________________
પૂજફલ ષોડશક सदनुष्ठानमतः खलु बीजन्यासात्प्रशान्तवाहितया । सञ्जायते नियोगात्पुंसां पुण्योदयसहायम् ॥१॥
વળી આગળ સદ્અનુષ્ઠાન ને જ કહે છે - સઅનુષ્ઠાનથી બીજનો ન્યાસ (પુન્યાનુબંધિ પુન્યના બંધનથી) થાય છે પ્રશાંત ભાવનાં ચિત્તમાં સંસ્કાર પડવાથી મનુષ્યોને નિયમા પુન્યોદય સહિત સઅનુષ્ઠાન પ્રાપ્ત થાય છે... ૧ तत्प्रीतिभक्तिवचनासङ्गोपपदं चतुर्विधं गीतम् । तत्त्वाभिज्ञैः परमपदसाधनं सर्वमेवैतत् ॥२॥
સનુષ્ઠાન જ પ્રકારે છે. . ૧.પ્રીતિઅનુષ્ઠાન, ૨.ભક્તિઅનુષ્ઠાન,૩.વચનઅનુષ્ઠાન, ૪. અસંગાનુષ્ઠાન આ બધા સદ્અનુષ્ઠાનો તત્ત્વજ્ઞોએ કહ્યા છે. તે મોક્ષ પ્રાપ્તિના પરમ સાધનરૂપ છે.... ૨ यत्रादरोऽस्ति परमः प्रीतिश्च हितोदया भवति कर्तुः ।
शेषत्यागेन करोति यच्च तत्प्रीत्यनुष्ठानम् ॥३॥ -- જે અનુષ્ઠાનમાં અત્યન્ત આદર (પરમ પ્રીતિનો ભાવ) કરનારને હિત કરનાર અને અલ્પપ્રયોજનના ત્યાગરૂપ અત્યન્ત ધર્મના આદરથી કરાતું અનુષ્ઠાન તે પ્રીતિ અનુષ્ઠાન છે. ૩ गौरवविशेषयोगाद्गुद्धिमतो यद्विशुद्धतरयोगम् । क्रिययेतरतुल्यमपि ज्ञेयं तद्भक्त्यनुष्ठानम् ॥४॥
ભક્તિનું સ્વરૂપ કહે છે :ગૌરવપૂર્વક એટલે કે પૂજનીયપણાના વિશેષ શુદ્ધ પરિણામથી કરાતી ભક્તિ, ક્રિયાવડે પ્રીતિ અનુષ્ઠાન સરખું હોવાં છતાં તે મનુષ્ઠાન બુદ્ધિમાન પુરુષોનું ભક્તિ અનુષ્ઠાન છે એમ જાણવું...૪
૫૪)
(ધર્મનું અંજન કર્મનું મંજન)
