Book Title: Tattvarthadhigam Sutram Part 06
Author(s): Rajshekharsuri, Dharmshekharvijay, Divyashekharvijay
Publisher: Arihant Aradhak Trust
View full book text
________________
४०
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૬
સૂત્ર-૯ પ્રશ્ન– અહીં ભાવના શી છે?
ઉત્તર- યોગ નિમિત્તે કર્મ બંધાય છે, કારણ કે “કાયા, વચન અને મનની ક્રિયા એ યોગ છે” (અને યોગ આસ્રવ છે) એવું વચન છે. (આમ યોગથી કર્મબંધ થાય એવી) બંધની મર્યાદા છે.
ક્રોધાદિ કષાયરૂપ અંજનથી વશીકરણના કારણે જીવને સ્વયં કરવાના પરિણામ થયે છતે અને કારિત-અનુમતિના પરિણામ દ્વારા પ્રાણાતિપાતના સંકલ્પ-પરિતાપના-ઘાત સાંપરાયિકકર્મબંધના હેતુ થાય છે એમ પૂર્વે જણાવ્યું છે.
કાયા વગેરે અલગ અલગ કે ભેગા બંધના હેતુ થાય છે. ભેગા બંધના હેતુ થાય ત્યારે મુખ્ય-ગૌણ ભાવથી એટલે કે કોઈ મુખ્ય હોય અને કોઈ ગૌણ હોય એ રીતે, બંધના હેતુ થાય એમ પ્રસિદ્ધ છે.
આ પ્રમાણે વિકલ્પો કરીને આ જીવાધિકરણ વિચારવું. (૬-૯). भाष्यावतरणिका- अत्राह- अथाजीवाधिकरणं किमिति ?, મત્રોચ્યતે–
ભાષ્યાવતરણિકાર્થ– અહીં કહે છે કે- હવે અજીવ અધિકરણ શું છે? અહીં ઉત્તર કહેવાય છે–
टीकावतरणिका- 'अत्राहे'त्यादिना सम्बन्धं प्रतिपादयति, अत्रेति जीवाधिकरणव्याख्यानावसाने परोऽनवबुध्यमान आह-अथाजीवाधिकरणं किमिति, अथेत्यानन्तर्यार्थः, जीवाधिकरणादनन्तरमजीवाधिकरणं प्राक् निरदेशि सूत्रकारेण तत् किमिति-किंस्वरूपं-किंस्वभावं तद् ?, इतिकरणं प्रश्नेयत्ताप्रतिपादनार्थः, अथ पृष्टे अत्रोच्यत इत्याहाचार्यः, अत्र प्रश्नेऽनुरूपमुत्तरमभिधीयते
ટીકાવતરણિકાર્થ– અત્રદ ઇત્યાદિથી સંબંધનું પ્રતિપાદન કરે છે. અહીં એટલે જીવાધિકરણના વ્યાખ્યાનના અંતે. નહિ જાણતો બીજો કહે છે- હવે અજીવાધિકરણ શું છે? પૂર્વે સૂત્રકારે જીવાધિકરણ પછી તુરત
