Yogashastram Part_2

Author(s): Hemchandracharya, Jambuvijay
Publisher: Jain Sahitya Vikas Mandal

Page 626

९३७॥
"एतेसि णं अटुण्हं कण्हराइणं अट्ठसु उवासंतरेसु अट्ठ लोगंतियविमाणा पण्णत्ता, तंजहा- १ अञ्ची, २ अच्चिमाली, ३ वइरोयणे, ४ पभंकरे, ५ चंदामे, ६ सूरामे, ७ सुक्कामे, ८ सुपतिट्ठामे, ९ मझे रिटामे। कहि णं भंते ! अच्चीविमाणे पण्णत्ते? गोयमा! उत्तरपुरच्छिमेणं । कहि णं भंते! अश्चिमालीविमाणे पण्णते? गोयमा! पुरच्छिमेणं, एवं परिवाडीए नेयव्वं जाव कहिण भंते ! रिटे विमाणे पण्णत्ते? गोयमा। बहुमज्झदेसभागे। एएसु णं अट्ठसु लोगंतियविमाणेसु अट्टविहा लोगंतियदेवा | परिवसंति, तंजहा-सारस्सयमाइच्चा वही वरुणा य गद्दतोया य। तुसिया अब्वाबाहा अग्गिच्चा चेव रिहा य॥१॥" इति भगवतीसूत्रे षष्ठे शतके पञ्चमे उद्देशके सू० २४३ । | "इह चावकाशान्तरवर्तिवष्टासु अञ्चिःप्रभृतिषु विमानेषु वाच्येषु यत् कृष्णराजीनां मध्यभागवर्ति रिष्टं विमानं नवम
मुक्तं तद्विमानप्रस्तावादवसेयम्।" इति अभयदेवसूरिविरचितायां भगवतीसूत्रवृत्तौ। तत्त्वार्थसूत्रस्य दिगम्बरसम्मतपाठपरम्पमरायां "ब्रह्मलोकालया लौकान्तिकाः ४।२४। सारस्वता-ऽऽदित्य-वह्नयरुण-गर्दतोय-तुषिता-ऽव्यायाधा-ऽरिष्टाश्च ४।२५" इति
पाठः। श्वेताम्बरसम्मतपाठपरम्परायां तु “ब्रह्मलोकालया लो(लौ-प्रत्यन्तरे)कान्तिकाः ४।२५। सारस्वता-ऽऽदित्य-चह्नयरुण
गर्दतोय-तुषिता-ऽव्यावाध-मरुतोऽरिष्टाश्च (-ऽव्याबाधा-अरिष्टा मरुतः-प्रत्यन्तरे) ४।२६” इति पाठः। “ब्रह्मलोकालया लोकाकन्तिकाः ४।२५। ब्रह्मलोकालया एव लोकान्तिका भवन्ति, नान्यकल्पेषु, नापि परतः। ब्रह्मलोकं परिवृत्याष्टासु दिक्ष अष्टविकल्पा
भवन्ति। तद्यथा-सारस्वताऽऽदित्य-वह्नयरुण-गर्दतोय-तुषिता-ऽव्यायाध-मरुतो-ऽरिणाश्च । एते सारस्वतादयोऽधविधा देवा ब्रह्मलोकस्य पूर्वोत्तरादिषु दिक्षु प्रदक्षिणं भवन्ति यथासङ्ख्यम्। तद्यथा-पूर्वोत्तरस्यां दिशि सारस्वताः, पूर्वस्यामादित्या इत्येवं, शेषाः" इति ससूत्रे तत्त्वार्थसूत्रभाष्ये पाठः। "ब्रह्मलोकं परिवृत्य अष्टासु दिक्षु अष्टविकल्पा भवन्ति। अत्र दिग्ग्रहणं सामान्येन के दिग्विदिक्प्रतिपत्त्यर्थम् । ब्रह्मलोकाधोव्यवस्थितरिएविमानप्रस्तारवर्तिन्योऽक्षपाटकसंस्थिता अरुणवरसागरे समुद्भता अतिवहलतमःकायप्रभवाः कृष्णराज्योऽष्टौ भवन्ति यासां मध्येन प्रयान् देवोऽप्येकः संक्षोभमापद्यतेति। तत्र द्वयोर्द्वयोः कृष्णराज्योर्मध्यभागे पते भवन्ति। ........."विमानसाहचर्याद देवानां सारस्वतादिसंज्ञाः। एते सारस्वतादयोऽष्टविधा देवा इत्यादि सुगमम् । पूर्वो
O
वन्तिण गर्दतोय-तुषिता अल्पेषु, नापि परतः । २६ ” इति पा
॥९३७॥
Jain Education Internal
Onlyww.jainelibrary.org