________________
જૈન સાધુઓ અને આચાર્યોના વારંવાર વિહાર થતા હતા. તેઓ સાહિત્યરચનાઓના સંશોધનકાર્યમાં દિવસ–રાત મગ્ન રહેતા હતા, તેમજ જ્ઞાનોપદેશ કરીને લોકોની સેવા કરતા હતા. આ કેના. ઉપદેશથી જ અહીં મોટાં મોટાં મંદિરો તથા ભવ્ય મૂર્તિઓની પ્રતિષ્ઠા વારંવાર થઈ હતી. તે આચાર્યોની પ્રેરણાથી ત્યાં મોટા મેટા. અમૂલ્ય ગ્રંથોને ભંડારોમાં સુરક્ષિત રાખવામાં આવ્યા. જૈસલમેર નિ:સંદેહ જેનેનું પ્રાચીન તીર્થધામ છે, જ્યાં દર વર્ષે આખાય ભારતદેશમાંથી હજારોની સંખ્યામાં લોકે સંઘ રચીને આવે છે. તીર્થદર્શનના પુણ્ય તથા સુખથી યાત્રાળુઓનાં મન ગર્વ તેમજ પ્રસન્નતાથી ભરાઈ જાય છે અને સુખદ અનુભૂતિની સાથે જ તેઓ પાછા ફરે છે. પટવાઓની ભવ્ય હવેલીઓ જેસલમેરની સુખસમૃદ્ધિ તથા ગૌરવના પ્રતીક તરીકે માનવામાં આવે છે. શહેરની મધ્યમાં પાંચ પટવા ભાઈઓની પ્રસિદ્ધ હવેલીઓ છે. એક વેતાંબર જૈન ધર્મશાળા પણ છે, જે આજે શ્રી મહાવીર ભવનના નામથી પ્રસિદ્ધ છે;
જ્યાં કિરણ, બ્રહ્મસર, જૈસલમેર, અમરસંગર તથા દ્રવા તીર્થોની વ્યવસ્થા કરવા માટે એક પેઢી છે, જેનું નામ શ્રી જેસલમેર લેવપુર પાર્શ્વનાથ જૈન શ્વેતાંબર ટ્રસ્ટ (રાજસ્થાન) રાખવામાં આવેલ છે.
જેસલમેરનાં કલાપૂર્ણ ભવ્ય મંદિર તથા તેના સુરક્ષિત જ્ઞાનભંડાર નવા આગંતુકા (આવનારા) માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે. જેસલમેરના કિલ્લામાં અત્યંત સુંદર તેમજ કલાપૂર્ણ આઠ જૈન મંદિરે તથા બીજાં ચાર દેરાસર છે. જેસલમેરનું મુખ્ય આકર્ષણ શિલ્પજ્યા તથા પ્રાચીન જ્ઞાન ભંડાર જ છે.
