________________
વિશેષાર્થ-આગમ વિષયમાં ઉલ્ટી દૃષ્ટિ તે દૃષ્ટિ સંમોહ છે. સંજ્ઞા (નામ) ભેદથી જુદું માનવું. હિંસા ન કરવી. અહિંસા પાળવી, હિંસા ન કરવી તેવું કહેનારને ખોટો કહેવો તે દૃષ્ટિ સંમોહ છે.
આરંભ સરખા હોવા છતાં એક ક્ષેત્ર-ઘર વિ.નો આરંભ કરે છે. તેમાં તેનું ફલ પોતે (જાતે) ભોગવવાની ઇચ્છા રાખે છે. તેથી તે દૃષ્ટિ સંમોહ છે. બીજો જિનચૈત્ય બનાવે છે. તેથી તેના રક્ષણ માટે કોઈએ આપેલ ભેટમાં ક્ષેત્ર-ઘર-દુકાન-સુવર્ણ વિ. શાસ્ત્રીય રીતે આરંભ કરે છે તે દૃષ્ટિ સંમોહનથી. કારણ કે ત્યાં પોતાની અને બીજાના કલ્યાણની ભાવના છે. ત્યાં સ્વાર્થનો ત્યાગ છે તેથી તે દૃષ્ટિ સંમોહ નથી.
યજ્ઞ કરનારો ધર્મ કરે છે. પરંતુ તેમાં હિંસા છે. વળી તેના ફળને જાતે ભોગવવાની ઇચ્છાવાળો છે. માટે તે દૃષ્ટિ સંમોહ છે.
જિન ચેત્યાદિ અને તેના રક્ષણ માટે ક્ષેત્રાદિનો આરંભ કરનાર એક પ્રકારે આરંભનો ત્યાગી બને છે. કારણ કે બીજાને સંસારનાં આરંભથી નિવૃત્ત કરે છે.
શાસ્ત્રની દૃષ્ટિથી કરે છે. તેથી તે શુભ પરિણામવાળો છે. તે કારણ ત્યાં દષ્ટિ સંમોહ નથી. ૧૧ धर्मश्रवणेऽवज्ञा तत्त्वरसास्वादविमुखता चैव । धार्मिकसत्त्वासत्तिश्च धर्मपथ्येऽरुचेर्लिङ्गम् ॥१२॥
ધર્મમાર્ગમાં અરુચિના લિંગ (લક્ષણ) કહે છે. ૧. ધર્મશ્રવણની અવજ્ઞા (ઉપેક્ષા). ૨. તત્ત્વરસના આસ્વાદમાં વિમુખતા (અરુચિ). ૩. ધાર્મિક જીવોનાં સંપર્કનો અભાવ.
આ ષોડશકભાવાનુવાદ
