________________
(૨૫) સાંભળવા અને વાંચવામાં પણ આવે છે. ધ્રાણેન્દ્રિયાધીન પુરૂષને સંપૂર્ણ રાગવાનું પણ ગણવામાં આવે છે, અને રાગની સાથે દ્વેષ તે અવ્યભિચરિતપણે રહેલેજ હેય છે. આ રાગ-દ્વેષના મિત્રે કામ, કેધ અને લોભાદિ તે સાથમાં ને સાથમાં જ રહે છે. જ્યાં આ બધી સામગ્રી મળે, ત્યાં મનુષ્યનું કલ્યાણ કઈ કાળે પણ થઈ શકે ખરૂં કે ? કદાપિ નહિં. અએવ બુદ્ધિમાનું પુરૂએ આ બધાં દૂષણના કારણભૂત ધ્રાણેન્દ્રિયના વિષયમાં લુબ્ધ ન થતાં ધ્રાણેન્દ્રિયને પિતાને આધીન કરી લેવી જોઈએ.
» ચક્ષુરિન્દ્રિય, * " सज्जानिपुष्पकलिकेयमितीव मत्वा ।
viઈવર્ષ સુતમતિ રામ પતિત્વા . रूपावलोकनमना रमणीयरूपे - મુઘોડવાનશેન ચાતિ' પાશા
દીપકની તિને, સુંદરજાતિનાં પુષ્પની આ કલી છે, એમ સમજીને રમણીય રૂપમાં મુગ્ધ અને રૂપ દેખવામાં રાજી રહેવાવાળું પતંગ (જીવ) દીપકની શિખામાં પડીને મૃત્યુને પામે છે. તે
“પતંગ” નામનું પ્રાણી ચક્ષુરિન્દ્રિયાધીન બનીને પિતાના પ્રાણેને અગ્નિમાં હેમી દે છે. પતંગ ચાર ઇદ્રિવાળું પ્રાણી છે. તે રાત્રે દીવાની જ્યોતિને દેખીને, મન નથી છતાં, લેભસંજ્ઞાના જોરથી તે જીવ અગ્નિમાં મોહિત થઈને ઝુંપાપાત કરે છે. ત્યાં અસહ્ય વેદનાને અનુભવ કરીને પિતાના જન્મને સમાપ્ત કરી દે છે. આવી જ રીતે જગતના પ્રાણિયે ચક્ષુરિન્દ્રિયને આધીન થઈને પિતાનું સર્વસ્વ ખાઈ નાખે છે. કેટલાક અજ્ઞાની છવા પરદ્રવ્ય અને પરસ્ત્રી પર ખરાબ દષ્ટિ કરીને વ્યર્થ નરક એગ્ય કર્મોને ઉપાર્જન કરે છે. દષ્ટાન્ત જૂઓ –
“ધારો કે બજારમાં પાંચ આદમી બેઠેલા છે, તેવામાં કોઈ તરૂણ અવસ્થાવાળી સ્ત્રી સુદર ષિાક પહેરીને ચાલી આવે છે, હજૂ
