrepurI thaI rahe. 2. zrI saMbhavanAthajInuM maMdira A maMdiranA bhoMyarAmAM jagata prasiddha tADapatrIya jana jJAna bhaMDAra che, jenuM varNana AgaLa upara joIzuM. A maMdiramAM praveza karatAM ja pILA paththaranI 35 X 22 iMca UMcI ane lAMbI paTTI jevAmAM Ave che. te upara vi. saM. 150pane eka lekha kotarela che. te lekha svaccha akSaromAM lakhela hovAthI sArI rIte vAMcI zakAya che. jJAnabhaMDAramAM jatI vakhate pagathiyAM upara Arasa paththaramAM x zrI lakSmaNa vihArIya miti khyAto jinAlayaH zrI nadi varSamAnazca vAstuvidyAnusArataH / jaina bhA. a. sUcI pariziSTa (1), pAna 64 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 katarela zrI zaMtrujayanA suMdara paTAnuM darzana thAya che. mULanAyaka zrI saMbhavanAthajI tathA anya tIrthakaronI mUrtio paNa tyAM birAjamAna che. A maMdiranA sAmA maMDapano guMbaja kharekhara jevA yogya che. chatanA madhya bhAgamAM AbundelavADAnAM maMdironI jema laTakatA kamaLanuM lolaka che. tenI AsapAsa goLAkAra bAra apsarAone abhinaya, maroDa, aMga vagere joIne evuM lAge che ke jANe te kharekhara jIvaMta pUtaLIo na hoya apsarAonA nIcenA bhAgamAM gaMdharvanA svarUpane cItarela che. asarAonI vacce eka-eka padmAsane beThela jina mUrti che. temanI nIce haMsa banela che. dakSiNa bAju pILA paththaranAM be toraNa che. tenuM zi95 jevA jevuM che. banne toraNe para vi. saM. 15061 tathA 1518ne lekha nIce pramANe che: A uparAMta ahIM vIsa viharamAnanA paTa, naMdIzvarane paTa, tathA zrI maru devI mAtAnI hAthI para beThela mUrti vagerenuM zilpA sauMdarya atyaMta darzanIya che. * 1. savata 1506 varSa kharataragacche zrI jinabhadrasUri vijaya rAjye zrI nemInAtha . toraNaM kAritaM sA0 Asamala putra sA0 pethA tatputra sA0 AsarAja tatputra sA0 pAtA (ka) sya nijabhrAtR gelI zrAviyA puNyArtha / savata 1518 varSa jyeSTha (7) vadI 4 kharataragacche zrI jinabhadrasUrINAM prasAdena zrI kIrtiratna sUrINAmAdezena gaNagharagotre sA. (mA. 2) ramAya trIputra sA. pAsa3 4. savA saM. pAyau bhAryA premacaMda putra sa. jIrvada zrAvakeNa bhAryA jIvAde putra sAdhAraNa ghIrA bhaginI vimalI pUrI dharamaI pramukha parivAra sahitena pA. kamalarAja gaNi va rANAM sadupadezena zrI vAsupUjya viMba toraNaM kAritauM / pratiSTa (STi) paca...zrI jina bhadrari paTTAlaMkAra zrI jinacaMdra sUribhiH / / uttama lAbhagaNi praNavati // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 gUDha maMDapamAM sphaTikanA padmAsane rahela caumukhajI dhAtunA cAkhaTAmAM sthApita karela che. gabhArAnI pAchalI bAjue bhamatImAM pILA paththaranI padmAsane rahela 30 jina mUrtie birAjamAna che. ahIM eka pILA paththara para stUpa AkRtivALuM suMMdara samavasaraNu vi. saM. 1518nA lekhavALuM che. vacalA bhAgamAM eka upara eka ema traNa caumukhajI tathA eka mATI caraNapAdukA paNa maLI Ave che. maMdiranu` zikhara sAdI AkRtivALu che ane maMDAvaranA geAkhalAmAM padmAsane rahela tIrthaMkarAnI mUrtie paNa birAjamAna che, te kharekhara darzanIya che. A maMdiranuM nirmANakArya zrI jinabhadrasUrijInA sadupadezathI cepaDA gAtranA esavAla zeTha zivaratA, mahirAja, leAlA tathA lAkhaNu nAmanA cAra bhAIoe maLIne vi. saM. 1494mAM zarU karyuM. ane traNa varSamAM te nirmANukAM pUruM thaI gayuM. vi. saM. 1497mAM A maMdiranI pratiSThA zrI jinabhadrasUrijI mahArAjanAM karakamaleAthI thaI. mukhya mUrti sivAya khIjI 30 mUrtionI pratiSThA paNa mahArAjazrIe A maMdiramAM karI. 2. zivarAja - mahirAja - lAlA lAkhaNa nAmakaH / caturbhivadhi cairebhizcatughadhirmakAMrakaH / atha sa Mvata 1494 varSa zrI vairasiMha rAula rAjye zrI jinabhadrasriNAmupadezena navInaH prAsAdaH kAritaH / tataH saM. 1497 varSe kukumapatrikAbhiH sarva dezavAstavya paraH sahasra zrI vakAnAmajaya pratiSThA mahotsavaH sA zivAdhaiH kAritaH / tatra ca mahAsizrI jina bhadrasUribhiH zrI saMbhavanAtha pramukha biMbAnI 300 pratiSThAni prAsAdazca dhvajazekharaH pratiSThitaH / tatra zrI saMbhavanAtha mUlanAyaka svaina pratiktiH // OM. mA. tre. sU. vira. (2) pAna 68 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 zrI hemadhvaje vi. saM. 1550 racela eka aprakaTa stavanamAM pazu A maMdira aMge A pramANe lakhela che : prasAda jisau nalineA vimANa, copaDA taNau dIMsaI pradhAna mUla nAyaku garuyAu saMbhavasAmi, biMba chasaI cavadAtara siddhi gAmi / kharataragacchAcArya zrI jinasukhasUrijI racita caitya paripATI stavanAnusAra bahAranA cAkamAM 200 mUrti e, aMdaranA cAkamAM 281, maMDapamAM 36, mULa gabhArAmAM 25, bhamatImAM 12--Ama kula 553 mUrti e che, paraMtu vRdviratnamALAmAM 604 mUrti enA ullekha. che. sthApatyakalAnI dRSTie A maMdira darzanIya che. A maMdiramAM eka nadIzvara dIpanA paTa che. che : nava nitanA mauvizva titva nitanI mUrti. vagere karavAthI paTa bagaDI javAthI AkRti spaSTa tenA para lakhela paraMtu hAla prakSAla dekhAtI nathI, ema te! A maMdiranA bhoMyarAmAM rahela apUrvajJAna bhaDAra: hu MmezAM baMdha ja rahe che, paraMtu yAtrALuonA AgrahathI TrasTanA adhikArIe darzana karavA mATe ucADI de che. A maMdira peAtAnA A jJAnabhaDArane lIdhe Aje paNa dezavadezanAM jJAnapapAsuone mATe AkarSaNanuM eka kendra banela che. 1. sAhityapremI zeTha AgaradajI nahATA taraphathI stavana maLela che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 3. zrI zItalanAthajInuM maMdira zrI saMbhavanAthajInA maMdiramAMthI nIkaLIne DAbI, jamaNI bAju gayA vagara 20 viharamAnanI mUrtio pAsethI pasAra thatA yAtrALu sIdho zrI zItalanAthajInA maMdiranA pravezadvAra para pahoMce che. A maMdiranI sthApanA temaja pratiSThA vi. saM. 1479mAM thayela che. A vakhate mULanAyaka zrI zItalanAtha bhagavAnanA sthAna para vi. saM. 1566nA lekhavALI zrI zAMtinAtha prabhunI dhAtunI mUrti pratiSThita karela che. raMgamaMDapamAM anya mUrtio uparAMta ArasapahANane eka atyaMta manohara sattariya (170) jina no 58 7 phUTa laMbAIpaheLAIne paTa che. A maMdiramAM bhayabhaMjana tathA saMkaTaharaNa uparAMta navakhaMDA pArzvanAthajI tathA eka ja paththara para 24 tIrtha. kare evo te suMdara tathA manahara paTa che, ke jethI yAtrALunI bhaktibhAvanAne kharI rIte AMtarika sukhazAMti maLe che. A maMdiranuM nirmANa DAgA gotranA luNAsA, maNasA osavAla zeThee karAvela che. vRddhiratnamAlAnA pAnA 4 pramANe A maMdiranI pratiSThA * saM. 1508mAM thaI che. A graMthamAM bIjI keTalIya mAhitI A maMdirane aMge ApavAmAM AvI che. A maMdiramAM koI prazasti (lekha) maLatA nathI. zrI jinasukhasUrijI racita caitya paripATI anusAra A maMdiramAM 314 mUrtio havAne tathA vRddhiratnamALAmAM 607 matie hevAne ullekha maLe che. sthApatyakalAnI daSTie A maMdira paNa jovAlAyaka che. *soma vadana mUrita bhalI, zItala jinarAja; sujasa liyA DAge bhalo; mahimA adhika kahAya / zrI mahimA samudra racita jaisalamera caitya paripATI . / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuLadevIonuM adrazya thavuM prAcIna kALamAM camatkAroe keTalIka vAra navI mUtionI sthApanAmAM sAtha Apela che. prasaMgavaza ahIM paNa eka camatkArI prasaMganuM varNana karavAnuM anivArya jaNAya che. ekavAra AcArya zrI jinavardhanasUrijI mahArAja ahIM cAturmAsa mATe padhAryA hatA. Aso suda 10 (dazerAnA divase) sUrijI mahArAjanI AjJAthI ziSya. gocarI mATe gAmamAM gayA. badhAM gharanI zrAvikAoe eka ja javAba ApyuM ke "mahArAja, haju sudhI devInuM pUjana thayuM nathI." gocarI na maLavAthI badhA sAdhuo upAzraye pAchA AvyA ane je javAba maLyuM hatuM, te AcAryazrIne jaNAvyuM. sUrijI mahArAja te vakhate cUpa rahyA. badhA svAdhyAyamAM besI gayA ane sUrijI mahArAja paNa dhyAnastha banI gayA. zrAvakoe ghare jaIne devIpUjananI taiyArI karI ane pUjAnI badhI sAmagrI thALImAM bharIne devInI pUjA karavA mATe jevI peTIo khAlI to temAM mUrti maLI nahIM. gharanA badhA leke udAsa thaI gayA. thoDA ja samayamAM dareka gharamAMthI "devInI mUrti adazya thaI gaI evo avAja AvavA lAge. leke bhegA thaIne aMdaroaMdara vAtacIta karavA lAgyA. te bhIDamAMthI eka vRddha mANase zrAvikAone pUchayuM : "zuM Aje ApaNe ghera keI AvyuM hatuM?" zrAvikAoe gocarI mATe guru mahArAjanuM padhAravuM ane necarI na maLavAthI pAchA javA aMgenI bAbata batAvI. badhAe maLIne vicAra karyo ke jaina sAdhuo AvuM kadI paNa na kare ke teo mUrti uThAvI laI jAya." badhA ekamata thaIne sUrijI mahArAjane maLavA mATe upAzraye gayA. mahArAjane vaMdana karIne badhA besI gayA. sUrijIe badhAne ekaThA thaIne tyAM AvavAnuM kAraNa pUchyuM. vRddha zrAvake badhI bAbata kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLIne sUrijI mahArAje Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra. kahyuM ke "tame badhA vItarAga deva zrI jinezvara bhagavAnanA upAsaka temaja jina bhagavAnanI pUjA karavAvALA zraddhAvaMta zrAvaka hovA chatAM paNa Aja sudhI dazerAnA divase devInuM pUjana kare che." sUrijI mahArAjanA upadezathI zraddhALu bhaktone turata ja samajAI gayuM ke A camatkAra AcArya mahArAjane ja che. te vakhate badhAe UbhA thaIne paracakhANa karyuM ane hAtha joDIne kahyuM : "AcArya mahArAja have kadI paNa dazerAnA divase devInuM pUjana karIzuM nahIM." tyAra pachI eka vRddha zrAvake sUrijI mahArAjane prArthanA karI ke "kRpA karIne e batAve ke mUrtie kyAM gaI ?" mahArAje kahyuM : "have devInI mUrtionI zI jarUra che ?" zrAvakenA atyaMta aMgrahane lIdhe sUrijIe kahyuM: "sAmene kabATa kholIne juo." badhAe khUba khuza thaIne kabATa kholyuM, te temanA AzcaryanI avadhi na rahI. sonA, rUpAnI ke trAMbAnI badhI mUrtio tyAM dekhAI, paraMtu koInI hiMmata na cAlI ke pitAnI mUrti tyAMthI upADIne laI jAya. badhA ekabIjA sAmuM tAkavA lAgyA, ane pachI sUrijInI pAse AvIne hAtha joDIne UbhA rahyA. sUrijIe te badhAnA mananI vAta jANIne Adeza Ape ke "te badhI mUrtione gALIne vItarAga prabhunI mUrti banAvI le" sUrijI mahArAjanA Adeza pramANe badhI mUtione gALI nAkhIne be jinabiMba banAvavAmAM AvyAM ane te biMbanI pratiSThA sUrijI mahArAje potAnA hAtha vaDe karI ane zrI zItalanAtha prabhunA maMdiranI bahAra DAbI bAjue sthApita karyA. pratiSThA kArya samApta thayA bAda badhA zrAvakA tathA sUrijI mahArAja pitApitAne sthAne cAlyA gayA. pUjArI paNa maMdira baMdha karIne cAlyo gayo. thoDI rAta vItyA pachI maMdiramAM bhayaMkara kolAhala thavA lAge, bahAra UbhelA lekene evuM lAgyuM ke maMdiranI aMdara eka bIjA sAthe bhayaMkara yuddha khelAI rahela che. A ghaTanAthI badhA bhayabhIta Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ', jaina maMdiranu bhavya zikhara Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caugana pADenA sundara kalA, jaisalamera jesalamera du jaina ma dezanu drazya Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = -iiia . A re mahAvIra bhavana, jaisalamera - - TIlanI paLa, jesalamera Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina maMdirane bAharane bhAga Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI gayA ane saMkaTanA bhayathI AkhI rAta jAgatA rahyA. prAta:kALe badhA leke aMdaroaMdara gUpacUpa karavA lAgyA. paraMtu te samaye maMdiranI aMdara kolAhala baMdha thaI gaye. pUjArIe ekaThA thayelA lokonI bhIDa joIne tathA banela ghaTanA aMge badhI mAhitI maLavAthI maMdira kholavAnI hiMmata na karI. badhAe maLIne sUrijI pAse jaIne vinaMti karI ke "maMdiramAM A zo upadrava thaye che ? ame to AkhI rAta jAgatA rahyA chIe ane je yAtanAmAMthI pasAra thaI rahyA hatA te avarNanIya che. have maMdira ughADavAnI kaImAM paNa hiMmata nathI. Apa je batAvo ke ame zuM karIe ?" sUrijI mahArAja A badhuM sAMbhaLIne navAI pAmyA ane temaNe kahyuM : "he mahAnubhAvo, Apa badhA te kSatriyavaMzI vIrapuruSa che, temAM gabharAvAnI zI jarUra che ? cAle, huM sAthe AvuM chuM, maMdira ughADo." te vakhate badhA leka surijI mahArAjanI sAthe maMdiranI sAme jaIne UbhA rahI gayA. bAraNuM ughADavAmAM AvyuM, paNa "pahelo koNa praveza kare ?" A samasyA badhAnI sAme AvI UbhI. A samaye badhA kSatriyavaMzanA vIra kahevaDAvanArA loko vANiyAnI mAphaka ekabIjAnuM moTuM jevA lAgyA. badhAne nAhiMmata thayela joIne sUrijI mahArAje maMdiramAM praveza karyo. aMdara jaIne temaNe joyuM te je navI pratimAnI pratiSThA karavAmAM AvI hatI, te tyAM na hatI, paNa nIce birAjamAna hatI. sUrijI mahArAje pratimAne upADIne pahelAMnA sthAna para birAjamAna karavA Adeza Ape A sAMbhaLIne badhA hatAza thaI gayA. keInI paNa hiMmata na cAlI ke sUrijInI AjJAnuM pAlana kare. badhAne bIkaNa joIne sUrijI jai, 5, 3 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 mahArAje pote maMtra khaLapUrvaka vAsakSepa nAkhIne mUrtine upADIne pahelAMnA sthAna para padharAvI dIdhI ane vyaMtaradevIone upadrava pharI na thAya, te mATe prabhunAM caraNA para be tAMbAnI khIlI kheADI dIdhI, tenA prabhAvathI mUti sthira thaI gaI. yAtrALuo Aje paNa te mUrti tathA khIlI-bannenAM darzana karIne peAtAne dhanya samaje che, 4-5. zrI zAMtinAthajI tathA kuMthunAthanAM diza zrI zItalanAthajInA madiranA darzana karyA bAda mukhya sabhAmaMDapamAMthI pasAra thaIne yAtrALu bahAra nIkaLe che, tyAre jamaNI bAju tarapha aMdarathI pAMca-sAta pagathayAM upara jatAM zrI zAMtinAthajInu pravezadvAra dekhAya che. maMdiramAM praveza karatAM ja zrI zAMtinAtha prabhunAM darzIna thAya che. maMdiranuM zikhara tathA mUrti kharekhara kamAlanI nI che. tenA uparanA bhAgamAM zrI zAMtinAtha prabhu mUlanAyakarUpe birAjamAna che ane nIcenA bhAgamAM zrI aSTApadajInuM maMdira che, temAM mULanAyaka 17mA tIrthaMkara zrI kuMthunAthajInI bhavya mUrti birAjamAna che. A banne madirAnuM nirmANa saMkhalecA geAtranA kheta tathA ceA paDA gAtranA pAMcAe maLIne zatruMjaya, giranAra tathA AjInI yAtrA karyA bAda karela che. * A baMne madirAnI pratiSThA vi. sa. 1536mAM zrI jinasamudrasUrijI mahArAje karI. A madirAnI karNapITha para kotarela mUrti e ghaNI suzAbhita che tathA ziva-pArvatInI joDI uparAMta keTalAya prakAranI mudrAomAM strI-puruSAnI mUrtie saheje dAne meAhita banAve che. * jaina lekha sa-graha-kha'Da 3, lekhAMka 2154 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 zrI hemavaje saM. 1550mAM racela eka aprasiddha stavanamAM A maMdiranA nirmAtA aMge A ullekha cheH jina bhavaNa taNau sAMbhali prabhAva, lAkhaNa khetA manihupau uccAddha; prAsAda maDaviyaka bhaladraM gami, puNya na jANau eNi kAmi; asstt|phu tIratha kiyau vizAla, siri zAMti kunthu bahu vimvamAla uparanA maMdiranA mULanAyaka zrI zAMtinAtha bhagavAnanA samavasaraNanI AkRtimAM birAjamAna dhAtunI paMcatIthI mUrti vi. saM. 1526nA lekha vALI che. lekha dabANa hevAne kAraNe nIce lakhelA akSare ja spaSTa dekhAya che. "saM. 1526 varSe phA. su. (3) dine zrI zAMtinAtha mULanAyaka sivAya traNe dizAomAM traNa mUrtio birAjamAna che. samavasaraNanI zilpakalA asAdhAraNa ane manohara che. tenA zikharanA guMbadanI chatamAM vAjitro sAthe nRtya karI rahelA 12 apsarAo khUba suMdara rIte citrAMti karavAmAM Avela che ane tenA nIcenA bhAgamAM eka eka gaMdharvanI sthApanA karavAmAM AvelA che. gabhArA (bhaMDArInI bahAra pILA paththaranA sattariya (170) jina paTa upara saM. 1536ne eka lekha che.1 1. saM. 1536 varSa phAlguna sudI 3 dine rAulA zrI devakaraNa rAjye samasta dezanA sagha melavI zrI jinacandrasUri kanhalI pratiSThA karAvI zrI kunthunAtha zrI zAntinAtha mUlanAyaka thapAvyA // jaina bhA. 2. su. pAri. (5), pAnuM 70 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pILA paththaranI be kAyotsarga mudrAnI mUrtio atyaMta suMdara ane mane hara che. ArasapahANanI be utkRSTa zipa AkRtio nartakIonI mUrtio para maMdiranA nirmANa aMgenA lekhe maLe che." A nRtya karI rahela mUrtie te samayanI zilparacanA temaja kalAnAM utkRSTa udAharaNa jaNAI che. A maMdiranA nirmAtA zeTha khetA tathA temanI patnI sarasvatI bannenI dhAtunI mUrti o raMgamaMDapanI nIce pILA paththaranA hAthI upara besADela che. zeTha khetAnI mUrti para nIcene lekha lakhAyela maLI Ave che. * saMvata 1590 varSe poSa sudI 3 dine zrI AdinAtha pratimA sevA | - A mUrtionI sthApanA tathA A maMdiranuM nirmANa kArya zeThanA putra saMghavI vIdAe khUba tana, mana, dhanathI karyuM. tene ullekha temanI prazasti (lekha)mAM maLe che. maMdiranI bhamatImAM zatruMjaya avatAra tathA. giranAra avatAranA be suMdara paTa paNa che. maMdiranA maMDovaranuM zilpa kArya atyaMta utkRSTa che ane temAM tIrthakare tathA munionAM svarUpanI suMdara mUrtio paNa che, jenuM kArya zilpakalAnI daSTie atyaMta bArIka tathA suMdara che. nIcenA bhAgamAM aSTApadajInuM maMdira che. mukhya gabhArAmAM mULanAyaka zrI kuMthunAtha prabhunI pratimA birAjamAna che. temanI cAre bAju 7-5-7-panA kramathI kula 24 pratimAo che. mukhya gabhArAnI bhamatImAM vi. saM. 15ra6nA lekhavALI pILA paththaranI grevIsI ane e varSanA koI bIjA zeTha mAraphata banAvavAmAM Avela bAvana jinezvarano paTa paNa che. anya mUrtio uparAMta 72 jinezvarane paTa temaja vi. saM. 1536mAM covIsIne paTa paNa 1. jaina lekha saMgraha-khaMDa 3, lekhAMka 2155. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 sthApita karavAmAM Avela che. te sivAya mukhya gabhArAnI bahAra tathA bhamatImAM zrIjinezvaranI aneka mUrtio che. sabhAmaMDapanA cAre thAMbhalAonI vacce toraNa che. gUDhamaMDapamAM 1 sapheda ArasanI tathA 1 zyAmavarNanI be prastara mUrtio kAyotsarga mudrAnI che. tenI banne tarapha 11-11 mUrtio hovAthI covIsI kahevAmAM Ave che. tenA para nIcene lekha che? saMvata 1582 varSe phAgaNa. bUdi 6 dine somavAre zrI suphasa dhiMba kAritaM saM0 mAlAputra ratna saM. pUnasIkena pujAdi parivAra yuteta svazreyase prati (0) // saMghavI zeTha pAMcAnAM mahatvapUrNa kAryo jaisalameranA pAMcA zeTha potAnA samayanA atyaMta prabhAvazALI vyakti hatA. te dharmAtmA tathA zraddhALu zrAvaka tarIke prasiddha hatA. teo pitAnA jIvanakALamAM jesalamerathI zrI zatruMjayane 13 vAra saMgha (yAtrA) laIne gayA hatA. temaNe zrI aSTApadajInuM maMdira banAvIne tenI pratiSThA paNa karAvI hatI. pAMcA zeThane cAra putra tathA eka putrI hatI. putrIe te ja maMdiramAM zAMtinAthanI mUrti padharAvI hatI. eka vAra zeTha gharano badho bhAra putrIne soMpIne parivAra sahita yAtrA karavA nIkaLI paDayA. sukhapUrvaka yAtrA karIne te ghera pAchA pharyA ane gharane badhA kArabhAra saMbhALIne putrIne pUchayuM "he putrI, tane huM zuM ApuM? tane je vastunI jarUriyAta hoya te mAMgI le. huM ApavA taiyA chuM." - dIkarIe javAba Apyo : "pitAjI, huM dhananI bhUkhI te nathI. je Apa mArI IcchA pUrI karavA IcchatA ho te eka vinaMtI che Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ke Apa zrI aSTApadajInA maMdira upara eka bIjuM maMdira baMdhAvI Ape. A mArI icchA che. Ane huM pUrNa thayela jevA icchuM chuM." putrInI A pavitra IrachA jANIne pAMca zeTha khUba ja prasanna thayA ane bolyA : turata ja tArI bhAvanAne anukUla upara maMdira bAMdhavAmAM Avaze." A vacanothI pAThake e te samayanAM saMtAnonI bhAvanAone samajIne kAMIka zIkhavuM joIe. AthI spaSTa jAhera thAya che ke te samayanAM mAtApitA mAraphata pitAnAM bALakomAM kevA prakAranI dhArmika bhAvanAo pedA karavAmAM AvatI hatI. bALapaNathI ja dhArmika pravRtti tarapha bALakane pravRtta karI devAthI temanA saMskAra paNa tevA ja banI jAya che. te samaye dhArmika bhAvanAonI AgaLa bIjuM badhuM taddana nakAmuM samajatuM hatuM. pariNAma e che ke Aje paNa saMskRtinuM te svarUpa taiyAra thaI ApaNI samakSa te samayanuM e citra UpasI Ave che. pAMcA zeThe putrInI IcchAnusAra aSTApadajInA maMdiranA uparanA bhAgamAM eka maMdira taiyAra karAvyuM ane vi. saM. 1516mAM zrI zAMtinAtha prabhunI mUrtinI sthApanA karavAmAM AvI. pitAnA te kAryathI putrIne saMtoSa thayo nahIM. teNe vicAryuM : A maMdira to pitAjIe baMdhAvyuM. meM zuM karyuM ? mAre paNa kAMIka karavuM joIe." teTalA mATe teNe pitAnAM paherelAM AbhUSaNone gaLAvI nAkhIne te vakhate zrI zAMtinAtha bhagavAnanI mUrti banAvaDAvI ane zrI sUrijI mahArAja pAse aMjanazalAkA karAvIne sthApita karI. dhanya che evAM mAtApitAne ane dhanya che temanAM bALakone ke jemanAM AvAM mahatvapUrNa kAryo Aje paNa ApaNane preraNA de che. aSTApadajInA maMdiranA aMdaranA bhAgamAM keTalIya evI AkRtio jovA maLe che ke je joIne evuM saheja anumAna karI zakAya che ke te samaye hAthI, gheDA tathA siMha vagere mAnavanAM priya prANIo hatAM. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 kaI kaI jagyAe vAMdarAonAM citra paNa najare paDe che. maMdiranI bahAra mUrtionuM je tulanAtmaka kotarakAma dRSTigocara thAya che, te parathI te samayanI utkRSTa kaLAno utkarSa ApaNu samakSa najare caDe che. aMdaranA pANIne bahAra kADhavAne mATe je khALa (nALuM) banAvela che tenuM zilpa eTaluM utkRSTa che ke te khALa nahIM, paNa evuM lAge che ke jANe magaramacchanuM mukha che! uparanI dIvAla para ziva-pArvatInuM yugala che, temAM zivajI dADhIvALA tathA temanA hAthamAM kamaMDaLa hoya tevA cItarela che. tenI pAsenI keTalIka yuvatIo turatIvAdana karI rahela Dhalaka tathA taMbure vagADatI hoya tevI nRtyanI aneka mudrAomAM daSTigocara thAya che. A maMdiranI cAre bhIMtomAM upara-nIce badhI jagyAe te samayanA kalAkAroe aneka atyaMta suMdara mUrtio kotarIne potAnI kaLAnA utkRSTa namUnAo pradarzita karela che. Aje paNa temanI kaLA teTalI ja navIna tathA cittAkarSaka lage che, jeTalI te samaye hatI. A mUrtio taddana sajIva hoya tevI lAge che. evuM thAya che ke hamaNuM bolI ! hamaNa bolI ! temAMya khAsa karIne nRtyanI mudrAvALI mUrtio ghaNI che. nATakajagatamAM Aje paNa te mUrtionuM vizeSa sthAna che. paradezamAM paNa A mUrtio nATayajagatamAM vizeSa khyAti prApta karI cUkela che. AjanI bhAratIya nRtyAMganAo pitAnAM aMgaupAMge dvArA nRtyanI je mudrAo prastuta kare che, tenAthI anekagaNI preraNAdAyaka nRtyamudrA A mUrtiomAM che. A vAta te samayanA kalAkAranI mahAnatAnI dyotaka che. eka jagyA evI paNa che, jyAM AgaLa eka strI potAnA DAbA paganI eDInI nIce paththarano gaLe rAkhIne pitAnA zarIrane pAchaLa eTaluM vAMkuM vALe che ke pitAnA hAthanI AMgavaLIo vatI pakaDela veDha (vIMTI) jamaNuM paganA aMgUThAmAM paheratI hoya tevI mudrAmAM batAvI che. te mUrtine joIne yAtrALu sahajamAM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA nRtyacAturyane tathA tenI bhAvabhaMgimAne samajI zake che. nRtyamudrAo uparAMta koI jagyAe kharzadhArI ane mahiSAsuramardinInI mUtio paNa A maMdiranI dIvAla para aMkita che. eka jagyAe vAghane zikAra karatI tathA paTTA khelatI yuvatI 'onAM citra te samayanI kalA tathA saMskRtinA paricAyaka che. baTuka bhairavanAM citro tathA temanI vacce kayAMka kyAMka nagna kAminIonI mudrAo tathA eka jagyAe zaMgAra rasane rasika pati pitAnI yuvAna patnInA haTha para pitAne heTha rAkhIne cuMbana letAM hoya tevo batAvavAmAM Avela che. je prakAre sAhityakAree pitAnI kalama dvArA kAminI strIonAM aMgaupAMganA sauSThavanuM varNana pitAnA sAhityamAM karela che, tenA karatAM vadhu sauMdarya tathA sajIvatA sAthe A mUrti ene aMkti karavAmAM kalAkAro saphaLa thayA che. caMdra jevI goLa mukhAkRti, khUba vizALa bhujAo, pahoLuM kapALa, nAgaNa jevI gUMthela vALanI laTa, tIkaNuM nIlAM nayane, pipaTanI cAMca jevuM nAka, pAtaLA suMdara hoTha, madamAtA stana, pAtaLI sapATa kamara ane alaMkArathI sajaja thayela AkhuM zarIra vagerenI sUkSamatA tathA bhAvabhaMgimA vagere AbehUba kaMDAravAmAM Avela che, je joyAthI ja jANI zakAya che ane kharekhara mUtione joIne yAtrALu evo prabhAvita thAya che ke te khajurAhe, koNArka tathA delavADA vagerene paNa bhUlI jAya che. A maMdiranI A badhI mUrtio utkRSTa kalA tathA zilpa sauSThavanI daSTie atyaMta uttama mAnavAmAM Ave che. tenuM mahatva te samaye hatuM teTaluM Aje paNa che. A ja kAraNane lIdhe jaisalamera Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevI jagyAe aneka dezI-videzI kalApremI yAtrALuo AvatA jatA rahe che. jemaNe A mUrtione joI nathI, te kharekhara bhAgyahIna che. eka mahatvapUrNa vAta yAtrALuo mATe lakhavI jarUranI jaNAya che ke yAtrALu zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha prabhunA maMdiranI bahAra AvIne sAta pagathiyAM caDhIne zrI zAMtinAtha prabhunA tathA aSTApada prabhunAM maMdiramAM praveza kare che te jagyAe zrI dazAvatAra lakSmInArAyaNa vagerenI atyaMta suMdara tathA manohara mUrtionAM darzana thAya che. temanuM varNana A pramANe karavAmAM Avela che. zrI sAMDAzA zeThe vi. saM. 1573mAM zrI caMdraprabhunA maMdiranuM nirmANa karyuM ane pratiSThA karAvI. tyAra pachI eka evI ghaTanA banI ke jeNe badhAne AzcaryamAM garakAva karI dIdhA. zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha prabhunA maMdiranI pAse zrI zAMtinAtha prabhunuM maMdira che. A banne maMdironI vacce eka rAjamArga che, jethI maMdiramAM javA AvavAnI musIbata naDatI hatI. tethI te samaye sAMDAzA zeThe te.rAjayamArga upara thI eka rasto taiyAra karavA vicAryuM ke jethI ekathI bIjA maMdiramAM . javA-AvavAnuM saraLa thaI zake ane nIceno rasto paNa na rokAya ane uparathI pUjA-darzana karanArAone kaMI khalela na pahoMce. zeThe jesalameranA rAvalanI pAse potAnI IcchA pradarzita karI, to temane turata ja svIkRti paNa maLI gaI. paraMtu sArAM kAmamAM haMmezAM vine Ave ja che. te vakhate brAhmaNa vargane A bAbatathI ghaNuM beTuM lAgyuM ane temaNe zeThanA A kAryamAM aneka prakAre vidana nAkhavA mATe prayatna karavAnI zarUAta karI. te samaye rAjyamAM keTalAka kAryakartAo Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAhmaNa hatA temanA eka varga rAvalajIne kahyuM: "jene rAjamArga uparathI baMdha karAve che, ne Apa temane evI anumati Ape che, te AmAM amane te kAMI vAMdho nathI, paraMtu jene te khUba dhanika che. te Apa temane kahe ke teo killAnI dakSiNa tarapha keTa banAvI Ape jethI killAnuM rakSaNa ghaNuM sArI rIte thaI zakaze. brAhmaNanuM A kahevA pAchaLa e rahasya chupAyeluM hatuM ke jene AvuM karI zakaze nahIM ane rAjamArga uparathI paNa kAMI banI zakaze nahIM. sADAzA zeThe A vAta sAMbhaLI te teo khUba ciMtAmAM paDI gayA. temaNe te sAMje zrA saMghane ekAMtamAM bhege karyo ane badhI vAta saMbhaLAvI ane kahyuM. "A jaina lekenI Ijjatano savAla che, teTalA mATe ApaNI pAse je dhana che, te badhuM jaina samAjanI ijjata rakSA arthe A vakhate ApI de, te nAka rahI zake che." badhA lekee dila kholIne dhana ApyuM ane bIje divase savAre sADAzA zeTha keTalAka lekene laIne AgevAna banIne rAvalajInI pAse pahoMcyA ane kahyuM : "ApanI anumatithI rAjamArga uparathI baMdha karavAmAM AvI rahyo che, to have pachI ApazrInI zI AjJA che ?" rAvalajIe sAMDAzA zeThane kahyuM: "je A5 killAne keTa banAvI de te rAjamArga uparathI baMdha karAvI zake che, te sivAya nahIM." A sAMbhaLIne badhA thoDo samaya ciMtAmAM DUbI gayA. rAvalajIe pharI pUchayuM : "zuM vicArI rahyA che ?" sAMDAzA zeThe kahyuM : "ApanI A vAtathI amArI bhAvanAne Thesa pahoMcI che, kAraNa ke ame to vicAratA hatA ke Apa AkhA jaisalamerane eka keTa banAvavAnI AjJA Apaze, paraMtu Ape te phakta killAne eka koTa banAvavAnuM ja Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 kahyuM. jevI ApanI AjJA. ame te sarakArI AjJAne zirodhArya karavA taiyAra chIe." zeThanI A vyaMgabharI vAte brAhmaNavarga tathA rAvalajIne vicAramAM nAkhI dIdhA, kAraNa ke je kArya sarakAre karavuM joIe, te zeTha samudAya. karI rahela che. killAne keTa to banyo, paNa brAhmaNane cIDavavA khAtara ghAgharA (caNiyA) jevo banAvavAmAM Avyo, jethI te Aja sudhI ghAghariye keTa kahevAya che. A killAne koTa banAvavAmAM te samaye traNa lAkha rUpiyA kharca thayo ane A bAju banne maMdiranI vaccenA rAjamArgane uparathI DhAMkavAmAM Avyo. brAhmaNane pharI Thesa lAge. tevI vAta thaI, kAraNa ke rAjamArga A pramANe baMdha thaI javAne lIdhe ghAgharAvALI strIo uparathI nIkaLaze ane teo (brAhmaNa): nIcethI. A temane apamAnajanaka lAgyuM. pachI keTalAka darabArI brAhmaNoe rAvalajIne keIka rIte bhojana mATe AmaMtraNa ApyuM. temAM vicAryuM ke pahelI vakhata rAvalajI sarakAra ja AnI nIcethI pasAra thaze. rAvalajIe AmaMtraNane svIkAryuM jyAre rAvalajI bhajana karavAne mATe rAjamArga dvArA nIkaLavA lAgyA. tyAre brAhmaNoe temane kahyuM, "nAtha!. ApanA mastaka para sonAcAMdInAM chatra rahe che. ane Apane jenArA strIo maMdira para raheze ane tethI Apa temanA ghAgharAnI nIcethI pasAra thaze-A to ThIka nathI. AthI baMdha karela A rAjamArga para lakSmInArAyaNanI mUrti rathApita karavI joIe. rAvalajInA dimAgamAM A rAjamArga upara zrI lakSmInArAyaNanI mUrtinI sthApanA thavI joIe. - sAMDAzA zeThe kahyuM : "eka ja devatAnI mUrti zA mATe ? badhA. | devatAonI mUrtionI sthApanA thavI joIe. mane te tethI prasannatA. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che." ane zeThe dazAvatAra lakSmInArAyaNa vagerenI mUrtio huparanA bhAgamAM AdinAtha prabhunI mUrti pAse ja sthApita karI dIdhI tenA varNanane tyAM zilAlekha paNa maLe che. kharataragacchAcArya zrI jinasukhasUrijIe caitya paripATI stavanamAM zrI zAMtinAthajInA maMdiramAMnI mUrti saMkhyA-bahAra pradakSiNAmAM 240 ane cekamAM 400 ema kula 640 lakhela che. paraMtu vRddhiratnamALAmAM biMba saMkhyA 804 maLe che. A pramANe aSTApadajInA maMdira mAMnI mUrtisaMkhyA jinasukhasUrijI 825 lakhe che tathA vRddhiratnamALAmAM 444 hevAne nirdeza che. prastara kalAnI daSTie bane maMdire darzanIya che. 6. zrI caMdraprabhusvAmInuM derAsara A bhavya traNa mALavALuM maMdira zrI ciMtAmaNi pArzvanAthajInA derAsara pAse ja che. prathama mALanA gabhArAmAM zrI caMdraprabhujInI ArasapahANunI cAra mUrtio caumukhajI tarIke samavaraNamAM birAjamAna che tethI A maMdirane caturmukhavihAra paNa kahevAmAM Ave che. mULanAyakajI nIcenA bhAgamAM eka lekha maLe che, jenI para lakhela che saM. 1518 jyeSTha vadi..... ! mukhya gabhArAnI bhamatImAM lagabhaga 15 mUrtio che. tenA bahAranA bhAgamAM aneka prakAranA paTe sthApita karavAmAM Avela che. sabhAmaMDapane ATha thAMbhalAmAM ATha suMdara kalApUrNa toraNa che. muMbaimAM paNa suMdara kArIgarInuM kAma karavAmAM Avela che, paraMtu maMdira tathA jALIne sapheda mATInuM plAsTara karavAthI vAstavikatA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 chupAI gaI che. bIjo tathA trIjA mALa para mULanAyaka zrI caMdra prabhu bhagavAna birAjamAna che. teo zramukha rUpe che. anya maMdironI sarakhAmaNImAM A maMdiramAM ArasapahANanI mUrtio ghaNuM che. dhAtunI banAvela mUti o paNa ati prAcIna tathA suMdara che. maMdiranA. mukhya daravAjA para tathA bhamatInA daravAjA para padmAsane rahela mUrtio birAjamAna che. A maMdiranuM nirmANa jesalameranA bhaNazALI gAtranA zAha, bIdAjIe karela che. vi. saM. 1509mAM tenI pratiSThA thaI hatI. saM. 1550mAM zrI hemadavajajIe racita stavanamAM maMdiranA nirmANa aMge lakhela cheH caumukha merAgara laNau maDANa, jANai avatariyau suravimANa, bAraha mUlanAyaa bhUmi tinni, caMdapAi va disu ca danavanni pAkhali cihUM disi deharI chatrIza, . * biMba samarisu asIsau ekavIsa meghanAda maMDapa moTAi maDANi, * rAviMDa sAhi mujhALa | A stavanathI evuM mAlUma paDe che ke A maMdiramAM zrI guNarAjA 'zeThe meghanAtha maMDapa banAvyuM che. A maMdiranI trIjI chatathI killAmAM rahela badhAM maMdira, mahela, makAne, jaMgala tathA nIcenuM taLAva vagere dekhAya che. tenA bIjA mALe dhAtunI banAvelI paMcatIthI tathA mUtiono saMgraha ' che. nIcene sabhAmaMDapa tathA tenI cAre bAju jALInI gelerI bahu suMdara che. maMdiranI cAre tarapha nAnI nAnI mUtio ane chatA para gaNezajInI bhinna bhinna mudrAonuM darzana vismayakArI che. jaina dharmamAM A gaNezanI AkRtivALI bhUtine pArzvanAtha yakSa. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 kahe che. upara strI-puruSonI nRtya mudrA tathA nIce gaNezajInI vibhinna AkRtie maMDapanI zAbhAmAM vadhAro kare che. Aje paNa prastara kalAnI dRSTie A maMdira darzInIya che. paraMtu sauthI vadhu mahattvapUrNa A maMdira che, kAraNa ke A maMdiranA trIjA mALa upara DAkhI bAjunI eka kATaDImAM rAkhavAmAM Avela dhAtunI banAvela cauvIsI tathA paMcatIthInA saMgrahuM che. enA para lakhela lekhe! Aje paNa itihAsanA vidyArthI e mATe ghaNA ja upayogI siddha thaI zake che. A prakArane amUlya saMgraha A maMdiranAM khIjAM gupta sthAnAmAM paNa dabAyelA paDela haze jenI khabara Aja sudhI kAIne paDI nathI. A maMdiramAM zrI jinasukhasUrijI mahArAjanI rItya paripATI anusAra mUrtionI kula saMkhyA 809 che, paraMtu zrI vRddhiratnamALAmAM AnI saMkhyA 1645 batAvavAmAM AvI che. A madiranA nirmANamAM je camatkAra thayA che, te khUba ja mahattvapUrNa che. A sAMDAzAnA camatkAra kahevAya che. tenuM varNana A pramANe che. sAMDAzAnA camatkAra zrI caMdraprabhujInuM maMdira gaNadhara caupaDAe vi. saM. 1536mAM zarU karAvela. paraMtu kamanasIbe kasamaye ja zeThajInuM avasAna thavAne kAraNe maMdiranuM nirmANa adhavacce ja aTakI gayuM. haju tA phakta pAyA ja nAkhavAmAM AvyA hatA; ane temAM tA traNa lAkha rUpiyA tA kharcAI cUkayA hatA. have AvA kAmane hAthamAM le krANu ? A eka samasyA hatI, paraMtu kudaratane, khela kAMI judA ja hAya che. -samayanI balihArIne mANusa jaladI samajI zakatA nathI, kAIka vAra Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 tene pitAne nirNaya badalavo paDe che. zeThajInA mRtyu pachI te mahatvapUrNa kArya karavAnI javAbadArI paNa zeTha sAMDAzAe utsAhapUrvaka pitAnA mAthe lIdhI. paNa paisAnA abhAve A kArya pUruM thaI zakayuM nahIM. sAMDAzA zeTha te ciMtAmAM paDI gayA. teTaluM badhuM dhana temanI pAse na hatuM. temaNe pitAnA ISTa mitrone ekaThA karIne badhI bAbata spaSTa karI ane saMghamAM phALe udharAvIne badhuM kAma pUrNa karavAne nirNaya levAye. phaLo ugharAvavA mATe sauthI pahelAM te samayanA dhanADhaya pradeza mulatAna tarapha zubha dine ravAnA thaI gayA. keTakeTalI muzkelIone pAra karIne teo mulatAna pahoMcyA ane dharmazALAmAM sAmAna vagere rAkhIne teoe saMghane bhegA karyo. zrI zeThe saMghanI samakSa potAnI janA mUka. sthAnika zrI saMghanA lekee 5-7 hajArane phALA ApavAne vicAra to karI lIdho hato. paraMtu teo badhA e paNa jANavA IcchatA hatA ke zeThe A kAryamAM potAnA taraphathI keTalI rakama lagAvela che. aMte eka vyaktie UbhA thaIne pUchI lIdhuM, "zrImAna ! Ape ApanA taraphathI keTalA rUpiyA lagAvyA che !" A bAbata aMge zeThe mauna rahevAnuM ucita mAnyuM nahIM, tethI kahyuM : "he mahAnubhAvo ! A maMdiramAM atyAra sudhI eka taladhara ane eka peDhI banI che, temAM traNa lAkha rUpiyA kharcAI gayA che. A * sAMbhaLIne badhA DaghAI gayA ane vicAra karavA lAgyA. usuktAne kAraNe pharI eke pUchyuM, "have pachInA kAma mATe lAkha rUpiyA kharca thazene ?" | zeTha sAMDAzAe kahyuM, "jI hA, lAkho rUpiyA kharca thaze, mATe te Apa kRpALu sajajanenI pAse phALo ugharAvavA mATe AvyuM chuM." tyAM hAjara rahela leke e vicAra karIne kahyuM : zrImAna! atyAre te ATalo moTe phALe thavAnuM saMbhavita nathI. Ape vicAra Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyA vinA ja 3 lAkha rUpiyA nAkhyA tethI Apane mAgavAnI ATalAmAM te Apa AkhuM 48 pAyA tathA peDhInI pAchaLa khI jarUriyAta UbhI thaI, nahIMtara taiyAra karI zakatA hatA. te lAkoe anumAna karyuM ke have pachInA kAma mATe ochAmAM AchA vIsa lAkha rUpiyAnI jarUriyAta te paDavAnI ane hAla tA te rakama bhegI karavAnuM zakaya nathI." sAMDAzA zeTha te leAkeAnI vAta sAMbhaLIne udAsa thaI gayA. temanI AzA cakacUra thavA lAgI. temanA utsAhI caherA udAsa banI UtaravA lAgyA. zuM vicAra karIne AvyA hatA ane zuM thavAnuM che A vicAramAM ne vicAramAM teo pahelAM karatAM vadhu gharaDA jevA jaNAvA lAgyA. zrI saMdhanA badhA mANasA potAne ghera cAlyA gayA. lokone vahevAra ane peAtAnI sthiti joIne zeTha ciMtAmAM DukhI gayA. temane khUba ja duHkha tathA ciMtA thavA lAgI. te vicAravA. lAgyA ke "mAgavA karatAM maravuM ja sAruM che. garIbAI mANusanA viveka harI le che. meTA mATA mANasA nirdhanatAnI sAme hathiyAra cheADI de che. sArA khAnadAnamAM jo nirdhanatA--garIbAI AvI jAya che, te te kuTuMbanA sarve sabhyAne cArebAju apamAnita thavuM paDe che, sattAnAM sthAnethI gabaDavuM paDe che ane aMte apamAna ane duHkha bhogavavuM paDe che. A pramANenA duHkhathI eka mAnasika kaleza utpanna thAya che, je ApaNA vivekane naSTa karI nAkhe che. teTalA mATe bhikSAvRttine dUrathI ja se| gajanA namaskAra karavA joIe. peAtAnA nAzathI bacavAnA eka ja upAya che ke mANase mAgavAnI vRttithI huMmeza peAtAnI jAtane bacAvI levI.'' Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na AserenuM akAnA, jesala era Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdala nivAsanuM drazya amara sAgaranu kalApUrNa madira Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina maMdiranI mUrti eka sundara jharokhA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RE 'W / vizva brAhadajInA maMdirakhAM yugala mUrti Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama sAMDAzA zeTha vicArasAgaramAM UDe ne UMDe DUbavA lAgyAteo vicAra karavA lAgyA ke have zuM karavuM joIe ?" jaisalamera pAchA pharavAnI hiMmata temanAmAM rahI nahIM. temane anAja, pANI tarapha aNugamA thavA lAgyA. rAte jANe AkhAya sasArane gherI lIdheA. zeThajI paNa dhIre dhIre peAtAnA ISTadevanu smaraNu karatAM karatAM suI gayA. divasa UgyA chatAM te vakhate paNa zeThajInI udAsInatAe temanA cheDA cheDayA nahIM. have temaNe mauna dhAraNa karIne tapazcaryA (aThThama-traNa upavAsa) karavAnA nizcaya karyo, kAraNa ke jyAre samaya palaTAya che, tyAre te kAIne pUchatA nathI, teTalA mATe vicAravaMta ha MmezAM vivekathI kAma le che. sAMDAzA zeTha ISTadevanI sAdhanA karavA mATe ekAgracitte ekAMtamAM besI gayA. teo dhyAnamAM evA tA tadAkAra-lIna thaI gayA ke temane traNa divasa tathA traNa rAta sudhI hAza paNa rahyA nahIM. aMte temanI, tapazcaryAthI zAsanadevInuM Asana kaMpAyamAna thayuM. adhijJAna vaDe. devIne zeTha sAMDAzAnI pavitra bhAvanAnuM jJAna thayuM ane tenAthI prabhAvita thaIne te peAte zeThanI sAme upasthita thaI. zeThajIe devInAM dana karIne, temane namaskAra karyo. devIe kahyuM : vatsa, ciMtA na kara. killAnI amuka jagyAe senAmahArA daTAyela paDI che, te * kADhI laIne peAtAnu` kA` zarU karI deje. badhAM sArAM vAnAM thaze." AvA prakAranuM varadAna ApIne devI aMtardhyAna thaI gaI. zeThajIne khabara na paDI ke kacAre devI tenI pAse sAnAmaheArA mUkI gaI. have zuM hatuM ? sAMDAzA zeThanA AnaMdanA kAI pAra na rahyo. IzvaranI lIlA aparaMpAra che. manuSya dhAre kAMI, ne thAya cheka kAMI. kAIe kahela che ke : je. 5. 4 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. . ajaba gati hai karma kI, rAkhe pratIti kAya, ArambhA yUhI rahe, avara aciMtita hoya // 1 // zeTha sAMDAzAnI bAbatamAM paNa AvuM ja banyuM. prabhubhakti ane tapazcaryAnI ghaNuM moTI asara thAya che. AjanA yugamAM ApaNe AvuM karatA nathI. A ja kAraNe AjakAla kayAMya paNa koI devI siddha thatI nathI, ke na koI devatA. thAya paNa kevI rIte ? ApaNI tapazcaryA sAthe AtmabaLa nathI hotuM. ApaNe badhA phaLa meLavavA tarapha vadhu dhyAna ApIe chIe. paraMtu zeTha sAMDAzA pAse phakta tapazcaryA ja nahIM, paNa temanuM manobaLa paNuM hatuM ane sAthe sAthe hatI cAritryanI zuddhatA. AtmabaLa vinA tathA cAritryanI zuddhatA vinA meSa saMbhavita nathI. ane mekSa paNa karmakSaya vinA saMbhavita nathI. karmakSaya karavA mATe Atma-baLanI AvazyakatA rahe che. te samaye je ke karmakAMDa mATe vidhi-vidhAna hatAM nahIM, chatAM paNa zraddhA, tapazcaryA tathA AtmabaLa vaDe siddhi prApta karavAnuM saraLa ne saMbhavita hatuM. savAra paDyuM. zeTha sAMDAzAnA pAraNane samaya thayuM. te vakhate zeThajInuM mana atyaMta prasanna hatuM. temaNe zrI saMghamAM prabhAvanA karyA bAda ja pAraNuM karavAno nizcaya karyo. AvI bhAvanAne lIdhe temaNe zrI saMghane ekatrita karavAne vicAra karyo, paraMtu temAM teo saphaLa thayA nahIM. aMte temaNe maMdiranA pUjArIne eka senAmahora ApI ane badhuM kArya siddha thaI gayuM. duniyAmAM paisA ja badhAne AgaLa dhapAve che ane te vaLI pAchA dhakele che. pUjArI badhAne ghera betraNa vAra gaye. ane Ama karatAM karatAM bapora sudhI badhA loko ekaThA thaI gayA. upasthita thayela lekemAMthI je agresara hatA, temAMthI eke pUchayuM : "Ape amone zA mATe bolAvyA che ?" zeTha sAMDAzAe vinayapUrvaka kahyuM: "he mahAnubhAvo ! huM saMghamAM prabhAvanA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 karavA icchuM chuM. rajA Ape." saMghamAMthI koIe uttara dIdheH "prabhAvanA mATe rajAnI jarUra nathI hotI. Apa khuzIthI prabhAvanA karI zake che. paraMtu hAjara rahela lekamAM eka vAcALa bhAIe kahyuM : "prabhAvanAmAM je kharca thaze, teTalAthI maMdirane eka pAye pUrNa thaI zakaze." zeThajIe javAba Apyo : "Apa mahAnubhAvonI kRpAthI maMdiranuM badhuM kArya patI jaze. mArI IcchA te zrI saMghamAM senAmaheranI prabhAvane karavAnI che, paraMtu te devAnuM kArya huM karI zakatA nathI. tethI Apa koI vyakti nakkI karI Ape ke jethI A kArya thaI zake. ATale prabaMdha zrI saMgha dvArA tho joIe." A sAMbhaLatAMnI sAthe ja badhA AzcaryamAM garakAva thaI gayA. temane kAMI samajamAM na AvyuM. teo te vicAramAM paDI gayA. badhA vicAravA lAgyA ke sAMDAzA zeTha ApaNI majAka-mazkarI uDAvI rahyA che. gaIkAle je vyakti mAgI rahela hatI, te ja Aje ATalI badhI udAratA batAve, te kAMI samajavAmAM AvatuM nathI. A kevI rIte saMbhavita banI zake che saMkeca tathA lajajAthI badhAnAM mukha paDI gayAM. bahu bolakaNu bhAIe zeThanI udaratAthI prabhAvita thaI temanAM caraNomAM mastaka namAvI dIdhuM ane pitAnI bhUla mATe kSamA yAcI. zrI saMghe paNa pitAnA avinayane kAraNe kSamAnI vinaMti karI. samaya phare che. tenA badalAvAnI sAthe bIjuM badhuM badalAI jAya che. asaMbhavita kArya paNa saMbhavita thavA lAge che. zatru paNa mitra banI jAya che. samaya aMge koI kAMI kahI zakatuM nathI. have zeTha sAMDAzA dhanapati gaNavA lAgyA. sonAmahAranI prabhAvanA karyA pachI zeThe aThThamanI tapazcaryAnuM pAraNuM karI tyAMthI vidAya lIdhI. mulatAnane zrI saMdha ghaNe dUra sudhI temane pahoMcADavA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe gayo. sAMDAzA zeTha rastAmAM AvatAM badhAM gAmomAM prabhAvanA karatAM karatAM jesalamera pahoMcyA ane tyAM jaIne maMdiranA kAryanI zarUAta karI dIdhI. aThThama-telAnI yAdamAM suMdara kalAtmaka rIte traNa mALanuM prabhunuM maMdira baMdhAvyuM. tenI pratiSThA AcArya zrI jina, samudrasUrijI mahArAje karI hatI. zrI jinasukhasUrijIe racela caitya paripATImAM A maMdiranI mUtionI saMkhyA 809 lakhela che ane zrI vRdhiratnamALAmAM biMba saMkhyA 164pane ulekha che. 7, zrI yaMbhadevajInuM maMdira zrI caMdraprabhujInA maMdiranI pAse zrI RSabhadevajInuM maMdira che. A maMdiramAM mULanAyaka zrI RSabhadevajI birAjamAna che. maMdiranA mukhya gabhArAmAM ArasapahANanuM banAvela eka suMdara kalAtmaka toraNa che. mULanAyaka zrI RSabhadevajInI mUti para eka apUrNa tathA aspaSTa, lekha maLe che, te A pramANe che. saMvata 1536 varSa phAguNa sudI 5 mULanAyakanI jamaNI bAju kAretsargamAM rahela mUrti para eka lekha maLe che. savata 1536 phAgu. su. 5 dine zrI UkezavaMze gaNadhara gotre sa. saccA putra sa. dharmA. bhA. ghAralade putra sa. lAkhAkena putra ratnayutaiva bhA. lAlachade puNyArthe zrI mupAsa biMba kAritaM pratiSThitaM zrI kharatara gacche zrI jinabhadrasUripaTTe zrI jinacandrasUribhiH zrI jinsmudrsUrimiH | anya mUrtio uparAMta gabhArAnI bhIMtenA gokhalAmAM traNa padmAsane beThela mUrti birAjamAna che. mULa gabhArAnI bahAra be Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 bAjuM manuSya AkRtimAM cakravatI bharata ane kSamAnA bhaMDAra kAyetsage rahela bAhubalijInI suMdara temaja darzanIya mUrtio che. gabhArAnA dvArA zAkhAo para traNa tIrthaMkarAnI mUrti A che. sabhAmaMDapamAM 12 thAMbhalA che. te para tAraNu nathI. DAbI bAjue pILA paththaramAMthI banAvela suMdara hAthI che. te para zarudevI mAtAnI mUrti che. jamaNI bAju eka suMdara samavasaraNu che, temAM cAre dizAomAM cAra mUrti che. madiranA mukhya gabhArA tathA anya dRzyA atyaMta danIya che. A maMdira aMge zrI samayasu MdarajI upAdhyAye zrI AdinAtha prabhu aMge je stavana lakhyuM che, temAM A maMdiranu varNana karela che prathama tIrthaMkara praNAmiye dUMvArI lAla AdinAtha arihaMta gaNadhara . vasahI guNu nilI dU. bhava bhaMjana bhagavaMta dU sacce gadhara. zubhamati 2. lAla dU. jayavaMta bhatIja Ama manamAnya re. mili prasAda manDAviye re * lAla dharmasI . bhImasI mana ucchAM he! jI sutacAre. sac taNA, ye lakSmInA lAhe cha phAgaNa sudi pAMcama dina re panare se chattIsa (1536) jinacaMdra sUri pratiSTha 2 jaganAyaka jagadIza. // pra. / / 1 u ANI mana ullAsa mana mAnya re|| 2 // jinadatta devasI, / / pra. // 3 // // 4 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 A maMdiranuM nirmANu zeTha sacce tathA temanA bhatrIjA jasava Mta maLIne karAvyuM ane tenI pratiSThA zrI jinacadrasUrijI mahArAje vi. saM. 1536mAM phAgaNa sudI 5 nA divase karI. A madirane gaNudharavasahI kahe che. A stavana A bAbatanI sAkSI pUre che.. A maMdiranI bAMdhaNI evA prakAranI che ke temAM praveza karyA pachI yAtrALu AzcamAM paDI jAya che. madizanu zikhara atyaMta kalAtmaka tathA darzanIya che. ahIM pakSAlanuM pANI laI javA mATe siMhamukhI anupama AkRti che. cokamAM saMgamaramaranI banAvela mUrti ane jinacaMdrasUri ma. sAhebanI pAdukA alaga nAnAzA maMdiramAM Avela che. sva. vRddhicadra" sahArAje vi. saM. 1980mAM tenI pratiSThA karAvI hatI. tenI pAse ja eka jagyAe cakrezvarI devInI mUrti che, ceAkanI DAbI bAju maMdiranA mukhya sabhAmaMDapa che, maMDapanA thAMbhalA para jyAM tyAM vaiSNava devIdevatAonAM citra aMkita karela che. kayAMka rAdhAkRSNa tathA kayAMka ekalA kRSNa baMsI vagADatA najare paDe che. eka jagyAe gaNeza, ziva, pArvatI tathA sarastInI mUrti paNa aMkita karelI che. kayAMka viSNu tA kayAMka iMdranA darzana thAya che, teA kayAMka zRMgAra rasanuM pAna thAya che. eka jagyAe padmAvatI mAtAe peAtAnA mastaka para upADela bhagavAna pArzvanAtha batAvavAmAM Avela che. eka eka thAMbhalA para eka yuvatI zuMdara sADI paherelI tathA eka hAthamAM sukha jovA mATe arIseA pakaDela heAya ane khIjA hAthe kAMsakA (dAMtiyA)thI vALa oLatI heAya evI batAvela che. tA vaLI khIjI jagyAe eka yuvatI potAne patine pyAlA vaDe madyapAna karAvatI aMkita thaI che. maMdiranI pAse ja eka jagyAe eka strI peAtAnA nAnA bALakane kheALAmAM laIne peAtAnA svAbhAvika vAtsalyabhAvamAM batAvela che. tA tenI sAme kAtaravAmAM Avela eka bALaka tarapha krAyeM bharAyela bhAvavALI yuvatIonuM pradarzana tA kalAkAranI kaLAnI parAkASThAnA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 paricaya Ape che. theADA samaya sudhI tA yAtrALu svapnaleAkamAM khAvAyela hoya tema 'vihAranI yAtrA' pUrNa kare che. zrI jinasukhasUrijI mahArAje potAnI caitya paripATImAM A maMdiranI 631 ane vRdviratnamALAmAM 907 mUrtionA ullekha karele che. lakSamaNuvihAranAM darzana pachI yAtrALu pharI cauTAmAMthI pasAra thaIne meAtImahelanI nIce thaIne caugAnu pADAmAM Avela mahAvIrasvAmInA madira tarapha javA icche che. 8. zrI mahAvIra svAmInuM maMdira bhaktibhAva manuSyane eka Atmika zAMtimAM tapreta karI de che. atyaMta sukhabhAga pachI mAnavI zAMtinI zAdhamAM dADe che, tene jhaMkhe che. A kAraNa che tethI jaisalameranI yAtrA karanAra dharmAMprANa yAMtrALu anekAneka kalApUrNa zRMgArika mUrtie joIne mahAvIra svAmInI saumya mUrtinuM darzana karI bhaktibhAvamAM AtapreAta banI zAMtinA anubhava karavA icche che ane zrI mahAvIra prabhunA madire paheAMcIne te peAtAnI A IcchAnI pUrti karI le che. A maMdiranA nirmANu tathA pratiSThA aMge zrI jinasukhasUrijI mahArAje jaisalamera caitya paripATImAM lakhyuM che : pahilI parikSaNAye jagaguru vIra jiNaMda vara prAsAda karAyau varaDIyai dIpe jAne jiNaMda // vi. ji. // A maMdiranI sthApanA tathA pratiSThA khaDiyA gAtranA zeDha Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpAe karAvI. bAvana jinapaTanA zilAlekha anusAra tene nirmANa kAla vi. saM. 1473 che, paraMtu vRddhiratnamALA anusAra tene nirmANa kAla vi. saM. 1581 che. A maMdiramAM khAsa koI kArIgarI nathI. maMdiramAM dAdA kuzalasUrijInI pAdukA che. zrI jinasukhasurijI mahArAjanI caitya paripATI anusAra A maMdiranI kula mUrtio 232 che, paraMtu vRddhiranamALA anusAra mUrtionI saMkhyA 295 che. , killAmAM rahela maMdira saMthA zaheranAM maMdiranuM varNana ahIM samApta karI yAtrALuonI jANa mATe jesalameranA jJAnabhaMDArane paricaya ApavAmAM Ave che. AzA che ke vAcaka rucipUrvaka vAMcIne lAbha uThAvaze. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jesalameranA jJAnabhaMDAre jesalamera phakta prastara kalAnI dRSTie ja nahIM, paraMtu ahIMnA suvikhyAta jJAnabhaMDAromAM saMgraha karavAmAM Avela prAcIna tADapatrIya tathA hastalikhita graMthenA saMgrahanI dRSTie paNa vizvavikhyAta che. ahIM kula sAta jJAnabhaMDAra che. temAMthI cAranuM ekIkaraNa thaI cUkayuM che. paricaya nIce Apela che : : (1) zrI jinabhadrasUri jJAnabhaMDAra evuM batAvavAmAM Ave ke rAvala jetasiMha tathA temanA putra lakSamaNasiMhanA samayamAM jaisalameranAM maMdiranuM nirmANa thayuM te zatAbdInA uttarArdhamAM dezanI mukhya samasyA hatI prAcIna dharma graMthAlayanI surakSA. moTA moTA bhaMDAro tathA graMthAlayonA saMcAlakone A ciMtA satAvyA karatI hatI ke kaye vakhate duzmananuM AkramaNa AvI paDe ane A bhaMDArone sApha karI nAkhe. te samayanI AvI DAlamaDala tathA ciMtA utpanna kare tevI sthitimAM jaina samAje A alabhya jJAnabhaMDArene sauthI vadhu surakSita sthAne laI jaIne rAkhavAnuM ucita mAnyuM hatuM. A sthitimAMthI badhAne bacAvavA mATe kharataragacchAcArya zrI jinabhadrasUrijI mahArAje jaisalameranA killAmAM rahela zrI saMbhavanAtha jinAlayanA bhoMyarAnA bhaMDAramAM keTalIka hastalikhita tADapatrI, pAMDulipio tathA kAgaLa para lakhela amUlya graMthanuM khaMbhAta, aNahilapura, pATaNuM vagere vividha jagyAethI saMkalana karIne ahIM khUba ja moTo graMthAlaya saM. 1500mAM sthApita karyo je Aje paNa zrI jinabhadrasUri jJAnabhaMDAranA nAme prasiddha che. evuM sAMbhaLavA maLe che Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 58 ke A bhaMDAramAM senerI tathA rUperI akSaromAM lakhAyela graMthe pUjArIee sonuM-cAMdI meLavavAnI lAlasAthI saLagAvIne rAkha karI nAkhyA te samaye A bhaMDAramAM sonerI tathA rUperI akSarovALA graMthe ghaNI sArI saMkhyAmAM hatA. A bhaMDAramAM ghaNA evA graMze upalabdha che ke je bIje kayAMya upalabdha nathI. jaisalamerane A bhaMDAra bhAratamAM pitAnuM viziSTa sthAna dharAve che. Ane pATaNanA jJAnabhaMDAra karatAM paNa zreSTha kahevAmAM Ave te te atizayokti nathI. A bhaMDAramAM kAgaLa tathA tADapatrAnA maLIne kula 2683 graMtha che. Aje te lekhaMDanAM kabATa tathA elyuminiyamanA DabbAomAM surakSita che. A badhAnuM koya Agama prabhAkara zrI puNyavijayajI mahArAja sAhebane che. jJAnabhaMDAranA eka oraDAmAM nAnI eka mUrti sonAnI phremamAM rAkhela che. sarasvatI yaMtra uparAMta keTalIya raMgaberaMgI lAkaDAnI paTTIo. paNa vidyamAna che. sAmAnya rIte badhA jANe che ke kAgaLanI zodha 14mI sadImAM thaI, te pahelAM kAgaLanI kaI evI racanA upalabdha thatI nathI.. ahIMthI anusaMdhAnakartAone ItihAsanI A eka navI kaDI maLI che ke jaisalameranA jJAnabhaMDAramAM eka navuM pustaka maLela che ke je 12mI sadImAM lakhAyela batAvavAmAM Ave che. * A sarvottama bhaMDAramAM upalabdha hastalikhita graMthe tathA citrapaTTIonI saMkhyA A pramANe che : graMthenI saMkhyA 1. tADapatrIya 4ra6 2, kAgaLanA 2,257 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tADapatrIya graMthanI laMbAIjADAI. 1. vadhumAM vadhu laMbAI-pahoLAI 38" x 21" 2. ochAmAM ochI laMbAI 85" x rA" 3. vadhumAM vadhu jADAI kA" 4. ochAmAM ochI jADAI 1" lekhana saMvata tADapatra, kAgaLa 1. prAcIne vi. saM. 1117 vi. saM. 1279 2. arvAcIna vi. saM. 174pa vi. saM. 1986 citrapaTTIo . graMtha sivAya 36 citrapaTTIo che. temAM trizaSThi zalAkAnI citrapaTTIo sarvottama che. graMthAnI bhASA prAkRta, mAgadhI, saMskRta, apabhraMza, vraja vagere. nA viSayo jaina sAhitya, vaidika sAhitya, bauddha sAhitya, nyAya, arthazAstra, keSa, vaidyaka, jyotiSa, darzana, mImAMsA vagere. keTalAka khAsa graMthanAM nAma bhagavatIsUtra, naiSadhacarita mahAkAvya, nAgAnanda nATaka, anaI rAghavanATaka, veNusaMhAra nATaka, vAsavadattA, bhagavaddagItA bhASya, pAtaMjali yogadarzana, kauTilya arthazAstra, zaMgAra maMjarI, kAvya mImAMsA vagere. prAcIna tADapatrIya graMtho eniyukti vRtti - droNAcAryaracita. vi. saM. 1117mAM lakhAyela che. A graMthanI saMkhyA 84 che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAM pAnAM 105 che. pAnAM kramAMka 10 thI 47 sudhI nathI. pAnA 105 para malla laDatA hAthIonuM citra che. kAgaLanA sauthI prAcIna graMtha nyAyavArtika : tAtparya TIkA zrI vAcaspati mizra racita che. Ane racanAkAla vi. saM. 1279 che. - bhAratIya prAcIna lipinI dRSTie keTalAka evA graMthe paNa ahIM upalabdha thayA che ke jemanI sacitra tathA zuddha pratilipi bIje kyAMya upalabdha nathI. khAsa karIne zrI dazavaikAlika vagere graMtho tathA bhagavAna zrI pArzvanAthanA paMcakalyANanAM 20 citra-citrakalAnI dRSTie khUba ja mahatvapUrNa che. mULa ardhamAgadhInA bIjA graMthe temanI niryukti, bhASya tathA TIkAonA viziSTa hastalekha ahIM maLe che, jenA AdhAre aMga sAhityanuM saMzodhita saMskaraNa prakAzita karavAmAM vizeSa suvidhA maLI zakaze. AcArAMga sUtrakUtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga, bhagavatIsUtra, bhagavatIprazasti vagere Agama graMthanI keTalIya prati ahIM che. A jJAnabhaMDAranI sauthI mahAna vizeSatA e che ke AmAM sAMkhya, mImAMsA, vizeSika, nyAya vagere bhAratIya darzana tathA kAvya, alaMkAra, chaMda, nATaka, kathA, AkhyAyikA, keza, vyAkaraNa vagere kaviSayamAM pasaMda karelA aneka graMthe saMgRhIta che. " tADapatrane graMtha 34 IMca lAMbe che tathA tenAM lagabhaga pAMca hajAra pAnAMnA phaTAo levAI cUkayA che ane 170 graMthanA pheTamAIkro philama phoTogrAphI dilhImAM svanAma dhanya muni zrI puNyavijayajI mahArAjanA prayatna tathA upadezathI levAI gayela che. A jJAnabhaMDArane sau prathama vIsamI sadImAM jIrNoddhAra karAvavAno yaza kharataragacchAcArya svargastha zrI jinakRpAcaMdrasUrizvarajI mahArAjane che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauthI vadhu mahatvapUrNa vAta e che ke gurudeva dAdAsAheba zrI jinadattasUrijIno pitAne oDhavAnI 816 varSa jUnI cAdara; muhapatI tathA elapaTTo paNa A mahAbhaMDAramAM Aje paNa surakSita che. pahelAM A vastuo ajamerathI lAvIne pATaNanA bhaMDAramAM rAkhavAmAM AvI. hatI. A aMge evI mAnyatA che ke gurudevanA agnisaMskAra vakhate A vastuo baLatAM bacI gaI hatI ane gurubhaktoe ene Aja sudhI surakSita rAkhela che. eka vakhata jaisalameramAM mahAmArI (plega) nA phelAvAne kAraNe pATaNanA zrI saMghane vinaMtI karIne A vastuo jaisalamera maMgAvavAmAM AvI, tenA prakSAlanA pANIne keTa para chAMTavAmAM AvyuM. tethI plegane prakopa zAMta thaI gaye. A bhaMDAramAM. eka jovAlAyaka mahattvapUrNa thAMbhale paDyuM che. A bhaMDAranI astavyasta thayela hastalikhita prAcIna pratiene sArI rIte surakSita rUpe peTIomAM tathA tijorImAM rAkhavAne mATe vAraMvAra ghaNA udAra dilavALA kalApremIoe pitAnuM gadAna Apela che. A bhaMDArane punaruddhAra mahArAja zrI puNyavijayajI mahArAjanA varada haste vi. saM. 2008mAM thayo hato. . bhAratamAM jyArathI saMzodhana kArya zarU thayela che, tyArathI. jesalamera sazodhana karanArA mATe eka anivArya AkarSaka kendra banI gayela che. keTalAya graMtha naSTa thavAthI ane aprApya hevA chatAM paNa jaisalamera vidvAnonI tRpta karanAra bhAratanuM advitIya tIrtha sthaLa che. tenI prasiddhi AkhA jagatamAM phelAyela che. zrImAna karnala ToDa, buhalara, De. hArmana yAkobI, paM. hIrAlAla haMsarAja, De. bhaMDArakara zrI cImanalAla dalAla, paM. lAlacaMda gAMdhI, zrI jinavijyajI vagere purAtattvapremIoe jesalameranA A prAcIna graMthanA bhaMDArone alaga Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaga daSTithI avalokana karela che. paraMtu aMtima vidvAna Agamana prabhAkara munirAja zrI puNyavijayajI mahArAja sAhebe te A graMthabhaMDArane vyApaka daSTie upayoga karIne mahatvapUrNa kArya karyA pachI anya vidvAna vage" navIna jJAnaprAptinI dRSTithI badhA viSayonuM UMDuM saMzodhana karela che, jethI jJAnarAzinA A vipula bhaMDArane samajavAmAM ghaNo sAro sahayoga maLela che. (2) bRhad kharataragacchIya bhaMDAra - kharatara garachanA A meTA upAzrayamAM be jJAnabhaMDAra surakSita che. prathama yativarya vRddhicaMdrajInI guru paraMparAne saMgraha che tathA bIje kharataragaccha paMcAyatane bhaMDAra che. bIjA bhaMDAramAM 14 tADapatrIya prationA kASThaphalaka citrakalAnI daSTie jovAlAyaka che. kAgaLanI prati emAM suvarNAkSarI prati vizeSa ullekha pAtra che. A bhaMDAranI ghaNI kharI pratio zrI kalyANajI gaNinI racela che. * (3) lekagaccha jJAna bhaMDAra A bhaMDArane muni jinavijayajI padhAryA tyAre zrI harisAgarasUrijInA prayatnathI kholavAmAM AvyuM. A bhaMDAramAM paNa kAgaLanI 688 hastalikhita prationI sAthe cha tADapatrIya pratio paNa che (4) AcArya gaccha jJAna bhaMDAra A jJAnabhaMDAra AcArya zAkhAnA upAzrayamAM che. ahIM 6 tADapatrIya pratio tathA kAgaLa para lakhela keTalIka pratio vidyamAna che. yati zrI cunIlAlanAM paNa keTalAMka baMDala (graMthanAM) A bhaMDAramAM surakSita che. (5) yati DuMgarasIne jJAna bhaMDAra yati zrI velajInI guruparaMparAnA upAzrayane A jJAnabhaMDAra paNa mahattvapUrNa che. A bhaMDAramAM surakSita udayavilAsa tathA keTalAka Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAsA vagere graMthe ghaNuM ja mahattvapUrNa che. keTalAka graMtho te evA prakAranA che, je bIjI jagyAe kadI jovA maLatA nathI. - (6) zAharUzAhane jJAna bhaMDAra A bhaMDAranI sthApanA suvijJa zrAvaka thAharUzAhe vi.saM. 1659 thI vi. saM. 1684 arthAta 25 varSa sudhI ghaNuM ja graMtha lakhAvIne karI. A bhaMDAranI pratiomAM "thAharU sAheba saMzodhitama" ne ulekha maLe che, jethI saheje jANavA maLe che ke pite ghaNuM sArA vidvAna hatA. temaNe ja loDhavA pArzvanAthanA maMdirane jIrNoddhAra karAvyo hato. (7) tapAgaccha jJAna bhaMDAra A tapAgacchanA upAzrayamAM che. AnA be bhAga che: prathama suprasiddha purANe bhaMDAra tathA bIje yatijIno saMgraha. jUnA jJAnabhaMDAramAM tADapatrI pratika tathA keTalIya suMdara prAcIna pratio sura- kSita che. A bhaMDArA uparAMta keTalAka vidvAna puSkaraNA brAhmaNe kathA vaccenAM gharomAM prAcIna hastalikhita pratio upalabdha che. paraMtu duHkha te e che ke te loke tene batAvatA paNa nathI, tethI te badhA amUlya graMthe nAza pAmI rahelA che. - " kharekhara joIe te A bhaMDAronA graMthane kharA svarUpe sadupaga thaI rahela nathI. sArI egya vyavasthA hoya te seMkaDo vidvAne A prAcIna graMthane lAbha uThAvI zake. tethI mAruM nivedana che ke jena samAja dezahitanI dRSTie A ajJAta amUlyabhaMDArane (saMgrahane) prakAzamAM lAvavA mATe ahIM saMzodhana karanAra snAtake mATe yogya vyavasthA karavAnuM vicAraze. - natha: naM. 2, 3 ane 4nA bhaMDAre have zrI jinabhadrasUrijJAnabhaMDAramAM samAvI devAyA che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaisalamera zaheramAM ghaNA gacchavAsIonA 18 upAzrayeA che. paraMtu AjakAla ahIM zrAvakeAnI saMkhyA vadhu na heAvAne kAraNe badhA upA zrayA baMdha paDayA che. mukhya upAzrayA A pramANe cheH kharataragacchanA upAzrayeA (1) bRhatkharataragaccha upAzraya : A upAzraya lAlAnI pADAmAM che. ahIM derAsara paNa che, jemAM mULanAyakazrI pArzvanAthajI che. A upAzrayamAM paramapUjya mahArAja gurumahArAja zrI jinadattasUrijInI cAdara, cAlapaTTo tathA muhapatI hatI. have zrI jinabhadrasUri jJAnabhaMDAramAM surakSita che. 64 upAzrayA (2) lAniyAneA upAzraya (3) kheAharAnA upAzraya (4) jayavaMtanA upAzraya (5) padmAdenA upAzraya (6) samayasu MdarajIne! upAzraya (7) maha tAnA upAzraya (8) jeThA pADAnA upAzraya lAkAgacchanA upAzrayeA (1) saMdhavI pADAneA upAzraya (2) mahetA pADAnA upAzraya tapAgacchanA upAzrayA (1) zrI supArzvanAthajInA maMdiranA nirmANa samaye A badhA vavAmAM AvyA hatA. (2) kAvA pADAnA upAzraya Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ begaDagacchano upAzraya A upAzraya chadazAmAM che. tenI bahAranI dIvAla paranA zilAlekha parathI jANavA maLe che ke A upAzraya 1973mAM baMdhAye. begaDazAkhA kharataragacchamAMthI vi. saM. 1420mAM nIkaLI hatI. AcAyagacchanA upAzraya (1) dAsata pADAne upAzrayaH A upAzrayamAM zrI vimalanAtha bhagavAnanuM derAsara che. A upAzraya jaisalameranA mahArAvalajIe baMdhAvIne patijIne bheTa karyo hato.' (2) jiMdANuM pADAne upAzraya. 1. zrI gaNezAya namaH saMvata 1781 varSe zAke 1646 pravartamAna mRgazira mAse zukla pakSe saptamI tIthI gurUvAsare zrI jesalameranagare mahArAjAdhirAja mahArAja rAvalajI zrI akhesiMgha vije rAjya thI kharatara AcArya yA garache zrI jinacandrasUri vije rAjya zrI jinasAgarasUri zAkhAyAM, vANu mAdhavadAsajI gaNi ziSya paM. netasI gaNi, ziSya udayabhANu, zrI rAvalajI netasIne upAsaro karAya dIdhe , saMvata 1781 2 miti mAgasara sudI 7 upAzraya kAma jhA. paMha vadI 4 vAra sema puSya nakSatra dine upAsarerI rAMga bharAI saM. 1784 re vaizAkha vadI 7 upAsarere kAma pramANa caDhare uparaDAI. chaDIdAra akho mohaNa milAvaTe dhire, nathavANu yA bahuM bUdIo vAva nakSatre maMDita mera . vAva candrAditya bhAvata upAzraya sthirI bhavatuM, likhita paMDita ubhANa muNi liH zubha bhavatu zrI saMghasyA je 5.5 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amarasAgara * jesalameranA pazcime 3 mAIla para Avela amarasAgara nAmanuM eka suMdara udyAna tathA sarovara che, je mahArAvala zrI amarasiMhajIe saM. 1716 thI 1758 nI vacce banAvela. A jagyAne kudaratanI bakSisa maLela che ane ahIM rahenAra bhAgyazALI lokoe suMdara suMdara bAgabagIcA banAvIne tenA sauMdaryane ane opa Apela che. ahIM deza prasiddha pILA paththaranI khANa che, jemAMthI nIkaLela paththare para ja kalA kArIgarInuM A kAma thayela che. kharI rIte jotAM vAstukalAnI dRSTie A paththara atyaMta upayogI che. varasAdanA pANIthI A paththara ane te para karavAmAM Avela kAma, atyaMta majabUta banI jAya che. AkhA rAjasthAnamAM A paththara pitAnI A viziSTatAne lIdhe prasiddha che. - A gAmamAM taLAva taraphathI athavA tenI pALa parathI praveza karavAthI zeTha zrI savAIrAmajI hiMmatarAmajIne suMdara bagIce dekhAya che. tenI DAbI bAju sauthI pahelAM eka atyaMta kalApUrNa suMdara maMdira dRSTigocara thAya che. pILA paththaranI jALIonI zobhA vadhArI de che. zrI Adizvara bhagavAnanuM be mALanuM maMdira paNa zeTha zrI hiMmatarAmajIe vi. saM. 1928mAM baMdhAvyuM tenI pratiSThA kharataragacchAcArya zrI jinamahendrasUrijIe pitAnAM karakamale dvArA karI hatI. A maMdiranI vizeSatA te e che ke ahIMnuM ketarakAma paththara para khUba ja UMDuM karavAmAM Avela che. A maMdiranI cAre bAju katarakAma tathA jALIo khUba ja suMdara che. - A maMdiranA uparanA bhAgamAM paththarane daravAjo banela che. maMdirane sabhAmaMDapa paNa khUba ja suMdara tathA kalApUrNa temaja dazanIya Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ane tenI vacce Adizvara bhagavAnanI mUrti birAjamAna che. maMdiranI sAme Avela suramya udyAna eka advitIya nirmANa kArya che. maMdiranI AgaLanA bhAganI bAMdhaNI eTalI to suMdara tathA evI kalApUrNa che ke tene jonAranI AMkha keTaleya samaya tyAMthI khasatI ja nathI, maMdiramAM ja judI suMdara dAdAvADI che, jemAM dAdA kuzalasUrijInI pAdukA che. maMdiranI sAme Avela suramya udyAna atyAre te ujajaDa banela jaNAya che, chatAM nirmANakartAonI udAtta bhAvanAonI prazaMsA karyA sivAya rahI zakAtuM nathI. A maMdiranI sAmenA chajAo, jharUkhAo tathA gokhalAo para kotaravAmAM Avela sUkama jALIo jovAlAyaka che. A maMdiranI suMdara zilpalA aMge kalakattAnivAsI zrI pUrNacaMdajI nAhare lakheluM che ? 'vizAla marubhUmi (mAravADa) meM asA mUlyavAna bhAratIya zilpakalAkA namUnA eka darzanIya vastuoMkI gaNanAmeM rakhA jA sakatA hai|' maMdiramAM prazasti (lekha) sivAya pILA paththara para kotaravAmAM Ala tIrthayAtrAne saMghane 66 paMktione eka vizALa zilAlekha paNa maLe che. tenuM prakAzana purAtatvavettA muni zrI jinavijayajI dvArA saMpAdita jaina saMzodhana patrikA'ne prathama khaMDanA pAnA 108 para "jesalameranA pUrvanA saMghanuM varNana" zIrSakathI thayela che. A zilAlekhathI e pratIta thAya che ke A saMghamAM eka hArathI vadhu sAdhu-sAvI hatI. saMdha kADhatAM pahelAM saMghavIe rAjapUtAnAnA badhA rAjAonI padharAmaNa pitAne tyAM karAvI hatI. badhA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAoe stAmAM rakSA mATe seMkaDo UMTa tathA ghoDesavAre ApyAaMje tathA TekanA navAbe paNa ghoDesavAre ApyA. A badhAMnI saMkhyA hajAronI hatI. jokaracAkara paNa ghaNu hatA. rastAmAM jyAM saMghane paDAva paDatuM, tyAM eka mAIlanA gherAvAmAM te paDAva rahe. saMgha jyAre siddhAcalajI pahoMce che, tyAre je tyAM AvyA hatA, te badhA yAtrikone sAkara bharela eka eka cAMdInI rakAbI ApavAmAM AvI hatI ane pAchA pharatI vakhate khAsa khAsa jagyAe saMghanI yAdamAM dharmazALAo tathA nagArakhAnAM vagere bAMdhavAmAM AvyAM hatAM. amarasAgaramAM zrI Adizvara bhagavAnanAM bIjAM be maMdire. AvelAM che. eka to zeThazrI savAIrAmajI pratApacaMdajIe.saM. 189mAM banAvela che. ane bIju osavAla paMcAyatanI taraphathI saM. 1903mAM bAMdhavAmAM Avela che. A maMdiranA mULanAyakanI atyaMta suMdara, vizALakAya mUrti vikramapurathI lAvavAmAM AvI hatI. te 1500 varSa jUnI mAnavAmAM Ave che. zrI savAI rAmajI tathA zrI DuMgarasI yatinA bagIcA paNa kharekhara darzanIya che. A baMne maMdiramAM dAdA kuzalasurijInI pAdukA che. DuMgarasInA maMdiranA pAchalA bhAgamAM bagIcAmAM suMdara dAdAvADI banAvavAmAM Avela che. tyAM dAdA kuzalasUrijInI pAdukA che. . taLAvanI vacamAM keTalIka paga, vAvaDIo, kAMThAne vizALa baMdha, ane AMbAnA vRkSo jenAranA manane khUba lobhAve che. sarakArI bagIce, mahelAta tathA nIce dADama, jAmaphaLa, lIMbu, ane AMbAnAM vRkSo sivAya megarA ane camelInI velothI DhaMkAyela mahArAvala amarasiMhajIe. banAvela bAganI chaTA paNa nirALI ja che. A bagIcAnuM bAMdhakAma khUba ja jhAnika DhaMgathI karavAmAM Avela che. alaga alaga kayArIonI siMcAI cAhe patharanI pAkI nALIo ane vacamAM vacamAM phUlavADI tathA. eka bAja dhakSanA mAMDavA kharekhara jaisalamera jevA raNapradeza mATe Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 AzcaryanI vastuo che. bagIcAnI vacce pILA paththaranI pAlizadAra khurazI, je rAjanA vATikAvihAramAM kAma AvatI hatI, te khUba -suMdara banela che. tenI cAre tarapha gulAba tathA kaNeranA Ugela cheADavA tenI zAlAmAM era vadhArA kare che. bagIcAnI bahAra nIkaLIne yAtrALu meATI pagavAvaDI 'anuvAva' ne jue che. tenuM pANI eTaluM nirmaLa svaccha kAca jevuM che, ke tenI aMdara taranAra vyaktinAM aMgaupAMga athavA temAM paDI gayela kAI paNa vastu taddana spaSTa dekhAI Ave che. AmAM taLAvanA senanuM pANI Ave che. varasAdanI RtumAM jyAre te leAla bharAI jAya che, tyAre jaisalameranA badhA ghaDiyAe havA khAvA ke uNI karavA ahIM Ave che. A leke anuvAvamAM AkhA divasa kUdIne AnaMda kare che. amarasAgara gAmamAM mALI tathA puSkaraNA brAhmaNAnAM dharI che. ahIM jaineAnAM keTalAMka khAlI dharA che. gAmamAM sivAya ghaNI dharmazALAo che. yAtrALu ArAma kare che. hamaNAM tyAM pILA paththaranI cIpa banAvavAnuM kArakhAnuM zarU thayuM che. dhIre dhIre te gAma AkhAda thaI rahela che. bagIcA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekavA pATaNa amarasAgaranI yAtrA pUrNa karIne jyAre yAtrALuonI basa bhagatanA paththaranI khANa pAsethI AgaLa vadhatA medAnanI tarapha jAya che, te dUrathI ja ledravApATaNanAM bhavya gaganacuMbI maMdira tathA kalpavRkSo dekhAvA lAge che. te dazya yAtrALumAM eka navo utsAha tathA tAjagI bharI de che. jenenA A prasiddha tIrthadhAma lekavA jaisalamera nagarathI 10 mAIla dUra tathA amarasAgarathI sAta mAIla dUra Avela che, ane jesalameranI jUnI rAjadhAnI. kahe che. tyAM javA mATe DAmaranI pAkI saDaka banAvavAmAM AvI che. yAtrALu basa mAraphata ledravAtIrthanI yAtrA kare che. sthAnika basa kaMpanIvALA pAsethI basa bhADe laIne yAtrALu nagaranI aMdara jatI vakhate ThAkuradAsa bhATiyAnI bhavya, suMdara tathA kalApUrNa dukAno tathA nathamalajI gAyadAnajInI havelI paNa jete jAya che. nagarane A vaibhava tene e zaheranI samRddhithI paricita karI de che ane konI ruci tathA bhAvane aMdAja "paNa AvI jAya che. gAyadAnajInI havelI jevAlAyaka che. te havelInI sAmenI bhIMta para banAvela sAta jharUkhA phakta sAta paththaranA che. saMbhaLAya che ke be kArIgaroe, je bhAIo hatA A banAvyA hatA. banne bhAIonI kalAtmaka kArIgarI judI judI che, chatAM paNa navA AvanArane A rahasyane khyAla Avato nathI. lodravAmAM praveza karyA pachI kAkanadI parathI laDhavA pATaNane jamInadosta banela kile tathA mahela daSTigocara thAya che. sAMbhaLavAmAM Ave che ke laukavAnagarane 12 pravezadvAro hatAM, je ke teo Aje tadana khaMDiyera banI gayAM che. kAkanadInI vAta to rAjasthAnanA laka Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhityamAM vizeSa mahattvanuM sthAna dharAve che. A kathAo lekajIvanamAM vaNAI gaI che. A nadI mUmala tathA mahendra pitAnI priyatamA mUmalane maLavA mATe, tenI sAthe prema karavA mATe reja UMTaDI para besIne ahIM AvyA karatA hatA. A ItihAsaprasiddha premIonI yAdane sadaiva tAjI rAkhavA mATe laudravAmAM jhUmalanI meDI Aje paNa che. premIjana Ane joIne evo sukhada anubhava kare che, ke je varNanAtIta che. have te kAkanadI phakta comAsAmAM ja vahe che, paraMtu pahelAM bAremAsa temAM pANI rahetuM. kadAca te vakhate mUmala tathA mahendranI praNayakiDA ahIM cAlyA karatI hatI ane pANIthI bharela nadI temanI sAkSI banI rahetI hatI. hAla te nathI mUmala ke mahendra, ke nathI kAka nadImAM pANI. kAka nadIthI sIdhe yAtrALu laudravAnA mukhya maMdire pahoMce che. temanA maMdiranA darzana mATe eka ajaba tAlAvelI jAgrata thAya che. maMdiramAM praveza karatAM ja cekamAM eka moTuM mukhya taraNuM jovAmAM Ave che. jesalameramAM rahela maMdiranAM toraNe karatAM A taraNu ghaNuM ja AkarSaka ane atyaMta suMdara paNa che. teraNanI nIcethI thaIne yAtrALu mULanAyaka ciMtAmaNi pArzvanAthajInI zyAma mUrtinAM darzana karIne varSonI potAnI tIvra abhilASAne pUrNa karIne mahAna AnaMdane anubhava kare che. sahastraphaNA pArzvanAthanI A mUti kasoTIpaththaramAMthI banAvela che. jevAmAM A maMdira taddana navuM ja lAge che, paraMtu kharI rIte tevuM nathI. laukavA nAza pAmyA pachI ahIMnI prAcIna mUrti o jesalamera laI javAmAM AvI hatI te prAcIna jagyA para hAlanA maMdirane jIrNoddhAra karavAmAM Avela che. 1. kharI rIte jotAM te A paththara zAne che, tene nirNaya haju paNa thaI zikatuM nathI. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara jesalameranI sthApanA pahelAM A laudra rAjapUtonI rAjadhAnInuM sauthI moTuM zahera hatuM. bhAratanuM prAcIna vizvavidyAlaya ahIM hatuM tethI A sthaLanI AkhA vizvamAM ghaNI pratiSThA hatI. A laudra rajapUtAnA nAma parathI AnuM nAma ledravA paDyuM. rAjakIya itihAsa jevAthI jANavA maLe che ke bhATI devarAje pahelAM potAnI rAjadhAnI derAuramAM sthApita karI. pachI laudra rajapUtone harAvIne laudravAne pitAnI rAjadhAnI vi. saM. 1082mAM banAvyuM ane pAte rAvalanI. padavI dhAraNa karI. te vakhate A khUba ja samRddhizALI zahera hatuM. paraMtu have te tenA vaibhavane nAza thaI cUkI che, tenA avazeSo Aje paNa jaisalameranI uttara pazcime 10 mAIlanI aMdara vikharAyelA paDyA che. mahaMmada gherInA AkramaNathI A zahera jamInadosta thaI gayuM. laukavA maMdiranA garbhadvAranI jamaNI bAjue 22x26"nuM sahajakIrtigaNi nAmanA keI vidvAne lakhela eka zatadalayaMtra che. tenI prazastine zilAlekha tyAM lagAvela che. alaMkArazAstranI dRSTie A zatadalapadma yaMtranI prazasti apUrva che. A maMtranA paccIsa catuSpada lekanI se pAMkhaDIonA rUpe se caraNa che ane pratyeka caraNane chelle akSara maMtranA madhyamAM rahela phakata "maM" akSara che. badhAM padenA chellA akSaranI meLavaNuM phakata eka ja akSarathI karavI keTalI kaThaNa che, tenI kalpanA saheje karI zakAya che. pUraNacaMdrajI nAhare A zatadala padma yaMtra aMge lakhela cheH "adyAvadhi mere dekhanemeM jitane prazasti zilAlekha. Aye hai, unameM alaMkAra zAstrakA asA namUnA nahIM milA hai // ". Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 AthI ANavA maLe che ke prAcIna kAlamAM sagara nAme eka rAjA rAjya karatA hatA. tene zrIdhara ane rAjadhara nAme be putrA hatA. A banne bhAIoe gurudevanI AjJAthI jaina dharmI svIkArIne ciMtAmaNi pArzvanAtha prabhunuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. rAjakIya duTanAne kAraNe A zahera nAza pAmyuM. A yaMtra dvArA e jANavA maLe che ke AnI pachI zeTha zrI khImasIbhAIe A jaina maMdirane pharIthI dhAvyuM, je aMgenA nIcenA lekha maLe che: zrImallAdrapure jineza bhavanaM saTakAritaM khImasI: tatputrastadanukrameNa sukRti jAtaH suta pUnasI // zeTha khImasIbhAInAM adhUrAM kAme temanA pachI temanA suyegya putra pUnasIe pUrAM karyAM. paraMtu A maMdiranA kharekharA rUpamAM, jIrNoddhAra jaisalamera nivAsI zeTha thAhazAhe karyo ane eTaluM ja nahI paNa te parama pratApI zeThe prAcIna madAnA pAyA para navAM diza paNa baMdhAvyuM ane navI navI mUti enI pratiSThA AcAya zrI jinarAjasUrijInAM karakamalAthI mi. migasara suda 12 sa '1675 mAM karAvavAmAM AvI. ahIM eka ja kATamAM meru parvatanA bhAva para pAMca madirA bAMdhavAmAM Avela che. kavi zrI vi jeThIe laudrapuranA zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha prabhu mATe lakhela eka stavanamAM A maMdira aMge A pramANe ullekha che lA(lA)pura pATaNa paragaDhau, jima yAcala bhANu lAla re, zatruMjaya tIrathanI paraI, sura (marU) dhara deza maMDANu lAla re ! tihuM baIThA. prabhu zAbhatA, pUjau citta lagAya lAla re, cau vittu deva tihAM milI, niratI karI guNu gAya lAla re / / jina maMdI(du)ra sAmI taNuka, jaNe nalaNI vimANu lAla re, Dipa mAyA devatA, jotAM janama pramANu lAla re Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIraNa jitahara udharayauM, kaliyuga kari(ra)NI sAra lAla re, vIra vadaI jina sAsaNuI, puNyanA bhaMDAra lAla re ! saMvata sela pacitaraI (1675) mAgazira mAsa udAra lAla re, zukala pakSi bArasa dinaI, jaga nakSatra zubhavAva lAla re A pAMce maMdire paNa zeTha thAharUzAhe baMdhAvyAM che. zeTha thAharUzAhajI moTA dhanavAna temaja puNyAtmA hatA. temane yaza badhe phelA hatA. paraMtu dhanavAna banyAnI vAta ghaNuM vicitra che. kahevAya che ke ghIne vepAra karatAM karatAM zeThajIne eka citrAvela (amaravelI) maLI gaI. tenAthI badhAM kAme saphaLa thaI jAya che. zeThajI mukhyataH ghInA vepArI hatA. eka divase rUpasiyAthI eka strI ghI vecavA mATe ghI laIne AvI. zeThajIe tenuM ghI kharIdI lIdhuM. vInA ghaDAnI nIce te bAIe IDhaNI bAMdhI hatI. zeThajI dhI kADhatA rahyA, paNa ghI to khAlI thatuM ja na hatuM. zeThajIe AzcaryathI ghaDAnI nIce joyuM te tenI nIce citrAvala (amaravelI) temane maLI. zeThajIe IMDhaNI te bAIne laIne bIjI suMdara aDhaNuM ApI dIdhI. citrAvela meLavIne zeThajI dhanakubera thaI gayA ane dhanADhayomAM agresara gaNAvA lAgyA. bhAgyazALIone devayoge sArI vastu maLI paNa jAya che, jethI. teo bIjAM paNa sArAM kAryo karI zake. zeThajIe zrI AdinAthajI, tathA zrI saMbhavanAthajInAM maMdiro uparAMta zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha prabhunuM atyaMta bhavya temaja kalApUrNa maMdira paNa baMdhAvyuM. temAM mULanAyaka zyAmavarNanA sahastraphaNA zrI pArzvanAtha prabhu birAjamAna che, jenA para nIcene lekha karela che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 zrI lAdravanagare zrI bRhata kharatara gacchAdhIzeH sa. 1675. mArgazIrSa sudi 12 gurerA bhAMdazAlIka zrI mallabhAryA cAMde putra ratna thAhasena bhAryA kanakAde putra hararAja megharAjAdi puteva zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha viMbakA pra0 ma0 yugapradhAna zrI jinasirasUri pttttaacAra ma. gina rAgasUrini ( : ) pratiSThita". uparanA lekhathI e nakkI thAya che ke A maMdiranA jIrNoddhAra vi. saM. 1675mAM zeTha thAharUzAhe karAvIne A prAcIna tIrthanA gauravane akhaMDa rAkhyuM, AmAM vicitra temaja kalAtmaka kArIgarInuM adritIya svarUpa maLe che. aMdaranI vyavasthA temaja zilpa. A zailIne maLatI Ave che. badhI jagyAe hArienTala zailInA ghaNAkharA prayAga karavAmAM Avela che. maharAkheAnA (Arches) tA ahI' abhAva ja che. maDapanI chata penalsamAM vibhAjita karavAmAM Avela che, pravezadvAranA tAraNanI kaLA tA saundaryaMne jAgRta kare che. krAnirdezanA thAMbhalAo tathA anya vibhAgAmAM je bArIkAIthI kAtara-kAma karela che, tenuM zabdomAM varNana thaI zakatuM nathI. mUrti AnI judI judI mudrAonI kArIgarI joIne evuM pratIta thAya che ke jANe vAstukalA tathA zilpanA AkhA khAnA zilpakAroe ahIM ja ThAlavI dIdhA che. ahIMnA eke eka paththara kheAlatA heAya tema jaNAya ane eka ajaba prakAranI sajIvatA A mUti AmAM bharI devAmAM Avela che. ahIMnAM thAMbhalA, chata tathA zikharanA eke eka pRththara khArIka kAmanuM sajIva dRzya khaDu' karI de che. AvuM bArIkAInuM kAma anyatra durlabha che. ahIMnI mUrti A jovAthI e jANuvA maLe che ke ahInA zilpakArAmAM sajIva sauMdaya ne cautaravA jANe harIphAI jAmI hatI. tAraNu joke maMdiranA eka bhAga ja hAya che, paraMtu e evI rItanuM banAvavAmAM Avela che ke jANe te mukhya maMdira ja che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 Ane joIne AkhI ImArata heAvAnI bhramaNA jevI lAge che. jo mAtra A tAraNane ja ahIthI dUra karavAmAM Ave te AkhAya maMdiranuM saiAMdhyuM` naSTa thayuM samajavuM, tenI viziSTatA tenI suMdaratAmAM nahIM, balke tenI bArIka kAtaraNImAM che. A maMdiranI mUrtie aMge e kahevAya che ke eka vAra zeTha cAhazAhe zrI siddhAcaLajIne mATeA saMdha kADhayA. yAtrA pUrNa karIne pAchA pharatAM zeThajIe joyuM ke maMdira tA badhAI taiyAra thaI gayuM, paraMtu mUtio haju sudhI Avela nathI. zeThajI mUrtionI zeAdhamAM ja hatA. eka divasa pATaNa taraphathI be kuzaLa kArIgarI AvyA, jemaNe peAtAnuM AkhuMya jIvana A kAmAM gALyuM hatuM. te temaNe pAte banAvela eka eka mUrti vecatA mulatAne jaI rahyA hatA. thAkI javAne lIdhe rastAmAM ledravA rAjyamAM ArAma karavAne rokAI gayA. sUtala kArIgarAne svapna AvyuM. temAM temane kahevAmAM AvyuM ke "A mUrtine zeTha thAhazAha je kiMmate levA Icche te kiMmate ApI de." te divase zeThajIne paNa svapna AvyuM ke be kArIgaro je be mUrtie lAvyA che, temane laI lezeA." savAra paDatAM ja mUrtikAra tathA zeTha ekabIjAnI zeAdhamAM nIkaLyA. saMjogavazAt banne -maLI gayA ane zeThajIe te banne mUrtionI bhAreAbhAra sAnuM mUrtikArane ApIne mUrtie laI lIdhI, kahevAya che ke eka mUrtine zeThajIe je trAjavA vaDe dhana-dravya pedA karela hatuM te trAjavAnA eka pallAmAM rAkhIne, tenI bhArAbhAra ghareNAM tALIne mUrtikArane te ApI dIdhuM. paraMtu khIjI mUrti levAnI icchA temanI patnIe darzAvI. zeThANIne e vizvAsa hatA ke peAtAnI pAse zeTha karatAM paNa vadhAre ghareNAM che. tethI temaNe mUrtine be vAra teAlIne, te meLavavAne vicAra karyo. kAI paNa rIte te zeThajInI pAchaLa rahe tevI na hatI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu lakaTIkAne kAraNe ke koI loko evuM na mAnI le ke zeTha. karatAM zekANI AgaLa vadhI gayAM, tethI mUrtinI bhArobhAra senuM temane AyuM. mUrtikAra bhAI pitAnI mahenatathI paNa vadhAre dhana. meLavIne ghaNuM AnaMda sAthe prasannacitte pATaNa gayA. je lAkaDAnA rathamAM te mUrtie pATaNathI lAvavAmAM AvI hatI, te paNa surakSita che. temane jIrNoddhAra saMvata 2027mAM thayo che. A pramANe A mUtiene meLavavAmAM paNa zeThajIe pite pAchI pAnI na karI ane eka dharmAtmAnuM sAcuM svarUpa temaNe samAjanI sAme mUkayuM. Aje paNa ApaNe mATe anukaraNIya che. mukhya maMdiranA cAre khUNe nAnA nAnA che. chatAM paNa maMdira zikharabaMdha lAge che. eka zilAlekha para lakhela maLela che ke zeTha thAharUzAhe potAnI patnI, putra tathA pautranA puNyArthe A maMdira, baMdhAvyuM che. maMdiramAM kayAMka kayAMka 11 mI tathA 12 mI sadInI mUrtio paNa jovA maLe che. tyAre maMdiranuM nirmANa samaya vi. saM. 1675ne che. paraMtu mULanAyakanI pratimAM para nIce lekha lakhela. maLI Ave che ? .: pabbAsaNa para vi. sa. 1622 mArga mura sudi 11 zrI devasuri zrI vIranAtha suri pra0 kAritam / sa, 1.663 mArgazIrSa sudi 9 bhamasAlI saMghavI thAharUkeNA zrI pArzvanAtha devagrahe bhAryA kanakadevI pra0 zrI cinarAjasuri.. (1) prathama maMdira-mULanAyaka zrI pArzvanAtha vacamAM. (2) dakSiNa-pUrvanA maMdiramAM mULanAyaka zrI AdinAtha bhagavAna Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 (3) dakSiNa-pazcimanA maMdiramAM mULanAyaka zrI ajitanAtha bhagavAna (4) uttara-pazcimanA maMdiramAM mULanAyaka zrI saMbhavanAtha bhagavAna (5) uttara-pUrvInA maMdiramAM zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha bhagavAna A pramANe pAMce madirAmAM mULanAyaka birAjamAna che. mukhya maMdiranI jamaNI bAjue suMdara AkRtivALuM samavasaraNa che, tenI upara aSTApada giri ane te para eka suMdara kalpavRkSanI racanA karavAmAM AvI che. kalpavRkSamAM judA judA prakAranAM kRtrima phaLa lAgela che, je yAtrALuone dUrathI AkaSI le che. * A kalpavRkSa khAnA zeThe -nAvela che. thAhazAha jyAre zrI siddhAcalajItInA saMdha laIne gayA hatA, tyAre peAtAnI sAthe je lAkaDAnA rathamAM kArIgarA pATaNathI mUrti A lAvyA hatA, te ratha laI gayA hatA. saMdhanI sAthe zrI "pArzvanAthanI pannAnI banAvela je mUrti rAkhavAmAM AvI hatI, te Aje paNa zrI jinabhadrasUrinA jJAnabhaDAramAM meAjUda che. aSTApadajInI racanAnI cAre bAju pILA paththaramAM kaMDArela pa"catIthI AnI suMdara kArIgarI che, je pratidina pUjA-prakSAlanane kAraNe dhIre-dhIre ghasAtI cAle che. kharI rIte A madira A rAjadhAnInuM sauthI mATuM AkaSa Nu che. maMdiramAM dAdAjInI mUrti tathA kharataragaccha paTTAvalI pramANe caraNapaTa paNa che. aSTApadajInA paTa sAme sabhAma`DapanI dIvAlamAM eka kANuM che. te aMge ema kahevAya che ke temAMthI eka sapa` bahAra AvIne dana daIne adRzya thaI jAya che. tene joyA pachI dhyAna dharavAnuM kAma siddha thAya tema samajAya che. AvI daMtakathA saMbhaLAya che. A sapa A tIrthanA adhiSThAyaka che, ema saMbhaLAya che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' A maMdire para vajadaMDa 1999mAM mahA suda 14nA dine raDiyA baMdhuoe caDhAvela che. A uparAMta zeTha zAharUzAhe jesalameramAM pitAnI havelI tathA derAsara baMdhAvyAM hatAM. maMdiranI bahAra zeTha hajArImala rAjamale banAvela eka dharmazALA (pArzvabhavana) paNa che, jemAM eka moTuM TAMkuM che. ahIM eka dAdAvADI paNa che, jemAM nAnA ane moTA dAdA sAhebanI caraNapAdukAo che tathA zrI mohanalAlajI ma. tathA zrI ratnasUrijI ma. nI mUrtio che. A bhavanamAM navA oraDAo baMdhAvivAnuM kAma cAlu che. laudravAmAM jaina maMdira sivAya hiMgalAja devanuM prAcIna maMdira tathA kAka nadInA kAMThe paMcamukhI mahAdevajInuM maMdira tathA mUmanI meDI paNa maujUda che. hiMgalAja devInA maMdira pAse jaina maMdira paNa che, je Aje khaMDiyera dazAmAM paDela che. atre traNa upAya che. e sivAya zrImaMtanA rokAvA mATe judA judA gotranAM 17 raheThANa che. A badhAM zrI jesalamera levA pArzvanAtha jaina TrasTanA hAtha nIce che. - uparokta vitaraNa ane pramANethI A spaSTa thAya che ke 17mI sadI sudhI A nagara eka khUba ja samRddhivALuM ane vaibhavavAna zaheromAM agresara hatuM. AnI mUrta kaLA ane bhavana nirmANa kaLA joIne AnA kalAtmaka gauravane aMdAja saheje lagADI zakAya paNa kALa atyaMta kaThera che. Aje e ja nagara UjaDela vastInuM eka khaMDiyera lAge che. hAla to ahIM phakta 3 upAzraya ane eka dharmazALA sivAya bIjuM kAMI nathI. paraMtu rAjya sarakAra dravA nagarane sudhAravA jaladI prayAsa karaze evuM lAge che. ' . ' che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmasara. brahmasara jesalamera paMcatIthInuM dhArmika sthAna che. AnI yAtrA karyA pachI loke evuM mAne che ke paMcatIthInI yAtrA saphaLa thaI gaI. jyAM sudhI yAtrALu brahmasaranA pAMcamA pArzvanAtha prabhunAM darzana karatA nathI, tyAM sudhI pitAnI yAtrAne saphaLa mAnato nathI. A mATe laullAnI yAtrA pachI yAtrALu sIdho brahmAsara tarapha prayANa kare che. brAsara javAne raste kAce che. laukavAthI nIkaLatAM ja DAbI bAju eka mAIla dUra rUpasI nAmanuM gAma dekhAya che. tyAMnA lekeno mukhya vyavasAya Aje paNa khetI tathA Terauchera che tyAMthI AgaLa cAlatAM ja thoDe dUra rAmakuMDA nAmanA mahaMtane AzramamAM Ave che, te jUnA samayamAM gurukula samAna hatA. te kharekhara jovA lAyaka che. rAmakuMDA pasAra karyo pachI chevaTe. brahmasara Ave che. - lokavAthI brahmasara lagabhaga 7-8 mAIla uttaramAM che. A gAmamAM mahArAja. mehanalAlajInI AjJAthI bAgacA amalakacaMdanA putra mANekalAla mahArAvala berIsAlajI sA.nA samayamAM ahIM pArzvanAtha prabhunuM maMdira banAvIne vi. saM. 1844mAM mahA sudI 8 nA roja ahIM tenI pratiSThA karAvI. pArzvanAtha prabhunI A mUrti atyaMta manohara tathA darzanIya che. A sthaLa rAmagaDhanI vacce hevAne lIdhe. hamezAM A gAmamAM moTara Ave che. ahIMthI eka mAIla dUra dAdAzrI kuzalasUrijInuM sthAna tathA. kuMDa che, jene dAdAvADI kahe che. (AnuM pUruM varNana dAdAsthAna prakaraNamAM Apela che.) ahIMnA dAdAjasthAna aMge- nIcenI bAbata khUba ja prasiddha che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 5 HT / f - it is - ane - bAdamAM re sTIlanI alamArI-elyuminiyamanA DabA jemAM tADapatranA gra. tho mukelA che.. zrI kaSabhadevajInA maMdiranI mUrti Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HITES :: SHEM:::: LIKE ra CRT THE IS -mAdhAna jo ke, - ka kapa keka zrI zAntinAthajInA maMdiranuM sundara zikhara Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to rAma kahapavRkSa, lauddhavapura (jaisalamera) RAM - THE koI karI che. te ni paNa :/filter BE THIS kAma TATE Dave A A = kAraNa ke AvuM kaI = = taraNadvAra, lauvapura (jaisalamera) , ta E da, Als Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTavA (mAphanA) seDhAMnI uMcI 3 havAlAnu citra nathamalajI gAyadAnI no huvelI LU Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lUNiyA vaMzanA zeThane derAura nAmanA sthAne yavane khUba khUba satAvatA hatA. A vaMzane yavanonA trAsamAMthI bacAvavA mATe gurudeve zeThane gheDI senA laIne rAjapUtAnA javAnI AjJA pharamAvI. gurudeve kahyuM : "pAchaLa jarAya joIza nahIM. lUNiyA. kuTuMba UMTa para sAmAna vagere mUkIne rajapUtAnA tarapha cAlyA. te leke A jagyAe AvyA ane zeThe pUrva dizAmAM DuM .aja vALuM joIne pAchaLanI bAjue joyuM te tyAM gurudeva pAchaLa rokAyelA maLyA. gurudeve kahyuM : "meM tene kahyuM hatuM ke pAchaLa joIza nahIM, chatAM paNa te pAchaLa joyuM. have huM jAuM chuM, tuM DarIza nahIM. pAse ja brahmasara gAma che, tyAM jAva." je paththara para gurudeve UbhA thaIne darzana ApyA, tene zeThe pitAnuM mastaka namAvyuM ane kArIgaro pAse pagalAM ketarAvIne tyAM chatrI banAvIne sthApita karI dIdhA. te Aje paNa mojUda (vidyamAna) che. gurudevanA pratApathI e dAdAvADImAM eka kuMDa che. te haMmezAM nirmala svaccha pANIthI bharela rahe che, tethI karIne deraDA vaDe pANI kADhavAnI jarUra rahetI nathI. A kuMDa kharekhara jovA lAyaka che. A sthaLa ghaNuM camatkArI che. dAdAvADImAM paNa zrI jinadatta sUrijI, zrI jinacaMdra sUrijI tathA zrI jinakuzala sUrijInAM pagalAM che. dAdAvADImAM pratiSThita thayela zrI, jinakuzala sUrijInAM pagalAM para saM. 1892mAM navI zuMbhazALAnI sthApanA thaI hatI. - A dAdAvADInI sAme pUrva dizA tarapha vaiSNanuM tIrtha che, tene vaizAkhI kahe che. A sthAna bauddha samayanuM mAnavAmAM Ave che ane dara varSe vizAkhI pUrNimAne roja ahIM eka khUba mATe meLo bharAya che. sAdhuone mATe moTA meTA bhaMDAro paNa che che. vaizAkhI ane brahmasaranI vacce "gaDhAnAme eka vAva che. jyAMthI pahelAM duiLa vakhate jesalameranI strIo ghaDAo vaDe pANI bharIne laI jatI hatI. jai. paM. 6 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 pAchA pharatI vakhate yAtrALu jaisalameranAM tIthaeNr tathA tyAMnAM anya kalApUrNa suramya darzanIya sthAneAnI smRti sAthe jesalameranA killA tathA nagarane lalacAmaNI dRSTie jue che. AvA puNya--pavitra sthAnane cheADI javAnuM yAtrALunuM mana thatuM nathI. tene e jANIne Azcarya pazu thAya che ke A retALa pradezamAM AvuM mADhuM advitIya sthApatya tathA bAgabagIcA prAcIna peDhIonA kaThAra puruSA tathA sarvocca sabhyatAnI bheTa ja che. A sukha anubhava karatA yAtrALu yAtrAnI vAstavika kaThinAI bhUlI jAya che ane tyAM pharIthI pAchA AvavAnI AkAMkSA sAthe jAya che. kharekhara amArA tA e nakkara abhiprAya che ke kalApremI, bhAvanAzIla vyakti tathA ItihAsavettA jo sAcI rIte peAtAnA AnanI vRddhi karavA icche, tA teNe ekavAra jaisalameranAM jaina madirAnA sthApatyakalA ane tyAMnA amUlya jJAnabhaMDArAne jarUra jovA joIe. jaisalameranA prAMcIna gauravamaya ItihAsa tathA prAcIna kalAsaMskRti Aje paNa preraNAnA jharA che. ahIMnI utkRSTa prastara kalA tathA sAhitya bhaMDAra bhAratarASTranA khUba' meATA khajAne che, jenI chAyAmAM khesIne jijJAsu zeAdha karatAM karatAM mahAna kArya karI zake che. A pramANe pAkaraNa, jesalamera, amarasAgara, lauvAjI tathA brahmasara (pa`catIthI) vagere jagyAonI yAtrA saMpUrNa karI yAtrALu peAtAnA jIvanane dhanya mAnI le che. ame ahIM jaisalameranAM prasiddha--prasiddha sthAnAnuM vana eka itihAsavettAnI dRSTie karyuM che. pratyeka sthAna tathA maMdiranA nirmANa mATe yathAsabhava pramANu ApavAmAM Avela che tathA tenI pAchaLanI lAkakathAonuM varNana paNa karela che, jethI vAcaka tenI prAmANikatA viSe zraddhALu bane ane potAnI jJAnapapAsAne zAMta karI le. amane vizvAsa che ke amArA prayatnathI vAcakane lAbha thaze, Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA sthAna pikaraNuM : 1. jodhapura saDaka para ati prAcIna dAdAvADI che, jyAM dAdA zrI kuzalasUrijInAM pagalAM che. - 2. pazcima tarapha taLAva para paNa dAdAvADI banela che, jyAM pagalAM nathI.. jaisalamera : 1. gaDhasIsara nAmanA taLAvamAM eka dAdAvADI che, jyAM zrI jinadattasUrijInAM pagalAM che. 2, bADamera saDakanI pAse eka jagyAe dAdAjInAM pagalAM che, jemane bRhaspatavAriyA dAdAjI kahe che. 3. samayasuMdarajI mahArAjanA upAzraya mahetA pADAmAM dAdA, '. zrI jinakuzalasUrijInAM pagalAM che. 4. lAMlAnI tathA dAsata pADAnA upAzrayamAM dAdAjInAM pagalAM che. 5. gajarUpa sAgara-A jagyA zaheranI uttara dizA tarapha be | mAIla dUra che. ahI dAdAvADImAM zrI jinakuzalasUrijInAM pagalAM che. te 1921mAM pratiSThita thayela che. . 6. rAmagaDhA-ahIM zrI jinakuzalasUrijInAM pagalAM che. 7. dedAnasara-ahIM dAdA zrI jinakuzalasUrijInAM tathA akabara pratibodhaka zrI jinacaMdrasUrijInA stUpe che. anya yationAM samAdhisthAna, chatrIo vagere jevA lAyaka che. brahmasara mArga para lUNiyA dAdAvADI che. ahIM lUNiyAjIne zrI jinakuzalasUrijIe darzana dIdhAM hatAM, tenA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratIkarUpe A dAdAvADI che. temAM zrI jinakuzalasUrijInAM pagalAM che. 9. gaMgAsAgara-ahIM dAdA zrI jinakuzalasUrijInAM pagalAM che. 10. goviMdasara-ahIM dAdA zrI jinakuzalasUrijInAM pagalAM che. 11. kAlAnasara-ahIM dAdA zrI jinakuzalasUrijInAM pagalAM che. 12. amarasAgara-ahIM be dAdAvADI che. 13. laudravA-ahIM dAdAvADImAM zrI jinadattasUrijI tathA zrI jinakuzalasUrijInAM pagalAM che tathA zrI mohanalAlajI ma. tathA zrI ratnasUrijInI mUrtio che. A sivAya siMhA sanamAM dAdAjInAM pagalAM che. 14. brahmasara-ahIMthI eka mAIla uttara tarapha dAdA zrI jinakuzalasUrijInI jagyA che. A sthAna lUNiyA gotravALA e baMdhAvela che. 15. devIkeTa-ahIMthI pazcima dizA tarapha sarakArI keTanI pAse ja dAdAsthAna che. A dAdAjInA stUpa para vi.saM. 1874ne zilAlekha che. ahIM vi.saM. 1850mAM banAvela nAnuM maMdira paNa che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( A badhAM jUnAM stavanA stavane te vakhatanI bhASAmAM che.) jaisalamera zrI zAMti jina stavana (rAga : ghUmara) / / 1 / / // 2 // suMdara rUpa suhAvaNeA, zrI zAMti jijJesara sAhaI re ! tribhuvana kera rAjIyau, prabhu sura naranA mana meAhaI re samavasaraNa suravara racyau, tihAM aiThA zrI arihatA re / de bhaviyaNu ne desaNA, bhavabhaya bhaMjaNu bhagavantA re triNa chatra suravara dharaI, cih` dizi sura cAmara DhAlaI re! meAhana mUrati nirakhatAM, prabhu duragatinAM duHkha TAlaI re Aja saphala dina mAharau, Aja pAmyau tribhuvana rAjI re / Aja maneAratha vi phaLyA, jau bheTayA zrI jina rAjI re !! 45 e kara joDI vInavuM, prabhu vInatI avadhAre re / ae 3 !! mujha uparI karuNA karI, mArA AvAgamana nivAre| re cintAmaNi surataru samau, jagajIvana zAMti jiSNu dA re / samaya sundara sevaka bhaO, mujha Ape! paramANu dare *- zrI lepura pArzvanAtha stavanam (rAga : mArIyA jaMgalanA vAnI) ledrapura pAsa prabhu bheTIyaI jI, meTIya mana taNI bhrAMti ! paratIkha surataru sArikha jI, khalakanI pUkhaI khati nirUpama rUpa nihAratAM cha, kavijana karaI re vicAra| nakha sikha Upara vAriyaI jI, sUra asura savAra deva dIThA ghaNA devalesa jI, sIsa na nAmaNuka jAI ! madhukara mAlatI raI karaI cha, aliva aNui na sahAI eka paga trANu UbhA rahIsa jI, seviyaI jau jagadIsa ! kAcana tRpti pAmarthya nahIM chu, e prabhu adhika jagIsa // 5 // u eu || 1 || // 2 // || 3 || // 4 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pekhIyaI tAraNa paIsatAM ja, karaI svarga sU vAda yAra gati dukha chedavAra jI, cihuM disI yArI prasAda ' | 5 It thAharU sukRta nau bAharU jI, salahIyaI mAta tasu tAta | saMghavI saMdhanAyaka pekhaI che, agaI kavaNa e vAta 11 Slli kIjIyAI cela taNI paraI che, prIti paramezvara sANa zrI jinarAja bhavo bhave che, tU hija deva pramANa 7 bhaNuzAlI thirU biMba bharAyA, jesalamerU gire ! samaya suMdara mevaka kahaI hamakuM prabhu. sAnidha kare | 8 | zrI levapura pAzva stavana (rAga : khelaNa da gaNagaura bhaMvara hAne khelaNa che gaNagaura) Aja naI badhAI e sahI ara ANaMda aMga na bhAI ! sehaga nidhi sAhiba bhevisamau namaNe nirakhyau AI 5 1 che prabhu parIkha na milaI paMcama araI bIsa karU veSAsA piNa mohana mUrati jau pekhIyaI AvaI mani veSAsa che 2 che dUra thakI tIrtha mahimA sunI kharI hatI mana khaMti ! - lAkha kahau lecana dIThAM paravaI bheTava huveI niraMti che 3 che. manaharaNI raNanI karaNI cihuM disI jiluhari pyArI tima pagalA navalA zivarAM taNA ujala girI avatArI re 4 che kamala kamala bihasaI mana TulasaI romAMcita huvaI deha mananI hevI taga bAta na kahi saku navalau nivaDa saneha | 5 | maI bhUlaI mamataha kIdhI husmaI deva avaranI sevA te aparAdha khamAM ApaNuu caraNa kamala paNa meva $ IL Aja ghaDI sughaDI lekhaI paDI jIvata janama pramANa bhagatijugati jinarAja juhAra he Aja bhalaI suvihANa che 7 - 4 - Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 zrI lAddhavapura sahasA pArzvanAtha stavanamU (rAga : ciMtAmaNI mArI ciMtA cUra) // 1 // // 3 // // 4 ledrapuraI Aja mahimA ghaNI, yAtrA karau zrI jinavara taNI / prabhumaMtAM pUraI mana asa, sahasA ciMtAmaNI pAsa jUnA nagara hatau lADavA, sundara pAla saravara RsTau ! sAgara rAya nA saravara AvAsa, sahasA ciMtAmaNI pAsa // 2 // ugaNIsama pATaI jaihanaI, sIhamala sAha thaya tehanaI ! jaisalamerU nagara jasa vAsa, sahasA ciMtAmaNI pAsa sIhumala naI suta mAharU sAha dharama dhurandhara adhika ucchAha / jINu udvAra karAyA nasa, sahA ciMtAmaNI pAsa daMDa kalasa sAhAmaNA, rUDA naI mila raliyAmaNA : nirakhatA thAyaI pApane! nAsa, sahesA ciMtAmaNo pAsa nayaNAM dIThAM nita ANuMda, sevatAM surataru nA kaMda / lahiyaI lakSmI lIla vilAsa, sahasA ciMtAmaNI pAsa drAviDa vArikhela. munnApati, satu je sIdhA dasakroDa jatI ! kAti pUnama pUjya prakAza, sahasaphA ciMtAmaNI pAsa saMvata zelaIkayAcI samaI, yAtrA kIdhI kAtI pUname ! tIstha mahimA pragaTi jAsa,. sahasaY=NA* ciMtAmaNI pAsa bhAvanA saMkaTa bhAMjo sAma, prahe uThI naI karu... praNAma ! samaya sundara kahai, e aradAsa, sahasA ciMtAmaNI pAsa ! 9 ) // 5 u r || 7 | !! 8 -+ levA pAzva stavana (rAga : karapI bhUMDA saMsAra mere, jema kapIlA nAra) luli li khaMdA haiA tIratha ledrA adhikI Asati ANui ! sajana jinavaranI pAmI je jAtarA, puNya tathai paramANi|| 1 zaMkAdika dUSaNa cheDe sahu, samakti dhArA re sAra ! vande bhAva dharI arihaMta nai, pAmeA jima bhava pAra // 2 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 nayaNe pAMca anutara nirakhI. hu mana mAMhe je dUsa ! to ehija tIratha bheTI tumahe, racanA tiMNa hija raMsa che 3 che. dhana jaisalagaDha jihAM dharmAtmA saMdhanAyaka thirUsAha , jilu prasAda karAyA jinataNa, ANuM adhika umAha 5 4 sundara sahasarNa yari somalI. dIpe murati deI ! | megha ghaTA nai dekhI mora nyU harakhita mujha mana heI 5 che pAsa sadA ciMtAmaNi nI paraM, Ape vaMchita Asa nAma guNa kara sAcI nIpane, prakaTe ciMtAmaNi pAsa che ! satarese bI migasara suda bArase bahu saMga sAtha vAcaka vijayaharakha haranai karI, praNamyAM pArasanAra che 7 che che. zrI levA pAzvanAtha jina stavana (rAgaH vilase Rddhi samRddhi mili ehanI ) dhana dhana sahu tIratha mAMhi dhuMre, parasiddha dhaNI zrI lodrapurA bhale bhAve Ave yAtrI ghaNA, sukhadAyaka se sahasaphazuM kevala jima dUra thakI dIse, hIyau jina dekhaNa nahIM hai bakhANa sahu vivA vise, yAtrA kIdhI e jagadIsai trevIsameM zrI jinarAja taNI, phaladAyaka pratimA sahasaphaNI ! dhanazyAma ghaTA jima Abha ghaNuM, vAha vAha aMga chabi aMga baNuM che 3. cau jiguhara caugaI dukha cUre, paMcama paMcama gati sukha pUre aSTApada trigaDha zAbha IsI, kuMNa Izu sama opama kahua kisI se ja che kesara candana ghanasAra karI detIyA aThotI aMga dharI che pUjyAM mithyAmati jAya parI, zubha pAme samakti ratana sirI 5 che praNamyAM sahu pIDA duri pule, chala chidra upadrava kAna chI duHkha dohaga dAlita dUra dalo manavAMchita lIlA AI miDhI che che Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je lagaDha gacchati jANi, tihAM AyA zrI saMdha mulatAnI ! saMdha tiNa suzrI jinacandra sure praNamyA prabhu pAsa navala nUre pAcho satare campAtI saitra sude, mahimA moTI tithi tIja mude ! kharatara gurU ga7 sobhAga khare, pAThaka dharmasI kahe eNa pare ! zrI brahmasara pArzvanAthajI rI lAvaNI likhe te pArtha prabhu pUjI sukhadAI asubha karma haTa jAya palakameM prabhujI varadAI pArtha... vANArasImeM janama liye, taba devAMgana AI janama mahotsava kuMvarI karake ati ANaMda pAI pArtha.... IndrAdika sahu deva milIne merU gira jAI ! kSIra samudrase kaLasA bharake snAtra vaNavAI che pAW... aThAI mahetsava prabhuke karake nija thAnaka bhAI ! azvasena bAmA ke dvAre, baTa rahI vadhAI che pAtha... parama jeti mukha candra vilekita dekhata dukha jAI kevala jJAna upAya jinezvara mukti ramaNa pAI che pA ... puNyavaMta pUnama ke sUraja pujana baNavAI ! zrAvaka aura zrAvikA milake bhakti dikhalAI che pArzva... bhadra sUri zAkhA kharatara ga7 "TTAraka AI vRddhicaMda pArasa prabhu bheTiyA brahmasara ke mAMI che pA ... zrI levapura pAzvanAtha stavana Aja AnaMda ghaDI levapura meM pArtha ciMtAmaNI bheTI ye . Aja saphUla ghaDI jesalamerameM pAzva jinesara bheTIye che bahuta divasa se thI AsA, tuma bheTanI ati hI pyAsA | merI miTa gaI Aja sabhI trAsA 1 Aja Ananda... azvasenajI ke kula caMdA, tuma bAmA rANuM ke naMdA - prala tema darzana se kATata phaMdA che 2 Aja AnaMda... Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu chatra sahasakaNuM sira sehe, tuma mukha dekhyAM. bhavI. ati mohe, jese mAna sarovara haMsa jeve che 3 che Aja AnaMdaprabhu mArga vikaTa baDA bhArI kaMkara dhulIkA nahIM pAro prabhu tuma guNakI jAuM balihArI 4 Aja AnaMda..vIra cauvIsa aDatAlIsa chAyA, phAgaNa sudI cavadasa manabhAyAsahu saMgha saraNa prabhu ke AyA | 5 | Aja AnaMda...prabhu sukha sAgara hai sukhakArI, zrI chagana gurU hai upakArI , prabhu hari ema AnaMdakArI / 6 . . . Aja AnaMda..prabhu jJAna guru ke supasAye hastImalajI saMgha ke lAye mana vAMchita phala sabahI pAye che. 7 che . Aja AnaMda.. prabhu caraNa kamala meM cita merA. Tale balabhaka bhAva pherA meM mApurI mAMgu DerA che tuM che ? Aja AnaMda.. zrI loddhavapura ciMtAmaNI pArzvanAtha stavana (rAga : udhe mohanajI se keNuM e dezI) ciMtAmaNI pArzva merA, meM dAsa huM prabhu terA 1. darasaNa ke jIyA merA tarase, merA bhAgya Udaya je pharase che 1 prabhu mADa desa meM rAje, jina levapurameM birAje ! azvasenajI ke caMdA, vAmA devI ke naMdA | 2 | zyAma varNa prabhu tana sehe, ajI nirakhata saba jana mahetA zrIsaMgha yAtrI Ave, aSTa dravya se pUjA racAve che 3 che ciMtAmaNI pArzva dhyAve, sukha saMpati ANaMda pAra vRddhicaMdra prabhu guNa gAyA, meM ratana ciMtAmaNI pAyA - 4 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 - zrI jesalamera kilA (daga) pAzvanAthajI kA stavana (rAga : dezI nAra nela ke khyAla kI) Tera H jezANe mAMhi kilA para sAMce pArasanAthajI che jeNe kilA upare bhalA virAjyA. vAmA suta jinarAya ! hIrA varaNa aMga prabhujI ke ravi se teja zivAya che dekha tilaka prabhu ke lilATa ke zazI gaye saramAya jaizAMNe che. sitara sahasa rUpakI aMgI sehata he nagakArI ! zira para sahastraphaNA mana mehe surata lAge pyArI che jina jina ke prabhu paracA deve puje duniyA sArI che jezAMNe che. dUra dezam naranArI nRpa darzana karaNe Ave ! kesara caMdana atara lagAve mRga mada dhupa evAve che mANaka motI kanaka rajatakA bhare thAla caDhAvejI che jezAMNe che. nirdhana ke ati te lakSmI pala meM kare nihAla ! bAMjha nArakuM de suta caMcala rAgI kiyo vihAra che zivacaMda kahe, kumati aura vipadA, de vAmA suta TAra che jezANe che ' , stavana. | (rAga : dezI vanajArA) aba Adi janezvara pUje, INa samo deva nahIM dUjo ! paMdarese ne satIse gaNadhara cepaDA sajagIse che 1che. sacce ghara catya karAya, e to puNya acala rahA ! dIje pradakSiNA sAro, devAdhi deva juhAra | 2 che. jina biMba che so sAte, hastI para marUdevI mAta ! siddhAcala maMDaNa svAmI jagajIvana akhtara jAmI che 3 che. dU tere caraNe Aye, manaDA meM harSa savA * tuma guNa ke pAre na Ave, je sahastra jIvaTa kari gAve che 4. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI candA pramu citavasiyA, merA hadaya kamala lisiyA ! jina tIna bhuvana juhAriyAM, bheTatA kAraja sAriyA che. 5 paMdareze nevalI paMnare bhaNazAlI lAbha liyo dhana re ! seleze ne tAla jina biMba cakSu se bhAle che 6 che aSTApada tIrtha rAje, tihAM kuMthu jinezvara chAje paMdare ze ne chatIze e, cepaDA gotrameM dIse 7 cAruM khuTe gautama svAmI, meM bheTayA akhtara jAmI satacAra ke upara jA, cAlIsa ne cAra bakhANo che 8 acirA suta upara sahe, mUlanAyaka tana mana mohe !' prabhu zAMti niNaMda sukhadAI nirakhatAM pAtika jaI che 9 che saMkhavAla gotrameM rAje, kheta vada saMdha chAje thApyA jina biMba rasAla ATha sone cAra vizAla che 10 | gaNi satya vijaya guru rAya, muni agaraca% mana bhAyA ! e te vRddhicanda guNa gAve, kara joDI zIza namAve che 11 che svatana (rAga : mAravADI panihArI) Tera : sambhava jinavara sevIye...... sabhava jinavara sevIye, jina biMba chase cAra hele cavadese satiyAsIye e te karI pratiSThA sAra hele zrI jinabhadra sUrizvara jina thAye jJAna bhaMDAra hele pAMce sAne para di. jiNa lIdhe lakSmIne lAvo hele pAra zItala jina baMdo sadA mULanAyaka zAMti virAje hele saMkaTa haraNa saMkaTa hare nava khaMDA pAzva chAje hela kA. paMdarane AThe same biMba thAyA cAra sau tIsa helo ! DAgA gotra meM dIpatA sA laMga muNa ne dhana hele mALA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ visa viharamAna vaMdiye tIna pATa nandIzvara rAje hele ! siddha girI pATa suhAmaNo tene vaMdu bekara jeDI hele pApA pArzva prabhu praNamuM sadA ete bAvana jinAle citya hele bAre se bAre tare prabhu thApyA bhayo udyota hele dA. saMghavI seThiye celesA jasa lIne jagata meM jaya hele .. bArase bAvana bhalA biMba toraNa sudhA jaya he pachA guru gotamane nita namuM mAre sadaguru sadA sahAya hele ANu rI sAnidhI kare sadA bhairava cakrezvarI mAya hele 8. - stavana * (rAga : jaMgalI lAla keravo) Tera : bAbA pArzva ke tana sehe, ratana jaDavAI aMgIyA , aMgIyA hIrA kI karavAI mukhamala kapaDA pe jaDavAI buTI bhAMta bhAMta nikasAI rUpiyA savA lakSa lagavAI ! ratana jaDavAI aMgIyA 1che. mastaka bica mugaTa mana mohe, kuNDala kAne meM hada seve haDakI hIra bAju baMda bAMhe, prabhu guNa pAra na pAve keya ratana jaDavAI aMgIyA rAma mukhaDo adhikuM punama canda Ave, nathu taNe bahu vRnda ! pUjata pAve mana ANaMda, kATa sevakanA karma phanda che ratana jaDavAI aMgIyA 3 . . prabhu stavanama (badhA) A (Tera: prabhu thArA guNa ananta apAra ) sAhasa racanA karata suranara tehi ne pAye pAra kena ambara gine ' tArA meru girane bhAra rA. carama sAgara lahera, mAlA karana kena vicAra bhakti guNa lAva ye letAM suvidhi jina sukha kAra ae% samaya sundara bhaNata prabhuse svAmI tumAre AdhAra 5 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 ciMtAmaNI pArzvanAthajInAM stavanA (1) (ta : kAI rIke use) bhava bhava ciMtAmaNI pArzva ke darzana kara Ananda hRdayame chAyA hai / sacita pApa tApa santApa sabhI ke nazAyA hai / Tera / prabhu dana ravi jaLa udaya huA, mahA meAha timira kA vilaya huA prakAzita mAnasa nilaya huA, nijarUpakA da na pAyA hai ci mithyAtva meAha isa AtamakA, miTa svarga bhAva prakaTAyA hai ci|| prabhu darzana rUpa sudhArasa kI, jyenA se AtmA kamalA kara karmI mati kumudinI vikasita Aja huI, sajJAna "sajjana mena bhAyA hai Aci (ra) (rAga : bhairavI) jaya jaya he ! ciMtAmaNi svAmI, tribhuvana nAyaka antaryAmI, azvasena rRpa kula ujiyAre, vAmA rANIke Apa dulAre zAsthAyI! nIlavaraNu tanu sundara sAhe, dana janamana nayanAM ke mehe, ciMtAcUraka biruda virAje, vAti pUraka tuM prabhu rAje ! jaya // tribhuvana jana prabhu dAsa tihAre, tuma zaraNAgata tAraNa hAre, merI ciMtA dUra nivArA, bhavasAgarase pAra utArA / jaya rA tuma hai| jJAna vijJAna pradAtA, tuma ho hA saba jIveAM ke trAtA, caraNakamalame... vandanA merI, "sajjana"ka meTA bhava pherI / jaya rA levA pArzvanAthajIkA stavana (1) (ta : bahe akhiyAMse dhAra) huM ladvavA zRMgAra, maiM tA AyI tere dvAra mUjhakeA terA hI AdhAra, naiyA kA pAra utAra de jhaTa tAra deza / Tera Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuma vAsArANu ke naMda che, azvasena nRpati kulacandra che, terI mahimA aparampAra, pArasa pArasamaNi manuhAra che | mujhake terA hI AdhAra che naiyA me 1che zira sahastraphaNa prabhuke sehe, sAMvarI sUrata mana mohe, dekha manamohana didAra, merA Aja saphala avatAra, | mujhake terA hI AdhAra che naiyA me 2 | jalate nAga ke tumane bacAyA, dharaNendra use thI banAyA, tuma the karuNuM ke bhaMDAra, tumake jAne saba saMsAra; | mujhake terA hI AdhAra che naiyA 3 che mujhe karmazatru hai satAte, bhavasidhU meM mujhake "mAte, merI naiyA hai majhadhAra, aba te nAtha gaI meM hAra, | mujhake terA hI. AdhAra che naiyA che 4 sukhadAtA tumhI bhagavAna he, hari pUjya Ananda nidhAna he, sajajana" mana kA timira nivAra, karade jJAna kA prasAra, mujhake terA hI AdhAra / naiyA 5 | (2) (tarka: he nAga kahIM jA basiyo re) prabhu pArtha hRdayameM basiye re, meM darzana rasiya re Tera lAkha corAsI bhaTakata Aye, tuma darzana nahIM pAye, pAne ke saMga milyo jaba, viviyana meM lapaTAye. meM Aja mohameM phasiyo re. . meM darzana15 bacapana khelakudameM khayA, viSayana saMga javAnI, jarA Aya ke jarjarIne; kayA kahUM merI kahAnI, - mehe karmanAgane Dasiyo re che meM darzana. jarA dara heya ajJAna hadayakA, jJAna meti jaga jAye, Apa padhAre mana madirameM, "sajajana" basa ye cahAye, tuma svAnta sadana meM basiye re meM darzana ApavA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhvAhana (3) (taja : meAhana hamAre madhuvanameM) manama Mdirame, AyA teA kare, cetanakA, jagAyA teA karA ! bhagavana AyA te karo, viSayAM ke saMgame', khAye kaI bhava nAtha hamane rAga ragame, jAnA nahIM nijarUpa kA jatAyA te kare, puNyAnuba'dhI puNya se hai dharma bhI milA, bhUle anAdi kAlase vairAgya bina tADA na jAye meAhakA kilA, kaise haTe jaDa rAga yahu jatAyA teA karI, ananta zakti pu Mja hai para Aja tA nilaMka hA rahe hai. devA kaise bana pAyeM prabala. nahIM. sAdhanA vidhi jJAta hai, sikhAyA. tA karA Apa zaraName. nAtha de do jJAna vahu hame hA jAye jayeAM AtamAM kA bhAna basa hame* sajjana" tumhAre huM... hameM apanAyA te karo, pArzvanAthajInu stavana bhagavAna hamAre sAye huve Isa (4) nayaMNA nirakhana tarasatA re, sahasrA jinarAja pArzva prabhu ciMtAmaNi re, zAmaLiyA saccA sevaka terA jAnIye re, mujarA !! sthAyI ! dhaNu kaNa kaMcana nArI gheADA, hAthI na rAjya Rddhi nahIM cAhuM cAhuM ? tuja sAthe 5Na sAye rA sAye gA saye jA mahArAja !! hA ji. 15 merA mana mAnIye hai ! dIye dana nAtha 5 Teka cAhuM eka / ANuA kI Teka / / ji ArA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javAhara nivAsa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ & paiyws paTavA seThanI havelanuM eka sundara jharekhA eka nRtya mudrAmAM mUrti zrI RSabhadeva bhagavAnanuM maMdira, durga jesalamera Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taraNa dvArA jaina maMdira jesalamera durga Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina maMdiranuM zikhara ane dehaliyA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muja manamaMdira tuja binA re, phUla binA kyuM suvAsa khAlI mandirameM karane ke dauDe, mithyAta bhato vAsa che he ji 3 usa dina ke karyo bhUle prabhu re, tuma hama khelate sAtha sAthI terA bhava bhaTaka rahA hai, tu banA zivavadhunAtha ! he ji 4 Itane dina hama meha nIMda meM, bhUla gaye saba bAta gurumukha suna tuma AgamavANuM, pragaTA puNya prabhAta che he ji pA sakala saMsAra se nyArA pyArA, laudavA bhagavAna darzana pAkara Aja banA meM, bhaktimeM ekatAna' he jiladI gAo nA bane khuza manA re, prabhu diye samakti dAna , nemi lAvaNyasari rAjakAre, dAsa manahara mAna che he ji hA zrI tIrthamALA ratavana zatruMjaya RSabha samesaryA, bhalA guNa bharyA re ! sidhyA sAdhu anaMta tIratha te namuM , 2 | tIne kalyANaka tihAM thayAM, mugate gayA re nemIsara, giranAra tIkAle aSTApada eka dehare, giri. sehare re | * bharate bharAvyAM biMba tIratha te namuM re ! AkhuM caumukha atibhale, tribhuvana tile re ! . vimala vasaI vastupAla ! tIratha te namuM re pAre sameta zikhara sehAmaNa, raLiyAmaNa re ! sidhyA tIrthaMkara vIsa ! tIratha nayarI caMpA nirakhIye, haiye harakhAye re ! : ' sidhyA zrI vAsupUjya che tIratha te namuM re 3 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va pUrva dize . pAvApurI, RSye bharI re ! mukti gayA mahAvIra ! tIratha te namuM re. jaisalamera juhAriye; duHkhavArIye. re arihaMta biMba aneka !! tIratha te namuM re bikAnera ja vadiye, cira nadIye re 5 arihaMta deharAM AThe !! tIratha te namuM re !! serisarA sakhesarA, pacAsarA re / lAdhI bhaNu pAsa ! tIratha te namra re * aMtarika ajAvarA, amIjharA re ! jIrAvalA jaganAtha ! tIratha te namuM re zaileAkaya dIpaka derA, jAtrA karI re ! rANakapure risahesa ! tIratha te namu` re !! zrI nADulAI jAdaveA, gADI stavA rUmA zrI varakANA pAsa ! tIratha te namu" re ! nadIzvaranAM harAM khAvana bhalA re rUcaka kuMDale cAra cAra !! tIratha te namuM zAzvatI azAzvatI pratimA tI re ! svarga mRtyu pAtAla !! tIratha te namuM re !! tIraja jAtrA phUla tihAM, hAjo mujha IhAM re !! samaya sundara kahe ema !! tIratha te namuM re luxu rul aern tell aesae Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jesalamera lIvapura pArzvanAtha jaina zvetAMbara TrasTa, jaisalamera (rAjasthAna) jaisalamera tIrthanI suvyavasthA mATe sirohIvALA zrI ajayarAjajI medIe teo ahIM tahasIladAra (mAmalatadAra) tarIke AvyA tyAre sAro prayatna karyo. tethI 5 eprila, 1961nA roja sthAnika tathA pravAsI zvetAMbara jaina bhAIonuM eka TrasTa racAyuM. temAM 21 TrasTIo che. A TrasTe pitAnuM vidhAna banAvI kArya zarU karyuM. A TrasTane mukhya unAza ekIkaraNa karavAne heI jaisalamera tIrthanI suMdara vyavasthA sAthe kharataragaccha, lokAgaccha, AcAryagaccha, mahetA tathA begaDo vagerenA upAzraya temaja amarasAgaranAM maMdire vagere jenI vyavasthA pahelAM judA judA bhAIo karatA hatA, javAbadArI saMbhALI lIdhI. e ja pramANe pikaraNanAM maMdironI vyavasthA phaledAvALAo pAse hatI, te pitAne hastagata karI. pariNAme jaisalameranI paMcatIthInI saMpUrNa vyavasthA TrasTe pitAnA hAthamAM laI lIdhI. * jaisalamera paMcatIrthamAM (1) pikaraNa (2) jaisalamera, (3) amarasAgara (4) lavapura ane (5) brahmasara che. e ja pramANe jesalameranA keTalAka suprasiddha jJAnabhaMDAronuM ekIkaraNa karyuM ane bAkI rahela bhaMDAranuM ekIkaraNa karavA mATe prayatna cAlu che. TrasTe pitAnA hAthamAM javAbadArI lIdhI, tyAra pachI keTalAMka kAryo saMpAdita karela che, jemAM nIcenAM khAsa che : Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 (1) killAnAM maMdira tathA jJAnabhaMDAramAM dhanadhAra adhakAra DhAvAthI yAtrALuone prabhu-pratimAnAM darzana-pUjana karavAmAM musIkhata paDatI hatI tethI badhI jagyAe vIjaLI lagADavAmAM Avela che. (2) yAtrALuonI sagavaDatA mATe bhejanazALAnI zarUAta. karI. (3) meTA sa Mdha Ave, tyAre UtaravA rahevAnI khUba ja muzkelI paDatI hatI, tethI eka meTuM . makAna kharIdyuM. temAM ekI sAthe be hajAra yAtrALue rahI, zake che. Ane "jaina bhavana" kahe che. AmAM eraDA, pANInAM TAMkAM, snAnagRha, jAjarU vagere anAvyAM ane sudhArAvadhArA karI marAmata karAvI. (4) atyAranA mahAvIra bhavana'mAM AraDAe, varaDA, chA vagere banAvIne pUrNa karyuM. A bhavanamAM derAsara paNa bAMdhavAmAM Avela che. tenI pratiSThA vi. sa. 2020nA phAgaNa suda 4 nA divase thaI hatI. mahAvIra bhavanamAM yAtrALuone Adhunika badhI sagavaDatA maLe che. (5) laudravapuramAM rahevAnI jagyA AchI heAvAthI, tyAM cha navA oraDA banAvyA. (6) pAkaraNanA 'zAMti bhavanamAM AraDA vagere bAMdhavAmAM AvyA. A pramANe keTalAMya nAnAMmeTAM kAryo karI tIrghAnI vyavasthA. vadhu ne vadhu suMdara banAvavAmAM AvI rahI che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jesalameranA paTavAonI sevAnuM varNana zrI mAnamalajI coraDiyA, menejara, jaina TrasTa, jesalamera taraphathI jaisalameranA paTavAonI sevAnuM vizeSa ane Azcaryajanaka varNana jaina sAphiya sarogha nAmaka pustakamAMthI laIne mekalela che te pAThakenA lAbhAthe atre chApyuM che. upara ame tIrthayAtrA mATe nIkaLanAra sonuM varNana Apela che. A ja rItane eka bahu moTe bhAre saMdha pAchalI sadInA aMte rAjasthAnanA jesalamera nagaranA rahIza paTavA nAmaka vikhyAta osavAla kuTumba kADhela hatuM. te saMghanuM varNana te ja kuTumba banAvarAvela jaisalameranI pAsenA amarasAgaranA jaina maMdiranI aMdara eka zilA para te samayanuM ja katarela che. A zilAlekha mAravADI bhASA ane devanAgarI lipimAM lakhela che. nIce AlekhanI kharekhara nakala (ahIM tenuM gujarAtI) Apela che. AlekhanI eka nakala pravartakazrI kAMtivijayajI ma.nA zAstrasaMgrahamAMthI maLela che je temaNe kaI rAjasthAnI lahiyA pAse lakhAvela che. tenI bIjI nakala vaDodarAnA rAjakIya pustakAlayanA saMskRta vibhAganA sadgata adhyakSazrI cimanabhAI DAhyAbhAI dalAla, ema.e. pAsethI maLela che, je temaNe mArA mATe jesalameranA keI yati pAse lakhAvarAvIne maMgAvI hatI. (hiMdI pustakamAM emane ema asalarUpe chApela che.) oma nama: jabhAdika cauvIsa jina, puNDarIka gaNadhAra ! mana, vaca, kAyA eka kara, praNamuM jarabAra | 1 vighaharaNa saMpattikaraNa, zrI jinadattasUriMda kuzaLakaraNa kuzaleza guru vandu kharatara Inda | 2che jAke nAma prabhAvate, pragaTe jaya jayakAra | sAnidhakArI parama guru sadA rahe niradhAra che 3 ! Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 " saMvata 1891 2 miti aSADha sudI 1 dine zrI jesalamera nagare mahArAjAdhirAja mahArAvalajIzrI 108 zrI gajasiMdhavI rANAvata. zrI rU5jI bApajI vijayarAjya bahakharatara bhaTTArakagaccha jaMgama yugapradhAna bhaTTAraka zrI jinaharSasUribhiH paTTaprabhAkara je. yu. bha. zrI . 108 zrI jinamahendrasUri upadezAta zrI bAva getre devarAja taputra gumAnacaMdajI bhAryAjetAM. taputraya (1) bahAduramalajI bhAryA caturo (2) savAIrAmajI bhAryA jIvAM. (3) maganIrAmajI bhAryA paratALAM (4) jorAvaramalajI bhAryA cethA (5) pratApacaMdajI bhAryA mAtA evaM bahAduramalajI taputra (1) dAkhamalajI (2) savAIrAmajI taputra sAmasiMdha, mANakacaMda sAmasiMha putra ratanalAla (3) maganIrAmajI taputra bhabhUtasiMghajI, pUnamacaMda, dIpacaMda (4) jorAvaramalajI taputra suratAnamala cinamala. suratAnamala putra 2. gaMbhIracaMdra indacanda (5) pratApacaMdrajI putra 3 himmatarAma jeThamala, nathamala himatarAma putra jIvaNa. jeThamala putrI mUlIgumAnacaMdajI putramAM 2 jhabUbIju. savAI rAmajI putrayAM 3 siradharI, siNagArI, naunUDI. maganIrAmajI tatpayAM 2 harakuMvara, hasta. saparivAra sahitena siddhamalajI ro saMgha kADho. tenuM varNana jaisalamera udepura koTe suM kuMkuma paDyAM sarva desAvarAM meMdInI. cAra cAra jamaNu kI nA lera dIyA pache saMdha pAlI bhele hue. UThe jImaNa 4 kI. saMghatilaka karAye. miti mahA sudI 13 dinetI. zrI jinamahendrasUrijIzrI caturvidha saMgha samakSe dI. pachI saMghe prayANa karyuM. mArgamAM dezanA sAMbhaLatA pUjA pratikramaNudi karatAM sAte kSetromAM dravya lagAvatAM jatAra sAmelA hetAM rathayAtrA pramukha maheracha karatAM zrI paMcatIrthajI bAmaNu vADajI AkhUcha jIrAvalejI tAraMgejI saMkhezvarajI paMcAsarajI giranArajI tathA mAragamAMhe zahara Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 gAmaDAMnA sarva deharAsara 61 niryA. INa bhAta sarva ThikAne mandira dITha caDhAye kiye. mukuTa kuNDalahAra kaMThThI mujabaMdha kaDA zrIphaLa nagadI caMdaravA puThiyA ityAdika meTatIrtha mAthe caDhAye ghaNo hu. gaNya sarva jaDAu, sarva ThikANe lAhaNa jAmaNuM ki. sahasAvanArA pagathiyA karAyA. tyAMthI 7 kosa kere grAmasuM zrI siddhagirijI motIthI vadhAvyA. pAlitANuM baDAhagAmasuM gAjAvAnI taMta leTIra maMdira juhAra DerA para gayA. bIje divase miti vaizAkha sudI 14 dine zAMtika puSTika dUtAM zrI siddhagirijI parvata para caDhayA. zrI mUlanAyaka caumukhajI kharataravasIrA ane bIjA sarva vasIrA juhArI savA mAsa rahyA. UThe caDhAye ghaNe hu. aDhI lAkha yAtrI bhegA thayA. pUraba, mAravADa, mevADa, gujarAta, DhuMDhADa, hADautI, kachabhuja, mAlavA, dakSaNa, sidhu, paMjAba pramukha dezarA. uThe lANa rU. sera mizrI ghara dITha ApI. jamaNavAra pasaMdhavyAM moTA karyA. jamaNabAI vIjue karyo. anya jamaNu paNa ghaNAM thayAM. zrI caumukhAjIre bAraNe AlAmeM gomukha yakSa cakesarI pratiSThA karAvIne padharAvI. caumukhAjIne zikhara sudharAye. eka nava mandira karAvaNa vAste pAya pUrAvyuM. jUnA mandirAMrI jIrNoddhAra karavA janma saphala karyo. gurubhami paNa A rIte karI. agiyAra zrI pUjyajI hatA. 2100 sAdhusADavI pramukha caurAsI gachanA. tyAM prathama svagacchanA zrI pUjyajInI bhazmi karI. hajAra parInagada mAla Apo. anya kharca paNa Ape. pachI zrI pUjya ane sAdhusAdhvIonI bhasmi karI. AhAra, pANI, gADiyenuM bhADuM taMbU dITha rU. 41 ApyA nakada, duzALAvALAne duzAlA ApyA. sega pa00 hatA. temane vyakti dITha rU. 21 ApyA ane roTI kharca jude ADe. paheravA mATe meja ane auSadha kharca mATe rUpiyA joIe tene Apela. pache. bha. zrI jinamahendrasUrijI pAse siMdhavyA 31 saMghamALA paherI jiNameM mAlA gumAste sAligarAma mahezvarIne paharAI. pachI ADambarathI taleTI maMdira darzana karI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 DerA (mukAma) para gayA. yAcakrane dAna ApyA pachI jamaNa karyuM. sAdhamikene sarapAva ApyA. rAja DerA para AvyA. temane sarapAvamuM hAthI Ape. rastAmAM anya navAba vagere DerA upara AvyA teone rAjya mujaba sarapAva Apo. zrI mUlanAyakanA bhaMDArane 3 tALAM gujarAtIonAM hatAM, tyAM zuM tALuM saMghavIe lagAvyuM. sadAvrata . cAlu che. evAM moTAM kAmo karAvyA pachI saMgha kuzaLakSetrathI rAdhanapura Avyo. tyAM aMgreja adhikArI zrI goDIjInAM darzana karavA Avyo. tyAM pANI na hatuM. tyAM nadI nIkaLI. zrI. gADIne hAthInA hade besADI saMdhane darzana 7 divasa sudhI karAvyA. caDhAvAnA 3 lAkha rUpiyA AvyA. savA mAsa rahyA, jamaNu ghaNu thayAM. zrI goDIjIne sthApavA mATe moTo cautaro pAke karAvela tenA upara chatarI banAvarAvI. bahu dravya kharca karavAthI moTe yaza prApta thayo ane akSata nAma thayuM. gumAstA mahezvarI sAligarAma sAthe hato tene sarva jana zivanA tIrthanAM darzana karAvyAM. te pachI saMgha krameM karIne pAlI AvyuM. jamaNa eka karIne dAnamalajI koTe gayA pachI 4 bhAI jesalamera AvyA. tyAM daravAjAnI bAhara Dere nAMkhe. te pachI sAmaiyuM khUba ThAThathI thayuM. zrI rAvaLajI sAme AvyA. hAthInA hoddA para saMghavI zrI rAvaLajI pitAnI pAchaLa besADI AkhA zaheramAM thaI dehare darzana karI upAzraye AlI havelImAM dAkhala thayA. pachI sarva mahezvarI vagere chatrIse jatine strIo sahita pAMca pakavAna jamADyA. brAhmaNane dareka vyakti dITha 1) rU. dakSiNane Ape. pachI zrI rAvaLajI petAnA janAnA sAthe saMghavIne tyAM padhAryA. rUpiyAthI cetare banAvyo. sarapaMca, motInI kaMThI, jaDAukaThA, duzALA, nakada, hAthIghoDApAlakhI najara karyA. vaLatAM zrI rAvaLajI paNa te mujaba je zirapAva Apyo. eka loDhavA gAma tAMbALamAM paTTe ApyA eTale ijAre karyo. pachI paNa temanI havelI paNa udepura rANAjI, kaTArA mahArAvajI, bikAneranA kizanagaDhanA bundInA rAjA IndoranA helakara Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 vagere sarva dezanA rAjavI janAnA (strIo) sAthe temane ghera padhAryA denalena karI. dilhInA bAdazAhanI aMgrejonI Apela seTha padavI che te vidyamAna che. pachI saMdhanI lANa nyAtamAM ApI. putaLI eka, senAnI bALI eka mizrI (sAkara) sera eka pratyeka ghera ApyA. jamaNa karyuM. pachI zaheramAM sArA sArA mANasane sarapAva Ape. gaDhanI aMdaranA derAsaro ane lekavA upAzraye moTe caDhAvo karyo, te ja rIte udayapura kATa levAdevA karI. saMghamaeN daherAsarane ratha hato. tenA 5100 lAgyA. trigaDAM senArUpAnA be tenA 10 hajAra lAgyA. maMdiranAM sonArUpAnAM 15,000 rU. lAgyA. anya paracuraNa sAmAnanA rU. 1 lAkha lAgyA. have saMghamAM je bAbata hatA tenI vigataH te5 4, palaTananA mANase 4000, ghoDesavAra 1,500, nagAranizAna sAthe. udayapura rANujInA ghoDesavAra 500 nagAranizAna sAthe. keTAnA mahArAvajInA nagArAnizAna sAthe 100 savAra, jodhapuranA rAjAjInA nagArAnizAna sAthe 50 savAra. jasalameranA rAvaLajInA pAyadala 100, TekanA navAbanA 200 savAra, 400 paracUraNa savAra, 200 gharanA ane aMgrejI nebate caparAsI tilaMga sonerIrUperI geTavAlA jAyegAra paravAnA belAvA tathA pAlakhI 7, hAthI 4, myAnA 51, ratha 100, gADiye 400, UMTa 1,500-eTalAM saMghavInAM gharanA. saMdhanA UMTa gADA vi0 judI. sarva kharcanA rU. 23 lAkha lAgyA. Iti saMghanI saMkSipta prazasti. anyatra je dharmanAM kAma karyA te saMkSepamAM lakhIe chIe ? zrI dhulevAjInA bAraNe nebata khAne karAvyuM. ghareNAM caDhAvyAM lAkha lAgyA. makSIjInA maMdirane jIrNoddhAra karAvyuM. udayapuramAM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 mandira, dAdAsAhebanI turI, dharmazAlA karAvI. koTAmAM maMdira, dhama zALA, dAdAsAhebanI chatarI karAvI. jaisalameramAM amarasAgaramAM bAga karAvyA, temAM maMdira karAvyuM, jayavatAnA upAzraya karAvyA. dravAmAM dharmazALA karAvI. jaisalamera zaheramAM gaDhamAM maMdira mATe jamIna lIdhI. bikAneramAM dAdAsAhebanI chatarI karavAI pratyAdi ghaNe ThekANe dharmasthAneA karAvyAM. zrI pUjyajInA cA--mAsA ghaNe ThekANe karAvyA. pustAnA bhaMDAra karAvyA. bhagavatIjI vagere sAMbhaLI dara prazna 2 meAtI mUkayA. kATAmAM be lAkha rUpiyA ApI je lakhanu cheDAvyuM. khIja, pAMcama, Ama, gyArasa, cuU~sanAM ujamaNAM karyAM. ityAdi dharmanAM kAryo karyA che ane karIe chIe. iyalama savaiyA zAnika je sALume khAdyanA gumAnacaMda tarkasuta pAMca pAMDava samAna hai ! saMpadA meM acala buddhi me prakhaLa rAvarANAhI mAne jAkI kAna hai ! devaguru dharmAMrAgI punyavaMta baDabhAgI jagata sahu bAtamAne pramAna hai . dezahu videzamAMhi kIrati prakAza kiyeA seTha sahu heTha kavi ka khakhAna hai . Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 dohA aDhArase cha jeTha mAsa sudi hoya ! lekha likhe ati cuMpaNuM bhavi paNa khAMce joyA che 18 sakala sUri zira mukuTamaNi zrI jinamahendrasUrIndra | caraNakamaLa tinake sadA seve bhavi paNa vRnda ! 2I. kI ne agreha thakI jaisalamera cemAsA ! saMdha sahu bhakti kare caDhate citta ullAsA che 3che. tAkI AjJA pAya kari dhari dilameM AnaMda | jayaMthI huM racanA racI muni kesarIcaMda che 4. bhUle je paramaMdameM. akSara dharahI bAdha ! likhata khoTa AI huve se khatrI aparAdha 1 55. Iti prazasti sapUrNama A saMgha kADhanAranA vaMzajo Ame paNa mojUda che ane mAlavAnA ratalAma vagere zaheromAM temanI moTI moTI dukAne cAle che. A saMdha jevo moTe saMgha, A pachI jana samAjamAM kAI nIkaLelA jA nathI ane have kadAca koI kADhe evI AzA paNa ochI che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atre AvanAra daza kenA abhiprAco Another wonder of the world. Jerusalem, Israel Dr. A. Y. Goor (khAdya evaM kRSi vizeSajJa) (saMyukta rASTrasaMgha) :. In the beautiful, Jaisalmer, there is, a special jewel, the Jain Temples with the most extraordinary and valuable library. I am very thankful to have been able to see all these beauties. P. Baner om Switzerland) jaisalamera ke jaina mandira ko dekhane kA Aja saubhAgya milaa| baDI prAcIna tathA sudara mUrtiyA~ hai aura mandira bhI sudara hai| isa maMdirakI vizeSatA prAcIna granthoM kA isakA saMgrahAlaya hai| hAlameM hI jaina vidvAnoM tathA muniyoM ke prayatna se saMgrahAlaya ke granthoM kI sUcI Adi taiyAra kI gaI hai| maiM AzA karatA hU~ ki rAjasthAna sarakAra tathA bhArata sarakAra kA dhyAna isa mandira tathA isake jJAnabhaNDAra kI tarapha vizeSa rUpa se jAyagA-yoM to sAre jaisalamera kI tarapha vizeSa dhyAna dene kI AvazyakatA hai| 31-10-55 da. jayaprakAza nArAyaNa (4) prAcIna jaina mandira kI zilpakalA aura yahA~ surakSita. hastalikhita granthoM kA koSa dekhakara bhAratIya saMskRti kA gauravapUrNa yuga smaraNa ho AtA hai| Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 AzA hai granthAgAra kI sabhI pustake zIdhra hI jaina sAdhAraNa ke upayoga ke hetu prakAzita ho skegii| " mujhe jaisalamera ke aitihAsika nagara meM isa uccatama kalA, saundarya aura jJAna ke bhaNDAra ko dekhakara atyanta harSa huA / 31-1-56 da. satIzacanda upamantrI, bhArata sarakAra . (5) (Translation of Dutch in English) * I am very glad having had the opportunity of visiting the fort and its temples which were both very beautiful. 11-2-56 J. Gshvis Food and Agricultural Organisation of the United Nations, * (6) (English Translation of the Russian Text) We are very glad to have the privilege of getting acquainted with the architecture and monuments of India. Their fine sculptures impress by their perfectness. We shall always remember his Jain Temple. . 17-5-57 . (1) Subhotina (2) Tatarsky (3) Zubimova. (4) Vassilenko (5) Mehedlishoily (6) Osizev. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 We are most thankful for the rare opportunity of seeing the edifices of the Jain culture and temple. 17-2-58 T.C.M. Experts (U.S.A.) It was a great pleasure to visit the temples in the Jaisalmer fort famous for their exquisite and fine stone carvings of great antiquity. The library has some unique manuscripts and rare lacquer work and other paintings of pre-Moghul era, which are well preserved and should be of great interest to the research scholar. I hope detailed and illustrated catalogues of these works will be prepared and published so that these valuable art treasures that depict the glory of our past may be more widely known and appreciated.. Gurmukh Nihal Singh Governor, Rajasthan, (9) Very grateful for having been shown one of the historical treasures of India, The Library of Jains. Sd.... 12-2-61 Minister Counseller German Embassy, New Delhi Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 (10) It is a privilege to see this great library and to reflect on its age and its importance for learning. Sd.... 5-2-1965. Professor, University of Chicago Academy of Science (U.S.A.) (11) A most interesting visit. It was especially good to see the care being taken of the great amount of historical documents in order that they should be preserved for the future. 15-9-67 Thomas H. Day F.A.O. of U.N.O. (12) Aje mArA puNyane zrI jesalamera tIrthanAM gaganacuMbI kalApUrNa - maMdiranAM darzana karavAnuM. ahebhAgya sAMpaDyuM; darzana karI mana harSAvita thayuM. vaLI kalApUrNa Agama graMtha tema ja yugapradhAna - AcArya deva zrI jinadattasUrijInA agnisaMskAra prasaMge surakSita rahela celapado, muhapatti Adi prAcIna vastuonAM paNa alabhya darzana thayAM AvI kalApUrNa kRtione surakSita rAkhI kharekhara bhAvi prajA upara upakAra karyo che. - 1ra-12-68 jesIMgalAla nAgaradAsa zAha, metA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- Page #146 -------------------------------------------------------------------------- _