________________
' ૫૮ કે આ ભંડારમાં સેનેરી તથા રૂપેરી અક્ષરોમાં લખાયેલ ગ્રંથે પૂજારીએએ સોનું-ચાંદી મેળવવાની લાલસાથી સળગાવીને રાખ કરી નાખ્યા તે સમયે આ ભંડારમાં સોનેરી તથા રૂપેરી અક્ષરોવાળા ગ્રંથે ઘણી સારી સંખ્યામાં હતા. આ ભંડારમાં ઘણા એવા ગ્રંશે ઉપલબ્ધ છે કે જે બીજે કયાંય ઉપલબ્ધ નથી.
જૈસલમેરને આ ભંડાર ભારતમાં પિતાનું વિશિષ્ટ સ્થાન ધરાવે છે. આને પાટણના જ્ઞાનભંડાર કરતાં પણ શ્રેષ્ઠ કહેવામાં આવે તે તે અતિશયોક્તિ નથી. આ ભંડારમાં કાગળ તથા તાડપત્રાના મળીને કુલ ૨૬૮૩ ગ્રંથ છે. આજે તે લેખંડનાં કબાટ તથા એલ્યુમિનિયમના ડબ્બાઓમાં સુરક્ષિત છે. આ બધાનું કોય આગમ પ્રભાકર શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ સાહેબને છે.
જ્ઞાનભંડારના એક ઓરડામાં નાની એક મૂર્તિ સોનાની ફ્રેમમાં રાખેલ છે. સરસ્વતી યંત્ર ઉપરાંત કેટલીય રંગબેરંગી લાકડાની પટ્ટીઓ. પણ વિદ્યમાન છે.
સામાન્ય રીતે બધા જાણે છે કે કાગળની શોધ ૧૪મી સદીમાં થઈ, તે પહેલાં કાગળની કઈ એવી રચના ઉપલબ્ધ થતી નથી.. અહીંથી અનુસંધાનકર્તાઓને ઈતિહાસની આ એક નવી કડી મળી છે કે જૈસલમેરના જ્ઞાનભંડારમાં એક નવું પુસ્તક મળેલ છે કે જે ૧૨મી સદીમાં લખાયેલ બતાવવામાં આવે છે.
* આ સર્વોત્તમ ભંડારમાં ઉપલબ્ધ હસ્તલિખિત ગ્રંથે તથા ચિત્રપટ્ટીઓની સંખ્યા આ પ્રમાણે છે : ગ્રંથેની સંખ્યા ૧. તાડપત્રીય
૪ર૬ ૨, કાગળના ૨,૨૫૭
