________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
:
www.kobatirth.org
૨૧૮
નિશીથ નટવર ધ્રુવ
આ બધે પ્રસ ંગે શ્રી મહેન્દ્રભાઇ મેધાણીની સરળ લિપિ આ વિવાદના આબાદ ઉકેલ આપે છે. શી`સ્થ રેને અન્ય વર્ણના સ્તરે ઉતારા, વર્ણાકૃતિ બ્રાહ્મીને આધારે નહિ પણુ આપણી લિપિને આધારે બનાવે. અર્ધ-દર્પ-મર્ત્ય-અર્થ-વર્જ્ય-સૌર્ય -કાર્ન્યઆર્ટ્સ-વર્ક્સ-વર્ડ્સ એમ જ લખો. વિવાદ મિટાવે. લિપિને તક શુદ્ધ કરો.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હવે અધઃ સ્થ' ક્ પર આવીએ. 5 નું નીચલું અડધિયું તે જ અ:સ્થ ક્ જોડાક્ષરમાં ‘૨ ’ બીજો હાય, તા પહેલા વર્ષોંની નીચે આખા ૨ વાપરવાને બદલે આ જ ચિહ્ન બ્રાહ્મોમાં વપરાતું થયું. એના જ વિકાસરૂપે — એ ચિહ્ન મલયાળમાં આવ્યું. બાંગ્લા લિપિમાં એનું ચિહ્ન-ક્રમાંક ૯-એવું છે, જે પાણવાળા અને પાણ વગરના બન્ને પ્રકારના વર્ષાની નીચે તાડાય છે. દડવાળા વર્ણીના દણ્ડના નિમ્નતમ બિન્દુને જોડીને આ ચિહ્ન પ્રયેાાય છે, એટલી તાર્કિકતા એમણે જાળવી રાખી છે,
દા. ત.-ક્રમાંક ૧૦,
3
દેવનાગરીમાં તા આપણે વળી આ અધઃસ્થ રૅક્ માટેપણુ દ્વિધા ઊભી કરી ! બ્રાહ્મોનું ચિહ્ન તે ચાલુ રાખ્યું, પણ એ હવે કેવળ દડવાળા વર્ણો સાથે જ પ્રયેાજાય ! તે પણુ દણ્ડના નિમ્નતમ બિન્દુ સાથે નહિ, પણ અધવચ્ચેથી ! દા. ત. ~~TM વગેરે. એક બનાવ્યું : ^, જે કેવળ પાછુ વગરના વર્લ્ડ્સ સાથે જ વપરાય એવી રૂઢિ કરવામાં એક એવા રૂઢિચુસ્ત મત થયા કે – કેવળ સદશ્ય વર્ણાકૃતિએતે લાગે, અને વર્ષાકૃતિઓને. - નિશ્ડ વર્ષાકૃતિએ સાથે વાપરવું છેક અશુદ્ધ જ ગણાય !
નવું ચિહ્ન પ આવી. પરિણામે કેવળ નિષ્ણુ
જો આ રૂઢિચુસ્ત મત માન્ય હોય, તે। આ ચિહ્નોના સૂચિતાર્થા શા થાય એ સમજી લેવા જેવુ છે. દણ્ડ એટલે અ-કાર હેાવાથી – કેવળ દૃશ્ય સાથે જ વાપરવાના અથ એ થાય કે = ર્ છે. દા. ત. ૫ અને ર્ ના સંયુક્ત વ્યંજન લખવા હાય, તે ૫ ના દણ્ડ ( = આ કાર ) નીકળી જતાં ( = પ્) થાય. એને ર્ લગાડવાથી - મળે, એમાં દણ્ડ ( = અ ) ઉમેરાય એટલે પ્ર થાય. દેવનાગરીમાં રૂ-હૈં એ બન્નેમાં અડધા દણ્ડ છે. એ કાઢી નાખતા —હૈં એવાં રૂપે મળે, અને રૂ લગાડીને ?–હુ એવાં રૂપો થાય. છેલ્લે અ-ઉમેરતાં ટૂ-હૂઁ એવાં રૂપો મળે. શિરેખા કાઢીને દ્ર-૪ એવાં રૂપે ગુજરાતીમાં વપરાય છે. જો કે ગુજરાતી દ–હ માં દૃણ્ડ કે એના અંશ ચાંય નથી, એટલે આવાં રૂપે! ગુજરાતીમાં વાપરવા જેવાં જ નથી. પશુ રૂઢિ પ્રબળ હોય છે !
કેવળ નિર્દણ્ડ વર્ષાંકૃતિએ સાથે જ વાપરવાનું ચિહ્ન હોય, તો એનો અર્થ એ જ થાય કે ♦ = ૨. એટલે ટુ-છૂ તર્કસંગત થાય. આ જોડાક્ષરાનાં સંયુક્ત વ્યંજને દેખાડવા હોય તે ટૂછુ એમ બતાડવા પડે. નવાઈની વાત તે એ છે કે = ર્ અને ^ = ૨ એમ માનવાવાળા વળી - વિકાસ – માંથી થયે એમ પણુ માને છે! પણ જોડાક્ષરામાં વર્લ્ડ ઉપર-નીચે હોય, ત્યારે ઊપલું સ્થાન જ વ્યજનત્વસૂચક છે. એ દૃષ્ટિએ ટ્ + 7 = ? = = = X એ વિકાસક્રમ વધુ તક સંગત છે,
For Private and Personal Use Only
