Book Title: Dharmnu Anjan Karmnu Manjan Yane Shodashak Bhavanuvad
Author(s): Kalpyashvijay
Publisher: Jain Shwe Mu Pu Mandir Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022044/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM aMjana karmanuM maMjana SoDazaka bhAvAnuvAda yAne anuvAdaka : dakSiNakezarI pUjya AcArya bhagavaMtazrI vijayasthUlabhadrasUrIzvarajI ma. sA.nA ziSyaratna munizrI kalpayazavijayajI ma. sA. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Ama-kamala-labdhi-vikramasUrIzvarajI dharmanuM aMjana-karmanuM maMjana 'yAne SoDazaka bhAvAnuvAda anuvAdaka dakSiNakesarI pa.pU.AcArya bhagavaMta zrImavijayasthUlabhadrasUrIzvarajI ma.sA.nA vinayI ziSyaratna munibhagavaMta zrI kalpayazavijayajI mahArAja sAheba. || (preraka ) . pravacanaprabhAvaka, pozinAtIrthoddhAraka, dakSiNakesarI,parama pUjya AcArya bhagavaMta zrI sthUlabhadrasUrIzvarajI ma. sA. SoDazakalavAvALavAda Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: prakAzaka :zrI jaina je. mU.pU.maMdira TrasTa gAMdhInagara,beMgalora-pa60009 - dravya sahAyaka: zrI jaina zve. mU.pU. TrasTa, gAMdhInagara. beMgalora-pa60009 zrI jaina zve. mU.pU. saMgha, rAMdera roDa, surata zrI jJAnakhAtA taraphathI. ra zrI ANaMdajI maMgalajInI peDhI koThArI vADo, mu. iDara (sAbarakAMThA) bharata prinTarI, nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1 * - 387964 2) dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka mIThI vAta paramakRpALu sarvajJabhagavaMta dvArA Agama zAstronuM rahasya jANI anyane samyagajJAnano bodha karAvavo, AnuM nAma che jJAnadAna... 1444 graMthonA racayitA paramagItArtha jJAnaizvaryanA svAmI pUjyapAzrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe, mithyAtvanA raMge raMgAyelA, potAnA AtmAnA ghora mithyAtvanA baMdhana toDI, zrI jinezvarapraNIta zAstromAM rasataraboLa banI, zAstronuM gahana adhyayana karI, zruta sAhityanuM dAna karI, aneka AtmAone samyagUjJAnI banAvyA che... AvA mahApuruSa dvArA vahAvelI zrutagaMgAmAM "lalitavistarA" nAmanA mahAna grantha "upamiti bhavaprapaMcakathAnA" bejoDa racayitA, zrI siddharSigaNimahArAjA jevA mahApuruSane paNa, samyagujJAna ane samyagudarzanano yathArtha bodha karAvI, jinazAsananA parama zraddheya mahApuruSa banAvyA hatA. paramakaruNAnidhAnapU.pAda zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAjAe dhRtopAsanAnA phaLasvarUpa, yaugikagranthamAM yogadaSTisamuccaya, yogabindu vagere... AgamikagraMthomAM zrIdazavaikAlikasUtra upara TIkA, paMcavastu, tattvArthAdhigamasUtraTIkA vagare. dArzanikagranthomAM padarzanasamuccaya, zAstravArtAsamuccaya, sanmatitarka vagere..prakaraNagranthomAM aSTakajI, SoDazakajI, viMzativiMzikA, paMcAlakajI vagere...kathAgranthamAM samarAizcakahA vagere aneka granthonI racanA dvArA Agama granthonI ------------------------------------ SoDazakalAvALavAda Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garaja sArI che, eTaluMja nahi, kiMtu aneka AtmAonA mithyAtvanA ghora aMdhakArane bhedI, samyagUjJAna tathA samyaggadarzananA dIpane prajvalita karyA che. jinazAsananA rahasyone sugama rIte samajavA mATe jJAnanA dvAra kholI, pUrNatAnA zikhare pahoMcavA mATe, samyagUjJAnanA sopAna nirmANa karyA che... ' AvA aneka prabhAvaka granthomAM SoDazaka prakaraNa paNa AtmAne paramAtmA banavA mATe sAcuM mArgadarzana Apato mahAna grantha che. dharmaparIkSA, dharmalakSaNa, dharmadezanA, jinamaMdiranirmANa, jinabiMbanirmANa, pUjA svarUpa, pUjA vidhAna jevA aneka viSayothI, AtmAne sAtvika sAdhaka banAvavA SoDazaka prakaraNa grantha paNa eka suMdara preraNA Ape che... - pUjyapAde sAcA dharmanI vyAkhyA mArmikatA sAthe, gaMbhIratApUrvaka karI che. dharma kone kahevAya ? dharmI AtmAmAM kevA guNo hovA joie? bAhya kriyAonI sAthe, AtmAmAM batAvelA pAMca guNothI AtmA dharmI bane che * "vArya takSaNaM, pApanugupsAtha nirmanovothaH | liMkAni thaMsiddha, prAye vanapiyatve che. dharmI AtmAnI vyAkhyA sAthe Avazyaka guNonI vyAkhyA karatAM, maharSie pAMca guNonuM suMdara varNana karyuM che. (1) udAratA. (2) dAkSiNyatA. (3) pApa pratye jugupsA. (4) samyagUjJAnano bodha. (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) lokapriyatA. A pAMca guNothI suzobhita dharmAtmA, dharmanI suvAsa cotarapha phelAvI, dharmatattvanI siddhi prApta karI zake che - saMskRta bhASAmAM anna AtmAo paNa, SoDazakaprakaraNamAM rahelA, zAstrokata rahasyone pUrNarUpe yathArtha jANI, AtmakalyANa karI zake, tenA mATe munirAjazrI kalpayazavi.e SoDazaktakaraNa granthano gujarAtI bhASAmAM anuvAda karavAno suMdara ane prazasya prayatna karyo che. munirAjamAM svAbhAvika kavitvazakti to che ja, sAthe AvA kaThIna granthanuM, saraLarUpe sAmAnya bodhavALA paNa samajI zake, tadartha gurjarabhASAmAM anuvAdanuM bhagIratha kArya karI, zrutajJAnanI ArAdhanA karI che. eozrInI AvI mahAna sAdhanA ArAdhanA, mokSArthI, zrutArthI AtmAo, paThana-pAThana dvArA saphaLa karaze ja tathA A granthanA paThanapAThana dvArA ratnatrayIne nirmaLa banAvI sva-para kalyANa sAthe paramAtmadazAne zIghra vare e ja maMgaLa abhilASA -A. zrI sthUlabhadrasUri. m * SoDazakabhAvAnuvAda Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja aMtara vINA zrotraM zrutenaiva na kuNDalena, dAnena pANirna tu kaGkaNena / vibhAti kAyaH khalu sajanAnAm, paropakAreNa na caMdanena / sajjana puruSo-mahApuruSoe je kAMI zakti prApta karI che tenA vaDe teo paropakAra ja karanAra hoya che. AvA ja eka nizAMta buddhinA dhaNI, jagata para paropakAra karanAra, 1444 graMthanA racayitA yAkinImahattarAsUnuM pUjyapAda zrImad vijayaharibhadrasUrIzvarajI ma.sA. vikramanI pAMcamI zatAbdi (matAMtare 8mI sadI)mAM thaI gayA. te mahA prakAMDa vidvAna pUjyazrIne eka vicAradhArA slarI kebuddhi malI paNa buddhino upayoga karI jANyo nahIM, te buddhi zA kAmanI ? puNya maLyuM paNa puNyano saddhapayoga kIdho nahi, te puNya zA kAmanuM ? mAnava thayo paNa mAnavatA sAdhI nahi, te mAnava zA kAmano ? zakti malI paNa zaktithI lakSyane sAdhyuM nahi, te zakti zA kAmanI ? kevo suMdara bhAva ! zakti malI paNa zaktithI lakSyane sAdhyuM nahi, lakSya hatuM mokSa ene sAdhavA paropakAra guNa pahelAM ja joie. parArtharasikatA :- paropakAra guNa vinA zakti hovA chatAM sAdhya sAdhI zakAya nahi. (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM che ke :paropakArAya phalanti vRkSAH, paropakArAya vahanti nadyaH, paropakArAya vibhAti sUryaH, paropakArAya satAM vibhUtayaH // - e badhA ja niHsvArtha paropakAra karanAra che. tethI ja duniyA teone mAnathI jue che. to hu mAnava banI paropakAra karI lakSyane kema na sAdhI lauM ? kevo umadA vicAra...vAha! A ja vicAre teozrIe vividha viSayone AvarI letA 16-16 zlokanAM 16 prakaraNonI racanA karI. jemAM bAlajIvonI dRSTi zuddha-vizuddha bane te mATe temAM dharmanuM aMjana bharyuM che ane te aMjana karmanuM maMjana karavA sAmarthya dharAve che. tethI A pustakanuM nAma dharmanuM aMjana karmanuM maMjana yAne SoDazaka- bhAvAnuvAda." rAkhela che. A pustakamAM je bhAvAnuvAda karyo che temAM mAruM kazuM ja nathI. huM kaMI vidvAna ke lekhaka kAMI ja nathI paraMtu paramopakArI saMsAra tAraka dakSiNakezarI pU.guru bha. A. zrI.vi. sthUlabhadrasUrIzvarajI ma.sAnI amRtadRSTithI kAMIka caMcupAta yA bALakanI jema chabachabIyA karavA prayatna karyo che. emAM paNa bALakane AnaMda to Ave ne !! tema mane paNa A SoDazakanuM vAMcana karatAM apUrva AnaMda Avyo ane chabachabIyA karatAM bhAvAnuvAda goThavAI gayo. SoDazakabhAvAnuvAda Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka mIThI vAta" lakhI ApI asIma kRpA varasAvanAra pU. gurudevazrIno mahAna upakAra ze bhUlAya ? bhAvAnuvAdane najara taLe laI presathI mAMDI bAInDIMga sudhInA saMpUrNa kAryamAM mArgadarzana ApanAra pU. A. bha. zrI bhadrasUrIzvarajI ma. sA.nA ziSyaratna pU. munirAjazrI jinacandravijayajI ma. sA.nA ziSyaratna vaMdanIya pUjya munizrI municaMdravijayajI ma.sA.e paNa mahAna upakAra karyo che. sAthe sAthe tapasvI munizrI amItayazavijayajIe paNa athathI Iti sudhI dRSTipathamAM lAvI yogya mArgadarzana pUruM pADyuM che. temane paNa A take kema vIsarI zakAya !!! vaLI " mana mora bole " lakhI graMthanA mAhAbhya para suMdara prakAza pADyo che. aMtamAM dharmatattvane aMtaramAM utArI sahu paramasukhanA bhoktA bano. e ja abhyarthanA. lI. gurupAdapaghareNuM munizrI kalpayazavijaya. (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana mora bole.. corAzI lAkha yonirUpasaMsAramAM bhaTakatA jIvone paramaAdhArarUpa paramAtmA arihaMtadevanuM zAsana che. te zAsana dvAdazAMgImaya chee dvAdazAMgInA adhyayanano adhikAra munibhagavaMtono che. ane zrAvaka-zrAvikAne zravaNano adhikAra che. e dvAdazAMgInA gUDha bhAvone samajAvavA mATe zrutadhara mahApuruSoe aneka niryuktio bhASyocUoi -TIkAo-avacUrI vagerenI racanA karI tathA bAlajIvonA upakAra mATe AgamonA rahasyone pragaTa karatA aneka prakaraNa graMthonI racanA karI jemAM yAkinI mahattAsUnu bhavavirahAMka padAnvita 1444 graMthanA racayitA pa.pU.haribhadrasUrIzvarajI ma.sA.e aneka prakaraNagraMthonI racanA karI che. jevA ke yogadaSTisamuccaya-yogabiMdu-dharmasaMgrahaNIpaMcAzaka-viMzativiMzikA-aSTakajI-zAAvArtAsamuccayapadarzanasamuccaya-SoDazaka-laghusaMgrahaNI-samarAIaikahA-dhUrtAkhyAnapaMcavastu-dharmabiMdu-saMsAradAvA-lagnazuddhi-sanmatitarka vagere aneka graMthonI racanA karI che. jemAM SoDazaka nAmanA graMthamAM dharmanI parIkSAdharmanI dezanAnuM svarUpa-dharmanA lakSaNa-dharmecchakanuM svarUpa-lokottara tattvanuM svarUpa-jinabhavana nirmANanuM svarUpa-jinabiMba nirmANanuM svarUpa-jinabiMbapratiSThAnuM svarUpa-jinapUjAnuM svarUpa-saTsanuSThAnanuM svarUpa-zrutajJAnaprAptirUpaliMganuM svarUpa-dIkSAdhikArInuM svarUpa-dIkSAmAM karaNIya AcAranuM svarUpa yoganuM svarUpa-dhyAnanuM svarUpa-ane dhyAnadvArA prAptavya dhyeyanuM svarUpa-A pramANe soLa viSayo para soLa soLa zlokamAM te te viSayonuM viziSTa rIte je svarUpa batAvavAmAM AvyuM SoDazakabhAvAnuvAda Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te jainetaradarzanamAM to nahi paNa jaina zAsananA graMthomAM paNa bhAgye ja koika graMthomAM jovAmAM Ave che. e svarUpa bAhya pravRttirUpe zI rIte hoya che ane atyaMtara vRttirUpe pariNAma svarUpe kevA prakAranuM hoya che. A graMthanAM racayitA pa.pU.haribhadrasUrI ma.sA vikramanI pAMcamI zatAbdimAM ane matAMtare 8mI sadImAM thayela che teozrI saMsArI avasthAmAM cittoDanA rANAnA mahAvidvAna rAjapurohita hatA- ane potAnI vidvattAnuM eTaluM abhimAna hatuM ke pote niyama karela ke je vyaktinuM boleluM huM pote na samajI zakuM to teno ziSya thai jAuM- eka vakhata rAtrinA samaye sAdhvIjI ma.nA upAzrayethI nikaLatA sAdhvIjI ma. svAdhyAya karatI vakhate 'cakkIdurgaM hirapaNagaM'' gAthA bolyA-te samaja na paDatAM-pote sAdhvIjI ma. pAse jaI pUchatAsAdhvIjI mahArAje AcArya mahArAja pAse mokalyA. tyAM AcArya mahArAja pAse upadeza sAMbhaLI ziSyatva svIkArI saMyama grahaNa karyuMjinAgamono abhyAsa karI- potAnA saMsArI be bhANejone upadeza ApI dIkSA ApI. beya bhANejo paNa tIkSNa buddhinA kAraNe abhyAsamAM AMgaLa vadhatA vadhatA eka vakhata gurumahArAja pAsethI rajA lai bauddhadarzanano abhyAsa karatA hatA paNa, bauddhone khabara paDatAM teoe baMne munione mArI nAkhyA. AthI ati saMtapta thayela haribhadrasUri mahArAja vidyAdvArA bauddhone AkarSI ukaLatA telamAM nAkhI devA taiyAra thayA. tyAre yAkinI mahattarA sAdhvIjI mahArAje jaI A ayogya thai rahyuM che ema cetavatA pote akAryathI pAchA pharyA ane tenA prAyAzcittarUpe 1444 graMthanI racanA karI. prabhAvaka caritranA AdhAre aMbAdevInI preraNAthI 1444graMthonI racanA karI hatI- pUjyapAdazrIe navIna graMtho uparAMta AgamasAhitya upara aneka TIkAonI racanA dharmanuM aMjana karmanuM maMjana 10 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa karI che. pUjyazrInA graMthoe jinazAsanamAM Agama tulya mAnyatA prApta karI che. A graMtha para enA bhAvone spaSTa karavA mATe 5.pU. yazobhadrasUrIzvarajI ma.sA. "sugamArtha kalpanA" nAmanI TIkA racI che. teozrI bAbatano vizeSa koI paricaya prApta thato nathI. bIjI TIkA nyAyavizArada-nyAyAcArya upAzrIyazovijayajI ma.sA.eyogadIpikA nAmanI saMkSipta TIkA racI che- A baMne TIkAo graMthanA bhAvane samajavA mATe khUba ja sahAyaka bane che. A graMtha upara aneka mahAtmAonA pravacana pragaTa thayelA che. ane pU.munivaryazrI kalpayaza vi.ma. pote jyAre poDazaka graMtha vAMcatA hatA. tyAre enI je noMdha karI hatI temAM sudhAro vadhAro karI be TIkAonA bhAvano yatkiMcit samAveza karavApUrvaka AkhuM lakhANa taiyAra karyuM che. je graMthanA bhAvone samajavA mATe alpajJA jIvone sahAya rUpa banaze. A graMthano abhyAsa karI sarve jIvo potAnA karmono aMta karI mokSa sukhane varo e ja zubha kAmanA. da. pa. pU. gurudeva zrI sthUlabhadrasU. ma. sA.no ziSya muni. amitayazavi. darzana ( jJAna XnacAritra) tapa SoDazakabhAvAnuvAda Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guMjana prakAzakanuM.. kAvyazAstravinodena kAlo gacchati dhImatAM / vyasanena ca mUrkhANAM nidrayA kalahena vA // yathA tAnaM vinA rAgo, yathA mAnaM vinA nRpaH / | yathA vAne vinA nA rasthA jJAna vinA na che tAla vinAno rAga,mAnavinAno rAjA, dAna (mada) vinAne hAthI, jema zobhato nathI tema jJAna vinAno mAnavI paNa zobhato nathI. tethI sajJAnanI khAsa AvazyakatA che. kAlanuM nirgamana karavA buddhimAna puruSo, zAstrAdhyayana, ciMtana, manana ane zAstralekhanamAM ja ramI rahyA hoya che. AvA ja eka parahitaciMtaka, advitIyajJAnI yAkinI mahattarAsUnu pU.pAda zrImad vijayaharibhadrasUrIzvarajIe zAstraparizIlana dvArA SoDazaka prakaraNanI suMdara racanA karI jIvananI paLone dhanyAtidhanya banAvI. A SoDazaka prakaraNanuM vAMcana karatAM karelI noMdha parathI pU. munivaryazrI kalpayazavijayajI ma.sAhebe karela bhAvAnuvAdane pustaka rUpe pragaTa karatAM amo gaurava sAthe AnaMda anubhavIe chIe. A pUrve pU.munibhagavaMtazrI racita "ugamate savAra mora kare TahukAra" e pustaka teozrInAM saMvata, 2046nAM apUrva anumodanIya cAturmAsa daramyAna pragaTa karavAnI taka malI hatI. tenI paNa amo bhAvavAhI anumodanA karIe chIe. A pustaka mATe eka mIThI vAta lakhI ApI parama upakAra karanAra dakSiNakesarI zrI nAkoDA-avaMti 108 pArzvanAtha tIrtha sthApaka pa. pU. zrImavijaya A.deva zrI sthUlabhadrasUrIzvarajI ma.sA.nAM caraNomAM jhUkIkRtArthatA anubhavIe (12) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chIe. presa meTara banAvavAmAM sahAyaka bananAra zAha bhuramala vIracaMda "prAgUvATa paramAra kailAsanagara (sIrohI) vAlA temaja gAMdhInagara (beMgalora) zrI bhedA khIazI ThAkarazI jaina pAThazALAnAM adhyApaka mahodaya zrI rAjendra sI. zAha (bhAvanagaravALA) Adi anya sahAyakone paNa bhAvapuSpodvArA sanmAnIye chIe. pustakanAM kAryane saMpUrNa karI ApanAra "bharata prinTarI" no AbhAra mAnIe chIe. - A pustaka-prakAzanamAM amArI sAthe zrI jaina zve.mU.saMgharAMderaroDa, (surata) taraphathI paNa jJAnakhAtAnI rakama prApta thaI che teno sAdara svIkAra karatAM dhanyavAda arpIe chIe. pazu thaI mAnava jagatamAM phare che. samaya to kSaNe kSaNe haMmezA sare che, sUraja uge che ane Athame che, jIvanamahIMthI divasa, ekeka khare che. jIvanamAMthI cAlyA jatAM divaso ane lAkheNI aNamola paLone; AvA suMdara pustakonA vAMcana, manana ane ciMtana dvArA svajIvana dhanya banAvI paramapadanAM sahu bhokatA bano... eja abhyarthanA..... lI:zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka maMdira TrasTa gAMdhInagara, beMgalora - pa6OO09. - poDazakabhAvAnuvAda) SoDazakabhAvAnuvAda (13 na Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa viSayadarzana 1 dharmaparIkSA SoDazaka 2 dezanA SoDazaka 3 dharmalakSaNa SoDazaka 4 dharmasphuliMga SoDazaka lokottaratattvaprApti SoDazaka 5 jinamaMdira nirmANa SoDazaka jinabiMba nirmANavidhi SoDazaka pratiSThAvidhiSoDazaka pUjAsvarUpa SoDazaka pUjAphala SoDazaka 7 anukramaNikA 9 10 11 zrutajJAnaliMga SoDazaka 12 dIkSAdhikAra SoDazaka 13 guruvinaya SoDazaka 14 yogabheda SoDazaka 15 dhyeyasvarUpa SoDazaka 16 zamarasa SoDazaka 17 hAribhadrI vANI 14 dharmanuM aMjana karmanuM maMjana peja 01-07 08-12 13-19 20-26 27-32 33-38 39-43 44-48 49-53 54-58 59-64 65-00 71-77 78-82 83-87 88-93 94-96 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma :- vi. saM. 1990 phA. zu. 15 dIkSA :- vi. saM. 2007 vai. zu. 6 gaNIpada :- vi. saM. 2028 vai. zu. 6 paMnyAsapada :- vi. saM. 2031 ma. zu. 12 AcAryapada :- vi. saM. 2043 po. va. 1 pU. A. zrI sthUlabhadrasUrIzvarajI. prakRSTa puNyanA svAmi pUjya gurudeva ! ApazrIe bAlavayamAM saMyama grahI tapa, tyAga ane jJAnAbhyAsamAM lIna banI jIvananI nirmalatAne prApta karatAM jinazAsanamAM Aja tRtIya (AcArya) pade jAtiratnanI jema zobhI rahyA cho. ApanI puNya pratibhA caudize prakAza phelAvI rahI che. ApanI prazAMta mudrA, vAtsalyatA, gaMbhIratAdi guNa samUha sheje AkarSI rahyo che. amadAvAda mahAsukhanagaramAM ApazrInI preraNAthI maMdirAdi dharmasthAnakonI sthApanAmAM yatkIMcita lAbha malyo tenI anumodanA karIe chIe. amArA vatana iDaragaDha para Avela tIrthano vikAsa temaja beMglora najIka mahAna tIrthanI sthApanA ApanI parama kRpAnuM temaja preraNAnuM phaLa che. vaLI amArA parivAra 52 pUjyonI kRpAdhArAne askhalita vahAvatAM preraNAnAM pIyUSa pAi rahyA cho eja rIte kRpA dhArAne niraMtara vahAvatA raho. eja...... maMgala yAcanA saha mahetA mahendrakumAra popaTalAla iDaravALAnI koTIzaH vaMdanA amadAvAda.... maMgalapArka pAlaDI. 15 SoDazakabhAvAnuvAda Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka peja gAthA paMkti zuddha 285 2-3 (mithyAtvI) jIvone apavAda nathI tyAM apavAdanI bhrAMti thAya che. 29 6 2 zuM anyathA thAya ? na thAya. 21 bane te sadanuSThAnano hetu 54 1 21 ucitakramathI utpanna prazAMta. 'acikitsya 21 viparyaya utthAnamAM eTale ke citta 81 10 1 (roga)mAM eTale ke sadaMtara anuSThAna choDavAmAM 4 abhAvavALuM bane che. 3 pariNata 87 14 4 jevuM ane nirmala 90 9 21 ekaja Atma (puruSa) tattva che. 93 16 8 hita naze a oor zoam 16) dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) ) Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. zrI SoDazaka prakaraNam 0 dhirmaparIkSA SoDazaka-1 praNipatya jinaM vIraM saddharmaparIkSakAdibhAvAnAm / liGgAdi bhedataH khalu vakSye kiJcitsamAsena // 1 // zrI mahAvIrasvAmI bhagavaMtane namaskAra karIne saddharma parIkSakAdi-bhAvone liMgAdi(AcAra-veSa)nA bhedothI kaMika saMkSepamAM kahIza- kahuM chuM.....1 bAlaH pazyati liGgaM madhyamabuddhirvicArayati vRttam / / AgamatattvaM tu budhaH parIkSate sarvayatnena // 2 // dharma parIkSaka traNa jAtanA che. (1) bALa, (2) madhyama, (3) paMDita. bALaH- mukhyatve karIne bAhyAkAra (veSa)ne jue che. madhyamAM mukhyatve karIne AcArane jue che. paMDita - Agamatattvane jue che. kAraNa ke dhamaadharmanI vyavasthA AgamathI thAya che....2 bAlo hyasadArambho madhyamabuddhistu madhyamAcAraH / jJeya iha tattvamArge budhastu mArgAnusArI yaH // 3 // SoDazakabhAvAnuvAda Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALa:1. AgamamAM niSedhela kArya karanAro : dA. ta. maMdiramAM prabhudarzana, guNakirtanamAM magna rahevuM. ADuMavaLuM jovuM nahi. ADI-avaLI vAto AdinakaravuM joIe, chatAM kare. sAmAyika, pratikramaNa, pauSadhAdi karatAM ADI-avaLI vAta na karavI joIe, chatAM kare. 2. AgamamAM je na hoya te kare - dA.ta. sAkSAt sAdhunI aSTaprakArI pUjA kahIna hovAchatAM kare te. DoLI AdinI pravRtti kare te. - traNa jAtanAM pAtra batAvela che. mATInuM, tuMbInuM ane kAjhapAtra. te choDI anya sAdhano (bIjA prakAranAM) vApare. dA.ta. plAsTika, rabbara,dhAtu vigerenA. 3. nAza pAmI gayuM hoya teno AraMbha kare: AgamamAM je kahyuM hoya, je pravRtti cAlatI aTakI gaI hoya, te AcaravuM, tenuM nAma nAza pAmelAno AraMbha. madhyama : guru lAghava (lAbha-nukazAna)no vicAra karyA vinA kArya karanAro, sUtramAM evuM jovA maLe tevuM karanAro. arthAt UMDA arthane nahIM vicAranAro, dIrdhadaSTi vinAno. dA.ta. "bhAdaravA mahine mIThuM guNakArI kahyuM che," ema sAMbhaLI mIThuM phAkavA (khAvA) mAMDe. dRSTAMta - dayA, dAna karavuM sAruM mAnI pANI bharavA gayelI DozImAe tRSAthI pIDAtA vAcharaDAne gaLAmAM doraDuM nAkhI, tarasa chIpAvavA kUvAmAM utAryuM, nirAMte jeTaluM pANI pIvuM hoya teTaluM pIve tema che dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicArIne pANInuM dAna karyuM, paNa te vAcharaDAnA mota mATe thayuM. UMDo vicAra karyA vinAnuM (te dayA, dAna) vAstavika na kahevAya. paMDitaH-mokSamArgamAM jJAnAditrayane anusaranAro (tattvamArge cAlanAro.) vyAkhyA :- AtmA ane karmanA bhedane jANI karmanA nAza mATe jJAnAdi ratnatrayInI sAdhanA karanAro (tattvamArge cAlanAro.) dA.ta:- sukozalamuni, jhAMjharIyAmuni, khaMdhukamuni vi...3 bAhyaM liGgamasAraM tatpratibaddhA na dharmaniSpattiH / dhArayati kAryavazato yasmAcca viDambako'pyetat // 4 // bAhyaliMga (veSa, AcAra vi...) asAra che. tenAthI kaMI dharmanI niSpatti (siddhi-prApti) thatI nathI.viDaMbaka (bahurUpI) paNa potAnA dhAryA mujabanI siddhi mATe veza dhAraNa kare che. dA.ta.:- vinayarane udAyIrAjAno nAza karavA mATe jema veza dhAraNa karyo hato. tenA AMtarabhAva judA ane bAhyaliMga (veza-AcAra) judAM hatAM....4 bAhyagranthatyAgAnna cAru natvatra taditarasyApi / kaJcakamAtratyAgAna hi bhujago nirviSo bhavati // 5 // dhana-dhAnya vigerarUpa bAhyaliMganA tyAgamAtrathI tenAmAM (bAhyaliMgamAM) sArApaNuM AvatuM nathI. sArApaNuM lAvavA mATeliMga sAthe bhAva paNa joIe. kAraNake keTalAka manuSyo, tiryaMco paNa (dhana-dhAnya choDavArUpa) evo tyAga kare che. jema ke kAMcaLI utAravA mAtrathI sApa jhera vinAno thato nathI. saMsArano tyAga kare, sAdhuno veza pahere, AcAra paNa suMdara rIte pALe. paraMtu devalokAdinA sukha mATe kare te dharma dharmarUpe banato nathI. saMsAranA bAhyazano tyAga karyo paNa saMsAranA sukharUpa rAganuM jhera gayuM nahi. SoDazakabhAvAnuvAda ( 3) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArAMza - bAdhavezanI sAthe bhAva paNa (saMsAranuM jhera utAre tevA) sArA joie. dA. ta. :- aSADhAbhUti nATaka karatAM kevaLajJAna pAmyA, ilAcIputra, bAhubalijI, metArajamuni, gajasukumAlamuni vigere...5 mithyAcAraphalamidaM hyaparairapi gItamazubhabhAvasya / sUtre'pyavikalametatproktamamedhyotkarasyApi // 6 // bIjA dharmavALAoe paNa kahyuM che ke, A bAhyaliMga (veSa) che te mithyAcAranuM kArya che. arthAt bAhyaliMgane dharanAro mithyAcAravALo che, azubha bhAvamAM raheto hovAthI bAhyaliMga (veSa, mithyAcAra (viziSTa bhAvazUnya AcAra)nuM phaLa che. mithyAcAra:- (mAyAvI) bahArathI iMdriyono saMyama karanAro, aMtaramAM iMdriyonAM viSayonI...(sukhanI) icchA karanAro. ApaNA AgamamAM kahyuM che ke, saMpUrNa bAhyaliMga (veSa) viSTAnA ukaraDA jevuM che. arthAt te koI kAryanI siddhi mATe upayogI nathI. ulluM duHkhane -ApanAra che...6 vRttaM cAritraMkhalvasadArambhavinivRttimattacca / sadanuSTAnaM proktaM kArye hetUpacAreNa // 7 // madhyama buddhivALo-vRtta (cAritra)ne vicAre che. niSedharUpa ane vidheyarUpa cAritra che, pApa karavuM nahi te niSedharUpa che ane sadguSThAna AcaravuM te vidheya che.(nivRtti-pravRtti)e ja cAritra che. vaLI asadAraMbha choDavo te nivRttimaya cAritra che. te ja sadanuSThAna che. kAryamAM kAraNano upacAra che. tethI asadanuSThAnanI nivRttie cAritra kahevAya che, te ja sadanuSThAna che...7 (dharmanuM aMjana karmanuM maMjano Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parizuddhamidaM niyamAdAntarapariNAmataH suparizuddhAt / anyadato'nyasmAdapi budhavijJeyaM tvacArutA // 8 // sadanuSThAnanA be prakAra che. (1) zuddha ane (2) azuddha. jyAM AtmAnA pariNAma zuddha hoya te zuddha ane azuddha hoya te azuddha anuSThAna kahevAya che. zuddha -je anuSThAna pAchaLa samyaphadarzana ane samyaka jJAnanI pariNatI hoya te zuddha anuSThAna. azuddha :- lAbha, pUjA, prasiddhi mATe karAtuM anuSThAna azuddha che. (te) paMDita puruSo vaDe zudhdhAzudhdha jANI zakAya che. 8 gurudoSArambhitayA teSvakaraNayatnato nipuNadhIbhiH / sannindAdezca tathA jJAyata etanniyogena // 9 // azuddha anuSThAnanI kevI rIte khabara paDe ? - pravacanano upaghAta vigere moTA doSa lagADavAthI ane nAnA doSa na lagADavAthI. eTale ke moTA doSa lagADato hoya ane nAnA doSa lAgavA deto na hoya, sAdhu-sAdhvInI niMdA karato hoya. AvAM lakSaNothI khabara paDe che. nipuNa buddhivALAo A kAraNa vaDe azuddha anuSThAna jANe che-kahe che. 9 AgamatattvaM jJeyaM taddaSTeSTAvirUddhavAkyatayA / utsargAdisamanvitamalamaidamparyyazuddhaM ca // 10 // budhapuruSa - AgamatattvanI parIkSA kare che. Agamatattva - dRSTa tathA ISTa viruddha na hoya tevA vAkyavALuM, jemAM utsarga ane apavAda baMne vAto hoya, ane vaLI jemAM bhAva zuddha hoya, te Agamatattva kahevAya che. A SoDazakabhAvAnuvAda Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTa virUddha vAkya - ApaNI najara samakSa jagata dekhAya che tevuM nathI. evuM pratipAdana karanAra zAstra te daSTavirUddha zAstra kahevAya. jemake brahma satya che, jagata mithyA che. jagata najara sAme hovA chatAM, te nathI tema kahevuM, te dRSTaviruddha zAstra che. ISTa virUddha vAkya - A jIvane sukha game che, tema chatAM keTalAMka darzanakAro mokSamAM sukha-duHkha nathI tema kahe che. tethI to mokSa meLavavA mATe koI purUSArtha na kare te ISTavirUddha vAkya kahevAya. utsarga eTale sAmAnya, niyama jemake hiMsA na karavI, apavAda eTale vizeSa, niyama jemAM bimArI vigere kAraNa hoya. audaMparyaya eTale bhAvArtha. 10. AtmAsti sa pariNAmI baddhaH satkarmaNA vicitreNa / muktazca tadviyogAddhisAhiMsAdi taddhetuH // 11 // AgamatattvaH- (1) AtmA che. (2) pariNAme nityaM che. (3) vicitra prakAranA karmathI baMdhAyelo che. (4) karma viyoge mokSa thAya che. (1) AtmA che. (2) nitya che. (3) karmano kartA che. (4) karmano bhoktA che. (5) mokSa che. (6) mokSano upAya che. * hiMsA vigere pAMca karmabaMdhanAM kAraNa che. (prANAtipAtAdi pAMca) ahiMsA vigere pAMca mokSanAM kAraNo che. A Agamatattva kahevAya che......11. paralokavidhau mAnaM vacanaMtadatIndriyArthadRgvyaktam / sarvamidamanAdi syAdaidamparyyasya zuddhiriti // 12 // aidaMparyAya (tAtparya-AgamasAra-bhAvArtha)nI zuddhiH-paralokanAM kartavyomAM jinavacana pramANa che. te vacana atIndriya arthane jonAra jinanuM che. A vacanapravAhanI apekSAe anAdi che. bharatakSetranI apekSAe sAdisAMta che. mahAvidehanI apekSAe anAdi anaMta che. (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparanI batAvelI badhI vAto jemAM hoya, te zAstra bhAvArtha zuddha kahevAya che... 12 bAlAdibhAvamevaM samyagvijJAya dehinAM gurunnaa| saddharmadezanApi hi kartavyA tadanusAreNa // 13 // bALa-madhyama-paMDitane upakAra thAya tevI dezanA devI. bALane bAhya liMga-veSa-loca vigerenI dezanA ApavI. madhyamane AcArapradhAna dezanA ApavI. paMDitane AgamapradhAnanI dezanA ApavI... 13 yadbhASitaM munIndraiH pApaM khalu dezanA prsthaane| unmArganayanametadbhavagahane dAruNavipAkam // 14 // bALane yogya dezanA madhyama athavA paMDitane ApavI te parasthAna-dezanA kahevAya, tene AgamanA abhyAsIo pApadezanA kahe : che. tenAthI jIvo unmArgIbane ane saMsAramAM teno dAruNa vipAkapAmebhogave.14. hitamapi vAyorauSadhamahitaM tacchleSmaNo yathAtyantam / saddharmadezanauSadhamevaM bAlAdyapekSamiti // 15 // dA. ta. vAyuvALAne ghI hitakArI che. paraMtu kaphavALAne te atyaMta ahitakArI che. pittavALAne sAkara guNakArI che, paNa kaphavALAne nukazAnakArI che. A rIte auSadhanI jema bALa-madhyamapaMDitanI apekSAe dezanA samajavI. 15. etadvijJAyaivaM yathArha (thocitaM) zuddhabhAvasampannaH / vidhivadiha yaH prayuGkte karotyasauniyamatobodhim // 16 // 1 // A rIte jANIne vidhipUrvaka zuddha bhAva pAmelA guru yathocitta dezanA Ape to te dezanAthI avazya samyakdarzana prApta thAya che. 16 : iti prathamaM SoDazakam ja SoDazakabhAvAnuvAda Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezanA SoDaza-2 bAlAdInAmeSAM yathocitaM taddhido vidhirgItaH / saddharmadezanAyAmayamiha siddhAntatattvajJaiH // 1 // | siddhAMtanA jANakAra puruSo vaDe saddharmanI dezanAmAM A pramANe vidhi kahI che. te bALAdinAM svarUpane jANanAro dezanAdAtA pAdAhine yogya dezanA mApe.....1. bAhyAcaraNapradhAnA kartavyA dezaneha bAlasya / svayamapi ca tadAcArastadagrato niyamataH sevyaH // 2 // bAlanI AgaLa bAhyAcAra pradhAna dezanA karavI joIe ane te AcAranuM pAlana jAte paNa karavuM joie. upadezaka AcaraNa na kare, to tene (bAlane) khoTI zaMkA thavAthI zrotAne mithyAtvanI vRddhino prasaMga sAve. 2. samyaglocavidhAnaM hyanupAnatkatvamatha dharA zayyA / praharadvayaM rajanyAM svApaH zItoSNasahanaM ca // 3 // SaSTASThamAdirUpaM citraM bAhyaM tapo mahAkaSTam / alpopakaraNasandhAraNaM ca tacchuddhatA caiva // 4 // gurvI piNDavizuddhizcitrA dravyAdyabhigrahAzcaiva / vikRtInAM santyAgastathaikasikthAdipAraNakam // 5 // aniyatavihArakalpaH kAyotsargAdikaraNamanizaM ca / ityAdi bAhyamuccaiH kathanIyaM bhavati bAlasya // 6 // bAlane dezanA nIce pramANe ApavIH 1. sAdhumono doya, 2. pAtrAno tyA, 3. bhUbhizayana, o bhanu na bhanu bhana) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. rAtrInA bIjA ane trIjA pahoramAM nidrA, pa. pahelA ane cothA praharamAM svAdhyAya, 6. anukULa, pratikULa (zIta-uSNa Adi) upasarga sahavA, 7. chaThTha-aDhama Adi vividha prakAranAM tapa karavAM, 8. mahAkaSTa sahavAM, 9. alpa upakaraNa rAkhavAM (alpa parigraha) ane tenI zuddhi rAkhavI, (nirdoSa levAM), 10. moTI piMDavizuddhi (AdhAkarmAdi moTA doSono tyAga)nuM pAlana karavuM, 11. dravya, kSetra, kALanAM judAM judAM abhigraha karavAM, 12. vigaIno tyAga, 13. eka sikya (koLIyo) pAraNAmAM uNodarI, 14. aniyata (eka kSetramAM nahi) vihAra, 15. kAyotsarga karavo, 16. upAzrayanI pratilekhanA-pramArjanA karavI, 17. kALagrahaNa levA vigere sAdhu AcAranI vAta karavI. ItyAdi bAhyAcAra bAlakane sArI rIte samajAvavo joIe. jethI karIne te devAditattvomAM zraddhAvALo bane. 3 thI 6. madhmamabuddhestvIryAsamitiprabhRti trikoTiparizuddham / AdyantamadhyayogairhitadaM khalu sAdhusavRttam // 7 // madhyama buddhivALAne kevI dezanA ApavI te kahe che - 1. IryAsamiti Adi aSTa pravacana mAtAnuM jemAM varNana hoya. 2. rAga-dveSa ane moha (ajJAna) vi. doSathI je rahita hoya athavA e traNathI sAdhu sAmAcArInuM varNana jemAM zuddha hoya. 3. hanana (mAravuM), pacana (pakAvavuM), kayaNa (kharIdavuM) A traNa doSathI mukta AhAranuM jemAM varNana hoya. 4. kaSa-cheda-tApathI zuddha athavA karavuM, karAvavuM ane anumodavuM. e traNa koTi(rIta)thI zuddha sAdhudharmanuM jemAM varNana hoya, tevI dezanA madhyama buddhivALAne daApavI kahI che. athavA evo dezanAvidhi kahyo che. sAdhuno AcAra prAraMbha, madhyama ane aMtaavasthAmAM hitakArI che. 1. prathama avasthAmAM adhyayana. 2. vacalI avasthAmAM arthazravaNa. 3. chellI avasthAmAM dharmadhyAnAdi, bhAvanA (kAussaggI Adi...7 / SoDazakabhAvAnuvAda Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTau sAdhubhiranizaM mAtara iva mAtaraH pravacanasya / niyamena na moktavyAH paramaM kalyANamicchadbhiH // 8 // / paramakalyANane IcchanArA sAdhuoe haMmezAaSTapravacanamAtAne mAtAnI jema niyamA choDavI nahi. vizeSArtha - aSTapravacana mAtAnA pAlanathI zarIra nirmaLa thAya che, AtmA nimartha thAya che, cAritra paripuSTa bane che, aticArathI malIna thayeluM cAritra zuddha thAya che. jevI rIte mAtAthI bALakano janma thAya che, mAtA bALakane puSTa kare che, khAmI dUra karavAno prayatna kare che, jema mAtA vagara bALaka na jIve, tevI rIte aSTapravacana mAtA vagara caritrarUpI bALaka rahI zakatuM nathI..8 etatsacivasya sadA sAdhoniyamAnna bhavabhayaM bhavati / bhavati ca hitamatyantaM phaladaM vidhinA''gamagrahaNam // 9 // A aSTapravacana mAtAnuM pAlana karanAra sAdhune saMsArano bhaya niyamo hoto nathI ane vidhipUvarka Agama grahaNa karavAthI (bhAvimAM * paNa) kalyANakArI phaLa prApta thAya che. 9. gurupAratantryameva ca tadbahumAnAtsadAzayAnugatam / paramaguruprApteriha bIjaM tasmAcca mokSa iti // 10 // Agama grahaNa karavAmAM gurune parAdhIna rahevuM paDe che. gurunuM bahumAna karavuM. A gurumane saMsAra sAgarathI tAranArA che. kalyANakArI che. tevo bhAva rAkhavo joIe. A rIte A bhavamAM gurunuM bahumAna karavAthI bIjA janmamAM tevA prakAranA punyathI sarvajJanuM darzana thAya che. ane tethI AtmAno mokSa thAya che. mATe sAdhue haMmezA gurune parataMtra rahevuM joIe. 10) ( dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama grahaNa vidhimAM sUtra ane arthagrahaNanI vidhinA be prakAra che. sUtra cAra prakAranA che. (1) AvazyakAdi, (2) utkAlika, (3) kAlika, (4) aMgapraviSTa, (dvAdazAMgI). kAlikasUtra:-kALagrahaNa laIne pahelI ane cothI porisImAM bhaNavuMte. utkAlikasUtra - game te parisImAM bhaNI zakAya che, A rIte bAra varSa sUtra bhaNavAnuM, tyArabAda arthagrahaNavidhi, artha bhaNavAnI jagyAe kAjo levo. guru mATe Asana mUkavuM, sthApanAcArya mUkavAnA, mAMDalI AkAre besavuM, vinaya ane bahumAnapUrvaka artha grahaNa karavo. sUtrArtha konI pAse grahaNa karavo? 1. je mokSAbhilASI hoya, saMsArano jene bhaya hoya, je gItArtha hoya, , je rAga-dveSamAM kheMcAtA na hoya, je deza, kALa ane bhAva jANatA hoya, vaLI je zuddha prarUpaka hoya tenI pAse bhaNavuM. 10. ityAdi sAdhuvRttaM madhyamabuddheH sadA samAkhyeyam / AgamatattvaM tu paraM budhasya bhAvapradhAnaM tu // 11 // A rIte madhyama buddhivALAne haMmezA sAdhuno AcAra kahevo joIe, jemAM bhAvapradhAna (padArthasAra) hoya tevuM Agamatattva budha (paMDita) puruSone kahevuM joIe. 11. vacanArAdhanayA khalu dharmastadbAdhayA tvadharma iti / idamatra dharmaguhyaM sarvasvaM caitadevAsya // 12 // AgamanI ArAdhanAthI zrutadharma ane cAritra dharmanI ArAdhanA thAya che ane virAdhanAthI adharma thAya che, Aja dharmanuM rahasya che. te ja Agamavacanano sAra che, te ja Agamavacana vidhi ane niSedharUpa che.12 SoDazakabhAvAnuvAda Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasmAtpravartakaM bhuvi nivartakaM cAntarAtmano vacanam / dharmazcaitatsaMstho maunIndraM caitadiha paramam // 13 // kAraNa ke A jagatamAM bhavya lokone svAdhyAya vigerenuM vidhAna karavAmAM ane hiMsAdithI nivRtta karavAmAM aMtarAtmAnuM (AgamarUpa) vacana ja kAraNarUpa che, dharma e pravRtti-nivRttirUpa che. te dharma Agama-vacanamAM ja rahelo che. mATe paramAtmAnuM (sarvajJanuM) Agama ja jagatamAM pradhAna che.13. asmin hRdayasthe sati hRdayasthastattvato munIndra iti / hRdayasthite ca tasminniyamAtsarvArthasaMsiddhiH // 14 // svAdhyAya Adi karavuM te vidhi che. hiMsAdithI nivRtta thavuM te niSedha che. A Agamavacana manamAM vasI jAya to paramArthathI sarvajJa bhagavaMta ja hRdayamAM vasyA che. ane jo te vasI jAya to niyamA sarva arthanI prApti thaI che tema mAnavuM....14. cintAmaNiH paro'sau tenaiva bhavati samarasApattiH / saiveha yogimAtA nirvANaphalapradA proktA // 15 // kAraNa ke A paramAtmA zreSTha ciMtAmaNI che ane A rIte paramAtmAnI sAthe samarasabhAva thAya che. teyogionI mAtA che. Ama te nirvANa phalane ApanAra che. bhagavaMtanA svarUpano upayoga te bhagavaMta svarUpa hovAthI zreSTha koTInuM dhyAna che. te bhagavAna huM chuM tevI rIte manamAM ekIbhAva thAya che. tenAthI samyakatvAdi guNo pragaTa thAya che ane mokSa thAya che.....15. iti yaH kathayati dharmaM vijJAyaucityayogamanaghamatiH / janayati sa enamatulaM zrotRSu nirvaannphldmlm||16|| bAlAdino vicAra karIne A rIte je gurudharmopadeza Ape che te zrotAvarganA hRdayamAM ucita vyavahAra (vyApAra),nirdoSa buddhi ane atula (atyaMta suMdara) dharma utpanna (sthApana) kare che. ane tene te dharma jaldIthI mokSaphalane ApanAra bane che. 16 -ti dvItiya poza : (dharmanuM aMjana karmanuM maMjanI, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmalakSaNa SoDazaka-3 asya svalakSaNamidaM dharmasya budhaiH sadaiva vijJeyam / sAmaparizuddha thavAmithyAttApAm 2 | dharmanuM lakSaNa zuM? badhA AgamomAM kahelI vAtathI yukti saMgata hoya. jeno Adi, madhyama, aMta, kalyANakara hoya. tene buddhimAna puruSoe (paMDitoe) dharmanuM lakSaNa jANavuM. 1. dharmazcittaprabhavo yataH kriyAdhikaraNAzrayaM kAryam / malavigamenaitatkhalu puSTyAdimadeSa vijJeyaH // 2 // dharma cittamAM utpanna thAya che. vidheya ane niSedharUpa AcaraNa (dharmakriyA) karavAthI, rAga-dveSarUpa maLa javAthI thatI puSTi ane zuddhi jemAM hoya te dharma kahevAya che. (abhavyAdimAM mArgAnusArI dharma hovA chatAM tattvarUpe dharma nathI, kAraNake te rAga-dveSa rUpa maLathI rahita puSTi ane zuddhi vagarano dharma che.) dA.ta.- 1.kAlasIrika-kUvAmAM pADAna mAryA paNa kalpanAthImAryA. 2. kapilAdAsI:-dAna ApyuM paNa manathI nahi. (baLAtkAre). - 3. vinayaratna - vinaya karyo paNa rAga-dveSanAM poSaNarUpa.2. rAgAdayo malAH khalvAgamasadyogato vigama eSAm / tadayaM kriyAta eva hi puSTiH zuddhizca cittasya // 3 // mela kyo ane kono? rAga-dveSa ane moha eja cittano mela che. bAhya mela zarIrano, kapaDAMno ke koI vastuno kahevAya che. samyaka jANakArIpUrvaka karelI kriyAthI mela jAya che. zAstramAM kahela vidhi, pratiSedhapUrvakanI kriyA) ane tethI cittanI zuddhi ane puSTi thAya che. 3. SoDazakabhAvAnuvAda (13) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSTiH puNyopacayaH zuddhiH pApakSayeNa nirmltaa| anubandhini dvaye'smin krameNa muktiH parA jJeyA // 4 // puSTi kone kahevAya? zuddhi kone kahevAya? tenuM lakSaNa kahe che. vadhatA punyano saMcaya te puSTi. samyajJAnAdi guNanAzakaghAtikarmanAM nAzathI thatI nirmalatA te zuddhi. A pApakarmano jeTalo nAza vadhu teTalI zuddhi vadhu. A puSTi ane zuddhino satata anubaMdha (pravAha) rahevAthI anukrame jIva sarva karmano kSaya karI mukti sukhane pAme che. 4. na praNidhAnAdyAzayasaMvidyatirekato'nubandhi tat / bhinnagranthernirmalabodhavataH syAdiyaM ca parA // 5 // puSTi ane zuddhi kevI rIte thAya? praNidhAna vigere bAbatanI jANakArI vagara puSTi ane zuddhino anubaMdha hoto nathI. jene graMthI bhedI che, tevA nirmaLa bodhavALAne ja zreSTha anubaMdha hoya che. 5. praNidhipravRttivighnajayasiddhiviniyogabhedataH praayH| dharmajJairAkhyAtaH zubhAzayaH paJcadhA'tra vidhau // 6 // praNidhAnanI saMkhyA keTalI che? pAMca che. 1.prasidhi, 2.pravRtti, 3.vighajaya, 4.siddhi ane pa.viniyoga. A pAMca bhede (prakAre) zubha pariNAma moTe bhAge zAstramAM dharmane jANanArAoe kahyA che. A be (puSTi ane zuddhi) praNidhAna vinA thatI nathI.6 praNidhAnaM tatsamaye sthitimattadadhaH kRpAnugaM caiva / niravadyavastuviSayaM parArthaniSpattisAraM ca // 7 // prasidhi- praNidhAna' kone kahevAya ? 1) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma karatAM pratijJA karavI, sthiratva prApta karavuM- avicala rahevuM. dA. ta. 1. navakAravALI nizcala thaine gaNIza. pachI te saMskArarUpa banI jAya, vAraMvAra gokhavuM na paDe. 2. potAnA karatAM ocho dharma karanAra ke dharma na karanAra upara karUNAvALo rahe. 3. dveSa na kare, 4. niravadya vyApAra kare, 5. sAvadya vyApArano parihAra kare, 6.parArtha rasikatA. (paropakAritA) tene praNidhAna kahevAya che. 7. artha - niravadya-pAparahita, sAvadya-pApa yukta, parihAra-tyAga. tatraiva tu pravRttiH zubhasAropAyasaGgatAtyantam / adhikRtayatnAtizayAdautsukyavivarjitA caiva // 8 // pravRtti kone kahevAya, te kahe che - zubha ane sAra upAya vaDe karIne atyanta prayatnazIla rahevuM. utsuktA (utAvaLapaNuM)na rAkhavI. dhIrajapUrvakanI kriyA, azakyaakALa pravRttino tyAga te dharmapravRtti kahevAya che. - dA. ta. caityavaMdananI kriyAno Azaya. (pariNAma) athavA kriyAmAM prayatna. (hetuzuddha, svarUpazuddha, anubaMdha zuddha.) hetuzuddha- kriyAnuM lakSa zuddha hovuM te, svarUpazuddha- zuddha uccAra (sUtroccAra) svarUpa pravRtti, athavA azuddha uccAranI nivRtti. dA. ta. baMgalA- bagalA, raMja- raja, AMTo- ATo, adhIyatAm ne badale aMdhIyatAmAM anubaMdhazuddhaH- arthanAciMtanasahabolavuM te.artha ciMtanamAM uttarottara zubha phaLa maLe che. dA.ta. navakAra gaNatI vakhate strI Adino) malina hetu dUra karIne gaNavo te hetuzuddha. gaNavAmAM akSaranI zuddhi jALavavI SoDazakabhAvAnuvAda che 15);) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te svarUpazuddha pravRtti. navakAra gaNatAM arthanI ciMtavanA sAthenI je pravRtti kare te anubaMdhazuddha pravRtti kahevAya. kAraNa ke zubha kriyAmAM mana lAge te kriyA anubaMdha zuddha kahevAya. navakAra gaNatAM malIna Azaya strI AdinI icchA karavI, duzmana AdinuM buruM ciMtavavuM, vaLI tAmasa ane rAjasa cittathI prerAIne navakAra Adi gaNavuM te hetuazuddha pravRtti. 1. tAmasa - koInuM khUna karavuM. 2. rAjasa:- strI AdinuM sukha icchavuM. 3. sAttvika :- cittathI hetu zuddha kriyA thAya che. (malIna Azaya vinAnI kriyA) kAyA ane vacanathI svarUpa pravRtti thAya ane manathI anubaMdha pravRtti thAya. azakaya (phaLa prApta vinAnI) pravRtti te retImAMthI tela kADhavuM, bAvaLa pAsethI kerI ke AMbA pAsethI akALe kerInI icchA, vAcharaDA vinAnI gAyamAMthI dUdha kADhavuM. akALa pravRtti :- samayanuM kAma samaye na karavuM te. samaya prApta thaye gocarIe na javuM, savAranuM pratikramaNa sAMje karavuM, sAMjanuM savAre - karavuM.8 vijajayastrividhaH khalu vijJeyo hiinmdhymotkRssttH| mArga iha kaNTakajvaramohajayasamaH pravRttiphalaH // 9 // vidanajaya-te traNa prakAre che. 1. jaghanya, 2. madhyama, 3. utkRSTa 1. jaghanyavina - kAMTAsamAna zItoSNAdi pariSahano jaya karavo te, duHkha jaldI jAya. 2.madhyamavinaH- jvara samAna, zarIramAM vyAdhi javAmAM vilaMba thAya, vaidya auSadha AdithI dUra karavuM, samatA rAkhI dharma pravRtti karavI te madhyama. 3.utkRSTavighna- dimoha dizAno bhrama, udhe raste javuM. 16) ( dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beMgaloranI gADIne badale amadAvAdanI gADImAM bese. vAraMvAra kahevAthI moha jAya. eTale ke mithyAtva dUra thatAM, samyaktvane pAmatAM (bhrama dUra thatAM) mArgamAM Ave te. duSkaratAe (mahAmuzkelIe) keTalAkane (te satyamArga) prApta thAya che. keTalAkane nathI thato, te utkRSTa vighnajaya, zuddha bhAvanAo vaDe traNe vighnano jaya karavo te vighnajaya....9. siddhistattaddharmasthAnAvAptiriha tAttvikI jJeyA / adhike vinayAdiyutA hIne ca dayAdiguNasArA // 10 // siddhi kone kahevAya che te kahe cheH te te dharmanI prApti te tAttvikasiddhi jANavI. 1. ahiMsAdharmanI prApti thAya tyAre pAse AvelAM. (noLIyA sApa jevA)ne paNa hiMsAnI buddhi na thAya. 2. satyadharmanI prApti thAya tyAre pAse AvelAne jUThano vicAra na Ave. 3. asteyaH- pAse AvelAne corIno vicAra na Ave. 4. brahmacaryaH- pAse AvelAne abrahmano vicAra na Ave. 5. aparigrahaH- pAse AvelAne parigrahanI icchA na thAya. A guNanI siddhi thayA pachI potAnAthI adhika guNavALAno vinaya-bahumAnAdi kare ane potAnAthI hIna guNavALA upara dayAvALo, karUNAvALo ane madhyasthabhAvavALo rahe. madhyama hoya to tenA upara karelo upakAra saphaLa bane.10, siddhezcottarakAryaM viniyogo'vandhyametadetasmin / satyadvayasampattyA sundaramiti tatparaM yAvat // 11 // viniyoga : siddhi pachInuM kArya potAne maLeluM bIjAne ApI potAnAM jevo SoDazakabhAvAnuvAda ra 17 ---- Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavo. arthAt dAna denAro bane, te siddhinuM uttara kArya che. potAne thayelI siddhi bIjAne Ape. dA. ta. eka dIpaka hajAra dIpaka pragaTAve tema) ahiMsAdi dharma jene ApavAmAM Ave tene nizcaye karI avadhya (niSkala na jAya tevuM) phala ApanAruM thAya che. anvaya saMpatti ane aviccheda saMpatti vaDe AgaLa kaheluM dharmasthAna AtmAne mokSa na maLe tyAM sudhI jene te (ahiMsAdirUpa) dharma grahaNa karyo che tene te hitakArI bane che. anvaya saMpattiH- prApta thayelo dharma, nAza thavA chatAM paNa sonAnA dAgInAnI jema dAgInAno nAza thavA chatAM sonuM kAyama rahe che, tevI rIte ahiMsA vigere dharmano viniyogano bhaMga thavA chatAM tenA saMskAra pharIthI paNa jAgRta thAya che. ahiMsAdi lakSaNarUpa dharmasthAnanI siddhi thavAthI bhAvimAM tenuM phaLa niSphaLa jatuM nathI, aneka janmo sudhI (suvarNa ghaTa nyAyathI) tenAM saMskAra tUrta ja UbhA thAya che. uttarottara paropakAra yukta dharma dvArA tIrthaMkarapaNAnI Rddhi prApta thAya che. dA. ta. jJAnAdi guNa ApavA, A vAta jiNANe jAvayANa. A cAra padathI pote rAgAdi jItyA,bIjAne jitADyA, potetaryA bIjAne tAryA, pote jJAnI thayA bIjAne jJAnI banAvyA, pote mukta thayA bIjAne mukta banAvyAM. (A rIte viniyoga karavAthI tIrtha avicchinnapaNe lAMbA gALA sudhI Take che.) A badhuM kriyArUpa hovA chatAM paNa pariNAmarUpa samajavAnA. Azaya eTale bhAva, ane bhAva eTale pariNAma. 11 AzayabhedA ete sarve'pi hi tttvto'vgntvyaaH| bhAvoyamanena vinA ceSTA dravyakriyA tucchA // 12 // A Azaya (praNidhAnAdi) bhedo tattvathI jANavAM joie. eja Azayabhedo ja bhAva (dharmano sAro che. e zubha bhAva vinAnI mana 18 ( dharmanuM aMjana karmanuM maMjane Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacana ane kAyAnI pravRtti (kriyA) tuccha nissAra (phaLa nahi ApanArI) mAtra dravyakriyA bane che......12 asmAcca sAnubandhAcchuddhayanto'vApyate drutaM krmshH| etadiha dharmatattvaM paramo yogo vimuktirasaH // 13 // A pAMca Azaya (praNidhAnAdi) rUpabhAvanA sAnubaMdha (paraMparA)thI kramazaH jaldI jaldI karmakSaya dvArA AMtara zuddhine prApta kare che, e ja siddhi ane dharmanuM mukhya tattva che, parama yoga che ane muktino svAda che. 13 amRtarasAsvAdajJaH kubhaktarasalAlito'pi bahukAlam / tyaktvA tatkSaNamenaM vAJchatyuccairamRtameva // 14 // amRtarasanA svAdane jANanAro (cAkhanAro) lAMbA kALathI kharAba bhojananI TevavALo hoya to paNa te kSaNavAramAM choDI de che ane amRtarasanI jhaMkhanA kare che. 14. evaM tvapUrvakaraNAtsamyaktvAmRtarasajJa iha jIvaH / cirakAlAsevitamapi na jAtu bahumanyate pApam // 15 // e pramANe apUrva pariNAmanAM kAraNe samyakatvarUpa amRtarasane jANanAro (cAkhanAro) A jIva lAMbA kALathI sevelA kharAba bhojana jevAM pApanuM kyAreya paNa bahumAna na kare. (AdarathI Acare nahi)15. yadyapi karmaniyogAt karoti tattadapi bhAvazUnyamalam / ata eva dharmayogAt kSipraM tatsiddhimApnoti // 16 // 3 // jo ke karmanAM vazathI te te pApo Acare to paNa te bhAva zUnyapaNe Acare che, AthI A pApanA anAdarathI ane dharmanAM yogathI te siddhi (mukti)ne prApta kare che. 16 - rUti tRtIyaM prajarAm: -- ----- SoDazakabhAvAnuvAda Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (dharmecchaliMga SoDazaka-4) siddhasya cAsya samyagliGgAnyetAni dharmatattvasya / vihitAni tattvavidbhiH sukhAvabodhAya bhavyAnAm // 1 // dharmanuM lakSaNa kahyuM. have tenA lakSaNone vistArathI kahe che. zAstramAM kahelA dharmatattvanI siddhinAM samyalakSaNo bhavya jIvo sukhapUrvaka jANI zake, te mATe tattvane jANanArA (tAttvika) puruSoe je dharmanA lakSaNo kahyAM che. te dharmanAM lakSaNone kahe che.....1 audAryaM dAkSiNyaM pApajugupsAtha nirmalo bodhaH / liGgAni dharmasiddheH prAyeNa janapriyatvaM ca // 2 // 1. audArya, 2.dAkSiNya,3. pApa jugupsA, 4.nirmaLabodha.ane 5. janapriyatA (lokapriyatA) Adi dharmanI niSpatti mATenA (prAyaH bahulatayA) lakSaNa che....2 audAryaM kArpaNyatyAgAdvijJeyamAzayamahattvam / gurudInAdiSvaucittyavRtti kArye tadatyantam // 3 // audArya - kRpaNatAno tyAga, tucchavRttino tyAga, udAratA, asaMkucita (vizALa) mana, mAtA-pitA - kalAcArya - jJAtivRddha, dharmadAtAdi para aucitya, dIna-aMdha-bhikhArI Adi para dAnAdi aucitya karavuM te audArya...3. dAkSiNyaM parakRtyeSvapi yogaparaH zubhAzayo jJeyaH / gAmbhIryadhairyasacivo mAtsaryavighAtakRtparamaH // 4 // dAkSiNya :- bIjAnA kAryamAM utsAhayukta, zubhAzaya (zubha adhyavasAya) vAlA, gAMbhIrya, vairya (bhayamAM paNa dhIratA), sthiratA (20) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (kArya lAMbu nikale to paNa na kaMTALe) irSArahitapaNuM, sahiSNutAdi guNomAM zubha cittavALA banavuM te dAkSiNya. 4. pApajugupsA tu tathA samyakparizuddhacetasA satatam / pApodvego'karaNaM tadacintA cetyanukramataH // 5 // pApa jugupsA - pApano parihAra, mukha, hAthanA abhinayathI dUra, zuddha citta, bhUtakALamAM karelA pApanI satata niMdA, vartamAnamAM ane bhaviSyamAM na karavAnI ciMtAvALo, mana-vacana-kAyAnA pApayogathI dUra rahevuM. pApanA (aDhAra) prakAra jANI tenAthI dUra rahevuM. te pApa jugupsAnA lakSaNo che. 5. nirmalabodho'pyevaM zuzrUSAbhAvasaMbhavo jJeyaH / zamagarbhazAstrayogAcchUtacintAbhAvanAsAraH // 6 // nirmaLa bodha-prazamarasathI yukta, zAstranI zuzraSA (dharmazravaNa):thI utpanna thayela zrutasAra, ciMtAsAra ane bhAvanAsAra rU5 traNa prakAre nirmaLabodha thAya che. zrutasAra- sAMbhaLavAthI utpanna thatuM jJAna. ciMtAsAra-ciMtana dvArA utpanna thatuM jJAna. bhAvanAsAra- AtmabhAvamAM ekarUpa thatuM jJAna. 6. yuktaM janapriyatvaM zuddhaM taddharmasiddhiphaladamalam / dharmaprazaMsanAderbIjAdhAnAdibhAvena // 7 // - dharma prazaMsA Adi dvArA samyaktva bIja vagerenI prApti thAya che. ane te dvArA zuddha (rAga-dveSa rahita) dharma prApta thato hovAthI janapriyatA upAdeya che. 7. Arogye sati yadvad vyAdhivikArA bhavanti no puMsAm / tadvaddharmArogye pApavikArA api jJeyAH // 8 // SoDazakabhAvAnuvAda (21) Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmatattva eTale zuM? ArogyavALA manuSyane roga thato nathI, tema dharma Arogya prApta thaye pApa vikAro thatAM nathI. pApa vikAro jene thatAM nathI, te dharma tattvavALo che ema jANavuM. 8. tannAsya viSayatRSNA prabhavatyuccairna dRSTisammohaH / arucirna dharmapathye na ca pApA krodhakaNDUtiH // 9 // dharmatattvavAlA te puruSane pAparUpa ativiSaya, tRSNA, atidRSTi saMmoha, dharmamArgamAM atiarucI, ane ati krodhanI khaNaja utpanna thatI nathI. 9 gamyAgamyavibhAgaM tyaktvA sarvatra varttate jantuH / viSayeSvavitRptAtmA yato bhRzaM viSayatRSNeyam // 10 // viSayatRSNA - lokamAM prasiddha zabda-rUpa-rasa-gaMdha ane sparzae pAMca indriyanA viSayamAM (AcaraNIya ke anAcaraNIyamAM) viveka vagaranI kriyA (pravRtti)karavI, gamya-agamya-peya-apeya-bhakSyaabhakSyano viveka (vibhAga)na karavo atRpta rahevuM, atyaMta abhilASA rAkhavI. pANI pIvA yogya che, dArU pIvA yogya nathI. chatAM dArUne tarasa chIpAvavAM pIe. tevI rIte bhogamAM lubdha banavuM. sArAsAranA viveka vagaranAM banavuM. mA-bena-patnInA viveka vagaranI pravRttine viSayatRSNA kahI che. 10 guNatastulye tattve saMjJAbhedAgamAnyathAdRSTiH / bhavati yato'sAvadhamo doSaH khalu dRSTisaMmohaH // 11 // guNathI samAna tattvamAM saMjJA (nAma) bhedathI Agama viSayamAM ulTI dRSTi rAkhavI (thavI) te dRSTi saMmoha che. A doSa adhamadoSa kahevAya che. 22) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSArtha-Agama viSayamAM ulTI dRSTi te dRSTi saMmoha che. saMjJA (nAma) bhedathI juduM mAnavuM. hiMsA na karavI. ahiMsA pALavI, hiMsA na karavI tevuM kahenArane khoTo kahevo te dRSTi saMmoha che. AraMbha sarakhA hovA chatAM eka kSetra-ghara vi.no AraMbha kare che. temAM tenuM phala pote (jAte) bhogavavAnI icchA rAkhe che. tethI te dRSTi saMmoha che. bIjo jinacaitya banAve che. tethI tenA rakSaNa mATe koIe Apela bheTamAM kSetra-ghara-dukAna-suvarNa vi. zAstrIya rIte AraMbha kare che te dRSTi saMmohanathI. kAraNa ke tyAM potAnI ane bIjAnA kalyANanI bhAvanA che. tyAM svArthano tyAga che tethI te dRSTi saMmoha nathI. yajJa karanAro dharma kare che. paraMtu temAM hiMsA che. vaLI tenA phaLane jAte bhogavavAnI icchAvALo che. mATe te dRSTi saMmoha che. jina cetyAdi ane tenA rakSaNa mATe kSetrAdino AraMbha karanAra eka prakAre AraMbhano tyAgI bane che. kAraNa ke bIjAne saMsAranAM AraMbhathI nivRtta kare che. zAstranI dRSTithI kare che. tethI te zubha pariNAmavALo che. te kAraNa tyAM daSTi saMmoha nathI. 11 dharmazravaNe'vajJA tattvarasAsvAdavimukhatA caiva / dhArmikasattvAsattizca dharmapathye'rucerliGgam // 12 // dharmamArgamAM arucinA liMga (lakSaNa) kahe che. 1. dharmazravaNanI avajJA (upekSA). 2. tattvarasanA AsvAdamAM vimukhatA (aruci). 3. dhArmika jIvonAM saMparkano abhAva. A SoDazakabhAvAnuvAda Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A dharma pathyamAM arucinA lakSaNo che. viSezArtha: (1) dharmazravaNamAM avajJA (upekSA) mAmulI kArya mATe pUjA, vyAkhyAna zravaNAdi choDI devuM. dA.ta.eka rUpiyAnI zodhamAM (meLavavA mATe) dharmazravaNa choDI devuM, pUjAdi dharmapravRtti choDI devI, dharmane yogya vastunAM zravaNamAM anAdara. dA.ta. eka DaoNkaTara be kalAka pUjA kare che. gurubhagavaMte joyuM ane AnaMda sAthe anumodanA karatAM kahyuM ke, pAMca miniTa upara guru bhagavaMtane vaMdana karavA ke dharmazravaNa (vyAkhyAna)mAM kema nathI AvatA? sAheba, lagnane daza varSa thayAM, paNa putra nathI, pUjAthI putra thaze, te AzAe pUjA karuM chuM. hAM..! jo tamArA vAsakSepathI thAya to AvavA taiyAra chuM. guru bhagavaMtanI vAtamAM avajJA-upekSA karI, dharma kAryamAM anAdara thayo, saMsAranAM padArtha mATe thato dharma muktine ApanAra dharmano anAdara kare che. auSadha satyarUpe pariNamatuM nathI. (guNakArI banatuM nathI.) (2) tattva rasanA svAdathI vimukha :- tattvanI vAta Ave tyAre jhoMkA Ave, kathA-joksa vi. Ave temAM rasa Ave. tattvanA zravaNa samaye (vyAkhyAnamAM) navakAravALI gaNo, vAto vi. cAle te upekSA tathA tattvanI aruci batAve che. (3) dharmI jIvono saMga na karavo :- dharmIjana hoTala, nATaka, sinemA, kaMdamULa, rAtrI bhojanano tyAgI, vilAsanAM sAdhanothI vimukha banAvanAra hovAthI teno saMparka (saMyoga) karavAmAM pAcho paDe athavA kare nahi. upara batAvelA e traNe tattvo dharmathI vimukha banAvanArA tattvo che. 12 24) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjano Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyetaradoSazrutibhAvAdantarbahizca yatsphuraNam / avicArya kAryatattvaM taccidraM krodhakaNDUteH // 13 // krodharUpa pApanI khaMjavALa :- sAcAM ke khoTAM doSo sAMbhaLavAthI ane bAhyapariNAma. (atyaMtara pariNAmate antaH-pariNAma ane bAhyapariNAma te aprasannatAdirUpe skuraNa (dekhAvuM) avicArya (vicAryA vinA) kArya karavuM te krodharUpa pApanI khaMjavALanuM lakSaNa che. (te lAge sAruM paNa dharmane AvavA na de.) dA.ta. kevo meM tene dabAvyo, pharI mAthuM uMcuM kare ja nahi. ThIka che to te dAvano ja hato. vigere....13. ete pApavikArA na prabhavantyasya dhImataH satatam / dharmAmRtaprabhAvAdbhavanti maitryAdayazca guNAH // 14 // che upara jaNAvelA viSayatRSNAdi pApa vikAro jenI buddhimAM -- utpanna thatAM nathI. tenAmAM dharma amRtanAM prabhAvathI maitrAdi guNo pedA thAya che...14. parahitacintA maitrI paraduHkhavinAzinI tathA krunnaa| parasukhatuSTirmuditA paradoSopekSaNamupekSA // 15 (1) maitrI - bIjAnAM hitanI-kalyANanI bhAvanA (icchA) te maitrIbhAva. (2)pramoda:- bIjAnA sukhamAM AnaMdathavo ane guNagrAhIpaNuM AvavuM te. (guNagrAhI banavuM) (3) karuNA - bIjAnA duHkhane dUra karavAnI bhAvanA te karUNAbhAva. (bImAranI sevA na karavI paNa sArA thavA mATeno jApa karavo te karUNA na kahevAya.) SoDazakabhAvAnuvAda Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mAdhyastha :- bIjAnAM avaguNa avinayAdi dUra karavA azakya lAge tyAre upekSA bhAva rAkhavo, jo dUra karI zakAya tema hoya to upekSA na karavI te mAdhyazmabhAva..15 etajinapraNItaM liGgaM khalu dhrmsiddhimjntoH| puNyAdisiddhisiddheH siddhaM saddhetubhAvena // 16 // 4 // jinezvara bhagavaMte kahelA audAryavigere lakSaNo dharmasiddhivALA (jene sArI rIte pariNamyo che tevA) prANIonAM che, te lakSaNo te jIvone puNyanAM upAyonI siddhithI siddha (prApta) thAya che. puNyanA upAya - (1) prANIo para dayA :-tapaH- hiMsA vinA AhAra thato nathI. (2) vairAgya :- bhAva:- vairAgya vinA bhAva kaThina che. (3) vidhipUrvaka ApavuM - dAna :- 1. abhayadAna, 2. supAtradAna, 3. anukaMpAdAna, 4. ucitadAna, 5. kIrtidAna. A pAMca mukhya dAna che.' vastradAna- annadAna-jaladAna vi. duHkhI para dayA lAvI apAtuM dAna tene paNa dAna kahevAya che. (4) sadAcAranuM pAlana-zIla - vizuddha brahmacaryanuM pAlana karavuM te. A cAra puNyopArjananA upAyo che. 16. -:ti vaturtha prarama : F che dharmanuM aMjanA karmanuM majano ) Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokottara tatvaprApti-pa. evaM siddhe dharme sAmAnyeneha liGgasaMyukte / niyamena bhavati puMsAM lokottaratattvasamprAptiH // 1 // A pramANe sAmAnyathI AgaLa kahela rIti pramANe lakSaNa sahita dharma siddha (prApta) thaye chate jIvone niyamo lokottara tattvanI prApti thAya che. 1. AdyaM bhAvArogyaM bIjaM caiSA parasya tasyaiva / adhikAriNo niyogAccarama iyaM pudgalAvarte // 2 // te A dharmathI bhAva Arogya (mokSanI icchA) ane sabhyatvarUpa bIjane lokottaratattvanI prAptinuM bIja)jIva chellA pugala parAvartakALamAM pAme che. 2. vizeSArtha :- dArika, vaikriya, AhAraka, taijasa, kArmaNa, zvAsozvAsa ane manae sAtanA sarvapulone grahaNa karavuM te. pudgala parAvarta kahevAya che. game te dharmamAM mokSanI icchA mAtrathI karAto dharma eka pudgala parAvarta kALamAM che. ardhapudgala parAvarta kALa bAkI rahe tyAre te jIva samyakatvanA aMkuravALo (sanmukha) bane che. mohanIyanI 70 koDAkoDI sAgaropamanI sthitimAMthI 1 (eka) koDAkoDI sAgaropamanI sthiti kare tyAre samyaktva pAme.. sa bhavati kAlAdeva prAdhAnyena sukRtAdibhAve'pi / jvarazamanauSadhasamayavaditi samayavido vidurnipuNam // 3 // temAM ahiMyA kALane prAdhAnya ApyuM che, pANI, khAtara, taDako vigere badhA kAraNo hovA chatAM kALa prApta thAya tyAre ja kerI Ave che. SoDazakabhAvAnuvAda Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAva AvatAM turaMta davA karIe to te guNane badale doSa kare che, paNa samavAno samaya pAke davA karIe to te jAya che, tema siddhAMtane jANanArA kuzaLa loko te pramANe kahe che. | vizeSArtha:- krodha zAMta thayA pachI jema zikhAmaNa kAma lAge che, tema zAstra paNa caramAvartamAM AvelAne upayogI bane che...3. 'nAgamavacanaM tadadhaH samyakpariNamati niyama eSo'tra / zamanIyamivAbhinave jvarodaye'kAla iti kRtvA // 4 // caramAvarta kALa pahelAM te jIvane Agama vacana sArI rIte pariNamatAM nathI. navo tAva Avyo hoya tyAre tene zamAvavA davA ApavI te nukazAna karanAra thAya che. kAraNa teno samaya pAkyo na hovAne kAraNe nukazAna karanAra bane che.....4. AgamadIpe'dhyAropamaNDalaM tattvato'sadeva tathA / pazyantyapavAdAtmakamaviSaya iha mandadhInayanAH // 5 // AgamarUpa dIpakamAM maMDaLAkAranI bhrAnti vAstavika rIte hotI nathI, chatAM maMdabuddhivALA (mithyAtvI) jIvo apavAda svarUpa Agama viSayane nirarthaka rUpe jue che. dA.ta.maMdadraSTivALo dIvAnI jyotane maMDaLAkAre jue che, tevI rIte AgamanA viSayone ulTI rIte jue che...5. tata evAvidhisevAdAnAdau tatprasiddhaphala eva / tattattvadRzAmeSA pApA kathamanyathA bhavati // 6 // dAna-zIla-tapa-bhAvanA viSayamAM avidhinuM sevana (adhyAroparUpa) je thAya che te bhrAMtithI ja thAya che. AgamamAM dAna vi.nuM avidhi sevana e bhrAMtinA phaLarUpe prasiddha che. te avidhipUrve 28) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjanoe Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAtI kriyAnuM pApa AgamanAM paramArthane jANanArA evA tattvadaSTivALAone zuM anyathA eTale niSphaLa thAya che? na thAya. sArAMza :- avidhi sevana (kriyA)nuM pApa AgamanA rahasyanA jANanArAne paNa avazya lAge che. 6. yeSAmeSA teSAmAgamavacanaM na pariNataM samyak / amRtarasAsvAdajJaH ko nAma viSe pravarteta // 7 // je puruSa dAnAdi viSayamAM avidhi kare che, teone heya, joya, upAdeyarUpa Agama vacana sArI rIte pariNamyA nathI, mATe kare che, kAraNa ke amRtanAM rasane jANanAro jheramAM moTuM nAkhato nathI. avidhi sevA jhera che, Agama vacana te amRta che....7 tasmAccarame niyamAdAgamavacanamiha pudgalAvarte / pariNamati tattvataH khalu sa cAdhikArI bhavatyasyAH // 8 // tethI carama pudgala parAvartamAM AvelA jIvane nizcayathI Agamavacana tattvathI pariNamelA hoya che, ane te jIvo te lokottara tattvanI saMprAptinA adhikArI bane che, uttarottara vizeSa prakAre pariNAma jAgatA rahe che...8. AgamavacanapariNatirbhavarogasadauSadhaM yadanapAyam / tadiha paraH sadbodhaH sadanuSThAnasya heturiti // 9 // AgamavacananI pariNati bhavaroganAM nAza mATe nirdoSa auSadhirUpa che ane te sad jJAnano hetu hovAthI zreSTha samyagUjJAna bane che. mithyAdaSTine ajJAnAvaraNa hoya che. ajJAnAvaraNa jeTaluM ochuM teTaluM bAhyapadArthanuM jJAna vadhu. dA.ta. vijJAnavAdI vigerenuM ajJAna rokanArUM te ajJAnAvaraNa kahevAya che. SoDazakabhAvAnuvAda (29) Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagadaSTine jJAnAvaraNa hoya che, tenA kSayopazame tattvadRSTi khUlatI jAya che. AMtara pariNAma vadhatAM jAya che. mithyASTine jJAnano bhrama sarvavyApI hoya che. satyane mAnavA na de te mithyAjJAna. samyagdaSTine jJAna ekadezIya (satyapakSI) hoya che, asatya choDAvI de te samyagUjJAna...9 dazasaMjJAviSkambhaNayoge satyavikalaM hyado bhavati / parahitaniratasya sadA gambhIrodArabhAvasya // 10 // AhAra, nidrA, bhaya, maithuna, krodha, mAna, mAyA, lobha, lokasaMjJA ane oLasaMjJA e daza saMjJAno nirodha haMmezA parahitamAM rata ane gAMbhIrya audArya guNavALAne akhaMDaevuM (saMpUrNarIte) anuSThAna prApta thAya che....10 sarvajJavacanamAgamavacanaM yatpariNate tatastasmin / nAsulabhamidaM sarvaM hyabhayamalaparikSayAtyuMsAm // 11 // sarvajJavacana e Agamavacana che, je je manuSyane te ---(Agamavacana) prApta thayA che, teone kriyAmala tathA bhAvamala javAthI AmAMnuM kAMI ja durlabha nathI. arthAt badhuM ja sulabha che....11 vidhisevA dAnAdau sUtrAnugatA tu sA niyogena / gurupAratantryayogAdaucityAccaiva sarvatra // 12 // AgamamAM kahevA pramANe thatI dAnAdi kriyA te vidhi sevA che, te (vidhi sevA)gurunA parataMtrapaNAthI ane aucityAdi guNothI thAya che. abhrAnta (zaMkA vagaranA) jJAnathI, apavAda, utsarganA jANapaNAthI te gurunI AjJAmAM saMpUrNa zraddhA rAkhavAthI prApta thAya che. dA. ta. guruziSyane raste cAlatAM tRSA lAgI, mizra doSa yukta pANI maLyuM, ziSya u0 dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM ke te doSita che, mATe nahi lauM, gurue samajAvyuM na mAnyuM gurue pIdhuM, AgaLa cAlyA. tRSA vadhI, nadI AvI pANI pI lIdhuM. prANAtipAta vratano bhaMga karyo, mahAvrata pharIthI levA paDaze. meM acitta pANI pIdhuM hatuM te sacitta pIdhuM. saMbhrAnta jJAna (guru AjJAmAM zaMkA) na joIe.12. nyAyAttaM svalpamapi hi bhRtyAnuparodhato mahAdAnam / dInatapasvyAdau gurvanujJayA dAnamanyattu // 13 // dAna ane mahAdAna kone kahevAya te kahe che :-thoDuM paNa nyAyathI upArjela. (potAnAM paraMparAgata dhaMdhAthI brAhmaNa, kSatriya, vaizya, kSudra, je jAtino je dhaMdho hoya tenAthI upArjela che.) nokara-cAkara Adi poSaNavarganI, sagAsnehI saMbaMdhInI kALajI lIdhA pachInuM, dIna-tapasvI Adine, mAtA-pitA ke kuLanA vaDIla vi.nI AjJA vaDe apAyeluM dAna mahAdAna che. tenA sivAyanuM bIjuM ApeluM dAna, te dAna kahevAya che....13 devaguNaparijJAnAttadbhAvAnugatamuttamaM vidhinA / syAdAdarAdiyuktaM yattaddevArcanaM ceSTam // 14 // vItarAga devAdinA guNonI jANakArIpUrvaka ane Adara bahumAnapUrvaka je pUjA karAya te vItarAganI pUjA ISTa (prazaMsanIya ane zuddha phaLa ApanArI) kahevAya che......14 evaM gurusevAdi ca kAle sdyogvighnvrjnyaa| ityAdikRtyakaraNaM lokottaratattvasamprAptiH // 15 // SoDazakabhAvAnuvAda (31) Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru,dharmAcAryAdinI avasare sadyogapUrvaka svAdhyAya dhyAnAdimAM pUjanAdi vighna na thAya te rIte Agamokta rIte sevA karavAthI lokottara tattvanI saMprApti thAya che. 15. itaretarasApekSA tveSA punarAptavacanapariNatyA / bhavati yathoditanItyA puMsAM puNyAnubhAvena // 16 // 5 // AptapuruSonAM kahela vacananI pariNatithI paraspara virodhI vAtane sApekSa buddhithI je vicAre che te puruSone, upara kahelI rIta pramANe puNyavipAkanA udayathI lokottara tattvanI prApti thAya che....16. -:ti paMcamaM pram : F - ra u2) ( dharmanuM aMjana karmanuM maMjanI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamaMdira nirmANa SoDazaka-6 asyAM satyAM niyamAdvidhivajjinabhavanakAraNavidhAnam / siddhyati paramaphalamalaM hyadhikAryArambhakattvena // 1 // prApta thayela mokSa mArga (tattva)ne ApanAra vidhithI jinezvara bhagavaMtanuM maMdira (bhavana) karAvavuM joie. jinabhavana banAvavAnI vidhine jANanAra yogya AtmA ( adhikArI ). jo te jinabhavana banAve to tene prakRSTa (zreSTha) phaLa prApta thAya che. 1 nyAyArjitavittezo matimAn sphItAzayaH sadAcAraH / gurvAdimato jinabhavanakAraNasyAdhikArIti // 2 // jinabhavana banAvanAra kevo hovo joie ? nyAyathI meLavelA dhanavALo, buddhimAna, pratibhAsaMpanna, dharmapariNAmamAM vRddhivALo, suMdara AcAravALo, gurvAdi mAtA-pitArAjA- amAtyAdi badhAMne mAnya hoya, zAstra AjJAthI paNa yukta hoya te jinabhavana banAvavAno adhikArI che. 2. kAraNavidhAnametacchuddhA bhUmirdalaM ca dArvAdi / bhRtakAnatisandhAnaM svAzayavRddhiH samAsena // 3 // bhUmi Adi kevAM joie : jinabhavana banAvavAmAM zuddha bhUmi dala-dArU (lAkaDuM) paththara Adi ane nokarAdine saMtoSa thAya (ThagavAnA nahi), ane zubha pariNAmanI vRddhi thAya vi. kAraNo jinabhavana banAvavAnA saMkSepathI jANavA. 3. (jinabhavana banAvavA mATe bhUmi, dala, dArU (lAkaDuM), paththarAdi zuddha-suMdara joie. nokarAdine saMtoSa thAya te rIte mahenatANuM ApavuM SoDazakabhAvAnuvAda 33 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe. (ThagavA na joIe) pariNAmanI zuddhi uttarottara vadhatI rahe. te rIte jinabhavana banAvavAnA kAraNo saMkSepa (TUMka)mAM kahyA che. athavA saMkSepamAM jANavA)....3 zuddhA tu vAstuvidyAvihitA sanyAyatazca yopaattaa| . na paropatApahetuzca sA jinendraiH samAkhyAtA // 4 // zuddha bhUmi kevI levI joIe zuddha, vAstu vidyA sahita, bIjAne duHkha ApyA vagara, nyAya dravyathI ane nItipUrvaka meLavelI, najIkamAM rahenArane saMtApanuM kAraNa na bane te rIte bhUmi levI ema jinezvare kaheluM che.....4 zAstrabahumAnataH khalu sacceSTAtazca dharmaniSpattiH / parapIDAtyAgena ca viparyayAtyApasiddhireva // 5 // dharmanI prApti kevI rIte thAya? - vAstu vidyA maMdirAdi banAvavAnI vidhi jemAM Ave che te) zAstranA bahumAnathI bIjAnI ciMtA karavA (vaDa) ane parAbhava (bhaya)ne tajIne (choDavA vaDe) dharmanI siddhi (niSpatti) thAya che. tethI viruddha vartana pApanuM kAraNa bane che. 5. tatrAsanno'pi jano'sambandhyapi dAnamAnasatkAraiH / kuzalAzayavAn kAryo niyamAdbodhyaGgamayamasya // 6 // dharma niSpattinuM bIjuM kAraNa - je dezamAM ApaNAM sagAM-snehI saMbaMdhI koi na hoya to paNa tyAM jo jinabhavana banAvavuM hoya to tyAMnA bIjA (itara) lokone annapAna-vastrAdi dAnarUpe ApI, teono satkAra karavo. tethI teo ApanArane dhanya kahe ane jainadharma kevo suMdara che. vigere prazaMsAanumodanA kare. jaina dharma para ovArI jAya. tethI karIne te nizcaya (34) dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodhibIja (samyaktva)ne pamADanAra (ropanAra) evA ucca Azaya (pariNAma)ne dhAranAro bane che. athavA ucca pariNAmamAM ramanAro bane che....6. dalamiSTakAdi tadapi ca zuddhaM tatkArivargataH krItam / ucitakrayeNa yatsyAdAnItaM caiva vidhinA tu // 7 // zuddha dala ane dArU kone kahevAya ? : - iTa-paththara-lAkaDuM vigere zuddha banAvanAra varganI pAsethI ucita dAma (kiMmata) ApIne ane majUra vigerene duHkha na thAya te rIte vidhipUrvaka lAvavuM te zuddha kahevAya che... 7 dArvapi ca zuddhamiha yannAnItaM devatAdyupavanAdeH / praguNaM sAravadabhinavamuccairgranthyAdirahitaM ca // 8 // vaLI AgaLa kahe che : lAkaDuM vi. paNa devatA-tiryaMca- manuSya saMbaMdhI jaMgalamAMthI vAMku nahi paNa suMdara, sthira, navuM ane gAMTha vigerethI rahita lAvavuM te zuddha kahevAya che. 8 sarvatra zakunapUrvaM grahaNAdAvatra varttitavyamiti / pUrNakalazAdirUpazcittotsAhAnugaH zakunaH // 9 // vidhi yukta eTale zuM H te mAla (lAkaDuM vigere) kharIdIne lAvatAM zukana (panihArI, dahIM, ghAsano bhAro vigere) jovA te bAhya zukana che, cittano utsAha, guruvacana vigere atyaMtara zukana che. tevA zukana Adi vidhiyukta lAvavuM te kAryanI siddhi mATe bane che. 9 bhRtakA api karttavyA ya iha viziSTAH svabhAvataH kecit / yUyamapi goSThikA iha vacanena sukhaM tu te sthApyAH // 10 // SoDazakabhAvAnuvAda 35 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nokarone kArIgarane) kevI rIte khuza rAkhavAM:- miSTa bhASA bolavA vaDe jema ke tame paNa maMdira banAvavAmAM sahAyaka cho. vigere mAnapUrvaka sArAM zabdothI temano satkAra karavo. 10 atisandhAnaM caiSAM karttavyaM na khalu dharmamitrANAm / na vyAjAdiha dharmo bhavati tu zuddhAzayAdeva // 11 // dharmamitra (dharmamAM sahAyaka hovAthI) nokarone ThagavA nahi, zubha kAryamAM ThagavAthI sAco dharma thato nathI, zubha kAryamAM zubha pariNAma rAkhavA joie, te ja sAco dharma che...11. devoddezenaitagRhiNAM kartavyamityalaM zuddhaH / anidAnaH khalu bhAvaH svAzaya iti gIyate tajjJaiH // 12 // jinabhavanano uddeza :- gRhasthIoe jinabhavana ekajabhaktimAtranA uddezathI banAvavuM joie. A loka ke paralokanA sukhanA bhAvathI nahi, paraMtu nidAna (niyANuM) rahita zubha bhAvathI jinabhavana banAvavuM joIe, tevAM zuddha adhyavasAyavALAnI stuti buddhizALIo kare che. (zAstrajJa puruSo temanI stavanA kare che.)..12. pratidivasamasya vRddhiH kRtAkRtapratyupekSaNavidhAnAt / evamidaM kriyamANaM zastamiha nidarzitaM samaye // 13 // zrI jinabhavana banAvavAnuM phaLa : karavA yogya ke na karavA yogyanI vidhine jANavAthI bhAvanI vRddhi thAya che. A pramANe banAvelAM maMdirane joIne aneka loko dhyAna ane bhaktithI pApane dUra karI sugatine pAmaze. keTalAMka yAtrAsnAtrAdipUjA mahotsava karIne mArAM banAvelA maMdiranAM kAraNe bodhibIjane prApta karaze, sAruM thayuM ke mArAthI AvuM suMdara kArya thayuM. maMdiramAM 36) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjano che Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna karIne zrAvaka zubha pariNAmamAM vRddhivALAM thaze ane mArA samakitanI nirmaLatA vadhaze. A pramANe kahela rItathI jinamaMdira karAvavAnuM prazaMsanIya che. tema siddhAMtamAM batAvela che.....13 etadiha bhAvayajJaH sadgRhiNo janmaphalamidaM paramam / abhyudayAvyucchittyA niyamAdapavargabIjamiti // 14 // te mokSanuM bIja che - A jinabhavana banAvavuM te sahasthonI bhAvapUjA che. te A janmanuM pavatri phaLa che. pradhAna phaLa che, ane svargAdinI paraMparA vaDe niyamathI mokSanuM bIja (mokSa ApanAra) bane che. 14. deyaM tu na sAdhubhyastiSThanti yathA ca te tathA kAryam / akSayanIvyA hyevaM jJeyamidaM vaMzatarakANDam // 15 // jinamaMdira karAvyA pachInI karavA yogya vidhi kahe che -- sAdhuone A tamAruM che, Ano jirNoddhAra tame karajo, tema kahIne ApavuM nahi, paraMtu Atyantika (vizeSa) kAraNa vinA jAte ja rakSaNa jevI rIte thAya tevI rIte karavuM. te sAdhuo sAdhupaNAmAM je rIte rahe te rIte karavuM. bALa, vRddha, glAna sAdhuonI sAthe Ayatana (makAna)mAM kevI rIte rahevuM te kahetAM kahe che ke, mULa dhana akSaya bane che ane je Ayatana (maMdira) saMbaMdhI mULa dhana te sarva prayatno vaDe rakSaNIya che. (rakSaNa karavuM joie.) A pramANe karavAthI potAnAM saMtAnane AzrayIne sva ane paranAM upakAra vaDe vaMza ane bhAvi puruSanAM pravAhane saddharmanI prApti thavAthI saMsAra samudrathI tAranAra bane che-naukA bane che 15. yatanAto na ca hiMsA yasmAdeSaiva tannivRttiphalA / tadadhikanivRttibhAvAdvihitamato'duSTametaditi // 16 // 6 // SoDazakabhAvAnuvAda uThI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRthvI AdinI hiMsA vinA A maMdira banatuM nathI, te zaMkAthI AgaLa kahe che : zAstramAM kahela yAtanAthI ane rAga-dveSa choDIne karavAthI te hiMsA banatI nathI. bhAvathI tenI hiMsA na hovAthI ane svarUpa hiMsA hovAthI te hiMsA banatI nathI. vaLI hiMsA bhAva vagaranI ane yatanApUrvakanI nAnI (sUkSma) hiMsA paraMparAe vadhu AraMbhAdi pApa nivRttinA kAraNe hiMsA banatI nathI. zAstromAM paNa suMdara buddhivALAoe te doSa vagaranuM jinabhavana banAvavAnuM kahela che. ane te mokSanuM kAraNa che. 16 sArAMza : alpazramathI moTo napho maLe tyAre te zrama, zrama kahevAto nathI, tema alpa (svarUpa) hiMsA pachI bodhibIja (samyakatva)no mahAna lAbha thato hovAthI te hiMsA, hiMsA banatI nathI. muktine ApavAmAM svarUpa hiMsA nimitta banatI hovAthI ane bhAvimAM saMpUrNa hiMsAthI AtmAne mukta banAvavAmAM kAraNabhUta banatI hovAthI te hiMsA, hiMsArUpa banatI nathI. 16 iti SaSTham SoDazakam dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabiMba nirmANavidhi SoDazaka-7 jinabhavane tadvimbaM kArayitavyaM drutaM tu buddhimatA / sAdhiSThAnaM hyevaM tadbhavanaM vRddhimadbhavati // 1 // zrI jinabhavana karAvavAnuM batAvIne temAM jinabiMbanuM sthApana karAvavAnuM kahe che : te jinabhavanamAM jinezvara bhagavAnanuM biMba buddhimAna puruSe jaldI karAvavuM joie. jethI biMba (pratimA)thI adhiSThAna thayeluM maMdira puNyanI vRddhi karavAvALuM thAya che. 1. jinabimbakAraNavidhiH kAle pUjApurassaraM kartuH / " vibhavocitamUlyA'Namanaghasya zubhena bhAvena // 2 // te biMba kevI rIte banAvavuM tenI vidhi kahe che :sArA avasare (zubha muhUrte) bhojana-patra-puSpa-phUla, pUjA, satkAra karavA pUrvaka avyasanI zilpIne zubha bhAvanAthI yogya mUlya ApIne jina biMba karAvavuM joie. 2 nArpaNamitarasya tathA yuktyA vaktavyameva mUlyamiti / kAle ca dAnamucitaM zubhabhAvenaiva vidhipUrvam // 3 // te zilpI pApa rahita kevo te kahe che : strI-madya (dArU) jugAra AdivALA zilpIne upara kahelI rIta mujaba na ApatAM loka nyAyathI je apAtuM hoya te mUlya kahevuM adhika paNa nahiM ane ochuM paNa nahi te paNa zubhabhAvathI vidhipUrvaka ApavuM. SoDazakabhAvAnuvAda 39 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittavinAzo naivaM prAyaH saJjAyate dvayorapi hi / asmin vyatikara eSa pratiSiddho dharmatattvajJaiH // 4 // brAntiH je padArthamAM je tattva che tenAthI ulaTuM mAnavuM. dA. ta. chIpamAM cAMdIno bhrama thavo. kAraNa ke A sambandhamAM mana-duHkha na thavuM joIe, te dharmatattvane jANanArAoe kahyuM che. tema dharmatattvaviddhahe che.)....4. eSa dvayorapi mahAn viziSTakAryaprasAdhakattvena / sambandha iha kSuNNaM na mithaH santaH prazaMsanti // 5 // upara kahyA mujaba karavAthI viziSTa kArya pUrNa thaye chate baMnene mahAna lAbha thAya che. saMta puruSo A jinabiMba banAvavAnAM saMbaMdhamAM parasparanA mananI duHkharUpa vaikalpatAne prazaMsatA nathI. arthAt manaduHkha thAya tevuM icchatA nathI.....5 yAvantaH paritoSAH kArayitustatsamudbhavAH kecit / tadvimbakAraNAnIha tasya tAvanti tattvena // 6 // biMba banAvanAranA jeTalA suMdara pariNAmo cittamAM utpanna thAya teTalA suMdara zabdAdivaDe prayatna karavA, jethI tenA pariNAmo ane prabhAva paramArthathI (tattvathI) te biMbamAM Ave. 6 aprItirapi ca tasmin bhagavati paramArthanItito jJeyA / sarvApAyanimittaM hyeSA pApA na karttavyA // 7 // jinabiMba banAvanAra uparanI aprIti vAstavamAM bhagavAna uparanI aprIti banatI hovAthI ane te sarva apAyanA kAraNarUpa hovAthI na karavI. 7. (40) dharmanuM aMjana karmanuM maMjanI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikaguNasthairniyamAt kArayitavyaM svadaurhRdairyuktam / nyAyArjitavittena tu jinabimbaM bhAvazuddhena // 8 // vaLI zilpIonI icchA pUrNa karavA vaDe prIti utpanna karIne jinabiMba karAvavuM, adhika guNavALAM svamanoratha pUrNavALA zilpI vaDe ane nyAyathI meLavelA dravya vaDe temaja zuddha bhAvathI jinabiMba karAvavuM...8 atrAvasthAtrayagAmino budhairdorhRdAH samAkhyAtAH / bAlAdyAcaitA yattatkrIDanakAdi deyamiti // 9 // zilpIne potAnA dohalAM pUrNa thavAthI je kahyuM che tenuM vivaraNa kare che H jinabiMba karavAmAM traNa avasthA (bALa-kumAra-yuvaka) lAvavA mATe buddha puruSoe manoratho kahyA che. zilpInA cittamAM jevA bhAva hoya tevA bhAva biMbamAM Ave che,tethI ramakaDAM vigere tenI sAme mUkavAM, jethI tevA bhAva te pratimAnA nirmANamAM Ave.....9 yadyasya satkamanucitamiha vitte tasya tajjamiha puNyam / bhavatu zubhAzayakaraNAdityetadbhAvazuddhaM syAt // 10 // vizeSa bhAvazuddhinuM varNana karatA kahe che ke bIjAnuM dhana AvI jAya to paNa tenuM puNya tene thAo. te pramANe jinabhavana banAvanAra jAhera kare. koinuM paNa nahIM levA yogya dhana jo A mArA dhanamAM lAgI gayuM hoya to A jinabiMba karavAthI utpanna thayeluM puNya tene thAo. (te paNa pAmo) AvA zubha pariNAmathI dhana nyAyavALuM thAya che ane bhAvanI zuddhi vadhu vizuddha bane che. 10 mantranyAsazca tathA praNavanama: pUrvakaM ca tannAma | mantraH paramo jJeyo mananatrANe hyato niyamAt // 11 // SoDazakabhAvAnuvAda 41 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM RSabhAya namaH Adi mantra lakhIne pratimAne maMtra vaDe adhiSThita karavI. cintana karavAthI je rakSA kare te mAtra kahevAya che. bimbaM mahatsurUpaM kanakAdimayaM ca yaH khalu vizeSaH / nAsmAtphalaM viziSTaM bhavati tu tdihaashyvishessaat||12|| kanaka, ratnanI pratimAnA vizeSa bhAvanuM phaLa - - atyanta sundara,kanaka ratnAdinI pratimAbAhya vastu che. tenAthI vizeSa phaLa nathI, paraMtu adhyavasAyanI vizeSatA-zuddhi phaLane adhika Ape che. bhAvane vadhAranAra bAhya vastu suMdara hoya to te bhAvane vadhArI zakavAmAM nimitta bane che, mATe sonAnI, ratnAdinI pratimA karAvavI te AdaraNIya che......12 AgamatantraH satataM tadvadbhaktyAdiliGgasaMsiddhaH / ceSTAyAM tatsmRtimAn zastaH khalvAzayavizeSaH // 13 // have kayo Azaya prazasta bane che te kahe che - .. AgamamAM kahela rIta mujaba bhakti-bahumAna- vinaya-pUjAdi , anavarata (satatu) cAlu hoya te AgamanI yAdIvALo (AgamamAM je kahyuM che te karavAnA) je pariNAma jene hoya te pariNAma prazasta che, kalyANakArI che....13 evaMvidhena yadvimbakAraNaM tadvadanti smyvidH| lokottaramanyadato laukikamabhyudayasAraM ca // 14 // e pramANe banAvelA biMbanA prabhAve lokottara (mokSasAdhaka) phaLa temaja laukika (devalokAdi) phaLa prApta thAya che ApanAra che, tema zAstra jANanArA mahA prajJAvaMto kahe che. 14 (42 (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana, Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokottaraM tu nirvANasAdhakaM paramaphalamihAzritya / abhyudayo'pi hi paramo bhavati tvatrAnuSaGgeNa // 15 // lokottara evA nirvANa sAdhaka zreSTha phalane AzrayIne svargAdi sukha AnuSAMgika prApta thAya che, pradhAnatayA to mokSa phala ja prApta thAya che. 15 kRSikaraNa iva palAlaM niyamAdatrAnuSaGgiko'bhyudayaH / phalamiha dhAnyAvAptiH paramaM nirvANamiva bimbaat||16|| che 7 che. khetI karavAthI ghauMnI sAthe jema ghAsa AnuSAMgika maLe che, tema biMba (pratimA)nA kAraNathI (prabhAvathI) parama nirvANanI sAthe svargAdinA sukha AnuSAMgika maLe che....16 -: iti saptamaM SoDazakam - SoDazakabhAvAnuvAda Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThAvidhi SoDazaka-8 niSpannasyaivaM khalu jinabimbasyoditA pratiSThAzu / dazadivasAbhyantarataH sA ca trividhA samAsena // 1 // - pratiSThA kevI rIte thAya? A pramANe taiyAra thayela jinapratimAnI pratiSThA zIdhra daza divasamAM karavI tenA saMkSepathI traNa prakAra che....1 vyaktyAkhyA khalveSakA kSetrAkhyA cAparA mahAkhyA ca / yastIrthakRdyadA kila tasya tadAdyeti samayavidaH // 2 // RSabhAdyAnAM tu tathA sarveSAmeva madhyamA jJeyA / saptatyadhikazatasya tu carameha mahApratiSTheti // 3 // traNa prakAra kayA te kahe che - (1) vyajyAkhyA, (2) kSetrAkhyA, (3) mahAkhyA. (1) vyajyAkhyA : (nAma):- vartamAna tIrthAdhipatinI te samaye karelI pratiSThA te vyajyAkhyA. dA.ta. jIvaMtasvAmI mahAvIrasvAmI) sImaMdharasvAmI vigere ema siddhAMtane jANanArA kahe che. (2) kSetrAkhyA :- bharata, airAvatakSetranI apekSAe zrI RSabhAdi jinanI pratiSThA te kSetrAkhyA. (3) mahAkhyA :- mahAvideha, bharata, airAvatakSetranI apekSAe 17) jinanI pratiSThA te mahAkhyA... 23 bhavati khalu pratiSThA nija bhAvasyaiva devatoddezAt / svAtmanyevaparaM yatsthApanamiha vacananItyoccaiH // 4 // bAhyajina pratimAmAM AgamamAM kahela vidhi pramANe pratiSThA 44) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjano Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanAra AcArya potAnA bhAvane paramAtmAnA udezathI potAnA AtmAmAM je zubhabhAva pragaTAve te zubhabhAvanI sthApanA karavI teja sAcI pratiSThA che. tethI bhaktimAna- vidvAn puruSonA dilamAM te pratimA prati pUjyabhAva Ave che..4 bIjamidaM paramaM yatparamAyA eva samarasApatteH / sthApyena tadapi mukhyA hantaiSaiveti vijJeyA // 5 // potAnA AtmAmAM ja te bhAva sthApana karavAmAM Ave che, bIje kema nahi? kAraNa ke te zreSTha koTInA samarasanI utpattinuM mukhya kAraNa che, tethI te bhAvane sthApavAthI A jinabiMbanI pratiSThA zreSTha jANavI (pratiSThA mukhya bane che.)..5 muktyAdau tattvena pratiSThitAyA na devatAyAstu / sthApye na ca mukhyeyaM tadadhiSThAnAdya bhAvena // 6 // | muktimAM gayelA paramAtmAnI pratiSThA zuM nathI? e pramANe zaMkA karI kahe che : pratimAnI andara mukti vi.mAM rahelA paramAtmAnI vAstavika pratiSThA nathI. kAraNa ke maMtrAdinA saMskAra pUrvaka te paramAtmAno AtmA to AvI zakato na hovAthI temanA vaDe adhiSThita na thavAno saMbhava hovAthI, potAnA pratiSThApaka AcAryanA) nirmala zamarasa bhAvonI biMba (pratimA)mAM sthApanA karavAmAM Ave che. 6 ijyAdena ca tasyA upakAraH kazcidatra mukhya iti / tadatattvakalpanaiSA bAlakrIDAsamA bhavati // 7 // A pratimAnI pUjA karavAthI (satkAra, snAtrapUjA- AbharaNa pUjA, naivedyAdi pUjA) mokSamAM rahela bhagavAna upara upakAra thato nathI. SoDazakabhAvAnuvAda 45. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM je muktigata paramAtmA upara upakAra karyo mAne che, tevI asatkalpanA te bALakrIDA samAna (ajJAnatA) che...7 bhAvarasendrAttu tato mahodayAjIvatAsvarUpasya / kAlena bhavati paramA'pratibaddhA siddhakAJcanatA // 8 // potAnA bhAvanI pratiSThA viSe AgaLa kahe che :| mukhya jinasvarUpa AlaMbanarUpI bhAva rasa indravaDe, (zreSTha bhAva vaDe) AtmAne puNyAnubaMdhi puNyarUpa, vaibhava, saMpatti, riddhi siddhi svarUpa AtmabhAva prApta thAya che. ane keTalAka kALa pachI saMpUrNa evI zreSTha koTInI siddha kAMcanatA (siddhAtmA svarUpa AtmAnuM nirmala svarUpa) prApta thAya che....8. vacanAnalakriyAtaH karmendhanadAhato yatazcaiSA / iti karttavyatayA'taH saphalaiSApyatra bhAvavidhau // 9 // siddhakAMcanatA kevI rIte prApta thAya ? Agama vacanAnusAra kriyArUpa agni vaDe karma indhana baLavAthI A siddha kAMcanatA (AtmAnuM mULa svarUpa) prApta thAya che. AthI A zamarasabhAvamAM karma baMdhana baLI jAya che. tethI AvA zubha pariNAmathI karAvelI pratiSThA saphaLa (lAbhakArI) bane che.....9. eSA ca lokasiddhA ziSTajanApekSayA'khilaiveti / prAyo nAnA vaM punari mannata vRthA: prAdu: | 20 | A pratiSThA pUrva paraMparAthI AvelA AcAryorUpa loka vaDe ane viziSTa bhavyajanarUpa (ziSTajananI apekSAe) saMpUrNa mAnya che ane prAyaH karIne kriyAmAM je judApaNuM che. te maMtraviSayaka che. ema paMDito kahe che...10. 46) ( dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhvAnAdi sarvaM vAyukumArAdigocaraM cAtra / sammArjanAdisiddhyai karttavyaM mantrapUrvaM tu // 11 // judApaNAnI vividhatA kahe che : pratiSThAmAM vAyukumAra vigere devo viSayaka saMmArjana vigerenI siddhi mATe je vAyukumAra vigere devone AhvAna Adi je maMtro vaDe karavAmAM Ave che te maMtrI potAnA kuLanI paraMparA pramANe jANavA..11. nyAsasamaye tu samyaksiddhAnusmaraNapUrvakamasaGgam / siddhau tatsthApanamiva karttavyaM sthApanaM manasA // 12 // pratiSThA kevI rIte karavI te kahe che? maMtranyAsa (sthApana) samaye sArI rIte mokSamAM rahelA siddhone yAda karavApUrvaka zArIrika, mAnasika, upAdhirUpa saMgathI rahita bhAvapUrvaka jANe mokSamAM sthApana na karatA hoya tema ekAgratApUrvaka bhAvanI jinabiMbamAM sthApanA karavI te samyakapratiSThA che......12 bIjanyAsaH so'yaM muktau bhAvavinivezataH paramaH / sakalAvaJcakayogaprAptiphalo'bhyudayasacivazca // 13 // potAno je biMbamAM sthApana karavAno A zubhabhAva puNyAnubaMdhI puNyarUpa athavA samyakatvarUpa bIjane sthApana karanAro che. te bIja kevI rIte sthApana thAya te kahe che : mokSane viSe potAnA antaHkaraNane joDavAthI zreSTha koTInA badhA avaMcaka (yogAvaMcaka, kriyAvaMcaka, phaLAvaMcaka) yogonI prAptithI ane abhyadaya (svautthAna)nI sahAyatA vaDe potAnA zreSThabhAvo vaDe) bIja nyAsa thAya che. 13. lavamAtramayaM niyamAducitocitabhAvavRddhikaraNena / kssaantyaadiyutaimetryaadisnggtairvRhnniiy iti // 14 // SoDazakabhAvAnuvAda 47) Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bIja nyAsa kevI rIte vadhAravo : pratiSThA saMbaMdhI A bhAvavALo alpapaNa bIjanyAsa niyamo deza, kALa vigerarUpa ucita bhAvanI vRddhi karavAvaDe ane kSamA vigerethI yukta maithyAdi bhAvothI e bIja puSTa karavuM ane vadhAravuM..14. nirapAyaH siddhArthaH svAtmastho mantrarADasaGgazca / Anando brahmarasazcintyastattvajJamuSTiriyam // 15 // A bhAvanI viziSTa paNe stuti kare che :A bhAva nirapAya (vidhvarahita) jenA badhA artho (prayojana) siddha thayA hovAthI siddhArtha che. potAnA AtmAmAM rahela hovAthI Atmastha che, maMtrarAja che, saMgathI rahita hovAthI asaMga che. AnaMdanuM kAraNa hovAthI AnaMdamaya che, satya tapa ane jJAnarUpa brahma rasa che. AvA bhAvo haMmezA manamAM vAraMvAra ciMtanIya che. tattvajJa puruSono A hitopadeza che. 15. aSTau divasAn yAvat pUjA'vicchedato'sya kartavyA / vAnaM ra yathAvimavaM vAtirthaM sarvasarvocca 6 . . " pratiSThA pachInI vidhi kahe che. - ATha divasa sudhI satata pratiSThA karela jinabiMbanI pUjA karavI joie ane zAsananI unnati mATe badhA jIvone vaibhavAnusAra dhana ApavuM joie..16. -: ti aSTamo podazam - (dharmanuM aMjana karmanuM maMjano Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjA svarUpa SoDazaka-9 snAnavilepanasusugandhipuSpadhUpAdibhiH zubhaiH kAntam / vibhavAnusArato yatkAle niyataM vidhAnena // 1 // anupakR taparahitarataH zivadastridazezapUjito bhagavAn / pUjyo hitakAmAnAmitibhaktyA pUjanaM pUjA // 2 // pUjAnuM svarUpa kahe che : sugaMdhI dravyathI saMyojita snAtra (jala) caMdana, kesara, vi.thI mizrita vilepana, suMdara sugaMdhI puSpo, sugaMdhI dhUpa vi.thI manohara tathA potAnA vaibhava anusAra dravyathI prabhunI traNe kALa potAnI AjIvIkAne bAdha na Ave te rIte ane zAstranA vidhAna mujaba pUjA karavI. jenAmAMupakAranI buddhi nathI, tevA para (bIjA) jIvo para paNa jeo hitanI buddhi rAkhe che, vaLI niSkAraNa vatsala che. ziva (mokSa) ne Ape che. IndrothI je pUjAyelA che, sarva aizvaryAdi vaibhavathI saMpanna che, pUjya che. evA hitanI icchA dharAvanArAonI suMdara pariNAma dvArA bhakti vaDe karAtuM pUjana te pUjA kahevAya che. 1-2. paJcopacArayuktA kAciccASTopacArayuktA syAt / RddhivizeSAdanyA proktA sarvopacAreti // 3 // pUjAnA traNa prakAra : (1) paMcAMgapraNipAtarUpa :- te paMcopacAra (2) aSTAMga praNipAtarUpa :- te aSTopacAra (3) sarvopacAra :- te darzANabhadranI jema antaHpura-hasti-azva-2thavaibhavAdi-sahita vinayapUrvakanI pUjA te sarvopacAra pUjA.....3. SoDazakabhAvAnuvAda 49 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyArjitena parizodhitena vittena niravazeSeyam / kartavyA buddhimatA prayuktasatsiddhiyogena // 4 // nyAyArjita dhanathI, bhAvanA vizeSapaNAthI ane suMdara yogamAM rahelA buddhimAna puruSo e pUjA karavI....4. zucinAtmasaMyamaparaM sitazubhavastreNa vacanasAreNa / AzaMsArahitena ca tathA tathA bhAvavRddhayoccaiH // 5 // dravyathI kAyAnI deza ke sarvasnAnathI zuci karavI, bhAvathI vizuddha adhyavasAyathI pavitra, IndriyanA saMyamapUrvaka, zvetAdi vastra yukta AzaMsA rahita ane je je rIte bhAvanI zuddhi thAya te rIte AgamAnusAra sundara-sAdhana sAmagrI vaDe pUjA karavI. 5. piNDakriyAguNagatairgambhIrairvividhavarNasaMyuktaH / AzayavizuddhijanakaiH saMvegaparAyaNaiH puNyaiH // 6 // pApanivedanagarbhe: praNidhAnapurassarairvicitrArthaiH / askhalitAdiguNayutaiH stotraizca mahAmatigrathitaiH // 7 // - puSpAdi pUjAnuM varNana kyuM have kevA stotra (stavana) vaDe kIrtana (pUjA) karavuM te kahe che. 1008 lakSaNavALA kAyAnA suMdara varNana vaDe, suMdara evA caritra vaDe, suMdara AcaraNa vaDe, durvAra pariSaha, upasargone jItavAnA guNavaDe, kevaLajJAna, darzana vi, vizeSaNo vaDe, gaMbhIra guNavaDe, arthanI gaMbhIratA jaLavAya te rIte vividha alaMkAra-chaMda-upamA-ane suMdara zabdo vaDe, Azayane vizuddha karanArA zabdovaDe, saMvegamAM vadhAro kare, saMsArano bhaya vadhAre, puNyanA kAraNabhUta, pApanI niMdA ane nivedana karavAvaDe upayogapUrvaka, ekAgracittathI, ghaNAM arthovaDe, asmalita (dhArAbaddha) (50) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) che Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ racanA yukta, mahA buddhizALI, mahApuruSo vaDe banAvelA stotra (stavana) vaDe bhagavAnanI kIrtanarUpe pUjA karavI. 6-7. zubhabhAvArthaM pUjA stotrebhyaH sa ca paraH zubho bhavati / sadbhUtaguNotkIrtanasaMvegAtsamarasApattyA // 8 // stotra vaDe kevI rIte pUjA thAya che? zubha bhAvane mATe puSpAdi ane stotravaDe thatI pUjAthI bhAva prakRSTa zubha bane che. sabhUta guNonA kIrtanathI saMvegarasa(mokSano abhilASI pariNAmonI prApti thAya che, tethI te saMvegathI zamarasanI prApti thAya che...8 kAyAdiyogasArA trividhA tacchuddhayupAttavittena / yA tadaticArarahitA sA paramAnye tu samayavidaH // 9 // mana, vacana ane kAyAnA doSa rahita prApta thayela dhana vaDe aticAra rahita karAtI pUjA pradhAna che. Agamane jANanArA bIjA AcAryo A pramANe kahe che. 9. vighnopazamanyAdyA gItAbhyudayaprasAdhanI cAnyA / nirvANasAdhanIti ca phaladA tu yathArthasaMjJAmiH // 10 // vidhrane zamana karanArI, kAyayogavALI, abhyadayane karanArI, vAkyogavALI ane nirvANane ApanArI, manayogavALI e traNa prakAranI pUjA traNa prakAranA judA judAphalane ApanArI che. pahelI pUjA samyagadRSTinI hoya che. vijJopazAminI.bIjI pUjA uttaraguNane dhAraNa karanAranI hoya che. abhyadayasAdhinI.trIjI pUjA zrAvakanI anubaMdhavAlI hoya che. nirvANAdhinI dharmamAtranuM phaLa A ja che.....10. pravaraM puSpAdi sadA cAdyAyAM sevate tu taddAtA / Anayati cAnyato'pi hi niyamAdeva dvitIyAyAm // 11 // SoDazakalAvALavAda Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trailokyasundaraM yanmanasApAdayati tattu caramAyAm / akhilaguNAdhikasadyogasArasabAhyayAgaparaH // 12 // - traNa prakAre pUjA - (1) zreSTha pUSpAdika badhA ja devone ApanAro te dAtAnI je pUjA te prathama. (2) vacana vaDe bIjA kSetramAMthI maMgAve te bIjI pUjA che. (3) traNe lokamAM pradhAna pArijAti kusumAdi naMdanavanamAM rahelA manathI (aMta:karaNathI) chae RtunA puSpo kalpanAthI lAve ane prabhune caDhAve. te mananA suMdara yogavALI nirvANa sAdhaka paramAtmAnuM pUjana (pUjA) te zreSTha pUjA che......11-12. snAnAdau kAyavadho na copakAro jinasya kazcidapi / kRtakRtyazca sa bhagavAn vyarthA pUjeti mugdhamatiH // 13 // snAna, vilepana puSpAdinI pUjAthI pANI vanaspatikAyanI hiMsA pratyakSa dekhAya che, sukhano anubhava karanArA kRtakRtya thayelA ane muktimAM birAjamAna bhagavAnano koIpaNa jAtano upakAra pUjaka upara thato nathI tethI pUjA niprayojana-vyartha che. maMda-mUDhabuddhivALA ema mAne che...13. kUpodAharaNAdihakAyavadho'pi guNavAnmato gRhiNaH / mantrAderiva ca tatastadanupakAre'pi phalabhAvaH // 14 // - gRhasthone pUjAmoSakAyano vadha hovA chatAM kUvAnA udAharaNathI guNakartA che, ema kahevAya che-evo mata che. kUvAnuM daSTAMta pANI meLavavAnI IcchAthI kUvo khodanAra mANasane zrama lAge che, zarIra kharaDAya che, chatAM hatAza thayA vagara khodIne pANI meLave (52) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che.pANI dvArA potAno zrama ane kharaDAyela zarIrane svaccha banAve che ane te harSita (sukha) pAme che. te rIte svarUpahiMsAno doSa atyanta bhakitanA puNya pAse nAza pAme che, bhakti vaDe -pUjA vaDe prakRSTa punya baMdhAtuM hoi te uttarottara mokSasukhane pAme che. jema maMtra, agni ane vidyAne anupakAra hovA chatAM tenA smaraNa Asevana, abhyAsa karavAthI te te maMtra-viSane, agni, zItane hare che ane vidyAsiddhi Ape che, tema jinezvaranI pratimAnI pUjAthI pUjakane punya (lAbha)nuM phaLa prApta thAya che....14 kRtakRtyatvAdeva ca tatpUjA phalavatI guNotkarSAt / tasmAdavyarthaiSA'Arambhavato'nyatra vimaladhiyaH // 15 // paramAtmA kRtakRtya hovAthI temanI pUjA, guNano utkarSa karatI hovAthI phalavAn che, tethI AraMbha-samAraMbhamAM rahelA nirmaLa buddhivALA puruSone A pUjA phaladAyaka che.... 15 iti jinapUjAM dhanyaH zrRNvan kurvaMstadocitAM niyamAt / bhavavirahakAraNaM khalu sadanuSThAnaM drutaM labhate // 16 // 9 // dhanya puruSa A pramANe jinezvaranI pUjAne paramArthathI sAMbhaLato ane kriyAthI karato bhavavirahanA (mokSanA) kAraNarUpa sanuSThAnane zIghra pAme che.... 16 iti navamaM Sor3azakam SoDazakabhAvAnuvAda 53 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjaphala SoDazaka sadanuSThAnamataH khalu bIjanyAsAtprazAntavAhitayA / saJjAyate niyogAtpuMsAM puNyodayasahAyam // 1 // vaLI AgaLa sadanuSThAna ne ja kahe che - saanuSThAnathI bIjano nyAsa (punyAnubaMdhi punyanA baMdhanathI) thAya che prazAMta bhAvanAM cittamAM saMskAra paDavAthI manuSyone niyamA punyodaya sahita saanuSThAna prApta thAya che... 1 tatprItibhaktivacanAsaGgopapadaM caturvidhaM gItam / tattvAbhijJaiH paramapadasAdhanaM sarvamevaitat // 2 // sanuSThAna ja prakAre che. . 1.prItianuSThAna, 2.bhaktianuSThAna,3.vacanaanuSThAna, 4. asaMgAnuSThAna A badhA sadanuSThAno tattvajJoe kahyA che. te mokSa prAptinA parama sAdhanarUpa che.... 2 yatrAdaro'sti paramaH prItizca hitodayA bhavati kartuH / zeSatyAgena karoti yacca tatprItyanuSThAnam // 3 // -- je anuSThAnamAM atyanta Adara (parama prItino bhAva) karanArane hita karanAra ane alpaprayojananA tyAgarUpa atyanta dharmanA AdarathI karAtuM anuSThAna te prIti anuSThAna che. 3 gauravavizeSayogAdguddhimato yadvizuddhatarayogam / kriyayetaratulyamapi jJeyaM tadbhaktyanuSThAnam // 4 // bhaktinuM svarUpa kahe che :gauravapUrvaka eTale ke pUjanIyapaNAnA vizeSa zuddha pariNAmathI karAtI bhakti, kriyAvaDe prIti anuSThAna sarakhuM hovAM chatAM te manuSThAna buddhimAna puruSonuM bhakti anuSThAna che ema jANavuM...4 54) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyantavallabhA khalu patnI tadvaddhitA ca jananIti / tulyamapi kRtyamanayotiM syAtprItibhaktigatam // 5 // prIti ane bhaktimAM zuM vizeSa che - atyanta vallabha patnI ne ane hitakaranArI mAtAne jema bhojana, AcchAdanAdi je ApIe chIe temAM banne tulya hovA chatAM patnI upara prIti karAya che ane mAtA upara bhakti karAya che, teTalo prIti ane bhakti anuSThAnamAM pharaka che...5 vacanAtmikA pravRttiH sarvatraucityayogato yA tu / vacanAnuSThAnamidaM cAritravato niyogena // 6 // vacana anuSThAna kahe che - Agama vacana mujabanI je pravRtti (kriyArUpa) badhA ja dharma vyApAramAM zAnti, pratyupekSA (paDilehaNa) vi.mAM deza, kAla, puruSa, vyavahAra vi. mAM aucitya jALavavApUrvaka karAtI pravRtti te vacana anuSThAna sAdhuone niyamathI hoya che. (puruSavyavahAra vigere= AcArya-upAdhyAya-sAdhu vigerenuM aucitya.) 6 yattvabhyAsAtizayAtsAtmIbhUtamiva ceSTyate sdbhiH| tadasaGgAnuSThAnaM bhavati tvetattadAvedhAt // 7 // asaMgAnuSThAna - vAraMvAra Agama vacananA sevanathI caMdana-gaMdhanyAyanI jema te vacana AtmasAt sajjana puruSo vaDe karAya che. jinakalpI Adine Agamavacana saMskArarUpa banI jAya che. eTale ke upayoga karyA vinAja svAbhAvika kSamAdi guNo AvI jAya che... 7 cakrabhramaNaM daNDAttadabhAve caiva yatparaM bhavati / vacanAsaGgAnuSThAnayostu tajjJApakaM jJeyam // 8 // SoDazakabhAvAnuvAda (55) Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacana ane asaMgamAM vizeSapaNuM kahe che : - kuMbhAranuM cakra jema daMDa thI bhame che. pachI daMDanA abhAvamAM paNa phare che. tema vacanAnuSThAna te AgamanA vacanarUpa daMDanA sahAre AtmAmAM pariNAma jagADe che. pachI tenA sahArA vinA mAtra saMskAra nA sahAre svAbhAvika pariNAma jAge ane kriyA thayA kare. te asaMgAnuSThAna jANavuM. A vAta kuMbhAranA cakranA udAharaNa sAthe kahevI.... 8 abhyudayaphale cAdye niHzreyasasAdhane tathA carame / etadanuSThAnAnAM vijJeye iha gatApAye // 9 // cAreyanA phaLanA vibhAga kahe che : prIti ane bhakti anuSThAna, abhyudaya (svargAdi) phala ApanArA che tathA vacana ane asaMgAnuSThAna mokSaphalane ApanArA che...9 upakAryapakArivipAkavacanadharmottarA matA kSAntiH / Adyadvaye tribhedA caramadvitaye dvibhedeti // 10 // pAMca prakAranI kSamA : (1) upakAra, (2) apakAra, (3) vipAka, (4) vacana ane (5) dharmakSamA. temAM pahelA be anuSThAnamAM (prIti ane bhakti) pahelI traNa prakAranI kSamA che, pachInA be (vacana ane asaMgAnuSThAnamAM chellI be prakAranI kSamA che. (1) upakArakSamA :- upakArInA durvacanane sahana karavA kAraNa ke saMbaMdhano kSaya na thAya te mATe tenA prativacanane sahevA. (2)apakArakSamA H- mArA durvacanAdine sahana na karatA A mArA upara apakAra karaze, arthAt mAruM bagADaze mArI sAmuM bolaze ema mAnI apakArI para kSamA rAkhavI. 56 dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) vipAkakSamA :- krodhAdithI narakAdinA duHkha Avaze, te bIkathI kSamAM rAkhavI te vipAkakSamA. (4) vacanakSama :- AgamamAM kahyuM che mATe kSamA rAkhe AgaLanA koIpaNa kAraNane dhyAnamAM lIdhA vinA kSamA rAkhe te vacanakSamA. (5) dharmakSamA - caMdana-sugaMdha jema saMskArarUpa ja banI jAya, cheda, dAhAdi thavA chatAM sugaMdha ja Ape tema svAbhAvika kSamA thaI jAya. dA. ta. zrI tIrthaMkaradeva, metAryamuni, gajasukumALamuni,khaMdhakamuni, - sukozaLa, avantisukumAlAdi...10 caramAdyAyAM sUkSmA aticArAH prAyazo'tiviralAzca / Adyatraye tvamI syuH sthUlAzca tathA ghanAzcaiva // 11 // kSamAmAM aticArano saMbhava kahe che - chellI vacanakSamAmAM kyAreka ati thoDA sUkSma aticAro lAge che ane pelI traNa upakAra, apakAra ane vipAkakSamAmAM moTA aticAra sakhta lAgatA rahe che... 11 zrutamayamAtrApohAccintAmayabhAvanAmaye bhavataH / jJAne pare yathArha gurubhaktividhAnasalliGge // 12 // cAritravAnane vacanAnuSThAna kahyuM have jJAna yojanA kahe che - zrutathI utpanna thatuM te zrutajJAna, te thayA pachI cintana dvArA utpanna thatuM jJAna te cittAjJAna ane tenAthI bhAvita (saMskArita thayeluM) jJAnate bhAvanA jJAna che. te gurubhaktirUpavidhAna(kArya) jenAmAM vidyamAna hoya tene yathAyogya rIte pradhAna evA A traNe jJAna utpanna (prApta) thAya che.... 12 udakapayo'mRtakalpaM puMsAM sajjJAnamevamAkhyAtam / vidhiyatnavattu gurubhirviSayatRDapahAri niyamena // 13 // SoDazakabhAvAnuvAda v Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe jJAnanA dRSTAMta Ape che - 1. zrutajJAna jala samAna, 2. cintAjJAna kSIra samAna, 3.bhAvanAjJAna amRta samAna kahela che. svarUpathI samyagajJAna guru pAsethI vidhipUrvaka levAmAM prayatna karanAra viSayarUpI tRSA-tRSNAne niyamathI dUra karanAra bane che.... 13 - zrRNvannapi siddhAntaM viSayapipAsAtirekataH pApaH / prApnoti na saMvegaM tadApi yaH so'cikitsya iti // 14 // siddhAntane sAMbhaLatI vakhate paNa jene viSaya pipAsAnA atirekathI saMkliSTa adhyavasAyanA yoge saMvega (mokSAbhilASa) thato nathI, te acikitsya che. (davAne yogya nathI) to viSaya pipAsAvALA bIjAnI to vAta ja dUra rahI.... 14 naivaMvidhasya zastaM maNDalyupavezanapradAnamapi / kurvanetadgururapi tadadhikadoSo'vagantavyaH // 15 // evA prakAranA ayogya mANasane mAMDalImAM zravaNane mATe tene besavAnI rajA na ApavI joIe, chatAM koI guru rajA Ape to te gurupaNa (siddhAntanI avagaNanA karavAthI) vadhudoSavALA jANavA...15 yaH zrRNvansaMvegaM gacchati tasyAdyamiha mataM jJAnam / gurubhaktyAdividhAnAtkAraNametadvayasyeSTam // 16 // 10 // te bIjI rIte kahe che :je siddhAntane sAMbhaLatAM saMvegane pAme che, tene prathama jJAna zrutajJAna che. prabhunI bhakti, bahumAna ane Adara karavAthI cintAjJAna ane bhAvanAjJAnanuM zrutajJAna te kAraNa bane che. tethI gurubhaktimAM rata banavuM... 16 -: rUti vazamaM SoDaza :(58) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 1 zrutajJAnaliMga SoDazaka 11 ) zuzrUSA cehAdyaM liGgaM khalu varNayanti vidvAMsaH / tadabhAve'pi zrAvaNamasirAvanikUpakhananasamam // 1 // zrutajJAnanuM liMga kahe che - zuzruSA (sAMbhaLavAnI icchA) tene vidvAna puruSo paheluM liMga kahe che. teno abhAva (sAMbhaLavAnI icchA nahi) hovA chatAM upadeza sAMbhaLavAnI icchA vinAnA ziSyane guru upadeza Ape to te upadezajharaNA vinAnI bhUmimAM kUvo khodavA barAbara che... 1 zuzrUSApi dvividhA parametarabhedato budhairuktaa| paramA kSayopazamataH paramAcchravaNAdisiddhiphalA // 2 // .. yUno vaidagdhyavataH kAntAyuktasya kAmino'pi dRDham / kinnarageyazravaNAdadhiko dharmazrutau rAgaH // 3 // zuzruSAnA prakAra kahe che : zuzruSA (zravaNecchA) be prakAre buddhapuruSoe kahI che. layopazamathI thatI pradhAna zuzruSAte pradhAnazuzruSAthI grahaNa dhAraNAdinI siddhirUpa phaLa maLe che. (siddhi thAya che.) 2-3. pradhAnazuzruSAnuM phaLa batAve che :koi vicakSaNa sarva kalAkuzala ramaNIya evI priyatamA sAthe kAmI hovA chatAM evo yuvAna kinnarIonA gAyanane sAMbhaLavAmAM atyaMta eka cittavALo bane che. tethI adhika rAga dharmazravaNamAM hoya te dharmazravaNanI icchAvALo kahevAya che. kahyuM che ke - SoDazakabhAvAnuvAda (pa9 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarUNa sukhI strI parIvaryo re, catura suNe suragIta, tehathI rAge ati ghaNo re, dharma suNyAnI rIta re. prANI dhariye samakita raMga.... 2-3 gurubhaktiH paramAsyAM vidhau prayatnastathA''dRtiH karaNe / sadgranthAptiH zravaNaM tattvAbhinivezaparamaphalam // 4 // zreSTha zuzruSA hoya tyAre zuM thAya che. te kahe che. gurunI bhakti (zuzruSA) karavAthI vidhi-kSetra-zuddhi vi.mAM prayatna ane Adara thAya che ane tethI AgamanA arthanI prApti temaja tattvano Agraha prApta thAya che te tattvajJAna (zuSA) nuM parama phaLa che....4 viparitA tvitarA syAtprAyo'narthAya dehinAM sAtu / yA suptanRpakathAnakazuzrUSAvatsthitA loke // 5 // zreSTha nahi evI zuzruSA batAve che - bIjI zuzruSA pahelAM karatAM ulTI che. te prANIone moTe bhAge anartha karanArI che. uMgha lAvavA mATe zaiyAmAM paDelo rAjA kathAne anAdarapUrvaka UMghato UMghato (ardhajAgrata) kAMika sAMbhaLe che. tene kathAno kAMI phAyado thato nathI te vAta lokamAM prasiddha che. tema vyAkhyAna zravaNa UMghato UMghato ane anAdarapUrvaka karanArane kAMI phAyadAkAraka thatuM nathI....5 UhAdirahitamAdyaM tadyuktaM madhyamaM bhvejjnyaanm| caramaM hitakaraNaphalaM viparyayo mohato'nya iti // 6 // zrutAdi traNa jJAnano kaMIka vibhAga batAve che - 1. uhApoha vagaranuM ( ciMtana vagaranuM sIdhe sIdhuM) jJAna te zrutajJAna. 2. uhApohavALuM (ciMtanavALuM) jJAna te ciMtAjJAna (vitarkathI prApta thaeluM) (60) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjano che Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. bhAvanAjJAna :- hitane karanAruM jJAna te bhAvanAjJAna. (AtmAne bhAvita karatuM jJAna te bhAvanA jJAna). A traNa jJAnathI bhinna jJAna te mithyAjJAna che. 6 vAkyArthamAtraviSayaM koSThakagatabIjasannibhaM jJAnam / zrutamayamiha vijJeyaM mithyAbhinivezarahitamalam // 7 // zruta jJAnanuM lakSaNa kahe che - pramANa ane nayathI sAbita karyA vinAnA ane sakala zAstramAM rahelA virodha vagaranA nirNaya pAmelA je vacano che teno mAtra artha AtmA dhArI rAkhe te zrutajJAna samajavuM. dA. ta. koThAdi mAM rahelAM bIja samAna te nAza pAmatuM nathI ane vaLI te mithyA graha (kadAgraha) thI rahita hoya che... 7 yattu mahAvAkyArthajamatisUkSmasuyukticintayopetam / ... udaka iva tailabindurvisarpoi cintAmayaM tatsyAt // 8 // ciMtAjJAnanuM lakSaNa kahe che :vaLI mahAvAkya, arthajanya. badhA itara sarvadharma ane anekAMtavAda viSayanA arthanA ciMtanathI utpanna thaela atisUkSma buddhivaDe karIne jANavA yogya avisaMvAdi nayapramANAdi dvArA sarva bAjuthI vicAra karI utpanna thayeluM jJAna te ciMtAjJAna. dA.ta. pANImAM jema tela vistAra pAme che. temaalpazrutajJAna prApta thatAM ciMtana dvArA vistAra pAmeluM te ciMtAjJAna che. 8. aidamparyyagataM yadvidhyAdau ytnvttthaivoccaiH| etattu bhAvanAmayamazuddhasadratnadIptisamam // 9 // bhAvanAjJAnanuM lakSaNa kahe che - - tAtparya sarva jANavA yogya viSayamAM sarvajJanI AjJA ja pradhAna SoDazakabhAvAnuvAda Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. e pramANe temAM rahelA viSayanuM jJAna,vidhi, dravya, dAtA pAtrAdimAM atizaya Adara yukta grahaNa karavuM te bhAvanAthI utpanna thatuM jJAna te bhAvanAjJAna che. jevI rIte azuddha jAtiratna svAbhAvika (svabhAvathI ja) kSAra, mATI-puTa-pAkAdinA abhAve paNa dipIvaDe azuddha ratnanI dIptI jevuM che. jAtiratna azuddha hovAM chatAM svabhAvathI bIjA ratnathI adhika dIptimAna che. tevIja rIte azuddharatnanI sama (samAna) karmathI malina bhavyajIva paNa thoDA zAne karI adhika prakAza karanAro thAya che. ethI kriyA paNa uttarottara mokSane ApanArI bane che. vizeSArtha bANanI gatinI jema uttarottara aTakyA vinA vAkyAdinA (zrutajJAnanuM) mahAvAkyartha (ciMtAjJAna) temAMthI aTakyA vinA saMskArarUpe viramyA vinA thato manano vepAra te bhAvanAjJAna te mokSane Ape che. mAsatuSamunie ekaja AjJA pradhAna karI, bhUla kADhanAra chokarAM neApako na ApatAM upakAra karyo tema vicArI potAnI jAtane vAraMvAra niMdatAM, A rIte samatAbhAvane bhajatAM, AtmAne nijaguNathI bhAvita karatAM, kevalajJAna pAmyA. manano eka sarakho zuddha vyApAra cAlu rAkhyo. sAdhya bhUlIne sAdhanAmAM jora lagADyuM... sAdhya siddha thayuM.... 9 Adya iha manAkpuMsastadrAgAddarzanagraho bhavati / na bhavatyasau dvitIye cintAyogAt kadAcidapi // 10 // caaricrksnyjiiv(vi)nycrkcaarnnvidhaantshcrme| sarvatra hitA vRttirgAmbhIryAtsamarasApattyA // 11 // 62. (dharmanuM aMjana karmanuM maMjano che Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrataciMtA ane bhAvanA jJAnanA vibhAgane kahe che. - zrutajJAna - potAnA darzanano kaMIka rAga hovAthI mAruM sAruM che bIjAnuM sAruM nathI. tevo puruSane (jIvana) Agraha karAve che. ciMtAjJAna :- sUkSmaciMtanathI naya pramANa adhigamathI sva-para zAstranA nyAyabalathI aMgIkAra kare che. tene koI kAle Agraha hoto nathI. bhAvanAjJAna :- badhA jIvo pratye hitanI buddhithI pravRtti. gAMbhIrya-samatAdi guNovaDe badhAnAM upara upakAra karavAnI ja buddhi, cArI saMjIvanI nyAye. dA. ta. potAnA patine vaza karavA prayoga karatAM te baLada thaI gayo. tene carAvavA lAvelI tenI patnI sAthe pharato-pharato eka jhADa pAse Avyo. jatAM evA vidyAdhara bolyA ke, A bhUmi para eka evuM ghAsa che ke, je tene khAya te pazu maTI mAnava bane. pachI te sAMbhaLI teNe te baLadane jaMgalamAM paDeluM badhuM ghAsa khavaDAvyuM ane te puruSa banI gayo. baLadane puruSa karavA mATe karelI pravRttinI jema prANIo para hitabuddhithI pravRtti karavI te bhAvanA jJAna. bhAvanAjJAnathI badhuM vicAratA AtmAnI pariNatI zuddha bane che. bhAvanAjJAnavALo sarvajIvanI hitaciMtA karato hoya che....10-11 gurvAdivinayarahitasya yastu mithyAttvadoSato vacanAt / dIpa iva maNDalagato bodhaH sa viparyayaH pApaH // 12 // viparyaya bodha (viparIta jJAnavALo) kevA hoya te kahe che. - gurvAdi, upAdhyAyAdinA vinaya vagarano vaLI mithyAtvanA doSathI duSita, tattvArtha nahiM jANato hovAthI AgamarUpa dIpakamAM maMDalAkAra bodha (uMbADIyAne bhamADavAthI goLAkAre dekhAya che tevI Anti)vALo te svarUpathI pahelethI ja pApI che....12 kha 00 DazakalAvAnuvAda Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daNDIkhaNDanivasanaM bhasmAdivibhUSitaM satAM zocyam / pazyatyAtmAnamalaM grahI narendrAdapi hyadhikam // 13 // mohavikArasametaH pazyatyAtmAnamevamakRtArtham / tadvyayaliGgarataM kRtArthamiti tadgrahAdeva // 14 // ulTI vAtane dhAraNa karanArane daSTAMtathI upanaya kare che. ' jema bhikhArI jIrNa vastra vALo, rAkha (bhasma) thI kharaDAyelo, sajjana puruSane zocanIya, niMdanIya, atyaMtaAgrahavAna, potAnA AtmAne cakravartIthI paNa adhika mAne che. tema viparIta jJAna bodhavALo moha vikArathI (manovibhramanAM doSathI) yukta hovAthI potAnI jAtane akRtArtha hovA chatAM kRtArtha mAne che kRtArthanA ulTA liMgamAM (viparIta svarUpavALo) rata hovAthI vastusthitithI akRtArtha che. AgrahapUrvaka kRtArthapaNuM potAnI jAtane mAne che...13-14 samyagdarzanayogAja jJAnaM tadgranthibhedataH paramam / so'pUrvakaraNataH syAjjJeyaM lokottaraM tacca // 15 // jJAna viparyayanA svAmIne batAve che. - -- apUrvakaraNa (apUrva pariNAma)thI thatAM granthibheda (ardhapudgala parAvartathI adhika saMsAra chedanAra) thI utpanna thayela tattvArthanI zraddhAvALA samyagdarzanathI thatuM je jJAna te lokottara jJAna jANavuM. 15. lokottarasya tasmAnmahAnubhAvasya zAntacittasya / aucittyavato jJAnaM zeSasya viparyayo jJeyaH // 16 // 11 // tethI zAMta cittavALA ane aucityavALA mahAnubhAvanuM jJAna te lokottarajJAna che.bAkI bIjA lokonuM guNathI viparIta (viparyaya) jJAna che.....16 - rUti vize thoDazama: (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSAdhikAra SoDazaka -12 asminsati dIkSAyA adhikArI tattvato bhavati sattvaH / itarasya punardIkSA vasantanRpasannibhA jJeyA // 1 // te traNe jJAnanA bhAvamAM ane abhAvamAM dIkSAnI yogyAyogyatA kahe che. A traNe zruta, cintA ane bhAvanAjJAnathI yukta (zAstranayanA kahevAthI) manuSya tattvathI dIkSAne yogya che. vaLI tethI viparItanI dIkSA te vasaMtanRpa (hoLInA rAjA)nA jevI viDambanAkArI jANavI. 1. dA. ta. :- hoLI (dhULeTI)nA divase rAjA banAve che, paraMtu lokone te mazkarIrUpa bane che. loko tenI mazkarI karI tenI viDambanA kare che. tenI kAMi kiMmata hotI nathI. tema ayogyanI dIkSA tene viDambanAkArI - (duHkhakArI) mazkarIrUpa bane che..1 zreyodAnAdazivakSapaNAcca satAM mateha dIkSeti / sA jJAnino niyogAdyathoditasyaiva sAdhvIti // 2 // have dIkSAnI nirukti batAvatAM te dIkSA jJAnIone ja niyamA kahe che :- zreya (kalyANanA) nA dAnathI, azivanA nAzanA kAraNathI munione pravacanamAM A dIkSA mAnya che. A pramANe dIkSA jJAnIoe nizcayathI je kahI che te dIkSA sAcI che, sArI che. sArAMza:-kalyANane ApanArI hovAthI ane amaMgalano nAza karanArI hovAthI, zAstramAM kahela AvI dIkSAne munio yogya mAne che....2 yo niranubandhadoSAcchrAddho'nAbhogavAn vRjinabhIruH / gurubhakto graharahitaH so'pi jJAnyeva tatphalataH // 3 // SoDazakabhAvAnuvAda 65 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa jJAnathI yuktane ja dIkSA kalyANakArI hoya to pachI traNa jJAnathI rahita mASatuSa munine zAstramAM temanI dIkSA kalyANakArI kahI che. te zaMkAnuM nivAraNa karatAM kahe che : jJAnAvaraNAdinA anubaMdha vagaranI hovAthI zraddhAthI yukta sUkSma buddhithI gamya evA graMthanA arthanuM alpamAtra jJAna che. jene te anAbhogavAna pApabhIru, (varjita pApa) guru vigere pUjyo prati bhakti anebahumAnavALo, mithyAgrahathI rahita, tevuM temane jJAnanA phaLane prApta karela hovAthI jJAnavAna che. jJAna vaDe bhava viraktAdi je phaLa kahyuM che, te jJAnanuM phala che. te temanAmAM hatuM....3 cakSuSmAnekaH syAdandho'nyastanmatAnuvRttiparaH / gantArau gantavyaM prApnuta etau yugapadeva // 4 // vaLI jJAnanA phaLane batAvatAM kahe che ke, tevA jJAnathI vikala (rahita) mASatuSamuni vi.ne guru bahumAna mAtrathI jJAnanuM phaLa zI rIte hoi zake ? phakta sanmArgamAM cAlavA mAtrathI ja jJAnanuM phaLa maLe che ? tema zaMkA karatAM kahe che ke, aMdha mANasa AMkhavALAnI pAchaLa - cAlanAro thAya to te baMne sAthe ja jyAM javAnuM che tyAM te sthaLane te baMne jaNA sAthe ja pAme che. upanayaH- e pramANe jJAnI gurunAM vacanane anusaratA mASatuSa muni vi. icchita phaLane (sthAnane) pAmI zakyAM che....4 yasyAsti satkriyAyAmitthaM sAmarthyayogyatA'vikalA / gurubhAvapratibandhAddIkSocita eva so'pi kila // 5 // vaLI paNa bahumAna na hovA chatAM dIkSAne yogyapaNAnI vAta kahe che :- u52 pramANe jene sat kriyAmAM zakti phoravI che. samAna phaLanA sAdhakamAM jenuM mana lAgeluM che ane yogyatA pUrNa gurunA vize dharmanuM aMjana karmanuM maMjana 66 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene aMtaramAM atyaMta bahumAna pedA karyuM che, (thayuM che) te dIkSAne yogya che. zeSa guNa na hovA chatAM saMsArathI virakta dIkSAno adhikArI che...5 deyA'smai vidhipUrvaM samyaktantrAnusArato dIkSA / / nirvANabIjameSetyaniSTaphaladAnyathAtyantam // 6 // dIkSAne yogyanI vAta karatAM ane ayogyane na ApavI te batAve che. nirvANanAM bIjarUpane mokSanAM hetubhUta yogyane zAstrAnusAra vidhipUrvaka sArI rIte dIkSA ApavI. ayogyane ApavAthI aniSTa phaLane ApanArI saMsAra vadhAranArI bane che. 6. dezasamagrAkhyeyaM viratiAso'tra tadvati ca samyak / tannAmAdisthApanamavidrutaM svaguruyojanataH // 7 // vaLI ATaluM dIkSAnuM mahattva kema? te kahe che. - dezavirati - ane sarvaviratirUpa be prakAre dIkSA che. te lenAranuM nAma gurue (pUjya) upadrava rahita (zubha) nAmAdi (cAra)nuM sthApana karavuM. vizeSArtha:- nAmathI pariNAma vadhe che. - prazAMtavijaya Adi. AkRti sthApanA:- kapaDA, rajoharaNa Adi. dravyasthApanA :- sAmAnya rIte rahelA hoya tyAre eTale ke, gocarI Adi dravya kriyAmAM kriyAnvita hoya tyAre. bhAvasthApanA:- dezanA samaye ane samyagadarzanAdi guNothI yukta sArAMza: A cAra sthApanA nikSepAvALI dIkSA e ja dIkSAnuM mahattva che. 7. nAmanimittaM tattvaM tathA coddhRtaM purA yadiha / tatsthApanA tu dIkSA tattvenAnyastadupacAraH // 8 // WAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAABAAAAAAAAAAAAAAA SoDazakabhAvAnuvAda Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA samaye navIna nAmakaraNano hetu zo te kahe che : nAmanuM pratipAdana guNane karanAruM che. prazAntAdi bhAvane janma ApanAruM pUjyAdithI paDAyeluM nAma prazamAdi bhAvane lAve che. te te nAmanA smaraNathI tevA prakAranI pravRtti te guNanI siddhi prApti) kare che. tethI tattvathI, paramArthathI nAma sthApanA rUpa mukhya dIkSA bIjA saddhAvone lAve che. nAma, veza, vi. bhAvane janmAve che....8 kIrtyArogyadhuvapadasamprApteH sUcakAni niymen| nAmAdInyAcAryA vadanti tatteSu yatitavyam // 9 // vaLI nAmAdikaraNamAM mahAAdara zA mATe te kahe che : prazaMsA (zlAghA-kIrti) Arogya -zairya-sthAna (pada) prAptinA sUcaka nAmAdine AcArya kare che tethI temAM prayatna karavo joie. kevuM suMdara tamAruM nAma che jenuM nAma tevA ja tamArAmAM guNo che. vigere bolavAthI sAmA mANasane AnaMda thAya che. tenI kIrti ane prazaMsA thAya te tene game che. khuza thAya che. jema ke sudharma-bhadrabAhuprazAnta vigere uttama guNavALA nAmo je te vyaktiomAM te te guNone lAvavA mATenuM kAraNa bane che : AkAra (sthApanA), rajoharaNa, muhapatti Adi bhAvavRddhinuM kAraNa bane che. huM kayAM chuM? bhagavAne ApelA ghAnI kiMmata keTalI che? huMsAdhu chuM. mArAthI kharAba kAma na thAya.mahAsukha ApanArUM sahunA sukhanuM kAraNa che. Ama tene AkAravALA sAdhanathI bhAvavRddhi bane che. tethI te vastuo Atma Arogyane arpaNa karavAmAM nimitta bane che. kahevAya che ke, jyAre jyAre rAvaNe rAmano veza paheryo (rAmanuM rUpakaryuM) ane sItA pAse gayo tyAre tyAre teno vikAra naSTa thaI jato. A kapaDA vigere sAdhano (AkAra) dravya hovA chatAM paNa AcArAMga Adi zrutamAM sakala sAdhukriyAno abhyAsa karatAM vratanuM (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana). Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhairyapaNuM Ave che tema kahyuM che. bhAvasthApanAthI samyaggadarzananI prApti thAya che. sAmAnyathI nAmAdi, kIrti, Arogya, mokSa prAptinA sUcaka (kAraNa) bane che....9 tatsaMskArAdeSA dIkSA sampadyate mhaapuNsH|| pApaviSApagamAt khalu samyaggurudhAraNAyogAt // 10 // dIkSA samaye nAmAdi zA mATe karavuM te kahe che : mahApuruSane nAmAdinA saMskArathI be prakAre A dIkSA prApta thAya che te pApaviSanA javAthI ane samyagurunI dhAraNAnA saMbaMdhathI dezavirati ane sarvaviratirUpa be prakAre prApta thAya che....10 sampannAyAM cAsyAM liGgaM vyAvarNayanti smyvidH| dharmaikaniSThataiva hi zeSatyAgena vidhipUrvam // 11 // dIkSAnI prAptithI zuM thAya che te kahe che :zAstranA jANakAro dIkSA prApta thaye chate dIkSAnAM lakSaNane varNave che ke, '. zAstrakathita vidhipUrvaka sarvaasavRttinA tyAgapUrvaka mAtra dharmamAM niSThA (sthiratA) prApta thAya che. 11 vacanakSAntirihAdau dharmakSAntyAdisAdhanaM bhvti| zuddhaM ca tapo niyamAdyamazca satyaM ca zaucaM ca // 12 // AkiJcanyaM mukhyaM brahmApi paraM sadAgamavizuddham / sarvaM zuklamidaM khalu niyamAtsaMvatsarAdUrdhvam // 13 // dIkSAmAM prathama vacanakSamA e dharmakSamAnuM sAdhana bane che. (khaMti, madava-ava vi.) ane tethI yama niyama vithI tapa zuddha thAya che. - satya- zauca (pavitratA) mukhya akiMcanapaNuM ane pradhAna brahmacarya saAgamathI vizuddha A kSamA vi. daze prakArano dharma (aticAra rahita) saMvatsara (varSa) thaI gayelA saMyamIne niyamA thAya che....12-13 SoDazakalAvAnava ka Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnAdhyayanAbhiratiH prathamaM pazcAttu bhavati tanmayatA / sUkSmArthAlocanayA saMvegaH sparzayogazca // 14 // A dIkSAvALAne pahelAM ane pachI zuM guNa thAya che te kahe cheHprathama eka vastu para sthira vicAra, te dhyAnamAM ane adhyayana svAdhyAya, pAThamAM atyaMtarati(Asakti)pachI tanmayatA sUkSmabaMdha mokSAdi padArthanI vicAraNA vaDe saMvega (mokSA bhilASa ) ane tattvajJAnano sparza thAya che....14 sparzastattattvAptiH saMvedanamAtramaviditaM tvanyat / vandhyamapi syAdetatsparzastvakSepatatphaladaH // 15 // sparzanA lakSaNa kahe che H jIvAdinAM svarUpanuM jJAna (tattvajJAna) tenI prApti te sparza vastunuM spaMdana (anubhava) mAtra te kadAca.viphaLa paNa thAya. sparzato svasAdhya akSaya phaLane Ape che. sparza ane spaMdanamAM ATalo pha2ka che....15 vyAdhyabhibhUto yadvannirvviNNastena tatkriyAM yatnAt / -sabhyoti tadghaddIkSita phahaiM sAdhusanveTTAm // 6 // 2 // saMvega ane sparzanA yogathI (tattvajJAnanI prAptithI) dIkSita zuM kare che te kahe che H vyAdhi ( kuSTAdi roga ) thI nirveda ( kaMTALo ) pAmelo jema samyak rIte cikitsA kare che. te rIte sAdhu sAdhunI sakriyA samyak2Ite Acare che....16 ' 70 :- rUti dvAddazaH SoDazavam : -- dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM (-: guruvinaya SoDaSaka 13:-) guruvinayaH svAdhyAyo yogAbhyAsaH parArthakaraNaM ca / itikartavyatayA saha vijJeyA sAdhusacceSTA // 1 // sAdhu pravRtti zubha kare che te kahIne tene vadhu AgaLa kahe che :- guru vinaya - svAdhyAya - dhyAnAbhAsa-parArthakaraNa vigeremAM rata rahe che. A pramANe sAdhunI pravRtti jANavI...1 aucityaadguruvRttirbhumaansttkRtjnytaacittm| AjJAyogastatsatyakaraNatA ceti guruvinayaH // 2 // gurunA vinayanuM svarUpa kahe che - gurunuM aucitya (ubhA thavuM, vastu ApavI. iMgita AkArathI gurunI icchA jANI levI te pramANe karavuM. dA. ta. bappabhaTTasUrijIe cha vigaIno tyAga karI dIdho. vaiyAvRtya (sevA-bhakti) karavuM. dA. ta. naMdISeNa muniesAdhunI sevA karI kalyANa sAdhyuM.AMtara bahumAna (khUba ja sadbhAva) rAkhavuM. suMdara che tevA mohathI nahi, paNa saMyama ArAdhanAmAM AgaLa vadhAranAra che, upakArI che e rIte bahumAna thavuM joie. dA. ta. mRgAvatIjInuM, bALa sAdhunuM caMDarudrAcArya guru pratyenuM. yAkInIsUnu harIbhadrasUrinI bAbatamAM sAdhvIno vinaya ane AcArya pratyenuM bahumAna prazaMsanIya hatuM te rIte mArA tAraka che (mokSane rokanArA rAgathI nahi paNa jagatamAM AnA jevA koI ja tAraka nathI tevA bahumAnathI jue)vaLI kRtajJatArAkhe amArA upara mahAna upakAra karyo che jemane rAtri divasa zrama uThAvIne (thAkane joyA vinA) zAstrAbhyAsa karAvyo che, zAstranuM jJAna ApyuM che vaLI alpaupakArI upara paNa ghaNo upakAra karanArA che. SoDazakabhAvAnuvAda (71 ) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurvAjJAne zIrasAvaMdya kare. teno tiraskAra na kare. jema rAjAnI AjJAne sahu mAnya kare che tema AjJAne mAnavI tene AjJAyoga kahe che. A pramANe guruno vinaya karavo...2 yattu khalu vAcanAderAsevanamatra bhavati vidhipUrvam / dharmakathAntaM kramazastatsvAdhyAyo vinirdiSTaH // 3 // svAdhyAya kahe che H : vAMcanA,pRcchanA, anuprekSA, parAvartanA, dharmakathArUpa pAMca prakAranA svAdhyAyane zAstra kathita vidhipUrvaka kramasara karavo te svAdhyAya jANavo....3 sthAnorNArthAlambanatadanyayogaparibhAvanaM samyak / paratattvayojanamalaM yogAbhyAsa iti tattvavidaH // 4 // yogAbhyAsa kahe che : sthAna, kAyotsarga, padmAsana vi.mAM rahIne zabda pratimAdinA AlaMbanathI dhyAna. anya AlaMbanathI rahita sArI rIte mokSanA saMbaMdhathI (dhyeyathI) dhyAna karavuM. te pramANe tattva jANanArA tene yogAbhyAsa kahe che. yama-niyama-Asana-prANAyAma-dhAraNA-dhyAna samAdhi yogAbhyAsanAM aMgo che....4 vihitAnuSThAnaparasya tattvato yogazuddhisacivasya / bhikSATanAdi sarvvaM parArthakaraNaM yaterjJeyam // 5 // parArthakaraNa kahe che : zAstramAM kahelA anuSThAnamAM tatpara 5ramArthathI mana-vacanakAyAnI zuddhi sahita vastra-pAtra- AhAranI eSaNAdi sarva anuSThAna paropakAra mATe sAdhunuM jANavuM. 72 - dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhuthI levAtA AhArAdithI dAtAne puNyabaMdhanuM nimitta banavAthI sAdhue paropakAra karyo te paropakAra....5 sarvatrAnAkulatA yatibhAvAvyayaparA samAsena / kAlAdigrahaNavidhau kriyetikartavyatA bhavati // 6 // kartavyatA kahe che - badhe sthaLe samabhAvapUrvaka, AkULatA vagara, yatinA bhAvathI jarA paNa calita thayA vinA. kAlagrahaNa, svAdhyAyAdi je kriyA (yogapravRtti) tene saMkSepathI kartavyatA kahe che...6 iti ceSTAvata uccairvizuddhabhAvasya sadyateH kSipram / maitrIkaruNAmuditopekSAH kila siddhimupayAnti // 7 // sAdhunI vAta karI have maitrAdinI vAta kare che - AvI pravRttivALo(sAdhu)ativizuddha adhyavasAyayukta sAdhune jaldI, maitrI-karUNA-pramoda-ne mAdhyastha e cAra bhAvanA prApta thAya che...7 etAzcaturvidhAH khalu bhavanti sAmAnyatazcatastro'pi / etadbhAvapariNatAvante muktirna tatraitAH // 8 // have tene vadhu spaSTa kare che : A cAre (maitryAdi) bhAvanA sAmAnyathI te cAra cAra prakAranI che. tenAthI bhAvita thatAM (periNAmamAM AvatAM) aMte mukti thAya che ane saMsAranAM bhAvathI uttIrNa thayA hovAthI AcAra bhAvanA muktimAM hotI nathI...8 sArAMza - ane A bhAvanAthI saMsAranA koipaNa padArthanI AkAMkSA vagaranA banavAthI have tenI jarUra nahovAthI. A cAra bhAvanA muktimAM hotI nathI kAraNa kRtakRtya thayelA che. jene prApta karavA mATe jarUrI sAdhana hatuM have te prApta thaI javAthI te cAra bhAvanArUpa sAdhana - SoDazakabhAvAnuvAda (73 . IN Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muktimAM nathI. Arogya prApta thayA pachI davAnI jarUra rahetI nathI. kUvo khodAyA pachI kodALInI jarUra rahetI nathI...8 upakArisvajanetarasAmAnyagatA caturvidhA maitrii| mohAsukhasaMvegAnyahitayutA caiva karuNeti // 9 // dareka bhAvanAnuM varNana kare che :maitrI cAra prakAre che. (1) upakArI: upakAra karanAra para maitrIbhAva. (2) svajana: potAnA bhAI bhAMDu ane svajanano upakAra na hovA chatAM temaja upakAranI AzA vagarano maitrIbhAva. (3) itara svajana ane saMbaMdha vinAnA pUrva puruSoe svIkArelA ane guNa gAyelA upara maitrIbhAva. (4) sAmAnya aparicita sarvapara hitabuddhithI maitrIbhAva. karUNA cAra prakAre che. (1) mohaajJAnayuta: apathya mAMgatA mAMdA mANasane te apathya ApavuM te (enI icchA pUrI karo te mAnIne ApavuM.) -- . mohakarUNA kahevAya che. (2) asukha duHkhI prANIne vastra, AhAra, zayana, Asana vi. anukaMpAnI buddhithI ApavuM te asukhakarUNA. (duHkhIkarUNA) (3) saMvega muktinA abhilASavaDe sukhI prANI para prItinI buddhithI sAMsArika duHkhathI choDAvavAnI icchA te saMvega-karUNA te chone hoya che. (4) anyahitayutAH sAmAnyathI prItiyukta saMbaMdha na hovA chatAM anya badhA ja prANI para hitabuddhivALA kevalI mahAmuninI jema banavuM te anyahitayutA karUNA....9 (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhamAtre saddhetAvanubandhayute pare ca muditA tu / karuNAnubandhanirvedatattvasArA hyupekSetti // 10 // pramodabhAvanuM varNana karatAM kahe che - sukhamAtra :- pariNAme asuMdara evA apadhyAhAranI jema sAmAnyathI viSaya sukha bhogavatAM potAnA AtmAne ane bIjA jIvane vizeSarUpe viSayasukha bhogavatAM joI je AnaMda mAnavo te sukhamAtra pramodabhAvanA. sahetu hitamitAhAra janita svAramAM AlokanuM sukha thavu te sahetu pramodabhAvanA. anubaMdha : avicchinna paraMparAyukta devamanuSyamAM kalyANanI paraMparA vadhAranAruM Alokane paralokamAM sukha karanArate anubaMdha pramoda bhAvanA para (prakRSTa) prakRSTa mohanAkSayathI utpanna thatuM je zAzvata sukha te 4 cothI paraM pramoda (muditA) bhAvanA. mAdhyastha (upekSA) cAra prakAre che : karUNA-mAMdo mANasa svayaM apathya AhArane jANato hovA chatAM te apathya AhAra kare che paNa tenuM nivAraNa nA kare, aTakAve nahi te karUNAbhAvathI thatI upekSA te pahelI karUNAupekSA. anubaMdha :- kAryaviSaya pravAhathI pariNAma sArUM te aryAdi upArjanamAM ALasane karanAra upara (tUrta kahevAthI nukasAna thAya tema hovAthI) upekSA karavI paNa vivakSita kAle pariNAma sAruM Ave eTale tAtkAlika tenI pravRttine nahi jovI bIjI anubaMdha sAropekSA. nirveda - nAraka, tiryaca, manuSya, devabhavamAM jIvonA vividha duHkhone joto kyAreka manuSyagati, devagatimAM IdriyonAM sukhanAM viSayone joto. tenI asAratAne vicArato. temAMthI cittane pAchuM pADato. te trIjI nirveda sAropekSA. SoDazakabhAvAnuvAda (75) Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvaH-paramArthathI vastunA svabhAvane joto, sArA ane narasA padArtho tathA narasuM jIva ane ajIvane upara rAga-dveSa vagara, mohanIyakarmanAM vikArathI utpanna thayelAM svarUpane ane sukha duHkhanAM kAraNane jANato upekSA rAkhe te 4thI tattva sAropekSA bhAvanA nirvedanAM abhAvamAM paNa te thAya che...10 etAH khalvabhyAsAtkrameNa vacanAnusAriNAM puMsAm / savRttAnAM satataM zrAddhAnAM pariNamantyuccaiH // 11 // maitrAdi kone pariName te kahe che - A maityAdi cAra bhAvanA Agamane anusaranArA sacAritravALAne atyaMta zraddhAdharatAM mAnavone abhyAsakramathI vAraMvAra bhAvanA bhAvatAM) pariName che. AtmasAt thAya che. 11. etadrahitaM tu tathA tattvAbhyAsAtparArthakAryeva / sadbodhamAtrameva hi cittaM niSpannayogAnAm // 12 // saMpUrNa yogavALAne citta A bhAvanAthI yukta hoya ke nahi te kahe cheH-niSpannayogIonuM citta paramArthanA abhyAsathI paropakAra karavAnAM svabhAvavALuM hoya che ane te citta nirmala jJAnamaya ja che.eTale maitrAdi bhAvanAthI rahita citta hoya che....12 abhyAso'pi prAyaH prabhUtajanmAnugo bhavati zuddhaH / kulayogyAdInAmiha tanmUlAdhAnayuktAnAm // 13 // A cAra bhAvanA abhyAsakramathI pariName che. te abhyAsa kone ane kevI rIte zuddha thAya che te kahe che : prAya karIne ghaNA janmonI paraMparAthI kulayogI vi.ne maitrAdinA bIja jemanAmAM AropIta thayelAM che. temane abhyAsa zuddha thAya che je yogIonAM kulamAM utpanna thayelA che ane te yogIonAM dharmathI yukta che. ane jeoyogI gotravAlA che. te kulayogI kahevAya che. sAmAnyathI (76) : (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gotrAdi bIjA nAma yukta yogIo nahi. sAmAnyathI gotra yogIo uttama, bhavya, sarvatra, adveSI, gurudeva ane brAhmaNa para prema rAkhanArA dayALu, vinayI bodhavALA ane jIteMdriya hoya che....13 avirAdhanayA yatate yastasyAyamiha siddhimupayAti / A guruvinayaH zrutagarbho mUlaM cAsyA api jJeyaH // 14 // je virAdhanA vagara A abhyAsa mATe prayatna kare che. temane abhyAsa prApta thAya che. ane avirAdhanAnuM phaLa guruvinaya ane zrutagarbha (AgamanuM rahasya) prApta thAya che. ane teja mokSanuM mULa che...14 siddhAntakathA satsaGgamazca mRtyuparibhAvanaM caiva / duSkRtasukRtavipAkAlocanamatha mUlamasyApi // 15 // gurunA vinayanuM mULa zuM che te kahe che H siddhAMtakathA,sAdhu purUSono samAgama, mRtyunI vAraMvAravicAraNA. duSkRta ane sukRta (pApa-puNya)nI AlocanA (vicAraNA)e guru vinayanuM mULa che....15 etasmin khalu yatno viduSA samyak sadaiva karttavyaH / AmUlamidaM paramaM sarvasya hi yogamArgasya // 16 // 13 // gurunA vinayanA mULanI upayogItA kahe che. : upara kahelAM siddhAMta, kathA vagere mULa (kA2Na)mAM vidvAna puruSoe sArI rIte prayatna karavo joie. kAraNa ke A badhA kAraNo saMpUrNa yoga mArganA ja pradhAna (zreSTha) kAraNa che....16 :- iti trayodazakaM SoDazakam : SoDazakabhAvAnuvAda 77 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - yogabheda SoDazaka-14 : sAlambano nirAlambanazca yogaH paro dvidhA jnyeyH| jinarUpadhyAnaM khalvAdyastattattvagastvaparaH // 1 // yoga 2 - prakAre che. sAlaMbana ane nirAlaMbana. sAlaMbana-samosaraNamAM birAjamAna arihaMta paramAtmAnuM dhyAna - te sAlaMbana dhyAna che. nirAlaMbana - siddha paramAtmA athavA siddha paramAtmAnAM guNonuM dhyAna te vizeSArtha :siddha paramAtmAnuM ATha karmanA kSayathI utpanna (prApta) thatAM ATha guNonuM dhyAna te nirAlaMbana dhyAna che....1 assttpRthgjncittttyaagaadyogikulcittyogen| jinarUpaM dhyAtavyaM yogavidhAvanyathA doSaH // 2 // jinezvara paramAtmAnuM dhyAna kevI rIte karavuM te kahe che - pRthajana (sAmAnya mANaso)nAM ATha prakAranAM cittane choDIne yogIkuLanA cittanI paraMparAvALA cittapUrvaka, yogakriyAmAM jinezvaranuM dhyAna karavuM. bIjI rIte kare to doSa lAge che....2 khedodvegkssepotthaanbhraantynymudrugaasnggaiH| yuktAni hi cittAni prabandhato varjayenmatimAn // 3 // ATha prakAranAM citta A pramANe che :(1) kheda - kAma karatAM thAka lAgavo. (2) udvega - beThAM beThAM paNa kaMTALo Avavo. (3) kSepa-manane judI judI jagyAe joDavuM (mananI caMcaLatA) (78) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) utthAna- azAnta mana (5)bhrAnti - saMzaya A gADI beMgaloranI che ke, amadAvAdanI evI zaMkA. (6) anyamudra eka kArya karatAM-karatAM bIjAmAM lakSya jAya. dhyAna karatAM AnaMda Ave. darzana karatAM bIjAne jovAnuM mana thAya. aDadhuM mUkI de. (7) (roga)-roga Avavo. zarIramAM bAdhA thavI. zarIranA avayavono bhaMga thavo. (8) AsaMgarAga-saMsAranAM padArtha para rAga. je kriyA cAlatI hoya tenAM rAgane choDIne bIjI kriyA para rAga karavo. A saMgAdidoSathI yukta cittane buddhimAna puruSo prayatnapUrvaka choDI de...3 khede dAyAbhAvAna praNidhAnamiha sundaraM bhavati / etacceha pravaraM kRSikarmaNi salilavajjJeyam // 4 // khedanA doSathI dhyAnamAM dRDhatA thatI nathI. mATe te dhyAna suMdara banatuM nathI. jema khetaramAM badhI sAmagrI hoya paNa pANI na hoya tema....4 udvege vidveSAddhiSTisamaMkaraNamasya pApena / yogikulajanmabAdhakamalametattadvidAmiSTam // 5 // ugamAM dveSa hovAthI je kAma kare e veTharUpa lAge (darzanAdi zaramathI karavA) tethI parabhavamAM yogIkuLamAM janma pAmavAmAM bAdhaka bane che tema yogane jANanArAo kahe che...5 kSepe'picAprabandhAdiSTaphalasamRddhaye na jAtvetat / nAsabhAnataH zAnirakhi nAveda puMsa: | 6 | kSepa nAmanA doSathI citta (mana)nI lInatA vacce vacce aTakI SoDazakabhAvAnuvAda Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya che tenAthI dhAryA mujaba phaLanI siddhi thatI nathI. jema ke DAMgarano choDa aneka jagyAe ukheDI ukheDIne vAvavAthI pUrNa pAka (phala)ne Apato nathI...6 utthAne nirvedAtkaraNamakaraNodayaM sadaivAsya / atyAgatyAgocitametattu svasamaye'pi matam // 7 // utthAnamAM citta azAMta hovAthI dhyAna karatAM bhaviSyakALamAM je phaLa maLavuM joIe te maLatuM nathI. athavA te dhyAnAdi dharmakriyA karyAna karyA barAbara thAya che. jemake dIkSA lIdhA pachI tyAga karela mAtApitAdino vicAra karavo te pUrNa phaLathI vaMcita rAkhanAra che. kharekhara te tyAga te tyAga nathI. A hakIkata siddhAMtamAM kahI che...7 bhrAntau vibhramayogAna hi saMskAraH kRtetraadigtH| tadabhAve tat karaNaM prakrAntavirodhyaniSTaphalam // 8 // vibhrama cittanA kAraNe dharmakriyA karyAno saMskAra AtmAmAM paDato nathI. AthI saMskAranA abhAve te karelI kriyA vastutaH (dhyAnAdi dharmakriyA) yogarUpa na banavAthI IphaLane ApanArI banatI nathI....8 anyamudi tatra rAgAttadanAdaratA'rthato mhaapaayaa| sarvAnarthanimittaM muddhiSayAGgAravRSTayAbhA // 9 // anyamuda - je kriyA cAlatI hoya tenAthI bIjI kriyAmAM AnaMda thavo te anyamud kahevAya che. bIjI kriyAmAM rAgarUpa icchAvaDe cAlukriyAmAM anAdara thavAthI vAstavikarUpe te doSa mahA apAya (duHkha)ne karanAro che. te badhA anarthanuM kAraNa che. kAraNa ke cAlu kriyAnAM AnaMda viSe aMgArAnI vRSTi samAna che. 9 rujinijajAtyucchedAtkaraNamapihi neSTasiddhayeniyamAt / asyetyananuSThAnaM tenaitadvandhya phalameva // 10 // (80) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) " Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ruk (roga)mAM athavA sadaMtara choDavAmAM dhyAnanI paraMparArUpa svajAtino (akhaMDatA)nAza thavAthI kaTake kaTake kareluM kArya iSTa phaLane niyamA ApanArUM banatuM nathI. AthI te anuSThAna (e kriyA) iSTaphaLanAM abhAvavALuM che arthAt iSTaphaLanI siddhi (prApti) mATe thatuM nathI...10 66 AsaGge'pyavidhAnAdasaGgazaktyucitamityaphalametat / bhavatISTaphaladamuccaistadapyasaGgaM yataH paramam // 11 // AsaMga nAmanA doSathI cAlu anuSThAnamAM " Aja suMdara che ' evo rAga na karavAthI athavA na AvavAthI anavarata pravRtti na thavAthI ucita evA phaLane karanArUM anuSThAna thatuM nathI. athavA te anuSThAna niSphaLa jAya che. Aja dhyAna iSTaphaLane ApanArUM bane che. evuM sArI rIte dhyAna na rahevAthI dhAryA mujabanuM phaLa maLatuM nathI.... 11 etaddoSavimuktaM zAntodAttAdibhAvasaMyuktam / satataM parArthaniyataM saGklezavivarjitaM caiva // 12 // susvapnadarzanaparaM samullasadguNagaNaughamatyantam / kalpatarubIjakalpaM zubhodayaM yoginAM cittam // 13 // yogIonuM citta kayuM hoya ? te kahe che : A AThadoSothI rahita zAMta, udAra vi. bhAvothI yukta satata' paropakAravALuM, saMklezarahita, zubha svapra jonArUM, guNa samUha sArI rIte pAmato hoya tevuM. kalpavRkSanA bIja samAna, zubhodayavALu yogIonuM citta hoya che....12-13 evaMvidhamiha cittaM bhavati prAyaH pravRttacakrasya / dhyAnamapi zastamasya tvadhikRtamityAhurAcAryAH // 14 // SoDazakabhAvAnuvAda 6 81 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savArathI sAMja sudhI yogya anuSThAna AcaranArA yogIone prAyaHkarIne AvA prakAranuM citta hoya che ane tenuM ja dhyAna prazaMsanIya che. dhyAnano adhikAra teone ja che. tema AcAryo kahe che....14 zuddhe vivikta deze samyaksaMyamitakAyayogasya / kAyotsargeNa dRDhaM yadvA paryaGkabandhena // 15 // sAdhvAgamAnusArAcceto vinyasya bhagavati vizuddham / sparzAvedhAttatsiddhayogisaMsmaraNayogena // 16 // 14 // ' dharmadhyAna mATe agatyanI bAbato:- 1.bhAvanA 2. deza3. kAla ja. Asana, pa. AlaMbana, 6.krama, 7. dhyAtavya, 8. dhyAtA, 9. anuprekSA, 10. lezyA 11. liMga ane 12. dhyAnanuM phaLa zuM che te kahe che. nirmala ane ekAMta pradezamAM sArI rIte saMyamIta karyo che. kAyayoga jene evA ubhA rahevA rUpa kAyotsarga vaDe athavA padmAsana vi. Asana vaDe sAdhuonA AgamAnusAra svacittane jeNe bhagavAnane viSe vizuddha karyuM che. tathA te vizuddha cittane tattvajJAnanA sparzanA saMskArathI jemaNe AtmalAbhane prApta karyo che evA siddha yogIonAM smaraNa vaDe - ISTaphalanI prApti thAya che... 15-16 - rUti vaturvaza poDazavam -: (82) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyeyasvarUpa SoDazaka -15 sarvajagaddhitamanupamamatizayasandohamRddhisaMyuktam / dhyeyaM jinendrarUpaM sadasi gadattatparaM caiva // 1 // dhyAna konuM karavuM te kahe che - dhyAna karavA yogya jinezvara bhagavAnanuM rUpa che. je sarvajagannA prANIne hitakArI che. anupama che. 34 atizayothIyukta che ane jinezvara bhInuM rUpa samosaraNamAM dezanA ApavAmAM tatpara che..... 1 siMhAsanopaviSTaM chatratrayakalpapAdapasyAdhaH / sattvArthasampravRttaM dezanayA kAntamatyantam // 2 // vaLI je siMhAsana para beTheluM che. traNa chatra ane kalpavRkSanI nIce raheluM che. prANIonAM upakAra mATe dezanAM ApatuM atyaMta ramaNIya che. 2 AdhInAM paramauSadhamavyAhatamakhilasampadAM bIjam / cakrAdilakSaNayutaM sarvottamapuNyanirmANam // 3 // vaLI je rUpa zarIra ane mananI pIDAne mATe parama auSadha che. sarva saMpattinuM avyAhata (saphala) bIja (kAraNa) che. cakra-svastika-kamalavajAdi lAMchanathI yukta che. sarvottama puNyathI nirmANa thaeluM che...3 nirvANasAdhanaM bhuvi bhavyAnAmagyamatulamAhAtmyam / surasiddhayogivandhaM vareNyazabdAbhidheyaM ca // 4 // pRthvI upara yogya bhavya jIvone mATe nirvANanA sAdhana rUpa atula mahimAvAn devatAo ane vidyA maMtra siddha evA yogIone vAMdavA lAyaka evuM jinendra bhagavaMtanuM svarUpa zreSTha zabda vaDe prazaMsA karavA lAyaka che.......4 SoDazakabhAvAnuvAda Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNata etasmin sati saddhyAne kSINakilbiSo jIvaH / nirvANapadAsannaH zuklAbhogo vigatamohaH // 5 // A pramANe svAlaMbana dhyAnamAM pariNatathI thayelo jIva pApanA kSaya vALo, mohathI rahita banelo nirvANapadanI najIka thayelo ane zukladhyAnanA upayogavALo che....5 caramAvaJcakayogAtprAtibhasaJjAtatattvasandRSTiH / idamaparaM tattvaM tadyadvazatastvastyato'pyanyat // 6 // phalAvaMcaka (phalanI saphaLatA)nA yogathI prAtibhajJAna (kaivalajJAna utpanna thatAM pahelAnuM prabhA jevuM jJAna)thI utpanna thayela che dRSTi jene A zreSTha tattva che ane te dhyAna karatAM karatAM yogIne bIjI zreSTha saMdaSTi janme che. (jinezvara bhagavAnanuM sarUpa dhyAna karatAM karatAM muktimAM raheluM nirUpa- dhyAna pragaTa thAya che.) A sAlaMbana dhyAna dvArA pratyakSa kahela jinendrarUpanI pUrve dhyAna karvA yogya paramArtharUpa tattva che. je kAraNathI mokSamAM rahela anya paratatva (nirAlaMbana) dhyAna pragaTe che....6 tasmin dRSTe dRSTaM tadbhUtaM tatparaM mataM brahma / tadyogAdasyApi hyeSA trailokyasundaratA // 7 // te nirUpa (nirAlaMbana) dhyAna pragaTa thayA pachI jagatanA sarva padArthanuM jJAna utpanna thAya che. te ja kharekhara satya che. te parabrahma che. te paratattvanAM yogathI ja anAlaMbana yoga pedA thAya che ane tethI laukika ane lokottara traNe jagatamAM te paratattva (anAlaMbana athavA mokSa) yoganI suMdaratA (mahattA) che.... 7 dharmanuM aMjana karmanuM maMjana 84 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmarthyayogato yA tatra didRkSetyasaGgazaktyADhyA / sAnAlambanayogaH proktastaddarzanaM yAvat // 8 // nirAlaMbana yoga eTale zuM ? ane teno kALa keTalo ? sAmarthya yogathI eTale zAstramAM kahela kSapakazreNInAM bIjA apUrvakaraNathI uptanna thAya che. ane zreSTha tattvane jovAnI icchA thAya che. ane te asaMgatA nAmanI zaktithI yukta che. te ja nirAlaMbana dhyAna (nAma)no yoga che. ane teno kALa kevala jJAna utpanna thatAM pahelAno che.... 8 tatrApratiSThito'yaM yataH pravRttazca tattvatastatra / sarvottamAnujaH khalu tenAnAlambano gItaH // 9 // A yoga nirAlaMbana kema che ? te nirAlaMbana yoga zreSTha tattvamAM raheto nathI. sarvottama je yoga che. tenI pahelA rahe che. tethI te nirAlaMbana yoga che.... 9 drAgasmAttaddarzanamiSupAtajJAtamAtrato jJeyam / etacca kevalaM tajjJAnaM yattatparaM jyotiH // 10 // nirAlaMbana yogathI zuM bane che ? te kahe che : - te nirAlaMbana yoga (dhyAna)thI dhanuSyamAMthI choDelA bANe viMdhelA lakSyanI jema paratattva (mokSa)nuM jJAna zIghra thAya che. ane te ja jJAna kevalajJAna che. te ja parama jyoti che. vizeSArtha :- jevI rIte bANa choDanAra lakSyane nakkI karIne dhanuSyamAMthI bANa choDe che. te lakSyanuM lakSya che. mATe te sAlaMbana che. te bANa choDyA pachI lakSyane viMdhyA pachI tene bIjuM kAMi viMdhavAnuM nathI tethI te nirAlaMbana yoga che. SoDazakabhAvAnuvAda 85 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAlaMbana yoga (dhyAna)thI nirAlaMbana dhyAna sAdhavAnuM che ane nirAlaMbana dhyAnathI kevalajJAna prApta thAya che... 10 AtmasthaM trailokyaprakAzakaM niSkriyaM parAnandam / tItAdiparicchedakamalaM dhruvaM ceti samayajJAH // 11 // nirAlaMbana dhyAnathI sAdhavA yogya (sAdhya) kevaLa jJAna che te kevuM cheHAtmAmAM raheluM che. traNe jagatane udyota (prakAzamaya) karanArUM, akriya (gativinAnuM),zreSTha AnaMdavALuM, atIta-anAgatavartamAna e traNe kALa jANavAmAM samartha che. bhAvone jANavAmAM samartha che ane dhruva(zAzvata) che. te siddhAMtanA jANanArAoe AvA prakAranuM kevalajJAna kahyuM che. 11. etadyogaphalaM tatparAparaM dRzyate paramanena / tattattvaM yaddRSTA nivarttate darzanAkAGkSA // 12 // para (sAlaMbana) yoganuM ane apara (nirAlaMbana) yoganuM phaLa kevalajJAna che. ane te kevalajJAna vaDe 52ma eTale paramAtmasvarUpa dekhAya che. te paramAtmatattvane joine darzana (jovA)nI icchA aTakI jAya che. kAraNa ke badhI vastu kevalajJAna vaDe jovAi gayela hovAthI jovAnI icchA rahetI nathI....12 tanukaraNAdivirahitaM taccAcintyaguNasamudayaM sUkSmam / trailokyamastakasthaM nivRttajanmAdisaGklezam // 13 // paratattva (mokSa)nuM svarUpa kahe che : (1) mana, vacana, ane kAyAnA traNe yogathI rahita che. (2) aciMtya guNono samUha che, (3) sUkSma-amUrta-arUpI che. (4) traNa jagatanAM mastaka para (cauda rAjaloke) raheluM che. (5) janma-jIvana-maraNanAM saMkaleza vinAnuM che.... 13 dharmanuM aMjana karmanuM maMjana 86 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiH paraM parastAttamaso yadgIyate mahAmunibhiH / AdityavarNamamalaM brahmAdyairakSaraM brahma // 14 // (6) aMdhakAra vinAnuM che, (7) zreSTha jyotirUpa che. tene mahAmunio sUryanA teja jevuM nirmala kahe che ane brahmavigere akSarothI. mahAna kahe che... 14 nityaM prakRtiviyuktaM lokAlokAvalokanAbhogam / stimitataraGgodadhisamamavarNamasparzamagurulaghu // 15 // te nitya che. jJAnAvaraNa vi. karmaprakRtithI rahita che. athavA sattva, rajas ane tamo rUpa prakRtithI rahita che. loka ane alokane jovA mATe upayogazIla che. taraMga rahita zAMta dariyA samAna che. je varNa sparza rahita ane agurulaghu che... 15 sarvAbAdhArahitaM prmaanndsukhsnggtmsnggm| niHzeSakalAtItaM sadAzivAdyAdipadavAcyam // 16 // 15 // zArIrika ane mAnasikarUpa sarva bAdhA (pIDA)thI rahita zreSTha AnaMda ane sukhathI saMgata (yukta) che. asaMga che. karmanI sarvakalAthI dUra che. (sarvakarmathI rahita che.) sadAziva-parabrahma-saccidAnaMda ghana vigere zabdothI varNana karavA yogya che ane te paratattva (mokSa)nuM svarUpa che.... 16 - tivaMta ghoDazavama : - poDazakabhAvAnuvAda SoDazakabhAvAnuvAda 97) Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'samarasa SoDazaka 16 etadRSTvA tattvaM paramamanenaiva samarasApattiH / saJjAyate'sya paramA paramAnanda iti yAmAhuH // 1 // paratattvanuM darzana karyA pachI te paratattvanI sAthe je samarasApatti (ekyabhAva-ektA) thAya che tene vedAMtavAdIo paramAnaMda kahe che... 1 saiSA'vidyArahitAvasthAparamAtmazabdavAcyeti / eSaiva ca vijJeyA rAgAdivivarjitA tathatA // 2 // te paratattva (mokSa)nA judA judA nAmo kahe che : avidyArahitAvasthA te paramAtmA zabda vaDe kahevAya che. te ja paramAtma avasthA rAgAdithI rahita hoya te satya svarUpe jANavI... 2 vaizeSikaguNarahitaH puruSo'syAmeva bhavati tattvena / vidhyAtadIpakalpasya hanta jAtyantarAprApteH // 3 // Aja avasthAne vaizeSika dazarnavALA vAstavika rIte AtmAne vizeSa guNothI rahita mAne che. tyAre te AtmAmAM buddhi, sukha duHkha icchA daiSa ane prayatna hotA nathI. muktAvasthAne bauddha bIjI jAti prApta thatI na hovAthI bujhAyelA dipaka samAna mAne che. vizeSArtha :- paraMtu te bauddhamata barAbara nathI. kAraNa ke te muktAvasthA abhAvarUpa nathI. paraMtu saMsAra jAtino nAza karI mukta jAti rUpe utpanna thAya che... 3 evaM pazuttvavigamo duHkhAnto bhUtavigama ityAdi / anyadapi tantrasiddhaM sarvamavasthAntare'traiva // 4 // ejamuktAvasthAne judA judAdarzanakAro pazu (ajJAna) paNAno (88) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vigama (nAza) batAve che. bIjA keTalAka duHkhano aMta mAne che. (duHkhano aMta thavAthI sukhanI prAptisvayaM thAya che.) bIjA keTalAka paMcabhUta (pRthvIpANI-agni-vAyu ane AkAza)no vigama (nAza) mAne che..... 4 pariNAminyAtmani sati tattadhvanivAcyametadakhilaM syAt / arthAntare ca tattve'vidyAdau vastusatyeva // 5 // jyAre AtmA pariNAmI (paryAyavAnuM) hoya tyAre ja je AgaLa avidyArahitA vasthA (mokSa) sattva-rajo-tamoguNa rahitapaNuM. pazutva vigama (ajJAnano nAza)duHkhAMta vi. zabdo saMpUrNa rIte to ja ghaTI zake. Atma bhinna (AtmA sivAyanA bIjA padArtho) eTale avidyA. adRSTa saMskAra va. padArtho paNa pariNAmI mAnavAthI ja ghaTe che. nahi to te kalpanArUpa thaI jAya che. vizeSArtha bauddha mate AtmA ekAnta anitya che. naiyAyikamate nitya che. AvA ekAMtamAM saMsAra ane mokSa ghaTI zakatA nathI. te mATe anekAntavALuM tattva joie. eTale AtmAdravyathI nitya ane paryAyathI anitya che. dravyathI Atmatattva sthira rahIne temAM judA judA paryAyo pharatAM rahe che A rIte vastusthiti mAnavAthI saMsAra ane mokSa baMne bAbato ghaTI zake che. nahi to te baMne kAlpanika thaI jAya che. pa. tadyogayogyatAyAM citrAyAM caiva nAnyathA niyamAt / paribhAvanIyametadvidvadbhistattvadRSTayoccaiH // 6 // avidyA vagere tattvAMtara vaDe eTale ke AtmAnI sAthe karmanA baMdharUpa yoga (saMbaMdha), jIvano karmavargaNA grahaNa karavAno svabhAva, anAdi pAriNAmika bhavyatva svabhAva, mokSAvasthA vakhate sahajamala nivRttirUpa prAptimAM judA judA prakAranI svabhAvarUpa yogyatAnI che SoDazakabhAvAnuvAda 8 nAnA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividhatAthI ja AtmAmAM paDelA bIjanuM siddha phaLa niyama hoya che. eka svabhAvarUpamAM kadI hotuM nathI. A hakIkata tattvadRSTivALA vidvAnoe sArI rIte buddhipUrvaka vicAravI... puruSAdvaitaM tu yadA bhavati viziSTamatha ca bodhamAtraM vA / bhavabhavavigamavibhedastadA kathaM yujyate mukhyaH // 7 // je puruSa advaita athavA viziSTa bodha mAtrarUpa aMta hoya to saMsAra ane mokSano bheda kevI rIte ghaTI zake ?.. sArAMza -AtmAneja eka satya mAnavuM ane jagatanA padArthane mAyAsama samajavuM. te samajavAthI saMsAra ane mokSa ghaTI zakatA nathI...7. agnijalabhUmayo yatparitApakarA bhve'nubhvsiddhaaH| rAgAdayazca raudrA asatpravRttyAspadaM loke // 8 // kema ke saMsAramAM agni-pANI-bhUmi-upadrava karanArA che te anubhavasiddha che. te asampravRttinA kAraNarUpa rAga-dveSa-mohatenA para karavAthI lokamAM dArUNa phaLa ApanArA che..... 8 parikalpitA yadi tato na santi tattvena kathamamI syuriti / tanmAtra eva tattve bhavabhavavigamau kathaM yuktau // 9 // A badhA bAhyaatyaMtara padArtho kalpanArUpe che. paNa vAstavika rUpe nathI ane phakta vAstavikarUpe to tanmAtra e ja tattva che. eTale ke puruSa rUpa athavA bodha (jJAna) rUpa advaita (bIjuM koI ja tattva nathI) ekaja tattva che tema mAnavuM te aMta mAnIe to saMsAra ane mokSa kevI rIte ghaTe ? na ghaTI zake... 9 (90 dharmanuM aMjana karmanuM maMjana Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parikalpanApi caiSA hanta vikalpAtmikA na sambhavati / tanmAtra eva tattve yadi vA'bhAvo na jAtvasyAH // 10 // bAhya atyaMtara padArtharUpa je parikalpanA che. e ghaTatI nathI. kAraNa ke jo tanmAtra puruSa athavA jJAna) tattva hoya to pachI te vikalparUpa parikalpanAno tyAre paNa abhAva na thAya? artha thAya che... 10 aidamparya zuddhyati yatrAsAvAgamaH suprishuddhH| tadabhAve taddezaH kazcitsyAdanyathAgrahaNAt // 11 // tethI A traNa (jIva-karma ane tathA bhavyatva)ne buddhimAna puruSoe zAMta cittapUrvaka saMsAra ane mokSanAM kAraNane vicAravA yogya che... 11 tasmAdyathoktametatritayaM niyamena dhIdhanaiH pumbhiH| bhavabhayavigamanibandhanamAlocyaM zAntacetobhiH // 12 // je AgamanuM aidaMparya (tAtparya, zuddha hoya te Agama parizuddha (saMpUrNa zuddha) che. audaMparya zuddha nathI to te Agama te zuddha Agama eka bhAga rUpe che. kAraNa ke viparIta rU5 IMdaparya (tAtparya)ne grahaNa karyuM hovAthI te Agama ekabhAga rUpe hovAthI azuddha che. 12 tatrApi ca na dveSaH kAryo viSayastu yatnato mRgyH| tasyApi na sadvacanaM sarvaM yatpravacanAdanyat // 13 // te ekadeza (bhAga) rUpa AgamAMntarano paNa dveSa na karavo. paraMtu tenA viSayanuM prayatnapUrvaka saMzodhana karavuM. kAraNa ke te AgamAntaranA badhAya vacano suMdara (auMdaparya) vALA nathI. kAraNa ke mULa AgamathI alaga hovAnAM kAraNe athavA mULa AgamanA eka dezarUpa hovAnAM kAraNe, dveSa na karavo. SoDazakabhAvAnuvAda vAda91) Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSArtha:-AgamanA ekadezamAM (bhAgamAM) paNa dveSa na karavo. paraMtu teno viSaya zuM che te prayatnapUrvaka zodhavuM joie. kAraNa ke je je sArUM vacana che te jInapravacana (zAsana)thI juduMnathI, tattvanI pravRttimAM adveSa e paheluM aMga batAveluM che. tyArabAda janAjJA vi. batAvelAM che. 13 . adveSo jijJAsA zuzrUSA zravaNabodhamImAMsAH / parizuddhA pratipattiH pravRttiraSTAGgikI tattve // 14 // AgamAntaramAM adveSa (aprIti) tiraskAra na thavo joIe. te aSa vagere ATha aMgo A pramANe che. 1) aSa- tattva upara aprItino tyAga. 2) jIjJAsA- tattva (padArtha) jANavAnI icchA te jIjJAsA. 3) zuSA- tattva sAMbhaLavAnI icchA te zuzraSA. 4) zravaNa- tattva sAMbhaLavuM te zravaNa. 5) bodha - tattva sAMbhaLyA pachI je jANavuM te bodha. 6) mimAMsA- bodha para ciMtana karavuM te mimAMsA. 7) parizuddha pratipatti - ciMtana karAyelA tattvano niHzaMka nizcaya. -A padArtha A pramANe ja che. evo nizcaya karavo te parizuddha pratipatti. 8)pravRtti ane te tattvano svIkAra karyA pachI te pramANe te vRtti (kriyA anuSThAna) karavuM A ATha aMgavaDatattvane viSe adveSa rahe che. 14. garbhArthaM khalveSAM bhAvAnAM yatnataH samAlocya / puMsA pravarttitavyaM kuzale nyAyaH satAmeSa : // 15 // (92) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana) Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A padArtho (bhAvo)nAM rahasyArthane sajjana puruSoe vicArIne prayatnapUrvakakuzala (kalyANa) mArgamAM pravartavuM evo sajjana puruSono nyAya (nItimArga) che...15 ete pravacanataH khalu samuddhRtA mandamatihitArthaM tu / AtmAnusmaraNAya ca bhAvA bhavavirahasiddhiphalAH // 16 // bhavaviraha (mukti) rU5 phaLane ApanArA A bhAvo (padArtha) AtmAnA potAnA) smaraNa (yAdI) mATe tathA maMdabuddhivALAnAM hita mATe pravacana (siddhAMta)mAMthI uddharyA lIdhA-grahaNa karyA) che....16 dharmazravaNe yatnaH satataM kAryoM bahuzrutasamIpe / hitakAGkSibhirnRsiMhairvacanaM nanu hAribhadramidam // 17 // AcArya harIbhadrasUrijInA vacanone hita (kalyANa)ne icchanArA siMha jevA puruSoe bahuzrutonI pAse dharma zravaNamAM sAMbhaLavAno satata (niraMtara- haMmeza) prayatna karavo joIe.17 - rati roDa polazavaH A SoDazakabhAvAnuvAda Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAribhadrI vaannii| paJcaitAni pavitrANi, sarveSAM dharmacAriNAm / ahiMsA satyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam // gaSTa-23, tho. 2 ahiMsA, satyavacana, acauryabhAva, brahmacarya ane parigrahano tyAga. A pAMcanuM pAlana dharmanuM AcaranArA sarvane pavitra karanAruM che. athavA A pAMce dharmanuM sevana karanArAone maMgala-pavitra karanAra che.... dhanado dhanArthinAM proktaH kAminAM sarvakAmadaH / dharma evavApavargasya pAramyaryeNa sAdhakaH // dharmabinduH a0 1 dhananA arthione dhana ApanAra, kAmIonI sarvakAmanA pUranAra ane paraMparAe sAdhakane apavarga eTale mokSa ApanAra dharmane kahyo che.... duHkhaM pApAt sukhaM dharmAt, sarvazAstreSu sNsthitiH| . te vartavyataH pApa, zartavyo dharma saM: che. zAstravAtAMmu : H02, se. 2 pApathI duHkha, dharmathI sukha badhAja zAstramAM A vAta rahelI . che tethI sukhanI icchAvALAe pApa karavuM yogya nathI. dharma (saMcaya) karavo ja yogya che..... 94) (dharmanuM aMjana karmanuM maMjana). Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinazAsanasya sAro, jIvadayA nigrahaH kaSAyANAm / sAdharmika vAtsalyaM, bhaktizca tathA jinendrANAm // dharmabindu0 jIvadayAnuM pAlana, kaSAyono nigraha, sAdharmikavAtsalya ane jinezvaranI bhakti eja jinazAsanano sAra che. viSayapratibhAsaM cAtmapariNatimattathA / tatva saMvedanaM caiva, jJAnamAhurmaharSayaH // aSTaka, jJAnASTaka zrI. 1 padArthonA paricaya rUpa, AtmapariNati (AtmaramaNatA) rUpa ane tattva saMvedana (anubhava) rUpa maharSioe Ama traNa prakAre zAna kahyuM che.... yathAvasthitatattvAnAM, saMkSepAdvistareNa vA / yo'vabodhastamatrAhuH, samyagjJAnaM manISiNaH // yo. pR. rU6, mo. .je pramANe tattvo che. te tatvono vistAra thI athavA saMkSepathI je bodha thavo tene buddhimAno (paMDito) e samyajJAna kahyuM che.... dayA bhUteSu vairAgyaM, vidhivat gurupUjanam / vizuddhA zIlavRttizca puNyaM puNyAnubandhyadaH // hAribhadrIya aSTakam prANio para dayA, aMtaramAM vairAgyabhAva, vidhipUrvaka gurunuM pUjana yAne guru sevA ane nirmala zIlabhAva puNyAnubaMdhI puNyanuM kAraNa che...... SoDazakabhAvAnuvAda 95 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehuNasannArUDho, nava lakkhaM haNei suhumajIvANaM / titthayareNaM bhaNiyaM, saddahiyavvaM payatteNaM // sayasahassANa nArINaM, piTTa phADei nigghiNo / sattaTThamAsie gambhe taNphaDaMte niphaMttai // taM tassa jattiyaM pAvaM, taM navaguNiyameliyaM hujjaa| egitthiyajogeNaM, sAhU baMdhija mehunno|| saMbodhasattari0 maithuna saMjJAne Adhina thayelo jIva, sUkSma navalAkha jIvone haNe che. e pramANe tIrthakara bhagavaMte kahyuM che ke tenI prayatna pUrvaka zraddhA 42vI... eka lAkha nArIonA peTane nirdayatApUrvaka phADI sAtathI ATha mahinAnA taraphaDatA garbhane kADhIne kApe te karavAthI je pApa lAge tenAthI navagaNuM pApa sAdhu maithunasaMjJAne Adhina thaI eka strI sAthe maithuna seve tene upara kahyA mujabanuM pApa dAge che. arthAta te 55 pAMdhe che..... kalyANamastu kila vizvazarIrabhAjAM, jIvAH sadA parahite niratA bhavantu / doSA kSaNena sakalA vilayaM prayAntu, sarvatra bhUta nivahAH sukhino bhavantu // dharmanu na bhanubharanA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- _