________________
सामर्थ्ययोगतो या तत्र दिदृक्षेत्यसङ्गशक्त्याढ्या । सानालम्बनयोगः प्रोक्तस्तद्दर्शनं यावत् ॥ ८ ॥
નિરાલંબન યોગ એટલે શું ? અને તેનો કાળ કેટલો ? સામર્થ્ય યોગથી એટલે શાસ્ત્રમાં કહેલ ક્ષપકશ્રેણીનાં બીજા અપૂર્વકરણથી ઉપ્તન્ન થાય છે. અને શ્રેષ્ઠ તત્ત્વને જોવાની ઇચ્છા થાય છે. અને તે અસંગતા નામની શક્તિથી યુક્ત છે. તે જ નિરાલંબન ધ્યાન (નામ)નો યોગ છે. અને તેનો કાળ કેવલ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થતાં પહેલાનો છે.... ૮ तत्राप्रतिष्ठितोऽयं यतः प्रवृत्तश्च तत्त्वतस्तत्र । सर्वोत्तमानुजः खलु तेनानालम्बनो गीतः ॥ ९ ॥ આ યોગ નિરાલંબન કેમ છે ?
તે નિરાલંબન યોગ શ્રેષ્ઠ તત્ત્વમાં રહેતો નથી. સર્વોત્તમ જે યોગ છે. તેની પહેલા રહે છે. તેથી તે નિરાલંબન યોગ છે.... ૯ द्रागस्मात्तद्दर्शनमिषुपातज्ञातमात्रतो ज्ञेयम् । एतच्च केवलं तज्ज्ञानं यत्तत्परं ज्योतिः ॥ १०॥ નિરાલંબન યોગથી શું બને છે ? તે કહે છે :
-
તે નિરાલંબન યોગ (ધ્યાન)થી ધનુષ્યમાંથી છોડેલા બાણે વિંધેલા લક્ષ્યની જેમ પરતત્ત્વ (મોક્ષ)નું જ્ઞાન શીઘ્ર થાય છે. અને તે જ જ્ઞાન કેવલજ્ઞાન છે. તે જ પરમ જ્યોતિ છે.
વિશેષાર્થ :- જેવી રીતે બાણ છોડનાર લક્ષ્યને નક્કી કરીને ધનુષ્યમાંથી બાણ છોડે છે. તે લક્ષ્યનું લક્ષ્ય છે. માટે તે સાલંબન છે. તે બાણ છોડ્યા પછી લક્ષ્યને વિંધ્યા પછી તેને બીજું કાંઇ વિંધવાનું નથી તેથી તે નિરાલંબન યોગ છે.
ષોડશકભાવાનુવાદ
૮૫
