________________
શહેરનાં મંદિરે તથા દેરાસરો
મંદિરે શહેરેનું સાંસકૃતિક મન હોય છે. તેની વાસ્તવિકતા તથા નિર્માણ જોઈને જ નગરનિવાસીઓની મને વૃત્તિઓને ખ્યાલ સહેજે આવી શકે છે. જૈસલમેર શહેરનાં મંદિરો આપણું આ વાતનું જવલંત ઉદાહરણ છે.
(૧) કોઠારી પાડા (મહોલ્લા)માં શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ભગવાનનું શિખરબંધ બે માળનું મંદિર છે. તે અત્યંત આકર્ષક તેમજ દર્શનીય છે. આ મંદિર તપાગચ્છીય મંદિરના નામથી પ્રસિદ્ધ છે. આ મહાવીર ભવનથી થોડે દૂર કઠારી પાડામાં છે. શહેરનાં બધાં મંદિરોમાં આ સૌથી મોટું મંદિર છે. નીચેના ભાગમાં થી સુપાર્શ્વનાથ ભગવાન અને શ્રી સીમંધર સ્વામીના ગભારા (ગર્ભદ્વાર) છે. ઉપરના માળ પર શ્રી ગોડી પાર્શ્વનાથ ભગવાન તથા સંકટહર પાર્શ્વનાથ મૂળનાયક રૂપે બિરાજમાન છે. મંદિરના થાંભલા પર પક્ષીઓનું નકશીકામ અત્યંત મનોહર તેમ દર્શનીય છે. તપાગચ્છને હસ્તલિખિત ભંડાર પણ અહીં સુરક્ષિત છે. આ મંદિરમાં પીળા પથ્થર પર કોતરવામાં આવેલ ૪૦ લીટીઓની એક સુંદર પ્રશસ્તિ ખૂબ જ પાંડિત્યપૂર્ણ અને કિલષ્ટ સંસ્કૃત ભાષામાં છે, જેથી એ જાણવા મળે છે કે વિ. સં. ૧૮૬૯ વૈશાખ સુદ ૩ને દિવસે શ્રી સંઘ દ્વારા આ મંદિરની પ્રતિષ્ઠા * આચાર્ય હીરવિજયસૂરિજીના સંધાડામાં શ્રી ગુલાબવિજયજીના બે શિષ્યો-શ્રી દીપવિજયજી અને શ્રીનગવિજયજીએ કરાવી હતી. પ્રશસ્તિ પણ શ્રીનગવિજ્યજીએ જ લખી હતી.
(૨-૩) આચાર્યગછના ઉપાશ્રયમાં શ્રી વિમલનાથ ભગવાન અને ભટ્ટારક ગરક ઉપાશ્રયમાં શ્રી ગોડી પાર્શ્વનાથ ભગવાનનું મંદિર છે. અહીંયાં વૃહત ખરતર ગચ્છીય ભંડાર હતો જે અત્યારે ટ્રસ્ટને આપી દેવામાં આવ્યો છે.) * જૈસલમેર ભાકાંગરીય ગ્રંથની સૂચિ ૨૨, પાનું ૭૭.
