________________
સૂર્ય, ચન્દ્ર, હરિ, શિવ અને ઈન્દ્રાદિ દેવે પણ અત્યન્ત દુઃખ દેવાવાળી ઇંદ્રિયને જીતવામાં શક્તિમાન થયા નથી. તે પછી, તેવી અલવાનું દુર્જય ઇંદ્રિયને જીતે એવા સાચા બલવાન પુરૂષે આ જગમાં થોડાજ છે !
વળી એ પદ યાદ રાખવા જેવું છે કે-જે કામી પુરૂષ છે, તે એકજ ઇન્દ્રિયના વિષયોને નહિ, પરન્તુ પચેન્દ્રિયના તેવીસે વિષચેનું સેવન કરે છે. તેને માટે પણ કહ્યું છે કે – " जे कामंधा जीवा रमति विसएमु ते विगयसंका। जे पुण जिणवयणरया ते भीरू तेसु विरमंति" ॥ १॥
જે કામાન્ય જીવે છે, તે નિઃશક થઈને પચેન્દ્રિયના તેવીસ વિષને સેવે છે. અને જેઓ જિનવચનમાં રક્ત છે, તે વિષયથી વિરાગ પામે છે. કેમકે સંસાર સમુદ્રથી તેઓ ડરતાજ રહે છે. વિષયી પુરૂષમાં અગર બીજા કેઈ સારા ગુણે હેય, તે પણ તે નિષ્ફલતાને જ પામે છે, જેમકે – .. " विद्या दया द्युतिरनुडतता तितिक्षा
__ सत्यं तपो नियमनं विनयो विवेकः । सर्वे भवन्ति विषयेषु रतस्य मोघा
પતિ રામતિતિ ન તત્વમ” I ? વિદ્યા, કે જે સમસ્ત સુખનું સાધન છે, દયા, કે જે ધર્મના મૂલરૂપ છે, શુતિ, કે જે હજારે મનુષ્યની સભામાં સત્કાર કરાવે છે, અનુદ્ધતતા કે જે વિનયાદિ ગુણેને ઉત્પન્ન કરે છે; તિતિક્ષા, કે જે હજારે સમયે પણ પૈયને છોડાવતી નથી; સત્ય, કે જે જગતમાં શિરરત્ન બનાવે છે; તપ, કે જેના પ્રભાવથી અનેકભનાં કિલષ્ટ કર્મો નાશ પામે છે; નિયમન, કે જેના પ્રભાવથી મનુષ્ય અણિમાદિ ત્રાદ્ધિવાળે થાય છે, વિનય, કે જે સર્વગુણને સરદાર છે અને વિવેક, કે જે જડ-ચૈતન્યનું ભાન કરાવે છે. એવા એવા ઉત્તમ
