________________
જૈસલમેર જવા માટે બે મુખ્ય રસ્તા છે; રેલવે તથા બસ. બાડમેર રેલવે સ્ટેશનેથી બસ દ્વારા અને જોધપુર—પેાકરણ થઈને રેલવે મારફત જૈસલમેર સુધી પાકરણથી પણ મોટરે જતી–આવતી રહે છે. ડામરની પાકી સડક બનવાથી દિવસમાં ચાર વખત પેાકરણ તથા જૈસલમેરની વચ્ચે ખસ ચાલે છે. બાડમેરથી આવનારની સગવડતા ખાતર સરકારે પાકી સડક તૈયાર કરી આપેલ છે. બાડમેર તથા જૈસલમેરની વચ્ચે દિવસમાં બે વખત ખસ આવે—ાય છે.
ઘણા વખતથી જૈસલમેર અંગે એવી ભ્રમણા ચાલી રહી હતી કે “આ મારવાડમાં આવેલ રેતીના ઢગલાએથી ઘેરાયેલ એક રણુ પ્રદેશ છે. અહીં રેતના ઢગલાએ, ગરમ લૂ, રેતીની આંધી, કાંટાકાંકરા તથા પથ્થરના ટુકડાએ જ નજરે પડે છે.” આવી ભ્રમજનક ધારણાઓને કારણે ધર્માત્માના મનમાં એક પ્રકારના ભય ઉત્પન્ન કરવામાં આવેલ છે. યાત્રાળુએના મનમાં આ વાત ઘર ઘાલી ગયેલ હતી કે જૈસલમેર એટલે રેતીના ઢગલા. ત્યાં જનારાને અનેકાનેક મુસીબતે!–મુશ્કેલીએ ઉઠાવવી પડે છે, આજે પણ નવે! આવેલ યાત્રી આ પ્રકારની નિરાધાર કલ્પનાથી મુક્ત રહી શકતા નથી. આજે પણ તે (યાત્રાળુ) જૈસલમેરને રેતીના ઢગલેા સમજવાની ભૂલ કર્યા વિના રહેતા નથી. પરંતુ જેવા તે (યાત્રાળુ) રેલવે સ્ટેશન પર ઊતરે છે, તાં તેની નજરની સામે નગરની ભવ્ય ઇમારતા આવે છે. તેના ભવ્ય તથા વિશાલકાય પથ્થરો પર વિભિન્ન પ્રકારની કાતરણીથી સુશોભિત જાળી, ઝરૂખાની દેહાત્મક કેમળતા, સૂક્ષમતા, કલાત્મકતા, પ્રાચીનતા, મહાનતાથી એક નવું આણું, આશ્ચર્ય થાય છે તથા અભૂતપૂર્વ દર્શીન પ્રાપ્ત કરીને સહેજે તેના મુખમાંથી ‘વાહ, વાહ' નીકળી પડે છે. તેની પેાતાની પૂર્વધારણાને કારણે તે જૈસલમેર આવવાથી ડરતા રહેત તા જીવનના અતિ ઉત્તમ મહાન સુખથી હુંમેશ માટે ચિત જ રહેત એમ લાગે છે. વાસ્તવિક રીતે જ્ઞાન તા પ્રત્યક્ષ અનુભવથી ઉપલબ્ધ થાય છે.
