________________
જાય છે તેનાથી ધાર્યા મુજબ ફળની સિદ્ધિ થતી નથી. જેમ કે ડાંગરનો છોડ અનેક જગ્યાએ ઉખેડી ઉખેડીને વાવવાથી પૂર્ણ પાક (ફલ)ને આપતો નથી...૬ उत्थाने निर्वेदात्करणमकरणोदयं सदैवास्य । अत्यागत्यागोचितमेतत्तु स्वसमयेऽपि मतम् ॥७॥
ઉત્થાનમાં ચિત્ત અશાંત હોવાથી ધ્યાન કરતાં ભવિષ્યકાળમાં જે ફળ મળવું જોઈએ તે મળતું નથી. અથવા તે ધ્યાનાદિ ધર્મક્રિયા કર્યાન કર્યા બરાબર થાય છે. જેમકે દીક્ષા લીધા પછી ત્યાગ કરેલ માતાપિતાદિનો વિચાર કરવો તે પૂર્ણ ફળથી વંચિત રાખનાર છે. ખરેખર તે ત્યાગ તે ત્યાગ નથી. આ હકીકત સિદ્ધાંતમાં કહી છે...૭ भ्रान्तौ विभ्रमयोगान हि संस्कारः कृतेतरादिगतः। तदभावे तत् करणं प्रक्रान्तविरोध्यनिष्टफलम् ॥८॥
વિભ્રમ ચિત્તના કારણે ધર્મક્રિયા કર્યાનો સંસ્કાર આત્મામાં પડતો નથી. આથી સંસ્કારના અભાવે તે કરેલી ક્રિયા વસ્તુતઃ (ધ્યાનાદિ ધર્મક્રિયા) યોગરૂપ ન બનવાથી ઈફળને આપનારી બનતી નથી....૮ अन्यमुदि तत्र रागात्तदनादरताऽर्थतो महापाया। सर्वानर्थनिमित्तं मुद्धिषयाङ्गारवृष्टयाभा ॥९॥
અન્યમુદ - જે ક્રિયા ચાલતી હોય તેનાથી બીજી ક્રિયામાં આનંદ થવો તે અન્યમુદ્ કહેવાય છે. બીજી ક્રિયામાં રાગરૂપ ઇચ્છાવડે ચાલુક્રિયામાં અનાદર થવાથી વાસ્તવિકરૂપે તે દોષ મહા અપાય (દુઃખ)ને કરનારો છે. તે બધા અનર્થનું કારણ છે. કારણ કે ચાલુ ક્રિયાનાં આનંદ વિષે અંગારાની વૃષ્ટિ સમાન છે. ૯ रुजिनिजजात्युच्छेदात्करणमपिहि नेष्टसिद्धयेनियमात् । अस्येत्यननुष्ठानं तेनैतद्वन्ध्य फलमेव ॥१०॥
(૮૦)
(ધર્મનું અંજન કર્મનું મંજન)
"
