Book Title: Indriya Parajay Digdarshan
Author(s): Vijaydharmsuri
Publisher: Yashovijay Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023437/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15111 17:30 2012 (173770/ 4.2 mm5252999 9999999 ndrayaparAjayadigdarzana. 1Deng . |12CM Kai Liao Wo Men Yi Qian Yi Bu Fen , Ben Dan Dan Dan Dan Dan Dan Li Suo zrIvijayadharmasUri. Xing Zhi Xue Wang Men Na Zhou Pu Ming De Wu Wu Lian Men Lian Wu Ce Men Ni Men De Qing Kuai Fei Fan L. M.S. P ARODA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // nam // indriyaparAjayadigadarzana. kaH-- zAstravizArada-jainAcArya zrIvijayadharmasUri e. ema. e. esa. khI. prakAzakaH-- amarelI nivAsI khAI ujamabAInA smaraNArthe hemanA putrA zA. vIracaMda jIvAbhAI tathA zA. talakacaMdra jIvAbhAie karelI sahAyatAthI zrI yazeAvijaya jainagraMthamALA-vyavasthApaka maMDaLa taraphathI zeDa prema ratanajI. vIra sa. 2443 bhAvanagara. sa. 1973 || Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAdaza-ziyApurAmAM, luhANAmitra sTIma tri". presamAM, viThThalabhAi AsArAma Thakkare, tA. 10-9-1917 nA rAja prakAzakane mATe chApI prasiddha karyuM. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramaguruzrIvRddhicandrebhyo namaH / indriyaparAjayadigdarzana. jaheNe bAlapaNumAM jagane kharuM parAkrama batalAvyuM, sAthe khelavAvALA suranuM mAna camatkAre TALyuM; evA zrIprabhu mahAvIranuM dhyAna dharIne manathI Aja, karUM graMthanI racanA nhAnA,ikiye vaza karavA kAja saMsAramAM samasta prANi sukhanA abhilASI ane duHkhanA hepI mAlUma paDe che. dareka prANiye sukhanAM sAdhanene meLavavA ane duHkhanAM kAraNene naSTa karavA taiyAra rahe che. chatAM sArAM sAdhanA abhAvathI sukhanI prApti thatI nathI ane duHkha dUra thatuM nathI. ulaTo duHkha dAvAnaLa vadhAre najIkamAM AvatuM jAya che. AnuM kAraNa eTaluM ja che ke, jene prANi sukhanuM sAdhana mAne che, te, sukhanuM sAdhana nahi, paraMtu nimaMtraNa karIne duHkhane herI lAvanAra ta che. jemake paMcendriyanA viSaye. A paMcendriyanA viSane tamAma prANi sukhanAM sAdhane mAne che, paraMtu pariNAme te keTalAM duHkhadAyI thaI paDe che, tenuM ja vigurzana A nAnakaDA pustakamAM karavAmAM Avaze. 1 sparzendriya, 2 rasanendriya, 3 dhrANendriya, 4 caNaridriya ane 5 zravaNendriya, A pAMca iMddhinAM nAme te prAyaH tamAma manuSya jANatA ja hoya che. paraMtu e pAMcenA keTalA ane kayA kayA viSaya che, te ghaNuM zeDA manuSya jANatA haze. eTalA mATe ekaeka indriyanA keTalA ane kyA kayA viSaye che, te prAraMbhamAM batAvavuM jarUranuM che, Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 2 ) indriyanuM nAma. viSayanI saMkhyA. viSayanAM nAme. 1 zakriya. 2 rasanendriya | zIta, uSNa, halake, bhAre, snigdha, rU, sukemala ane kaTheramadhura, Asla, tikata, kaTu ane kaSAyela, sugandha ane durgadha. 3 prANendriya 4 cakSurindriya, | zukla, nIla, harita, pIta ane rA. 5 zravaNendriya, zabda, apazabda, ane mizrazabda. " ekabara pace iMddhinA tevIsa viSaya che. A pAMce Idri pikI pahelAM sparzendriyanA viSayethI utpanna thatAM duHkhe tarapha khyAla karIe. jha spazeya. * khechAvihAramukhito nivasanagAnA matadane kisalayAni mnohraanni| bhArohaNAkuMzavinodanavandhanAdi dantI svagindriyavazaH samupaiti duHkham // 1 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) svecchAvihAra ( svataMtrapaNA ) vaDe sukhI, patratAmAM nivAsa karatA ane vanamAM sukeAmala vRkSAnAM suMdara pAMdaDAMone khAto hAthI sparzendriyanA viSayane vaza thai ArohaNa, akuza, preraNakriyA ane adhanAdi duHkhAne prApta kare che. sparzendriyanA viSayane vaza thavAthI te hAthInI kevI avasthA thAya che, te jarA tapAsIe, sparzendriyanA viSayathI anya thaelA hAthI hajAro kaSTomAM AvI paDe che. hAthI svataMtrapaNe vananI aMdara AnaMda kare che, ane alamastAvasthAmAM sarvatra ghUmatA kre che. parantu te hatabhAgya jyAre kRtrima hastinI ( hAthaNI ) ne dekhe che, tyAre viSayAnya thaIne tenI tarapha doDe che; te eTale sudhI ke pakaDAtA paNa nathI. A vakhate tene phasAvAne mATe jamInamAM eka mhATA khADA khADhelA hAya che, tenA upara eka suMdara hAthaNInA dekhAva ubhA karavAmAM Ave che. hAthI, te . kRtrima hAthaNI pAse AvIne tenI sAthe sparzendriyanA viSayanu sukha anubhavavAne--viSayasevana karavAne Atura thAya che. jevA te viSaya- - sevana karavA taiyAra thAya che, tevAja te dhaDAka daine pelA khADAmAM paDe che. te vakhate tenA zarIramAM ghaNuMja du:kha thAya che. te ubhA paNa thavA pAmatA nathI ane te evA to digmUDha thai jAya che, ke kayAMI javA AvavAnA tene rasto paNa sUjhatA nathI. ataeva gabharAIne te khUmA pADavA lAge che. AsapAsanAM tamAma,jAnavaro tenA kharADAthI ghaNAM trAsa pAme che. A vakhate hAthIne pakaDavAvALA paNa dUra bhAgI jAya che. kemake, jo pAse hoya te, temanA jevA krUra hRdayanAM mANasAne paNa eka vakhata te karUNA utpanna thai jAya. kintu te leAkeAnA tA te vyApAraja hAvAthI pAchA tyAM AvI karUNAnA sthAnamAM phrIDA kare che. AvI avasthAmAM khADAmAM paDelA hAthI kSudhA ane tRSAthI pIThita thaI jyAre azakta khanIne hata-praheta thai jAya che, tyAre hAthIne pakaDavAvALA purUSA te khADAnI pAse jaIne te jIvatA 'hAthInI zuM dazA kare che, te AlekhavAne A lekhinI taddana azakta che. basa, Aja pramANe tiya carcAnimAM hAthIthI laI karIne tamAma prANiyAnI dazA vAcake svaya' vicArI levI. temAM vaLI janmathI kruHkhI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) evAM kUtarAMnI sthiti te khAsa jovA jevI che. jene uttara pUratuM khAvAnuM paNa maLatu nathI, jene kAI sa'mAna paNa detu nathI ane jenA zarIra upara TADhanu rakSaNa karavA kapaDA sarakhuM paNa nathI; tema varasAdamAM rahevAne ghara paNa nathI hotuM tevAM kUtarAM kAntika mahInAnA prAra'bhamAMja pAyamAla thaI jAya che. galIgalI ane khUNA khacakAnI aMdara saDelI kUtarInI pAchaLa, bhUkha-tRSAne nahi gaNakArIne rAta divasa bhamyA kare che. manuSyAnI lAkaDIyAnA prahAro sahana kare che, khImAra paDI jAya che, zarIra upara aneka prakAranAM cAThAM ane cAMdIyA paDI jAya che, vALa kharI paDe che, bhUkhathI zarIra jINu thaI jAya che. chevaTe pAgala paNa thai jAya che ane haDakAyu thaI javA chatAM paNa sparzendriyanA viSayane cheDI zakatuM nathI. tevA kUtarAnu kumRtyu ApaNe ApaNI najare joie chIe. te bicArAM eka mahInAne mATe sparzendriyanA viSayane AdhIna thai, chevaTe te evI ugradazAnA anubhava kare che, te pachI manuSyA, ke jeo bAre mAsa sparzendriyanA viSayane vazava banyA rahe che, tenI dazA kevI thAya che, athavA thatI haze, tene vicAra vAcake svaya karI levA joie. mahAtmA tulasIdAse DIkaja kahyuM che keH-- kAratika mAsake kUtare taje anna aura pyAsa / tulasI vAM kI kyA gati jisake bAre mAsa // 1 // sparzendriyAyIna prANiyA haMmezAM ArttadhyAnavALA rahe che, vaLI eka vAta e paNa vicAravA jevI che ke manuScAne sparzendriyajanma viSayasukha dravyavinA maLatu nathI ane dravya prApta karavAmAM je parizrama, phUDa, kapaTa, krebha ane chalaleADhi karavAM paDe che, te tenA anubhavI sArI peThe samajI zake tema che. zAstrakAroe te dhanA nimitte paisA ekaThA karavAvALAne paNa Atta dhyAnI kahyA che; to pachI bIjA kAraNe dravyanI icchA rAkhanArane mATe te kahevuMja zu ? zrIharibhadrasUri kahe cheH Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) dharmArtha yasya vittehA tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAddhi paGkasya dUratossparzanaM varam // 1 // jene dharma ne mATe dravyanI icchA che,tenI anIhA (nahi icchA karavI te ) ja zreSTha che. kemake, kIDamAM paga nAkhIne pAchaLathI tene dhovA, tenA karatAM dUrathI ja spaza na karavA, eja atyuttama che. uparanA vacanamAM dhabuddhithI paNa dravya sagrahevAnI icchAnA niSedha karavAmAM AvyA che, kemake temAM Artta dhyAna raheluM che. ahiM e zakA thavI svAbhAvika che ke- jyAre mahAnizIthAdi sUtramAM ane khIjA dharma granthAmAM ema kahevAmAM AvyuM che ke dravyavAn purUSa, potAnA dravya vaDe karIne jinamadirAdi devAlayA adhAve, tA te khAramA svagaeN jAya, to pachI dravyane mATe AkhtadhyAna kema batAvyuM ? " AnA uttara sahaja che. jinamadira madhAvavAvALe zrAvaka bAramA svage jAya, te peAtAnA vidyamAna dravyathI adhAvanArane mATe kahela che. kemake peAtAnI vidyamAna lakSmInA vyaya karanAramAM teTalA aMze mUrchA utare che-lAbhanI nyUnatA thAya che. ane madirAdi baMdhAvAnI AzA rAkhIne paNa dravya ekaThuM karavAnI icchA rAkhanAranI lAbhavRtti vadhAre jAgRta rahe che ane hamezAM vicAro paNa dravya sa'kha'dhIja rahe che. dhanavRddhi karAvA mATe upadezanI jarUra nathI hotI, tema viSaya sevanane mATe paNa upadezanI jarUra nathI hAtI.kama dhananAM kAraNA jIvanI sAthe anAdi kAlathI lAgelAMja che. bALakane stanapAnanI kriyA zIkhavADavI paDatI nathI. te svaya' temAM pravRtta thAya che. tevIja rIte jIva, meAhanIyakanA jorathI kAdha, mAna, mAyA ane lAbhAnni 16kaSAyA tathA hAsya, rati, arati, bhaya, zAka, dugachA, sIceSTA, purUSaceSTA ane napusakaceSTAdi kare che. kevala tene dharmazikSA ApavAnI AvazyakatA che. asa, teja kAraNathI zAstrakAro vidyamAna dravyanAja satkAryAmAM carcA karavAnu` matAve che. parantu dravya ekaThuM karavAnu nathI krUramAvatA. ane tenu kAraNa, dravya Apta dhyAnanuM kAraNa che, teja che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) A uparathI ApaNe eja jovAnu` che ke jyAre dhane mATe paNa dharma zAstrakAroe dravya prApta karavAnI icchA karavAmAM ArttadhyAna batAvyuM, te pachI sparzendriyanA viSayabhAgane mATe dravyanI icchA karavAmAM mahAn pApa hoya emAM kahevu'ja zu ? have pApathI pedA karela drazyathI sparzendriyanu viSayasukha bhogavavAvALA prANI sukhI hoya, evu paNa koi sthaLe dekhavAmAM AvyuM nathI. ghaNA jIvA khicArA sparzendriyajanya sukha sevanamAM aneka rogothI upadravita thayA che ane thAya che. A jamAnAmAM evA ghaNA jIvA jovAmAM Ave che ke, jeAne prameha, cAMdI, garamI, khada, lAhInI kharAkhI ane evA evA bIjA ghaNA rogo lAgu paDelA hAya che. temAMnA keTalAka vaidyonA kahevA pramANe ghaNA divaseAnI lAMghaNA ane aneka upacAro karavAthI AyuSyanI pramalatAthI sArA thAya che, keTalAka rAjadaMDa ane lokada'DanA paNa prahAra veThe che, keTalAka para'parAthI AvelI lakSmIno nAza karI dharamArane ghareNe mUkI ke vecI nAkhI bhiMmArI anI bhIkha mAgatA thAya che, ane keTalAka tA bicArA rogamAM ne rogamAM saDI sI maraNane zaraNa thAya che. kayAM sudhI kahevuM ? sparzendriyanA viSayamAM lubdha thayelA manuSyA dravyanA, zaktinA, zarIranA ane potAnA sasvanA kSaya karI nAkhI A bhavamAM ane parabhavamAM mhoTAM mhoTAM duHkhAnA pa`jAmAM sapaDAyalAja rahe che. eTale temanA ane bhavA vyaja jAya che. * have rasanendriyanA viSayeAmAM la'paTa thayela jIvonI lagAra ji dagI tapAsIe. OM rasanendriya tiSThaJjale'tivimale vipule yathecchaM saurUpena bhItirahito ramamANacittaH / gRddho raseSu rasanendriyato'tikaSTaM niSkAraNaM maraNameti SaDIkSaNo'tra // 1 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNa ane ati nirmaLa pANImAM rahetuM ane sukhapUrvaka niDarapaNe ramavAnA svabhAvavALuM matsya, rasanendriyanA viSayamAM lubdha thaI niSkAraNa ghaNAM kaSTapUrvaka mRtyune prApta kare che. pANInI aMdara AnaMda karI rahela maccha ane kacchapAdi paNa asAdhAraNa duHkhavedanAo pUrvaka mRtyune prApta thAya che, tenuM kAraNa mAtra rasanendriyanA viSayanI lAlacaja che. macchImAre jyAre mAchalAne pakaDavAne jALa ke derI nAkhe che, tyAre tenI aMdara ATAnI gaLIye ke evA khAdya padArtho rAkhe che. A padArtha khAvAne mATe mAchaluM aMdara jAya che, ke turtaja te temAM phasAI jAya che. je vakhate mAchaluM jALanI aMdara phasAya che, te ja vakhate adhama te lagabhaga thaI jAya che. te pachI macchImAre patthara upara ghasI ghasIne tenI uparanA kAMTA kADhI nAkhe che. A vakhate te mAchalAne keTalI vedanA thatI haze, tenuM keI varNana karI zake tema che? ATaluM chatAM te mAchaluM maratuM te nathI ja. te pachI te mAchalAnA leDhAnA zastrathI TukA kare che. ahiM sudhI paNa mAchaluM sacetana jevAya che, kAraNa ke mAchalAne jIva eTale badhe kaThera hoya che, ke te ekadama zarIrathI chUTe thaI zakti nathI. are, keI koI vakhata te cUlA upara tene pakAvatAM sudhI paNa TukaDA hAlatA mAluma paDe che. vAcaka! mAchalAnI AvI kahera avasthA zAthI thAya che? eka mAtra rasanendriyanA viSayanI lAlacathIja, bIjuM kaMIja nahi - have jeo rasanendriyanA viSacane AdhIna thaI masthAnuiM bhakSaNa kare che, teonI dazA te matsya karatAM paNa vadhAre kharAba thAya che. pahelAM te juo, matsyane khAvAvALo mANasa tamAma tuccha vastuone khAnAra che, ema kahI zakAya che. "acAva sarvanarA e eka sAmAnya vacana che. kAraNa ke sabhya mAlA jIne khAya che. tema viSThA vigere tuccha padArthone pazu khAya che, te pachI masjane khAvAvALe, saghaLA tuccha padArthone Ama che ema Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) kahevAmAM lagAre atyukti nathI. vaLI majya bAvAvALAne aneka prakAranA rage paNa utpanna thAya che. khAdheluM pAcana thatuM nathI. eDakAra paNa kharAba Ave che. te manuSyane pasIne paNa durgadhavALo hoya che. eTaluM ja nahi; parantu kuSThAdi mahetA moTA rege paNa lAgu paDI jAya che. chevaTe tenuM mRtyu paNa ghaNaja kharAba hAlatathI thAya che. A sivAya mAMsane khAvAvALe mANasa prabhubhajana karavAne paNa adhikArI nathI. kemake, vicAra kare, maDadAne aDakayA pachI turta snAna karavAnI jarUra paDe che. jyAM sudhI snAna nathI karavAmAM AvatuM, tyAM sudhI kaI paNa vastune aDI zakAya nahiM; tema prabhunI pUjA paNa karI zakAtI nathI. e vAta sarva sammata che. have, je mAMsa khAvAvALe mANasa che, te jIvanA maryA sivAya mAMsa pAmI zakaze nahiM. ane jyAre marela jIvanuM mAMsa heNe peTamAM nAkhyuM, te pachI te snAna, saMdhyA, devapUjana vigere kevI rIte karI zakaze? A mahAnuM anarthane utpanna karanAra koNa? bIjuM koI nahi. ekaja rasanendriyanA viSayanI lolupatA. - ahiM eka vAta kahevI jarUrI che. "moretaro A eka sAmAnya niyama che arthAt jyAM bhege che, tyAM re che, have rasanendriyanA viSamAM lapaTa thayele manuSya keI divasa bhakSyAbhayane paNa vicAra karatA nathI. je AvyuM te khAdhuM AvI ja henI pravRtti rahyA kare che. A saMbaMdhI vizeSa vistAramAM utaravA jatAM viSayAntara thavAno bhaya rahe che. mATe A viSayane virodha citAra jene je heya teNe mAruM banAveluM liki " * RtunA tamAma cha karmAdhIna hevAthI ane sAcA mArganuM bhAna nahi thayeluM hovAthI rasanendriyajanya sukhanI prAptine mATe niMdanIya padyanuM bhakSaNa ane anAcaraNIya vyavahAranuM sevana kare che, jahemake, keTalAka te vIraparamAtmAnA bhakta hoI karIne paNa Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamI, caturdazI vigere tithine tiraskAra karI kaMdamUlAdhi bhakSaNa karavAmAM bAkI rAkhatA nathI. vaLI rAtribhojanane niSedha jaina ane jainetara tamAma zAstromAM yuktipUrvaka karela che, tema zArIrika niyama ane nIti-rIti dekhavAthI paNa rAtribhojanane niSedha spaSTa mAlUma paDe che. jUo, divasanI apekSAo rAtrinA samayamAM jIve vadhAre uDe che. hemAM paNa dIvAnA prakAzane dekhIne te tethI paNa vadhAre Ave che. A jIve jema rAtre ApaNA zarIra upara bese che, tevI ja rIte bhejana upara paNa bese che. Ama bhajana upara nA besavAthI rAtre bhajana karanAra manuSyonA peTamAM keTalA jI jatA haze, te te sahaje vicArI zakAya tema che. AvI rIte jIvatA jInuM bhakSaNa karanArA mAMsAhAri karatAM paNa vadhAre nirdaya che, ema keI apekSAthI kahIe, te te kaMI khoTuM nathI. A te jInA bhakSaNa saMbaMdhI vAta karI, paraMtu keTalAka rAtribhejana karanArAo, rAtribhUjana karavAthI pitAnA prANene paNa beIbeThelA che, evA ghaNA dAkhalAo dholerA, khaMbhAta ane kalakattA vigere gAmamAM banelA sAMbhaLavAmAM ane khAsa jovAmAM paNa AvyA che. AvA ghaNA kesa peparamAM paNa vAMcavAmAM Ave che. AvAM kAraNothIja khAsa karIne zAstrakAre rAtribhejanamAM bhAra mUkIne pApa batAve che. tyAM sudhI ke, sAdhuone mATe pAMca mahAvrate batAvelAM che, paraMtu jyAre sAdhu dIkSita thAya che, tyAre pAMca mahAvratanI sAthe rAtribhejanane chaTTha vrata tarIke tenuM paNa uccAraNa karavAmAM Ave che. nidAna, mUlasUtramAM paNa khAsa karIne rAtribhejanane mATe pATha batAvela che. keI kaI sthaLe te tyAM sudhI paNa batAvavAmAM AvyuM che ke, rAtribhejanamAM eTalA badhA doSe che ke-kevalI jANI zake kharA, paratu kahI zakatA nathI. A vAta upara lagAra je sUphamadaSTithI vicAra karavAmAM Ave, te te ThIka ja mAlUma paDaze, kemake rAtribhejanamAM deSa aparimita che, ane AyuSya parimita che, ane temAM paNa vacanavargaNa yathAkramathI nikaLe che. eTale TUMkA AyuSyamAM aparimita denuM saMpUrNa rIte spaSTIkaraNa kevI rIte karI zake? Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) pUrvakAlamAM jaina ane hindu kaI rAtribhojana karatA nahatA. A vAta eka daSTAMtathI siddha thAya che. "jaine rAtribhUjana karatA nathI,"AvI prathA jagatamAM suprasiddha che. paraMtu hinduone mATe tevI praNAlI nathI. balake tethI ulaTI ja prathA jagajAhera che. keTalAka hinduo mAsAmAM rAtribhUjana karatA nathI ane ATha mahInA rAtribhUjana kare che, jyAre ghaNA te bAre mAsa rAtribhUjana kare che, A prathA prAcIna nahi, paraMtu arvAcIna che. vicAre brAhmaNa mAtrane ekaja vakhata bhejana karavAnI AjJA purAmAM che. temAM be vakhata paNa bhejana karavAnI AjJA teja purANamAM che. A vAta ApaNe AgaLa joIzuM, paraMtu ahIM eTaluM batAvavuM samucita samajAya che ke, daSTAne be prakAranAM hoya che-1 laikika, ane 2 leTettara. pahelAM laikika dAnta joIe. ' musalamAnanI rIti tapAsIe te te rIti hiMdu ane jainethI bhinnaja mAlUma paDaze. hiMdu ane jaine ahiMsA-jIvadayAne pALe che, tyAre musalamAne hiMsAmAM dharma mAne che. hinduoe bIjA pazuonI apekSAe gAyane pUjanIya mAnI, tyAre musalamAne gAyanI kurabAnI kare che. AvI rIte prAyaH samasta sAMsArika ane dhArmika vyavahAramAM viparItatA dekhavAmAM Ave che. hinduo zira para ceTalI rAkhe che, te. musalamAne coTalI rAkhatA nathI. hinduo dADhI rAkhatA nathI, te musalamAne khAsa karIne dADhI rAkhe che. AvI rIte kapaDAM paheravAmAM, vezamAM, vyavahAramAM badhe ulaTeja ulaTuM dekhAya che. lagabhaga eka paNa vastu saMpUrNa rIte Aryajane sAthe maLatI Avaze nahi. kyAM sudhI kahevuM? je zarIrane dharma Arya ane musalamAnone ekasarakhe che, temAM paNa musalamAnee e pharaka pADyuM ke, purUSacivuM kaMIka kapAve, tyAreja musalamAna thaI zake. ItyAdika vyAvahArika bAbate janasamAjamAM suprasiddha che. dhArmika bAbatamAM paNa tevIja bhinnatA rahelI che. jUo, samasta AryonI devamUrti beThelI ke Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) ubhI haiAya che, jyAre musalamAnAnA deva sUtelA hoya che. samasta AryAM pUrva ke uttara dizAne mAna Ape che, jyAre musalamAna pazcimaddizAne mAne che, AvIja rIte vrata-niyama paNa Ac ane musalamAnonA eka bIjAthI virUddha hAya che. Aryo sU sAkSIe bhAjana kare che, jyAre musalamAna rAjAnA divaseAmAM divase bhUkhyA rahI rAtre bhojana kare che. A dRSTAntathI paNa ApaNane ema cAkkasa mAnavAne kAraNa maLe che ke hindu ane jaina--tamAma Aya prajAe rAtribhojana karavuM joie nahi AtA vyAvahArika dRSTAntathI samajAyuM, parantu have gheADIbAra zAstrIya AjJAo tarapha dRSTipAta karIe. pahelAM kRdma purANu e. phUma purANanA 27 mA adhyAyamAM, pR. 645 ane pakti 9-10 mAM kahyuM che.-- '' na druhyet sarvabhUtAni nirdvandvo nirbhayo bhavet / * na naDe jaivamazrIyAt pAtro dhyAnapaNe mavet ' / / z '' kreraka prANicApara premabhAva rAkhe, vreha kare nahi, nindvandva, ni ya rahe ane rAtre bhojana kare nahi, tema rAtre dhyAnamAM tatpara rahe. vaLI AgaLa cAlatAM teja purANanA pR. 653 mAM paNa lakhyu cheH > Aditye darzayitvAnnaM bhuJjIta prAGmukho naraH " sUrya nI vidyamAnatAmAM ( gurUne ) anna dekhADIne pUrva dizA tarapha esIne khAya. pAThekAe ahi' eTaluM jANavu joie ke-sAdhuonI e rIti che ke je kai kArya karavuM, te gurUnI AjJApUrvaka karavuM. AhAra-nihArAdimAM paNa gurUnI AjJAnI jarUrIyAta che. te ja C ** na naktaM kizcidaznIyAt' ityapi pAThaH Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) kAraNathI uparyukta padamAM gurU AjJAne adhyAhAra karI levuM paDe che. e pramANe adhyAhAra karI lIdhA sivAya vAkyane yathArtha artha bahAra Ave tema nathI. evI rIte kUrmapUrANanuM ja nahi, paraMtu atyAca bIjAM evAM ghaNuM vAkaye che ke temAM rAtribhejanane sarvathA niSedha karela che. jema- " ambhodapaTalacchanne nAznanti ravimaNDale / astaMgate tu mukhAnA aho ! bhAnoH susevakAH" // 1 // e keTale badhe Azcaryane viSaya che, ke-je sUrya bhakta, jyAre sUrya meghamaMDalathI AcchAdita thaI jAya che, tyAre bhajana karatA nathI, teja sUryabhakta sUryanI sarvathA astadazAmAM-eTale ke rAtre bhajana karatAM acakAtA nathI. vaLI juo - " ye rAtrau sarvadA''hAraM varjayanti sumedhsH| te joivAra para mAna gAyate" II ? je satpaSe rAtre sarvadA AhAra karatA nathI, te mahAnubhAvene eka mahInAmAM paMdara upavAsanuM phaLa thAya che. eka Akhe divasa, be sarakhe bhAge vaheMcAyeluM che. rAtri ane divasa. have jyAre divase bhUkhyA rahIne upavAsa agara vratane mAnavAmAM Ave che, te pachI rAtre sarvathA AhAra pANI nahi levA vALA upavAsI athavA vatI kema na gaNavAmAM Ave ? e hisAbe hamezAM AkhA divasane aDadho bhAga (rAtrine samaya) je vratI rahe, tene eka mahinAmAM paMdara upavAsanuM phaLa thAya, e yuktiyukta ja che. e vigere bAbate samajIneja, mahAbhAratanA zAtiparva ane mArkaMDeyAdi purANamAM rAtribhejananA tyAgathI phela ane trijane karavAthI pApa batAvyuM che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) keTalAkanuM kahevuM thAya che ke, - uparyukta hakIkatathI rAtrilejanane niSedha saMnyAsine mATe che-gRhasthane mATe nathI." A zaMkAnA samAdhAnamAM ApaNe purANane ja eka leka tapAsIe. novA ipattaLe rAtravatra yudhiri ! " tapasvinAM vizeSeNa gRhiNAM ca vivekinAm // 1 // | he yudhiSira! vivekI gRhasthAe rAtrimAM pANI pIvuM paNa ucita nathI. tapasvIe te vizeSe karIne na ja pIvuM. AnuM kAraNa batAvatAM kahyuM che- " mRte svajanamAtre'pi sUtakaM jAyate kil| gaNataMtti vivAnAthe monane ripere jathama?" I ? svajana mAtranA maravAthI sUtaka Ave che, te pachI divAnAthasUryanI astadazAmAM bhojana kema karI zakAya ? e te siA ke jANe che ke keInA kuTuMbamAM eka hAnuM bALaka paNa marI jAya che, te te kuTuMbanuM kaI paNa mANasa bhejana karatuM nathI. zaheramAM rAjA ke kaI heTA AgevAnanuM mRtyu thAya, te jyAM sudhI te maDadAne agnisaMskAra na thAya, tyAM sudhI dharma ane nItine jANavAvALe kaI paNa mANasa bhajana karaze nahi. jyAre AvIja vyavasthA che, te pachI divAnAtha-sUryanI astadazAmAM te bhejana karAya ja kema? A prasaMge eka vAtanuM smaraNa karAvavuM ucita lAge che. je vakhate sUryagrahaNa thAya che, te vakhate kaI paNa AyaMjana bhajana karatuM nathI. tenuM kAraNa zuM? tenuM kAraNa e che ke sUryanI sAkSIe bhajana karanArAo sUryanI grahaNavasthAmAM bhejana kema karI zake? teja che. kadAcit ema kahe ke "nA, tema nathI. rAhu nIca hevAthI dareka vastuo aspRzya thaI jAya che, ane tethI bhajana Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) karavAmAM AvatuM nathI. A kAraNa batAvanAre yukitapUrvaka vicAravuM joIe che ke, rAhu navagrahamAM gaNAya che ke nahiM? je gaNate hoya te pachI je vakhate, prasaMga Ave, gharanI aMdaranave grahanI sthApanA karavAmAM Ave che, te vakhate rAhunI sthApanA karatAM gharanI badhI vastuo aspRzya kema nathI thaI jatI? kadAcit ema kahevAmAM Ave ke "te te mUlagraha nahi, paraMtu sthApanA che. tyAre zuM sthApanAne mUlanI mAphaka nathI mAnatA? je mUlanI mAphaka na mAnatA he, te je IrAdAthI gharamAM nava grahanI sthApanA kare che, te IrAdo saphaLa nahi ja thavAne. vaLI ema kahe ke "grahaNa vakhate to mUlagraha che. ane te pratyakSa thAya che, te te paNa ThIka nathI. te vakhate paNa mUlagraha te parokSaja rahe che, ane je kaMI dekhAya che, te tenA vimAnanI chAyA dekhAya che. chAyAthI kaI vastuo apRzya thaI zakatI nathI. ane kadAcit thatIja hoya, te te gharanI tamAma vastuo aspRzya thaI javI joIe? ane je samasta cIjone aspRzya mAnatA he, te zA mATe ghI, goLa, ane anAdine pheMkI detA nathI? zA mATe gharanI aMdaranA tamAma vastrAne dhotA nathI? A upara paNa agara kaI ema kahe ke-"te vastuomAM DAbhI rAkhavAthI aspRzya thatI nathI." te te, paNa cheTuM che. tame ema te batAve ke "A vAta upara tamArI zraddhAja che ke vAstavamAM te anubhava kare che? je zraddhA kaheze, te te, yukitasaMgata nahi hevAthI prAmANika samAjamAM te vAta mAnya thaI zakaze nahiM. "tutukunaH e nyAyathI kadAca ema paNa mAnI levAmAM Ave ke DAbhanI eka eka saLI rAkhavAthI te vastuo aspRzya thatI nathI, te pachI tamAma vastuomAM DAbhanI saLI mUkIne aspRzya thatI aTakAvavI joIe, ane tema karavAthI snAna, lIMpaNa ane jUnA jamAnAnAM mATInAM vAsaNe pheDavAne te vakhata na Ave! priyapAThaka! saMsAramAM Agraha paNa eka evI vastu che ke je satyavatune paNa svIkAra karavA detI nathI. je tema na hoya te Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) pratyakSa nukasAnA ane zAstranI AjJA nahi hovA chatAM manuSya rAtribhAjana kare kharA ke ? ane AvI khATI rIte grahaNanI mahimA mAne kharA ke ? grahaNanI vAstavika hakIkata A pramANe cheH-- rAhu e prakAranA cheH-1 nityarAhu ane ra pa rAhu. nityarAhu hamezAM candranI sAthe lAgeleAja rahe che, ane parAhu pUrNimA athavA amAvAsyAnA divase'candra athavA sUryane gherI le che. have vicAravuM joie ke nityarADuthI azuddhi na mAnavI ane pa rAhuthI azuddhi mAnavI, e paNa eka jAtanI vicitratAja ne ! ane e te cAkkasa che ke nityarAhu dareke mAnavo paDaze. jo na mAnavAmAM Ave te dvitIyAthI laI karIne pUrNimA sudhI candrane kramazaH ughaDatA kema dekhavAmAM Ave che ? kadAca kAI kahe ke e tA pRthvInI chAyA paDe che, paraMtu tema nathI, kemake caMdranI sAthe rAhunuM vimAna caMdrathI thoDuka nIce gati kare che, jema jema candranI gati vadhatI jAya che, ane rAhunI gati kama thatI jAya che, tema tema caMdra prakAzita thatA jAya che. A vAta jainazAstromAM yuktipUrvaka ghaNA vistArathI batAvI che. A prasage e spaSTa jaNAvavu joie, ke jaino paNa grahaNa samaye AhAra ke paThana-pAThana karatA nathI. tenu kAraNa e che ke aprakAza, ane grahagati vadhu hAvAthI te samayane tuccha mAnavAmAM Ave che. A uparanI hakIkatathI vAMcakA samajI zakayA heze ke jyAre grahaNanA samayamAM paNa bhAjana karavAnA tadna niSedha che, teA pachI rAtrinA samaye to bhojananA sutarAM niSedha thai cUkayeA. rAtrieAjanane mATe mArkaMDeyapurANamAM te vaLI tyAM sudhI kahyuM cheH-- " astaMgate divAnAthe Apo rudhiramucyate / annaM mAMsasamaM proktaM mArkaNDena maharSiNA " // 1 // sUrya asta thatAM pANI rUdhira ( leAhI ) samAna thAya che, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane anna mAMsa tulya kaheluM che. A vAta mArkaDeyapurANamAM mArkaDa bASie kahI che. vaLI paNa kahyuM che - ramavatti to gamAne rita mo!! rAtre monanA grAse tanmasamakSa "2 " pANI rakta thAya che ane anna mAMsa thAya che. rAtrinA samayamAM bhajana karanAra manuSyane grAsa (keLIyA) mAM paNa mAMsa bhakSaNa kaheluM che. have keTalAke ema paNa kahe che ke-"purANamAM pradeSavata' naktavrata" batAvelAM che. tema kaI kaI sthaLe ema paNa kahyuM che keH dvi dizAnAM moga, prAtaH sAyagrA ItyAdi zAstronuM pAlana rAtribhajana sivAya kema thaI zakaze?" Ane uttara vicAravAthI sahaja samajAya tema che. "poSa rAtrinA mukhane kahevAmAM Ave che. "ko nImuham " have rAtrinuM mukha be ghaDI divasa bAkI hoya, tyArathI gaNavAmAM Ave che, mATe pradeSatavALAne rAtrie bhajana karavAnI jarUrIAta nathI. jyAre be ghaDI (48 mInITa) divasa bAkI hoya, teja vakhate ekAzana karIne bhajana karI levuM joIe. naktavratane mATe paNa teja niyama che virANane mAne mancama vi. naktaM tadvijAnIyAnna naktaM nizibhojanam " // 1 // divasanA AThamA bhAgamAM sUryanuM teja nyUna thatAM "nA" jANavuM joIe. rAtrine "nakta" samajavAnuM nathI. anyatra paNa Aja pramANe lakhyuM che - " muhUrttAnaM dinaM naktaM pravadanti manISiNaH nakSatranAma nAchuM je jAdhikA" ? Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) he gaNAdhipa ! eka muhUrta nyUna divasane buddhimAna manuSya nakta kahe che. nakSatradarzanathI huM nakta mAnato nathI. uparanI hakIkatathI "pradoSavrata" ane "nakatagata " nuM samAdhAna sArI rIte thaI zake che. have rahI eka vAta ke-"brAhma e be vAra bhejana karavuM, sAyaMkAla ane prAtaHkAla." AmAM paNa prAtaHkAlane te vivAda che ja nahi. "sAyaMkAla'ne mATe matabheda che. "sAyaMkAlanA samayane "rAtrine samaya" te kaI paNa kahevAnI himmata karI zakaze nahi, kemake je ahiM rAtrine ja samaya levAne hata, te "sAyaMkAla'nA badale "rAtrikAla" zabda lakhate. rAtrinA samayane vyavahAramAM paNa keI sAyaMkAla belatuM nathI. have sAyaMkAlanA samayane "sUryAstane samaya" kahe, te te paNa ThIka nathI, kemake sUryAstanA samaye te rAtribhojanane sarvathA niSedha ja batAvavAmAM AveluM che. atae kahevuM ane mAnavuM paDaze ke sAyaMkAla" zabdathI sUryAstathI pahelAM be ghaDI sudhIne samaya che. eTale sAMjanA cAra ke pAMca vAgyAne samaya samajavo joIe. lekamAM paNa evI rUDhi jevAmAM Ave che, ke keImANasa keIne ema kahe ke 'bhAI sAMje padhArajo." tyAre te sUryAsta pahelAM ja tenI pAse jaze. nahi ke sUryAsta vakhate yA zatrie jaze. agara sUryAsta pachI bolAva haze, tyAre te te rAtre padhAraje" emaja kaheze. A uparyukata daSTAna ane zAstrIya pramANethI e nizcaya dekhAya che ke rAtribhUjana karavuM, Aryavargane mATe sarvathA anucita ja che. have lagAra vaidyaka niyama tarapha daSTipAta karIe. AyurvedamAM kahyuM che. caro na na ma caM sUkSmanIvAnA" ne ? sUryAsta pachI hRdayakamala ane nAbhikamala bannene saMkoca thAya che, ane sUkSma je bhejanamAM Ave che, mATe rAtribhojana karavuM nahi, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 18 ) . ? . ahiM e zakAne avakAza maLe che ke- pahelAM ' nA zabdano artha * divasanA AThamA bhAga ' karavAmAM AvyA hatA ane ahiM ' naTM * zabdanA artha ' rAtri ' karavAmAM Avye, enuM zu kAraNa ? " enuM kAraNa A cheH--zabdonI pravRtti be prakAranI hAya che. 1 mukhya, ane 2 gANu. uparanA zleAkamAM ' 4 ' zabdanA artha 'rAtri' karavAmAM Avyo che, te mukhya rItithI karavAmAM AvyA che, ane jyAM ' namatta ' nI vyAkhyA karavAmAM AvI che, tyAM ttatta zabdanA atha gANu rIte karelA che, eTale ke jyAM mukhya ane AdhA AvatI hoya, tyAM gANu atha karavA ja joie. anyathA paraspara virUddhavAkya thaI javAthI zAstro nakAmAM thai jAya che. jUe, rAtribhojanane bhojanamAM na gaNatAM ' abhAjana ' mAM gaNela che. kahyuM cheH-- > 46 devaistu bhuktaM pUrvAhNe madhyAhne RSibhistathA / aparAhNe ca pitRbhiH sAyAhUne daityadAnavaiH // 1 // sandhyAyAM yakSarakSobhiH sadA bhuktaM kulodbhava ! | sarvavelAmatikramya rAtrau bhuktamabhojanam 97 || 2. 11 huM kulAdbhava ! he yudhiSThira ! haMmezAM dareka jIvA pAtapAtAnI maryAdA anusAra bhAjana kare che. jemake-divasanA pUrva bhAgamAM devA, madhyAhanamAM RSiyA, apeAra pachI pitRaAkA, sAya'kAle daitya dAnavA ane sadhyA samaye yakSA-rAkSase bhAjana kare che. ata eva A badhA samayane cheDIne rAtribhojana sava thA abhAjana ja che. ' . A pramANe spaSTa vacana hAvAthI ' ramata ' nI vyAkhyA vakhate gANAnI khAsa jarUrIyAta rahelI che. agara tevA arthe na karavAmAM Ave, te ahi' rAtrieAjanane ' tramona ' kema kahevAmAM Avyu ? tene ze| bacAva karI zakAze ? mATe samajavu" joie ke prAcInoya: ' zabdonA artha paNa prakaraNane anusarIne thAya che. vaLI eka sthaLe ema paNa kahyuM cheH . Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (19) " vAhutina ca snAnaM na zrAddhaM devatArcanam / dAnaM vA vihitaM rAtrau bhojanaM tu vizeSataH" // 1 // rAtrimAM Ahuti, snAna, zrAddha, devapUjana ane dAna, eTalAM vAna nahi karavA joIe, temAM paNa bhejana te vizeSa karIne na karavuM. rAtrIjanane mATe AvAM spaSTa pramANe hovA chatAM, khedane viSaya che ke--keTalAka rasanendriyanA lAlacu manuSya nirmAlya vacanene AgaLa karIne rAtribhojana karatAM acakAtA nathI, eTaluM ja nahi, parantu bIjA bheLA lekene paNa rAtribhUjana karavA tarapha dore che. AvA rAtribhejanamAM AnaMda mAnanArA mahAnubhAvoe vicAra kare joIe che ke-rAtribhejanathI kevI kevI Aphata uThAvavI paDe che? rAtribhUjana karanArane e te khabara ja nathI rahetI ke bhejanamAM kevA prakAranA cha AvIne paDe che. ane je tevA ja AvIne ' paDe, ane te peTamAM jAya te kevI kevI jAtanA rogo utpanna thAya che? tene mATe egazAstramAM kahyuM che ke" meghAM pipIlikA hanti yUkA kuryAjalodaram / kurute makSikA vAnti kuSTharogaM ca kolikaH // 1 // kaNTako dArukhaNDaM ca vitanoti galavyayAm / vyaJjanAntanipatitastAlu vidhyati vRzcikaH // 2 // vilagnazca gale vAlaH svarabhaGgAya jAyate / ityAdayo dRSTadoSAH sarveSAM nizibhojane" // 3 // je bhajanamAM kIDI Ave, te te buddhine nAza kare che, jU Ave, te jaledAra thAya che, mAMkha Ave te vamana kare che, kaLIye kene kare che, lAkaDAne kakaDe gaLAmAM Ave, te vyathA thAya che, zAkAdimAM je vIMchI Ave te, tALavAne teDIne prANane nAza kare che ane gaLAmAM je vALa Ave, te tethI svarabhaMga thAya che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra0) ItyAdi zarIra saMbaMdhI paNa aneka bhaye rAtribhejana' karanArA dareka manuSyane rahelA che. uparanA tamAma doSane dhyAnamAM laIne, rAtribhUjana karanArAoe tene tyAga karavo joIe. A prasaMge jainetaranI apekSA keTalAka nAmadhArI jaine upara A lekhakane vadhAre bhAva dayA utpanna thAya che ke jemAMnA keTalAka pramAdathI rAtribhUjana kare che, keTalAka parAdhInatAthI rAtribhUjana kare che ane keTalAka rasanendriyanI lAlacathI rAtribhojana kare che. A traNa kAraNe paikI pahelAM be kAraNethI rAtribhUjana karanArA upadeza devAthI mukta thaI zake kharA, paraMtu dhananA madamAM aMdha banIne rasanendriyanA viSayamAM laMpaTa thayelA, viSayajanya sukhanA abhilASi, aghaTita svataMtratAnA bhegI thaIne vArtAmAnika keLavaNIne durUpayega karavAvALA je zrAvaputre rAtribheje karI rahyA che, teo upadezathI dUra thaI zake ke kema? e eka zaMkAspada vAta che. meM eka vakhata pratyakSa joyuM che ke, meM je makAnamAM sthiratA karI hatI, teja makAnamAM cAra sArA jaina gRhastha AvIne utaryA hatA. caturdazIne divasa hatuM, rAtrinA nava vAgyAne samaya hate. A vakhate te cAre gRhastha aMdhArAmAM besIne khUba garama garama dUdha pItA hatA. A vakhate hetuM caturdazInuM bhAna, ke vhetI kaI jAtanI zaMkA. ekAeka huM temanI pAse jaI caDhyuM ane be vacane kahyAM, tyAre temaNe kahyuM - sAhebajI! zuM karIe ?" hA, daiva ! AvA rasanendriyamAM lapaTa thayelA chathI zuM vIrazAsanane vijaya thaze ? basa, te vakhate hArA manamAM eja vicAra AvyuM. huM jyAre muMbaImAM vasatA zrAvakenI A saMbaMdhI sthiti sAMbhaLuM chuM, tyAre kharekhara asaMtoSa thayA sivAya rahetuM nathI. AvA prasaMga gemAM te eka ja vararatna dAnavIra mama zeTha vIracaMda dIpacaMda yAda Ave che ke, tenA mAthe kAmane asAdhAraNa je hevA chatAM ane heTa heTAene rAta divasa samAgama rahevA chatAM, temaNe Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnAM bAlyAvasthAnAM amuka varSo bAda karIne bAkInI AkhI jiMdagI sudhI rAtribhUjana karyuM ja hetuM. - AvI rIte tamAma AtmakalyANabhilASI purUe ane zarIrane nirega rAkhavAnI IcchA rAkhanArAoe rasanendriyanA viSayanI lelupatA ochI karI rAtribhojanane tyAga kare joIe. vaLI huM na bhUlate heuM te, eka vakhata sarakArI rIporTamAM evuM prakAzita thayuM hatuM ke bIjA zaheranI apekSAe amadAvAdamAM dArUne pIvAvALA ghaNu manuSya che, temAM vaLI jainenI saMkhyA vadhAre. mahAna khedane viSaya che ke je nagarI khAsa eka jainapurI gaNAtI hoya ane jyAM jaina muniyenI saMkhyA sArA pramANamAM hamezAne mATe hayAtI dharAvatI ja hoya, tyAMnA jainene mATe AvAM vacane bahAra Ave, e zuM beDuM lajajAspada che? A badhuM zAnuM pariNAma che? ekaja rasanendriyanA viSayenI lAlaca. je rasanendriyanA viSayenI lelupatA ochI hoya, te jaina jevI uttama jAtimAM paNa A durAcAra kadApi praveza karI zake ja nahi. ahiM mane eka nAnakaDuM daSTAMta yAda Ave che- eka bhila, maheTA araNyamAM TADha, taDake, jhaMjhAvAta vigere aneka kaSTane sahana karate, ane cAre purUSArthone bilakula nahiM samajatAM pazunI mAphaka AhAra ane maithunAdinuM sevana karate potAnuM jIvana vyatIta karI rahyo hate. koI eka divase ghaNuM kaSTa pUrvaka tene dravyanI prApti thaI. A dravyathI te magha ane mAMsa lAvIne eka vRkSanI nIce besI tenuM bhakSaNa karatA hatA. AvA prasaMgamAM eka ajagara tene gaLavA lAgyA. jyAre aDadhe gaLI cUkaye tyAre te bhilla ghaNuM kaSTa paDavAthI bebhAna thayuM. eTalAmAM AkAza mArge gamana karatA eka vidyAre tene je. tene karUNA utpanna thaI, tethI teNe nIce AvI ajagaranA mukhamAMthI tene bahAra kADhI bacAvI lIdhuM. AvI bhayaMkara avasthAmAM paNa pele bhilla vidyAdharane kahevA lAgya"he satparUSa! ahiMthI cheDI hara mahArUM mAMsa ane madya paDeluM che, te hane lAvI Ape, te huM ApanI dayAthI te magha mAMsanuM bhakSaNa Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( rara ) karI sukhAnubhava karuM." A pramANe belate lateja te paMcatva pAmyo, ane narakagAmI thaye. vidyAdhara rasanendriyanI lupatA joIne vicAra karavA lAgaze ke-ahe! rasanendriya! zuM te keIne paNa cheDyo che? raMka hoya ke rAjA heya, zeTha hoya ke nokara hoya, strI hoya ke purUSa heya, athavA vRddha heya ke bAla heya, koI paNa heya, darekane te hArA dAsa banAvyA che. are! heTA maheTA sunivara paNa rasanendriyathI parAjita thaIne durgatinA bhAgI banyA che. rasanendriyane AdhIna thayele kaI paNa manuSya, pachI te gRhastha hoya ke sAdhu, AtmakalyANa karavAmAM bhAgyazALI banateja nathI. vaLI jyAM rasanendriyanA viSayanI lupatA hoya che, tyAM mRSAvAditA, daMbhatA ane pakSapAtAdi aneka durgaNe AvIne ubhA rahe che. evA tyAgI sAdhuo, ke jemaNe pAMca mahAvrate lIdhelAM che, jemaNe samasta kuTuMbAdine tyAga karela che, tema jene gAma, ghara, kSetra, ane dhanadhAnyAdi kaI paNa cIja che nahiM, hevA sAdhuone paNa rasanendriya, mRSAvAditArUpa durguNane zIkhavADe che. jemakeI sAdhu gaucarI gayA. hene amuka dhArelA ghare javuM che, parantu rastAmAM kaI bhAvika ane garIba zrAvaka maLI gaye. teNe vinati karI ke "mahArAja! padhAre. lAbha Ape." tyAre te rasanendriyane AdhIna thayela sAdhu kahe che-hAre khapa (jarUrI nathI." kahe, AnuM nAma mRSAvAda kharuM ke nahi? bIjuM paNa jUo-keI gRhasthanA ghare muni gayA. te samaye cAra lADu herAvA mATe te zrAvaka yA zrAvikAe uThAvyA.* muninI IcchA cAre lADu levAnI che. paraMtu upara uparathI sAdhu "nA" "nA" kahetA jAya che, ane pAtarUM AgaLa dharatA jAya che. vaLI manamAM Icche che ke, cAre lADu pAtarAmAM mUkI de te sArUM. kahe, Ane daMbhatA sivAya bIjuM kaMI kahI zakAya tema che? have pakSapAtapaNAnuM dUSaNa paNa spaSTa jaNAya tema che. je zrAvakanA gharamAM AhAra, pANI, pustaka, pAtra, ane auSadhAdi, pitAnI (sAdhunI) IcchA mujaba maLatAM hoya, te zrAvakanA vidyamAna dUSaNene DhAMkIne, aMvidyamAna nuM gAna karavAmAM Ave, ane je bicAre pUNayA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) zrAvakanI mAphka nItiyukta vyApAra karatA hoya, ane sAmAyika, pauSadha, devapUjAdi dhama kRtyo karatA hoya, tenI sAthe vAta paNa na kare, sAmAyika ke pASadha karavA Avye hoya, teA bIjA sAdhune bhaLAvI de, ane jo pelA zeTha-pAtarAMne bharI devAvALe Avye hAya tA peAte H padhAro ' 9 padhAro '* karIne sArI rIte khuzAmata kare, pachI bhale AhAra-pANInA ke paThanapAnanA samaya paNa kharaAi kema na jAya. A vakhate tapasvI, glAna, khAla vigere sAdhue bhUkhyA tarasyA bezI rahyA hoya, teA e zu? gurUjI teA zeThanI sAthe mana gamatI vAtA hAMkavAmAM lAgyA ja rahe, ane jyAre zeTha jAya, tyAreja sAdhu, gurUjInA padhAravA pachI AhAra-pANInI mulAkAta lai zake. kaheA, AnuM nAma te pakSapAta ke bIjI kaI ? samajavu' jarUranu` che ke dazavaikAlika sUtramAM sudhA dAI, sudhA jIvI, bannenI prazaMsA karelI che, ane mannene sva bhAgI kahyA che, parantu eka rasanendriyanA viSayAmAM lapaTa ane bIjo kItti vigerenA bhUkhyA-A ane krutinA bhAgI thAya che. ataeva pUrvokta tamAma doSo rasanendriyathI utpanna thAya che, ema jANI * rasanendriyane vaza na thatAM, rasanendriyane peAtAne vaza karavA dareka meAkSAbhilASI purUSoe prayatna karavA joie. * ghrANendriya. have ghrANendriyanA viSayeAthI utpanna thatA doSo tapAsIe. kahyuM che:-- " nAnAtaruprasava saurabhavAsitAGgo ghrANendriyena madhupo yamarAjadhiSNyam / gacchatyazuddhamatiratra gato vizakti gandheSu padmasadanaM samavApya dInaH " // 1 // bhinna bhinna jAtinAM vRkSothI utpanna thayelA makara dhruvaDe karIne sugaSThita zarIravALA, dIna ane azuddha mativALA bhramara, kamalarUpa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 24 ) gharane prApta karIne ghrANendriyanI leAlupatAthI yamarAjanI rAjadhAnImAM jAya che. arthAt--maraNane zaraNa thAya che. jo ke, jaMgamAM je je prANiyAne nAka che, te tamAma prAyaH tenA viSayane AdhIna anelA che, te paNa mAtra ekaja bhramaranu dRSTAnta ApaNe khArIkAithI tapAsIe, jethI mAlUma paDaze, ke ghrANendriyanA viSayanI leAlupatAmAM kevuM kharAba pariNAma Ave che ? bhramara cAra iMdriyAvALA hAya che. parantu temAM tene ghrANendriyanA viSaya vadhAre heAya che. jyAM puSpanA makaraMda ke bIjI kaipaNa suga Mdhita vastunI gaMdha Ave che, ke tu te tyAM jAya che. Aja niyamAnusAra sUryavikAzika kamalavanamAM paNa te jAya che. tyAM kamaLapara besIne sugandhu levAmAM eTalA badhA lIna thai jAya che ke-sUryAstanA samayane paNa te jANatA nathI. dhIre dhIre sUryAstanI sAthe kamala paNa baMdha thai jAya che. pelA bhramara aMdara sapaDAI jAya che. rAtrinA samayamAM te vicAra kare che ke-hamaNAM prAtaHkALa thaze, ane huM bahAra nikaLI jaIza. parantu te sUryodaya thatAM thatAM te aMdaranA aMdara muMjhAine svAhA thaI jAya che. athavA evu paNa kAI vakhata ane che ke, vanahAthI tyAM AvI caDhe che ane pelA kamaLanA choDane ekadama peAtAnI sUMDhathI uThAvI bhakSaNa karI jAya che. khasa, bhramara paNa cheDanI sAtheja hAthInuM bhakSya banI jAya che, ane bhramaranI pahelAMnI badhI AzAonA upara nirAzAnA kuhADA paDe che. AvIja rIte keTalAka rAjakumAro ane zokhIna jIvaDAe puSpAdinA sugandhanA pUrNa AsvAda levAmAM bilakula Asakta rahe che. te leAkeAne paNa kAI vakhate bhramaranI bhAImandhI karavAnA vakhata Ave che; arthAt jevI bhramaranI dazA thAya che, tevI teonI paNa durdazA thAya che. sugandhita vastuomAM jherI jIvAno upadrava hAya che. jemake puSpAdimAM tAmmuliyA nAga ( nhAnA jIva ) rahe che. tenA karaDavAthI manuSyanu', maraNaja thAya che. A vAtanI zAstroja sAkSI Ape che, ema nahi, parantu ghaNI vakhata evA manAvA khanatA dekhavA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) sAMbhaLavA ane vAMcavAmAM paNa Ave che. dhrANendriyAdhIna purUSane saMpUrNa rAgavAnuM paNa gaNavAmAM Ave che, ane rAganI sAthe dveSa te avyabhicaritapaNe raheleja heya che. A rAga-dveSanA mitre kAma, kedha ane lobhAdi te sAthamAM ne sAthamAM ja rahe che. jyAM A badhI sAmagrI maLe, tyAM manuSyanuM kalyANa kaI kALe paNa thaI zake kharUM ke ? kadApi nahiM. aeva buddhimAnuM purUe A badhAM dUSaNanA kAraNabhUta dhrANendriyanA viSayamAM lubdha na thatAM dhrANendriyane pitAne AdhIna karI levI joIe. >> cakSurindriya, * " sajjAnipuSpakalikeyamitIva matvA / viIvarSa sutamati rAma patitvA . rUpAvalokanamanA ramaNIyarUpe - mughoDavAnazena cAti' pAzA dIpakanI tine, suMdarajAtinAM puSpanI A kalI che, ema samajIne ramaNIya rUpamAM mugdha ane rUpa dekhavAmAM rAjI rahevAvALuM pataMga (jIva) dIpakanI zikhAmAM paDIne mRtyune pAme che. te "pataMga" nAmanuM prANI cakSurindriyAdhIna banIne pitAnA prANene agnimAM hemI de che. pataMga cAra idrivALuM prANI che. te rAtre dIvAnI jyotine dekhIne, mana nathI chatAM, lebhasaMjJAnA jorathI te jIva agnimAM mohita thaIne jhuMpApAta kare che. tyAM asahya vedanAne anubhava karIne pitAnA janmane samApta karI de che. AvI ja rIte jagatanA prANiye cakSurindriyane AdhIna thaIne pitAnuM sarvasva khAI nAkhe che. keTalAka ajJAnI chavA paradravya ane parastrI para kharAba daSTi karIne vyartha naraka egya karmone upArjana kare che. daSTAnta jUo - "dhAro ke bajAramAM pAMca AdamI beThelA che, tevAmAM koI tarUNa avasthAvALI strI sudara SiAka paherIne cAlI Ave che, hajU Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) saMpUrNatayA kula, jAti, nAma, ThAma, rUpa, guNa, vaya vigere ThIka ThIka lakSyamAM nathI Avela, te pahelAM te anAdikAlanI pravRtti ane ajJAnatAe pAMce purUSamAM asabhya vArtA zarU karAvI. te vAte karavA lAgyA ke-"juo, A kevI suMdara strI che?" ema karatAM karatAM zabdaracanAmAM AgaLa vadhavA lAgyA. teonI zabdaracanA ahi ApavAnI jarUra nathI. mAtra eTaluM ja batAvavuM jarUranuM che ke, te leke koI paNa jAtane artha-svArtha nahiM hovA chatAM kevA daMDanA bhAgI thAya che? daSTine kharAba karIne sarSanI mAphaka paramarmanA bhedamAtrathI ghaNuM gharaka upArjana kare che. jema sarSa, manuSyane hase che, tethI tenuM peTa bharAtuM nathI. chatAM anyane prANa le che. tevI ja rIte parastrInuM rUpa jevAvALe, tatsaMbaMdhI kharAba vicAra karavAvALo, tema asabhyazabda balavA vALe strInA ane strInA sabaMdhiyenA marmane dukhita karanAra che. tenA hAthamAM kuvikalpa sivAya bIjuM kaMI AvatuM nathI. A deSa cakSurindriyanA viSayathI ja thAya che, A cakSurindriyane viSaya, gRhasthane, are tyAgI mahAtmAone paNa kevI rIte nIce pADI de che? tene Abehuba citAra ApanAra eka dAnta khAsa vicAravA jevuM che. eka zeThanA makAnanI pAse ja eka bAvo dhaNI lagAvIne beThe hate. brahmacaryamAM pUrNa hate. zeThanI tenA upara ghaNI bhakti hatI. eka vakhata te zeThanI strInuM mukhalAvaNya A bAvAnA jovAmAM AvI gayuM. bA ekAeka teNInA mukhalAvaNyane jotAM ja e kAmAnya thaI gaye ke, te pitAnA tamAma kartavyane bhUlI jaI ArtadhyAnamAM magna thaI gaye. strI sivAya tenA dhyAnamAM bIjI kaI vastu AvatI ja nahiM. svAbhAvika rIte e niyama hoya che ke, je manuSyanuM je vastumAM dhyAna heya che, te manuSya te vastunI taraphaja tAkyA kare che. bAvAjInI paNa tevI ja sthiti thaI. bAvAjI divasa ane rAta, pelA zeThanA makAna sAmeja joI rahevA lAgyA. "hamaNuM meTuM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 20 ) ' bahAra kADhaze ? hamaNAM bahAra nikaLaze. ' enA e vicArA temanA hRdayamAM jAgatA ne jAgatA rahevA lAgyA. divase divase khAvAjInuM zarIra ciMtAmAM ne citAmAM sUkAvA lAgyuM. zeThane vicAra thayA ke AjakAla khAvAjI sUkAtA kema jAya che ? eka vakhata zeThe bhaktipUrNAMka pUchyuM ke-' mahArAja ! Apane evI zI citA AvI paDI che, ke jethI ApanuM citta udAsa ane zarIra kRza thatuM jAya che? ApanA manamAM je kaMi vAta hoya, te Apa khuzInI sAthe nikhAlasa hRdayathI kaheA. mArUM cAlaze, tyAM sudhI hu ApanI icchA pUrNa karIza. ' khAvAjIe kahyu :- kyA karUM ! terI strIke rUpa lAvaNyane mere manako parAdhIna banA diyA hai / aba maiM terI strIke sivAya aura kucha nahIM dekhatA / " zeThe samajI gayo. te tyAMthI uThIne petAne ghera AvyA ane strIne khAvAnI hakIkata kahI, ane kahyu keH' jo ke tuM pativratA ane suzIlA che, te huM sArI rIte jANuM chuM. chatAM meM jyAre tene vacana ApyuM che, te tuM tenuM mana zAnta kara. ' strIe patinA vicArane mAna ApI kahyu :- tame mAvAjIne ahi mAkalA. ' zeTha khAvAjI pAse gayA ane khAvAjIne kahyuM:-- 'Apa mere ghara para jAIye, maiM kisI kAryake liye bAhara jA rahA hU~ / ' mAvAjI mAhAnya dazAmAM khuzI thatA thatA zeThane tyAM gayA. strIe bAvAjIne sammAnapUrvaka pala`ga upara besADayA, ane kahyuM:- mahArAja ! tame ese, huM mArA patinI AjJA pramANe zRMgAra sajIne AvuM chuM. ' strI zRMgAra sajavA gai; eTalAmAM bAvAjInI vicArazreNizubheAdayanA kAraNe karI:-' do ! pativratA aura surIjA doneprbhii yaha strI, apane patikI AjJAse, mere jaise jaTAjUTa jogIke sAtha adhama kArya karanemeM jarAbhI zaMkA nahIM karatI / apane patikI AjJAke pAlanahIko dharma samajhatI hai / aura maiM yogI, jitendriya, Izvarabhakta aura jagat ke prANiyoMko upadeza denevAlA honepara bhI mere svAmIkI AjJAkA khUna karaneke liye tayyAra ho rahA huuN| aura mere apUrva yogako agnimeM jalA deneke liye yahAM AyA hUM / hAya ! mere jaisA duniyAmeM adhama, nIca, duSTa, durAcArI aura = Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) koI bhI manuSya hogA ? dhik mAM dhik ! dhikkAra hai mujhako ki, maiM andha hokarake aise duSkRtyameM bhI pravRtta ho rahA huuN| lekina he Atman ! isa durAcArame pravRtti kisane karAI ? / duSTa ckssurindriya !" A vicAra karatAM karatAM bAvAjIne ke devatA pradIpta thaye. Ama tema jotAM bIjuM kaMI na prApta thatAM reMTIyAnI leDhAnI saLI temanA dekhavAmAM AvI. basa, te saLI laIne khacAkhaca banne AMkhamAM khezI ghAlI-AMkhe pheDI nAMkhI, tethI lehInI dhArA vahevA lAgI, eTalAmAM pelI strI zRMgAra sajIne AvI. ane jUe che te bAvAjIne cakSuhIna dekhyA ane lehI vahetuM joyuM. bAvAjIne pUchayuM -bAvAjI! bAvAjI! A zuM thayuM?" bAvAjIe yu:-'laDakI ! jisane mujhako parAdhIna banAyA thA, usakohI maiMne daMDa de diyA / aba maiM jagatakI samasta striyoMko apanI mAtA, vahana mora puriyAM tamannatA hai" AvI vAta cAlatI hatI, tevAmAM pele bhakta zeTha AvyuM. te te badhuM vRttAnta jANune AzcaryamAM garakAvaja thaI gayuM. pachI te bAvAjIne dhIre dhIre temanA Asane laI gaye." sArAMza e levAne che ke-je cakSurindriya AvA anarthone kare che, teja cakSurindriyane jJAnapUrvaka sArA kAryamAM joDavAmAM Ave, te ghaNoja lAbha thaI zake. zrImahAvIradevanA zAsanamAM anazana karavAvALA meghakumArAdi suniyee zarIrane vasarAvA samaye netranI chUTa rAkhelI, kemake netra sivAya jIvadayA pALI zakAtI nathI. jIvadayAne mATeja samasta vyavahAranA niyame che. A vAta samasta buddhimAnee ekI avAje kabUla karI che. vaLI netrathIja devAdhidevanI zAntamudrAnAM paNa darzana thaI zake che. rAvaNa, AkumAra ane raNadhIrakumAra jevAoe netredvArA ja puNya pArjana karyuM che. vartamAnakALamAM paNa netrathI ja jinarAjanI mUttine dekhIne atyanta lAbha manuSya uThAve che. netra sivAya Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( raha) kaIbhakArya thaI zakatuM nathI. ne mahimA kayAM sudhI batAvo ? netravihIna purUSathI jema darzana, jIvadayA vigere kAryo thaI zakatAM nathI, tema netrahIna purUSamAM lajajA paNa thatI hoya che. eka bhASAkavi kahe che - see phUvuM hajAre kANuM, tethI bhUMDuM nIcuM ThANuM " je paDe aMdhAthI kAma, te lajajA rAkhe sItArAma." ata eva netre te ghaNuM kAmanI vastu che. paraMtu durUpaga nahiM karavA mATe pratikSaNa sAvadhAna rahevuM joIe. je manuSya cakSurindriyane durUpayoga kare che, tene bhavAntaramAM aMdhatva prApta thAya che. eTalA mATe anyatve na prApta thAya ane cakSurindriyane sahu payoga thAya, tevuM vartana rAkhavA dareka AtmakalyANAbhilASI prANiyAe dhyAna ApavuM, eja zreyaskara che. . che zravaNendriya. * have zravaNendriyanI capalatA tapAsIe. ... dUrvAkurAzanasamRddhavapuH kuraGgaH * .. zIDane rimika vicAra : --* gatyantacaramanA varada ' zojhina saMpatti purva kayAti" I ? | durvA (dhro) nAM aMkurethI zarIrane puSTa karanAra, navAM navAM vilAsethI hariNInI sAthe vanamAM khelanAra ane atyanta gAnamAM datta citta rahenAra bicAruM hariNa, bendriyanA viSayamAM lubdha thaIne yamarAjanA sumAM praveza kare che. . . . . ekaja zravaNendriyane viSaya bicArA garIba hariNanI hatyA karAve che. hariNa svabhAvathIja gAnAranA gAna upara Asakta heka che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) zikArI jyAre zikAra karavAne jAya che, tyAre vanamAM jaIne manahara rAga AlApIne gAvuM zarU kare che. te sAMbhaLavAne mATe hariNa barAbara kAna daIne citravat sthira thaI jAya che. pachI te pAradhI ekAeka bANa ke goLIthI te harine saMhAra karI nAkhe che. zravaNendriyanA viSayanuM jora ghaNuja heya che. manuSya game te kevAe kAryamAM pravRtta thaele hoya, prabhunI bhaktimAM lIna thaye heya, athavA gurU mahArAjanA mukhanI vANuM sAMbhaLavA ekacitta thaye hoya, paraMtu tenI paNa cittavRtti lagAra strInA paganA jhAMjharane jhaNakAra sAMbhaLatAM asthira banI jAya che ane jyAM cittavRtti asthira banI, ke turata AMkhanI caMcalatA caTapaTa karavA lAgI jAya che. A te zuM? be mANasa game tevI vAta karatA hoya, paraMtu pAse beThele trIjo mANasa jhaTa tene sAMbhaLavAnuM mana kare che. A paNa zravaNendriyane viSayaja che ane lagAra je kama saMbhaLAtuM hoya, te te pelA mANuM sane pUche ke "bhAI ! zuM kahyuM?" keTaluM badhuM zravaNendriyanA viSayanuM jora? Aja kAraNathI dhyAna karavAvALA gie jaMgalake parvatanI guphAone vadhAre pasaMda kare che. kemake tyAM zabda kama sAMbhaLavAmAM Ave che. yegI leke paNa zravaNendriyanA viSayane rekI zakatA nathI. zravaNendriyanA viSayanI capalatA ghaNuM ja hoya che. A iMdriyane vaza karavI, durghaTa kArya che. zravaNendriyane viSaya che zabda. A zabda jyAre gAnarUpe bahAra Ave che, tyAre te te yogI, bhegI, regI, sogI, saMtApI tamAma jIne sukhakara mAluma paDe che. AthI jegI paNa jemane bhUlI tallIna thaI jAya che. bhegI bamaNe kAmI thAya che, rogI kSaNabhara zAtAdanIyanI mAphaka kAla vyatIta kare che. regI, vigajanya duHkhane bhUlI jAya che, ane saMtApI Adhi, vyAdhi, upAdhine eka sthAnamAM mUkI eka vAra te zravaNendriyanA viSayane rasa levA lubdha banI jAya che. ahe! A zravaNendriyane viya bIjI IndriyenA viSayethI koI judA ja prakAranuM che. basa, A viSayane jItanAra sAco dhIra, vIra ane gaMbhIra che. emAM jarA paNa saMzaya jevuM nathI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) ATale sudhI eka eka iMdriyanA viSayAthI utpanna thatI AphtA batAvyA pachI, have pAMce iMdriyAnA trevIse viSayeAthI dUra rahevA, kaika upadeza karavA jarUranA jaNAya che. eka subhASitakAra, kahe che keH-- " ekaikamakSaviSayaM bhajatAmamISAM sampadyate yadi kRtAntagRhAtithitvam / paJcAkSagocararatasya kimasti vAcya - makSArthamityamaladhIradhiyastyajanti " || 1 // eka eka iMdriyanA viSayeAne sevanAra hAthI, matsya, bhramara, pataMga, ane haraNa maraNane zaraNa thAya che, teA pachI pacendriyanA samasta viSayAmAM Asakta rahenAra purUSa, yamarAjanA atithi thAya, emAM kahevu ja zuM ? eTalA mATe upayukta du:khAne vicAra karIneja ni`La ane dhIra buddhivALA purUSo iMdriyonA viSayAne cheDe che ane tene tyAga karavAvALA purUSaja praza'sAne pAtra thAya che. jema-- suci so caitra paMDio taM pasaMsimo niccaM / iMdriyacorehiM sayA na luMTiaM jassa caraNadhaNaM // 1 // . sAcA zUravIra teja purUSa che ke--je kAmAdhIna nahi banIne strInAM leAcanarUpa khANeAthI haNAtA nathI. sAcA pa'Dita teja che ke, je sIMnAM gahana caritrAthI khaMDita thayA nathI ane sAcA prazasApAtra purUSa teja che kenje saMsAramAM rahIne IMdrecAnI viSayajALamAM na phasAtAM akhakti rahe che. eTaluMja nahi parantu jeNe, potAnA cAzmiranane, iMdriyA rUpI pramaLa pAMca cArAnI caturAIthI khacAvela che. lAkizAro paNa kahe che.-- '' "A hito 2: naisatiH sa tApaso yaH paratApahArakaH / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) sa dhArmiko yaH paramarma na spRzet A TIkSito ca: saTrIkSate savA " || 2 || pa'Dita teja che ke--je indriyA vaDe karIne akhaDita che. tApasa -muni teja che ke--je bIjAnA tApane duHkhone dUra kare che. dhArmika te che ke--je bIjAnA marmAnuM udghATana karatA nathI ane dIkSita arthAt tyAgI teja che ke-je hamezAM sArIja daSTi rAkhe che. kharekhara, iMdriyarUpI capala gheADAe jarUra manuSyane durgati rUpa unmAmAM lai jAyache, A, hindudharma zAstrAnusAra jagamAM pUjya gaNAtA hira, hara, brahmA vigere kevA parAdhIna thayelA che? hira lakSmIne AdhIna banyA che, hara pAtInA pAzamAM paDayA che ane brahmAe sAvitrInA sAtha karela che. jevA jevA hukamA lakSmI, pAtI ane sAvitrIe karelA che, tevAM tevAM kArrI hari, hara ane brahmAne karavAM paDayAM che, tyAre khIjA prANiyAnI te vAtaja zI karavI ? iMdriyarUpa azvane unmAmAM nahi ja deza mATe tIrthaM karAe peAte prayatnazIla thaIne pachI janasamUhanA hAthamAM sadupadeza rUpI dorI ApI, ane kahyu :- A vacanAne tame haMmezAM smaraNamAM rAkhaze, tA tamArI idricA kadApi unmatta thaze nahi; ' yAda rAkhavuM joie ke-iMdriyArUpI capala gheADAo, vairAgya rUpI doraDA vinA kadApi sanmArga para AvavAvALA nathI. ane teTalAja mATe tIkaranA upadezamAM pratisUtramAM jJAna, darzana ane cAritranI rakSA karanAra vairAgyarasa bharele che. tene yAda rAkhavAthI indriyarUpI unmatta gheADAo kadApi unmAga mAM jaze nahi. ahiM` lagAra e za kA udbhave tema che ke keTalAka jIve jinavacana jANe che, tathApi viSayAsakta jovAmAM Ave che, tenu kAraNa zuM ?' enu` kAraNa eTaluMja che ke--tevA bhavAbhinaMdI jIvoe jinavacanA parane mATe jANyAM che, peAtAne mATe nathI jANyAM. jo temaNe peAtAnA hitane mATe jANyAM hoya, teA te kadApi viSayAsakta hoI zake nahi', jeNe bhavasvarUpane sArI rIte jANI lIdhuM che, te teA viSayane Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 33 ) viSa ja samaje che, ane tema samajIne iMdriyAne lagAra paNa svataMtratA ApatA nathI. ane jo iMdriyAne chUTI rAkhe, to te kADa varSo sudhI viSayanI jAlathI chUTe paNa nahi: kahyuM che ke: "kRvidhuttALamaho ! titusamiti tevu mA vasan / jaI dino to nIo jattha khaNo varasakoDisamo " // 1 // he bhavya ! iMdriyarUpI dhRttane tilanA tusa jeTale paNa avakAza ApIza nahi', yadghi avakAza ApIza te, te jyAM eka kSaNa eka koDa varSa jeTalI che, evI naraka gatimAM laI jaze. mATe viSayane viSatulya samajIne tenA spamAtra paNa karavA nahi'. eTaluja nahi, parantu tenA vizvAsa paNa na karavA. iMdriyAne vazamAM rAkhavI, e sAdhu ke gRhastha-tamAma AtmakalyANAbhilASI purUSonuM karttavya che. iMdriyA vaza karavAnA siddhAnta evA che ke, temAM koipaNa danakAra ke dharmAnuyAyInA matabheda hAi zakeja nahiM manujI paNa manusmRtinA bIjA adhyAyamAM kahe cheH "ndriyALAM vicaratAM viSayeSvapajJAripu / saMyame yatnamAtiSTheda vidvAn yandeva vAjinAm // 88 // indriyANAM prasaGgena doSamRcchatyasaMzayam / sanniyamya tu tAnyeva tataH siddhiM niyacchati // 93 // na jAtu kAmaH kAmAnAmupabhogena zAmyati / haviSA kRSNavameva bhUya evAbhivardhate // 94 // yacaitAn prApnuyAt sarvAn yazcaitAnkevalAMstyajet / prApaNAt sarvakAmAnAM parityAgo viziSyate // 95 // vedAstyAgazca yajJAzca niyamAzca tapAMsi ca / " na viduSTabhAvasya siddhiM gacchanti karhicit // 97 // H Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 34 ) zrutvA spRSTvA ca dRSTvA ca bhuktvA dhAtvA ca yo naraH / na hRSyati glAyati vA sa vijJeyo jitendriyaH // 98 // indriyANAM tu sarveSAM yadyekaM kSaratIndriyam / tenAsya kSarati prajJA dRteH pAtrAdivodakam " // 99 // jema sArathI rathanA ghaDAone pitAnA vazamAM rAkhe che, tema vidvAna purUSa, potapotAnA viSayamAM deDavAvALI iMdriyane yatnapUrvaka pitAnA vazamAM rAkhavI joIe. 88. ikriyenA viSayamAM Asakta thavAthI manuSya niHsaMdeha dUSita thAya che, paraMtu tene kabaje rAkhavAthIja siddhi thAya che. . viSayane bhegA karavAthI kAmanAnI zAti thatI nathI, paraMtu jema ghInI AhutithI agni vadhAre prajvalita thAya che, tema viSayanA upabhegathI kAmanI vRddhi thAya che. 94. je manuSya e sarva bhegone prApta kare che, ane je te sarva bhegone tyAga kare che, temAM tyAga karavAvALo manuSya zreSTha che. 5. veda, tyAga, yajJa, niyama ane tapasyA emAMnuM kAMIpaNa, duSTabhAvavALA viSayIne siddha thatuM nathI. 97. je manuSya sAMbhaLIne, sparza karIne, dekhIne, khAIne ane sUMghIne harSa ke zeka karatuM nathI, arthAt prasanna ke aprasanna thatuM nathI, teja sAce jitendriya che. 8. jema chidravALA pAtramAMthI pANI nikaLI jAya che, tema eka paNa indriya svataMtra thaI javAthI manuSyanI buddhi naSTa thaI jAya che. . kahevAnI matalaba ke iMdriyene keIpaNa prakAre kAbUmAM rAkhavI joIe. indriyane AdhIna thayela manuSya keIpaNa rIte pitAnuM kalyANa karI zakatuM nathI. eTalA mATe tatvavettAo kahe che - " bhavAraNyaM muktvA yadi jigamiSurmuktinagarI ___tadAnIM mA kArSIviSayaviSavRkSeSu vasatim / yatazchAyApyeSAM prathayati mahAmohamacirAdayaM janturyasmAt padamapi na gantuM prabhavati " // 1 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) he bhavya ! A bhavarUpI araNyane chevane yadi tArI muktinagaramAM javAnI IcchA hoya, te viSayarUpI viSavRkSanI chAyAmAM kadApi ubhe rahIza nahiM. te vRkSanI chAyA thoDAja kAlamAM mahA mahine vistAra kare che. tethI manuSya eka pagaluM paNa AgaLa vadhI zakta nathI. Idri rUpI dhUrtone kadApi vizvAsa na kare. kemake tenA vizvAsamAM rahenAra pitAnuM sarvasva kheI bese che, emAM lagAra paNa zaMkA rAkhavA jevuM nathI. vaLI iMdriyAdhIna purUSa pUjya purUSonI avajJA karavAmAM paNa lagAre acakAtA nathI. A IdhiyAdhIna purUSa cheDA mATe ghaNuM gumAvI de che. jema kahyuM che"jh kAgiNIi heuM koDiM rayaNANa hArae koi| taha tucchavisayagiddhA jIvA hAraMti siddhimuhaM " // 1 // jema keI manuSya eka kAMkaNune mATe keDI ratnane gumAvI de che, tema tuccha evA viSayamAM vRddha thanAre purUSa sidvisukhane hArI, jAya che. vaLI paNa kahyuM che - " tilamittaM visayamuhaM duhaM ca giriraaysiNgtuNgyrN| bhavakoDIhi na nihai jaM jANaMsu taM karijAsu" // 1 // viSayenI aMdara eka tarapha tilamAtra jeTaluM sukha che, ane bIjI tarapha merUparvatanAM UMcAM zikharanI upamAvALuM-kaDobhathI paNa samApta na thaI zake eTaluM duHkha che, aeva jema ucita lAge tema kare. lagAra vicAravA jevI vAta che ke-eka kAMkaNuM, ke je eka rUpiyAne eMzIma bhAga che, tene mATe karoDo ratnone gumAvI devAvALe mANasa ke mUrkha gaNI zakAya, e batAvAnI kaMI jarUra nathI. AvI ja rIte viSayasukhamAM Asakta thayele manuSya anupameya, avyAbAdha, acala ane ananta sukhamaya muktisukhane gumAvI de che. te pachI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 3 ) Ane pahelAthI paNa vadhAre mUkha gaNavAmAM Ave, teA kaI khoTu che ? kharU jovA jaie to viSayajanya sukha, te sukhaja nathI, kintu sukhAbhAsa che. ane te paNa kSaNabharane mATeja. paNa tenAthI utpanna thayela ka anya aa merU jeTaluM duHkha Ape che. parantu A thAta mAhAnya purUSonA jovAmAM AvatI nathI. viSayasevana eka evI vastu che ke tenu game teTaluM sevana karavAmAM Ave, parantu tethI manuSyane tRpti thatI nathI. eTaluMja nahi, khalke tRSNAdevI te manuSyane bilakula rAMka banAvIne ghera ghera bhikSA paNa maMgAve che. vaLI zrIjI durdazA jUeH-- " dAsatvameti vitanoti vihIna sevAM dharma nAti vidadhAti vinindyakarma / rephazcinoti kurute'tivirUpaveSaM kiM vA hRSIkavazatastanute na martyaH " // 1 // are, iMdriyAnA vazamAM paDavAthI manuSya zuM zuM nathI karatA ? dAsapaNAne pAme che, nIcapurUSAnI sevA kare che, dhama nAnAzakare che, atyaMta niMdAyukta karmone kare che, pApa bAMdhe che, ane tucchathI tuccha veSAne paNa dhAraNa kare che, chatAM paNa tRSNAdevI zAnta thatI nathI. kemake daivIsukhAmAM jene sASa nathI thatu, te jIva zuM manuSyanA bhAgAthI tRpta thaI zake kharo ke ? are, samudranA pANIthI jenI tarasa na maTI, tenI tarasa vanaspatinI Toca upara rahela pANInA khi'tuthI zu' maTe kharI ? zAsrakAra ThIkaja kahe che keH-- munnatA madurA vivAviralA piALatuThThA krame ' bhogavavAnA samayamAM madhura ane vipAkamAM visa kapAkanA phUla samAna viSayeA che. arthAt jema ki'pAkanuM phUla suga dhIdAra, netrane AnaMda ApanAra ane svAdamAM madhura hoya che, parantu khAvAthI prANAnA nAza kare che, tevIja rIte viSayasukha pahelAM teA ramaNIya lAge che, parantu pAchaLathI aniva canIya duHkha Ape che. darAnA sthAnamAM caLa AvatAM tene khaNavAmAM manuSyane . Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMda paDe che, paraMtu pAchaLathI tyAM khUba baLe che, te vakhate manuSya vicAra kare che ke kharyuM na hatuM, te sAruM hatuM. basa, te ja pramANe viSayAsakta purUSane jyAre lokika ane lakera banne prakAranAM dukhone anubhava karavAno vakhata Ave che, tyAre tene pazcAttApane pAra rahetA nathI. parantu A pazcAttApa zuM kAmane potAnuM sarvasva beI nAkhyA pachI ane karmone asAdhAraNa bejo vaherI lIdhA pachI zuM thavAnuM? pahelAMthI ja vicAra kare, e buddhimAnenuM-AtmakalyANabhilASiyenuM parama kartavya che. vicAra karavo joIe che ke-dAvAnaLane agni paMdara divasamAM pitAnI meLe zAnta thaI jAya che, zaheramAM lAgele agni kUvAnA pANIthI zAnta thAya che, paraMtu kAmAgni e che ke paMdara divase te zuM, paranta paMdara karoDa varSo jeTalI mudate paNa zamate nathI, are, kUvAnA pANIthI te zu? samudranA pANIthI paNa zAnta thata nathI. tenI zaktine mATe mAtra jinarAjanI vANInuM ekaja biMdu basa che. vaLI kAma rUpI graha bIjA pApa grahathI vadhAre duSTa che. kahyuM che" savvaggahANaM pabhavo mahaggaho svvdospaayttttii| kAmaggaho durappA jeNabhibhUaM jagaM savvaM" // 1 // kAmarUpI graha e che ke-je sarva grahane pedA karanAra che ane sarva dene pragaTa kare che, A mahAgrahe samasta jagane vaza karyuM che. maMgalagraha vigere graha manuSyane duHkha Ape che. paraMtu te graho zAntikarmothI zAnta thaI jAya che, ane kadAca zAnta na paNa thAya, te paNa te kevaLa A janmane bagADavA sivAya vadhAre nukazAna karI zakatA nathI, athavA te tenI sthiti sudhI kaI de che, paraMtu kAmagaha te evI durdazA kare che ke jenuM varNana karavuM paNa azakaya che. have je manuSya kAmamAM Asakta rahe che, tenI kevI avasthAo thAya che, te batAvatAM zAsakAre kahe che - Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (38) "dhyAyati dhAvati kampamiyarti zrAmyati tAmyati nazyati nityam / roditi sIdati jalpati dInaM gAyati nRtyati mUrcchati kAmI // 1 // ruSyati tuSyati dAsyamupaiti kati dIvyati sIvyati vastram / kiM na karotyathavA hatabuddhiH kAmavazaH puruSo jananindyam" // 2 // - kAmI purUSa hajAra kameM mUkI daIne strInuM dhyAna kare che, dusaha taDakAnI paNa bedarakArI karIne tene mATe daDadaDA kare che, kApe che, zramita thAya che, tape che, nAza pAme che. seve che, kheda pAme che, dInatAyukta vacane bole che, kSaNamAM gAya che. kSaNamAM nAce che, ane kSaNamAM mUcchagata paNa thAya che, kSaNamAM rUSTa thAya che ane kSaNamAM naSTa thAya che; kiMkaratA prApta kare che, khetI paNa kare che, jUgAra paNa khele che, ane vastrane sIvavAnuM paNa kAma kare che. vadhAre zuM kahevuM ? te hatabuddhi zuM nathI karatA? arthAta samasta prakAranAM niMdakAryone paNa te kare che. A kAmagaha, A bhavamAMja uparyukta durAvasthAone prApta karAve che, ema nahi, paraMtu bhabhava duHkhanuM pAtra banAvI mUke che, AvA duSTa kAmagrahathI hajAre nahiM, balake lAkhe keze dUra rahevuM, eja AtmAthI purUSanuM paheluM kartavya che, strIrUpI nadImAM hajAre lAkhe, kaDo manuSya DUbI maryA che, tene mATe zAstrakAre kahe che - " siMgArataraMgAe vilAsavelAe juvvaNajalAe / je che gajarA nAnaka ja kuti?" | II zaMgAra che tarago jenA, vilAsa che kinArA jenA ane vana rUpI pANIvALI strI rUpI nadImAM evA kyA kyA A jaganA purUSa che ke jeo DUbyA nathI; arthAt vItarAga ane temanA sAcA bhakta sivAyanA badhAe DULyA che. jemake - " hariharacaurANaNacaMdasUrakhaMdAiNovi je devA / nArINa kiMkarataM kuNaMti dhI dhI visayatinhA " // 1 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) artha-hari (kRSNa), hara (zaMkara), brahmA, caMdra, sUrya, kAttikasvAmI ane bIjA paNa IdriAdi devAe abelAonA balathI parAjita thaIne teNuonA kiMkarapaNAne prApta karyuM che. ataeva viSayatRSNAne vAraMvAra dhikkAra che. Aja pramANe bhatRhari paNa pitAnA zRMgArazatakamAM lakhe che - yuvA zaLeilAnAM yenAkriyanta satataM gRhkumbhdaasaaH| vAcAmagocaracaritravicitritAya tasmai namo bhagavate makaradhvajAya" // 1 // te, vANIthI agocara caritravALA vicitra kAmadevane namaskAra che, ke jeNe zaMbhu, svayaMbhu ane harine paNa sinA dAsa-gharanuM pANI bharavAvALA dAsa-banAvyA che. A sivAya jUe IlAcIputranuM daSTAnta. ilAcIputrane tenA mAtA pitAe ghaNuM ghaNuM samajAvyo, paraMtu te kAmarAgane vaza thaI pitAnI jAtine cheDIne naTa thaye. jUe rAvaNa. rAvaNa mahAsubhaTa ane catura hovA chatAM sItA mahAsatIne haraNa karIne aMtamAM kulane kSaya karI maraNane zaraNa thaye. duryodhana, teNe paNa dropadInAM vastrone bharasabhAmAM kheMcI letAM lagAre saMkoca na karyo. tenA pApathI tene raNamAM rahevuM paDyuM. mATe A jagatamAM evA thoDAja purUSe thaI gayA che, ane haze ke jeoe idrine pitAne AdhIna karI che. tene mATe kahyuM che-- " AdityacandraharizaMkaravAsavAdyAH ___ zaktA na jetumatiduHkhakarANi yAni / tAnIndriyANa balavanti sudurjayAni / je nirbatti yuvAne varjinarata " i ? A . Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrya, candra, hari, ziva ane IndrAdi deve paNa atyanta duHkha devAvALI iMdriyane jItavAmAM zaktimAna thayA nathI. te pachI, tevI alavAnuM durjaya iMdriyane jIte evA sAcA balavAna purUSe A jagamAM thoDAja che ! vaLI e pada yAda rAkhavA jevuM che ke-je kAmI purUSa che, te ekaja indriyanA viSayone nahi, parantu pacendriyanA tevIse viSacenuM sevana kare che. tene mATe paNa kahyuM che ke - " je kAmaMdhA jIvA ramati visaemu te vigysNkaa| je puNa jiNavayaNarayA te bhIrU tesu viramaMti" // 1 // je kAmAnya jIve che, te niHzaka thaIne pacendriyanA tevIsa viSane seve che. ane jeo jinavacanamAM rakta che, te viSayathI virAga pAme che. kemake saMsAra samudrathI teo DaratAja rahe che. viSayI purUSamAM agara bIjA keI sArA guNe heya, te paNa te niSphalatAne ja pAme che, jemake - .. " vidyA dayA dyutiranuDatatA titikSA __ satyaM tapo niyamanaM vinayo vivekaH / sarve bhavanti viSayeSu ratasya moghA pati rAmatiti na tatvama" I ? vidyA, ke je samasta sukhanuM sAdhana che, dayA, ke je dharmanA mUlarUpa che, zuti, ke je hajAre manuSyanI sabhAmAM satkAra karAve che, anuddhatatA ke je vinayAdi guNene utpanna kare che; titikSA, ke je hajAre samaye paNa paiyane choDAvatI nathI; satya, ke je jagatamAM ziraratna banAve che; tapa, ke jenA prabhAvathI anekabhanAM kilaSTa karmo nAza pAme che; niyamana, ke jenA prabhAvathI manuSya aNimAdi trAddhivALe thAya che, vinaya, ke je sarvaguNane saradAra che ane viveka, ke je jaDa-caitanyanuM bhAna karAve che. evA evA uttama Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 41 ) guNA paNa viSayamAM rata thayelA purUSane niSphaLa thAya che. A pramANe nizcayathI samajIne satbuddhivALA purUSoe iMdriyAdhIna kadApi thavuM joie nahi. iMdriyAne vaza thayela purUSa, pachI te game tevA guNavAn ke jJAnIja kema na hoya, paraMtu te nIcamAM nIca kArya karatAM paNa cUkatA nathI. kahyu` cheH-- 46 lokArcito'pi kujo'pi bahuzruto'pi dharmasthito'pi virato'pi zamAnvito'pi / akSArthapannagaviSAkulito manuSya stannAsti karma kurute na yadatra nindyam " // 1 // iMdriyA rUpa sarpanA viSathI vyAkula thayelA manuSya, lAkamAM pUjaya hAya, bahuzruta hAya, dharmImAM sthita hAya, sa`sArathI virakta hAya ane zAntiyukta hAya, tApaNa jagamAM evu koi paNa niMdyakAM nathI, ke je te na kare. matalakha ke nIcamAM nIca kArya karavAmAM paNa tene lajjA AvatI nathI. ' vaLI viSayAnya purUSa peAtAnI asalI dazAne paNa bhUlI jAya che, tene mATe kahyuM cheH---- " maraNevi dINavayaNaM mANadharA je narA na jaMpati / vihu kuNaMti lali bAlANaM nehagahagihilA " // 1 // jo ke, mAnarUpI dhanavALA purUSo maraNAnte paNu dInavanA elatA nathI, parantu te paNa strIyAnA sneharUpI grahathI gAMDA thaIne te atyanta dInavacanAne khele che. ahA ! kAmadevanu` sAmrAjya kevu svataMtra ane sattAvALu che ?.. kayAM sudhI kahevuM ? satyapadezanA prabhAvathI satyamArga upara AvelA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 42 ) mahApurUSone paNa bhraSTa karIne svAdhIna banAvI narakamAM lai javAne koi samartha hoya, te te eka kAmadevaja che "visAnasena nIvA niLayamAMM hArijhaLa hA ! nayaM ! varccati jahA cittayanivArio baMbhadattanivo " // 1 // ,, jainadharmanA tyAga karIne jIvo viSayarUpI viSanA AsevanathI narakamAM jAya che. jUo, citra sAdhue vAryA chatAM brahmadatta cakravattine jIva-sa'bhUtimuni janma hArI gayA. eka vakhata sanatyumAra cakravattinI strI sunandA, anazana karavA vALA muniyAne namratApUrvaka namaskAra karatI hatI. A vakhate saMbhUtisAdhune, te sunaMdAnA kezeAnA akasmAt sparza thayA, ane tethI teone vikAra utpanna thatAM evu niyANuM karavAnA pariNAma thayA ke- mhArI A tIvra tapasyAnA prabhAvathI bhavAntaramAM AvA strIratnane bhAgavavA vALA thAuM.' A vakhate citramuni, ke jeo tyAM beThA hatA, potAnA manamAM vicAra kare che keH- ahA ! mAhanu duyatva keTaluM badhuM prakhaLa che ? are, AvI te iMdriyAnI duoNntatA ! mahAn ghAra tapasyAne karavAvALA ane jinavacanane jANavAvALA A munine paNa, A amaLAnA kezanA spathI vikAra utpanna thayA; eTaluM ja nahi parantu, AgaLa vadhIne AvI strIne bhogavavAnu niyANuM karavA sudhInA temanA pariNAma thayA ! ! ? vicAra karyA pachI te citramunie saMbhUtimunine samedhI kahyu: Ama " bhAI ! AvA khATA niyANAvALA pariNAmathI dUra thAo. A bhAgA asAra, pariNAme bhayaMkara, vipAkane devAvALA ane sa'sAra paribhramaNanA hetubhUta che. tenu ApaniyANuM na karo. niyANu karavAthI AvI moTI tapasyAnAM phaLa-sva ane mekSa, te naSTa thaI jaze. " ityAdvi citramunie zAMtipUrvaka Adha karyAM, parantu kAmAgninA prabaLa vegamAM hemanA A sicane kaI-kAra na karyAM. bhUti Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) munie niyANuM karyuM, ane te mArI pahelA sva-dharmadevalekamAM jaI tyAMthI ccavI brahmadatta thayA. Aja kAraNe uparyukta gAthAmAM nivA ivaMmaniva" evuM saMkSepathI pada ApyuM che. kharekhara, je vakhate jIva pramAdadazAmAM paDe che, te vakhate nehIne neha, upakArIne upakAra ane upadezakane upadeza vigere kaI khyAlamAM AvatuM nathI. zAstrAmAM ThIka ja kahyuM che ke - "dhI ! dhI! tALa nA be vicAmapi puttaiA caugaiviDaMbaNakara piyaMti visayAsavaM ghorN"||1|| evA manuSyane vAraMvAra dhikAra che ke, je manuSya jinarAjanAM vacanarUpI amRtane chevane cAragatimAM vilaNa karavAvALA bhayaMkara viSayarUpI surApAnane kare che. jUo, teja bhavamAM mekSa janAra rathanemi jevA paNa eka vakhata viSayaviSathI mUcchita thaI gayA hatA - " jaunandano mahappA jiNabhAyA vayadharo caramadeho / ramI rAyama rAyakhaDuM si rI! visayA" ? . yadunaMdana paramAtmA bAvIsamA tIrthakara zrInemanAthanA bhAI ane paMcamahAvratadhArI caramazarIrI rathanemI paNa rAjImatI upara rAgabuddhi vALA thayA. hA AvA viSayone dhikkAra che! jene mekSa te ja bhavamAM thavAno che, evA mahApurUSone paNa jyAre viSaya viDaMbanAo kare che, te pachI jeone haju ghaNe saMsAra paribhramaNa karavAne che, evA nI durdazA kare, emAM te Azcaryaja zuM? game tevA pratApI purUSone pratApa paNa itinI sAme lupta thaI jAya che. kahyuM che ke, "tnInavananaivavidha samartha santyatra raudramRgarAjavadhe prviinnaaH| Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) AzIviSo raMgavazIkaraNe'pi dakSAH paJcAkSanirjayaparAstu na santi martyAH " // 1 // madonmatta hAthInA dAMtAne cUrNa karavAmAM samartha, bhayaMkara kezarIsiMhane mAravAmAM pravINa ane jenI dADhamAM viSa raheluM che evA sarpone vaza karavAmAM catura purUSo saMsAramAM seMkaDo hoya che, parantu paMcendriyAne sarvathA prakAre vijaya karavAmAM tatpara koI manuSya nathI. A vAtanI puSTimAM ema paNa kahevAmAM AvyuM che keH" tAvannaro bhavati tattvavidastadoSo mAnI manoramaguNo mahanIyavAkyaH / zUraH samastajanatAmahitaH kulIno yAvaddhapI kaviSayeSu na zaktimeti " // 1 // manuSya jJAnI, doSa rahita, mAnI, maneAharaguNavALA, pUjanIya vAkayavALA, zUravIra, samasta lokonA pUjya ane kulIna tyAM sudhI gaNI zakAya che, ke jyAM sudhI te viSayAsakata nathI. eTale ke iMdriyAbIna thatAMnI sAtheja samasta guNA doSarUpa thaI jAya che. e Azcaya thavA jevuM che ke viSayA, manuSyane cheDe che, parantu manuSya maraNuparyaMnta paNa viSayAne cheDatA nathI. ApaNe ema samajIe chIe ke ' jaganA tamAma jIvo sukhanA abhilASI ane duHkhanA dveSI che,' parantu je A vAta sathA ThIka ja hAya tA, lagAra e vicAravA jevuM che ke--zA mATe jagattA jIvA aprApta viSayane prApta karavA prayatna karatA haze? zA mATe ATalAM ATalAM ko uThAvatA haze? zA mATe ekaja viSayane mATe nahi karavAnAM kRtyo karatA haze ? zA mATe vAstavika sukhane ApavAvALA cAritradhama thI DaratA haze ? evA ghaNA manuSyA jovAmAM Ave che ke jeo sAdhunI pAse javAmAM ghaNAja karatA hoya che. teo vicAre che ke-rakhene mane upadeza Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApIne sAdhu banAvI de! athavA rakhene mane kaI vastune tyAga karAvI de! are, jyAM sudhI manuSyane AvA vikalpa thatA hoya, athavA tRSNAnI ATalI badhI tIvratA rahelI heya, tyAM sudhI teo kalyANAbhilASI-sukhanA abhilASI che, ema kema kahI zakAya ? je vatumAM svabhAvataH viSa joI rahyA che, te vastune tyAga karavAnuM paNa mana na thAya, are, tyAga karavAnuM mana thayuM te dUra rahyuM, paratu vadhu prAptinI tRSNAja na aTake, tyAM AtmakalyANanI AzA, AkAzathI puSpane meLavavAnI AzA jevI nahi, te bIjuM zuM kahI zakAya? kharuM jovA jaIe te je manuSya sukhane abhilASI heya, te kadApi cAritradharmathI, zuddha upadezathI ane tyAgabhAvathI Dare nahiM. zAstromAM kahyuM che ke dhArmika purUSane kadde zatru kaI hoya te te eka kAmadevaja che- "nAririmaM vidadhAti narANAM raudramanA nRpatirna karIndraH / doSamahina na tIvraviSa vA yaM vitanoti manobhavavairI // 1 // ekabhave ripupanagaduHkhaM janmazateSu manobhavaduHkham / vAti vivinya mahAnaH sAmati kSattiH zAnirA manuSyane, je dukha zatru nathI karate, ramanavALe rAjA nathI karate, hAthI nathI karate ane sApanuM tIvra viSa paNa je kaSTa nathI ApatuM, te kaSTa, te duHkha kAmadeva Ape che. zatru ane sarpAdinuM duHkha eka bhavane mATe hoya che, paranta kAmadeve upajAveluM dukha te. sekaDe bhAmAM paNa anubhavavuM paDe che. eTalA mATeja suMdara ane svaccha buddhivALA mahApurUSe kAmadevarUpI zatrune eka kSaNamAM vinAza karI nAkhe che, ane je jI hInasattva hoya che, teone ja kAmadevarUpI zatru saMsAra samudramAM janmamaraNAdi kaSTane Ape che- " hA ! visamA hA ! visamA visayA jIvANa jehiM pddibdaa| . philati mavasa mudde gavaMtAlI pAtA" I ? . Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - hA! viSa viSama che, ke jemAM joDAyela chava A saMsAra emaDAnI aMdara anaMtAM dukhene prApta kare che. ' ' , " priyavAcaka! have lagAra pharI vAra e vAtanuM smaraNa karI jAe ke, iMdrajAlanA jevA svabhAvavALA, vijaLInA camakArenA jevI gativALA ane kSaNamAM naSTa thavAvALA viSayamAM mehita thayelA jIvenI kevI dazA thAya che-- " yoge pInapayodharAMcitatanovicchedane vibhyatA mAnasyAvasare caTUktividhuraM dInaM mukhaM vibhratAm / vizleSeH smaravahninAnu mayaM daMdavamAnAtmanAM * prAtaH sarvadAyusuvimAna dhiAmanAMgIti''lNA he bhAI! puNastanathI yukta zarIravALI strInA saMyogathI judA paDavAmAM DaratA, teNInA mAnanA samayamAM mIThAM vacanethI vidyula ane dInamukhane dhAraNa karatA, ane viga avasthAmAM kAmarUpa agnithI pratisamaya baLyA karatA evA kAmI purUSonA sarvadA dukhamaya jIvitane dhikkAra che. - saMsAramAM joIe chIe ke-je puruSa strIne AdhIna thayela che, te strInI lAtane puSpane varasAda samaje che, AnI gALane ghInI nALa samaje che, ane strInA mukhathI nikaLatI lALane amRtarasa samaje che, ane vaLI je strI lagAra hasIne bele, te te sarvAdhIzanI mAphaka pitAne ahamindra samaje che. kayAM sudhI kahevuM? kAmI purUSa samasta avaguNone guNaja guNa lekhe che. paraMtu jyAre viSayajanya virarasanuM bhAna thAya che, tyAre te kaIka vicArazIla bane che. - chevaTa-he bha, yadi kalyANane sAce mArga levAne mATe cAhe che, te IdrinA viSayathI vimukha thAo. sarasava jeTalA sukhamAM mAhita thaI, merU jeTalA duHkhane na grahaNa kare. jyAre AtmArUpI ratna saMkalpa-vikalpajanya, krodha, mAna, mAyA, lobha ane Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAga-dveSAdi zatrusamUharUpa kiccaDathI dUra rahe che, tyAre ja tenuM sAcuM svarUpa jhaLakI uThe che. atae je AtmakalyANanI abhilASA heya te IdrirUpI cerIthI sarvathA sarvadA dura rahe ane kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryanA A vacanane barAbara smaraNamAM rAkho ke" ApadAM kathitaH panthA indriyANAmasaMyamaH / tajjayaH saMpadA mAgoM yeneSTaM tena gamyatAm // 1 // indriyANyeva tatsarvaM yatsvarganarakAvubhau / nivani zA majAra ra" | 2 indriyanI svataMtratA e duone mArga che, ane tene jya e sukhane mArga che. have je ISTa heya, te mArga grahaNa kare. vaLI Aja kAraNathI idiye svarga ane naraka bannenA kAraNabhUta che. iMdriyane vazamAM rAkhavI, e svarganuM kAraNa che, ane indriyane svataMtratA ApavI, e narakanuM kAraNa che." mATe samasta cha iMdriyone vazamAM rAkhI svarganA ane paraMparAthI mekSanA adhikArI bane, evI aMtaHkaraNanI zubha bhAvanApUrvaka viramavAmAM Ave che OM zAntiH zAntiH zAntiH Page #52 -------------------------------------------------------------------------- Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hamaNAM bahAra paDelAM navAM pustakA. 1. etihAsika sajhAyamAlA. sajhAyAnI sajajhAyA ane itihAsanA itihAsa, judA judA kavicAe judA judA AcArya upAdhyAyanI banAvelI ka', sajajhayAnA sagaDanuM A purataka, saMjajhAyAnA gAnArAone jaDema upayogI che, tema aitihAsika viSayanA AsvAda lenArA dareka itihAsa greliyAne mATe paNa ghaNuM ja upacAgI che. kAraNa ke AmAM ApelI sajajhAyo etihAsika vRttAnta vALI hovA uparAnta, dareka AcAryo ane upAdhyAyanA saMbaMdhamAM joitA pari. cayanA saMgrahe paNa svataMtra rIte ApavAmAM AvyA che. vaLI vyAkhyAnonI aMdara khAI yAne mUhuM LAyA tarIke gAvA mATe paNa AmAM ApelI sajhAye AzirvAda rUpa thaI paDe tema che. kiMmata mAtra rU. 0-1ra-0. 2 aitihAsika rAsasa cahu bhA. 2 jo sALamI zatAbdimAM thai gayela suprasiddha kavinara lAvayasamaye sa. 1584 mAM khimahiSi, mahilA ane cIbha sarinA rAsA banAvyA hatA. A traNe rAse A bIjAM bhAgamAM ApavAmAM AvyA che. mUla rAsAonI sAthe rAsAomAMthI nikaLato sIkSiptasAra, ane rAsAenI aMdara AvelA. kaNizabdone kAza paNa ApavAmAM ALyA che, tenI sAthe A pustakanA saMzAdhaka AcArya zrIvityavima"sArijI. mahArAje etihAsika draSTie lakheluM lAvaNyasamayanuM jIvanacaritra guNa ApavAmAM AvyuM che. dareka rIte upayogI A pustakanI kiM 0-10-0 che. 3. jainasAhityasamelana kAyavivaraNa bhA1-2 ( sa. 1914 mAM jodhapuranI aMdara thayela jenasAhityasamelanatA prathama adhivezananuM saMpUrNa kAryavivaraNa A pustakanI aMdara ApavAmAM AvyuM che. te samelanamAM pasAra thayelA pratAvA, hoM. je kAmI ane mahAmahApAdhyAya DI. satIzacaMdra vidyAbhUSaNanAM bhASA ane ezIya ane Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAzcAtya vidyArneei lakhI mokalelA hinadI, gujarAtI ane aMgrejI ti'dhA paNa A pustakamAM ApavAmAM AvyA che. mAe * sarasvatI ane evAM mIna' vaNA patrAthI parAsA pAme kiMmata mAtra 1 rUpiyA ja che. 4. abhidhAnaciMtAmaNi kAza. ( saTIka). kalikAlasarvajJa zrIhe caca dvAcAryanA nAmathI kAraNa ke ja batAvelA. abhidhAnAca ta maNi, nAmanA korA pADavAmAM AvyA che. haju sudhI saMta ramahimAM - keta ke I paNa kAza bahAra pADI hoya, to te A thoDIja chapAvAmAM AvI che. mATe jaladI maMgAvI lyo, rUpiyA che. A kAzane bIjo bhAga paNa have thoDA ja vakhatamAM bahAra paDeza ke. jemAM kAzanI anukramaNikA ane ropanAmamAlAnI anukramaNikA vigere. ApavAmAM Avaze. 5. devakulapATaka . - udepurathI 17 mAIla dUra Avela delavADA, ke je eka vakhate hATu nagara hatuM ane jahAM traNasA dhAne nAda thato hatA, te gAmanuM etihAsika vRttAnta, hAMthI maLelA zilAlekhe ane prAcIna pusatakonA AdhAre A pustakamAM AlekhavAmAM AvyuM che. ki, 1-4-0 uparanAM dareka pustakonuM posTa khaca alaga samajavuM. A sivAya, amAre tyAMthI maLatAM tamAma pustakonuM hATu lisTa mugAvI jovAnI paNa khAsa bhalAmaNa che. lakhe zrIyazavijaya jena yuthamALA . - harIsa rADa bhAvanagara