Students English Paiya Dictionary

Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Hiralal R Kapadia

Page 14

બલરામ
બલરામ
રેવતી જોડે થયો. આથી આનર્ત દેશ અને તેનું કૌરવ અને પાંડવો વચ્ચે યુદ્ધ થશે જ એવું અધિપતિપણું બલરામને પ્રાપ્ત થયું હતું. એમને ઠર્યું. પછી બલરામ એક વખત યુધિષ્ઠિર પાસે પુત્ર સંતતિ હેવાનું કાઈ પણ ગ્રંથમાં જણાતું આવ્યા. એમણે એમને સત્કાર કર્યો, અને શી નથી. જૈમિનિના ભારતમાંના વનપર્વ ઉપરથી આજ્ઞા છે એમ પૂછતાં એમણે કહ્યું કે આ યુદ્ધ ન એમને માત્ર એક વત્સલા નામે કન્યા હોવાનું થાય એ માટે અંતિમ હેત હતા. પરંતુ એ જણાય છે.
બર આવ્યું નહિ. હવે, જ્યાં ધર્મ ત્યાં જય અને બલરામ ગદાયુદ્ધ કેની પાસે શીખ્યા હતા તે જ્યાં કૃષ્ણ ત્યાં હું. માટે જરૂર કૌરવો નાશ કોઈ પણ જગ્યાએ જણાતું નથી. પરંતુ એમના પામશે. ભીમ અને દુર્યોધન બને મારા શિષ્યો સમયમાં આખા ભારતખંડમાં ગદાયુદ્ધમાં એમના છે. તેમાં ભીમ છતે અને દુર્યોધન મરણ પામે એ જેવું નિપુણ કઈ પણ નહતું. જરાસંધ જે મારાથી જોવાશે નહિ. માટે હું અઢાર દિવસ ગદાયુદ્ધમાં એક્કો હતો એ એમનાથી સત્તર વાર પર્યત યાત્રાએ જવા નીકળી પડ્યો છું, તે તને હાર્યો હતો. એમણે ધીરે ધીરે સૂરસેન દેશ અને કહેવાને માત્ર અહીં આવ્યો છું. આમ કહીને એની રાજધાની મથુરામાંથી પિતાની રાજધાની બલરામ યાત્રાએ નીકળી પડ્યા. | ભાર ઉદ્યોગ ખસેડીને આનર્ત દેશમાં કુશસ્થળીમાં (દ્વારકામાં) 'અ૦ ૧૫૭. આણું. બીજું યાદવકુળને મથુરામાં વસાવી બલ- તીર્થયાત્રાએ નીકળેલા બલરામ પ્રભાસ, પૃથુરામ, વસુદેવ અને કૃષ્ણ પિતાના સઘળા પરિવારને દક, ત્રિત કુપ, સુદર્શન, વિશાળ, બ્રહ્મતીર્થ, ચક્રતીર્થ, લઈને દ્વારકામાં રહ્યા.
તેમ જ ભાગીરથી અને યમુનાને લગતાં અનેક બલરામ એક વખત નંદ-યશોદાને મળવા તીર્થોમાં જઈ ત્યાં નાન, દાન વગેરે કરી નૈમિષામથુરાથી ગોકુળ ગયા હતા. તેમણે એમને બહુ રણ્યમાં આવ્યા. ત્યાં ઋષિઓને પુરાણચર્ચાસત્ર જ સત્કાર કર્યો અને ચૈત્ર અને વૈશાખ એમ બે ચાલતું હતું તે જોવા ગયા. ઋષિઓએ ઊભા મહિના પરોણું રાખ્યા. એમના આનંદને સારુ થઈને એમને આદરસત્કાર કર્યો, પણ ઉચ્ચ સ્થાને વરુણ કેતમાંથી વારુણી મદિરાની નદી વહે બેઠેલે રોમહર્ષણ ઊભય ન થયું. આ જોઈને એવી ગોઠવણ કરી હતી, જેથી એની સુવાસથી એમણે ક્રોધ કરીને એની તરફ એક દર્ભની સળી વન ધરાધરી સુવાસિત રહે. એ ઉપરથી જણાય ફેંકી, જેથી રોમહર્ષણ તત્કાળ મરણ પામે. છે કે એમને મદિરા ઘણી પ્રિય હતી. એ જ - બલરામનું આ કૃત્ય જોઈને ઋષિઓએ પૂછયું કે અરસામાં બલરામ એક વખત રાત્રે સ્ત્રી સાથે ક્રીડા તમે આમ કેમ કર્યું ? અમે એને સત્રની સમાપ્તિ સારુ યમુના તીરે ગયા હતા. એમના મનમાં વિચાર પર્યત બેસાડ્યો હતો અને એ પ્રતિલોમજ હોવાથી આવ્યું કે હું બેઠો છું ત્યાં આગળથી યમુના વહે. એને બ્રહ્માસને સ્થાપ્યો હતો (ઉત્તમ વર્ણની સ્ત્રીની એમણે યમુનાને બોલાવી પણ તે આવી નહીં, એ કુખે ઊતરતી વર્ણના પુરુષથી થયેલી સંતતિ પ્રતિજોઈને એમણે પિતાનું હળ ભેરવીને એને ખેંચી લેમજ કહેવાય છે.) તે ઉપરથી બલરામે ઋષિઓને અને પોતે બેઠા હતા ત્યાં અગિળથી વહેવડાવી. કહ્યું કે એનો પુત્ર ઉગ્રશ્રવા સોતિ (સૂત પુરાણીને અદ્યાપિ એ જગાએ યમુનાનું વહેણ વાંકું છે. | પુત્ર) દીર્ધાયુ હેવાથી તમને પુરાણ સંભળાવશે. પછી ભાગ દશમ અ૦ ૬૫.૦ એ જ પ્રમાણે એમણે ઋષિઓને ઉપદ્રવ કરનારા બલવ નામના રાક્ષસને હસ્તિનાપુરને પણ હળ ભેરવીને ખેંચ્યું હતું, જેથી મારી, ઋષિઓની આજ્ઞા લઈ બલરામ ત્યાંથી હસ્તિનાપુર પણ ડુંગરાને ઊતરતા ઢાળ હેય નહિ વિદાય થયા. એવું થઈ રહ્યું હતું. (૨. લક્ષમણ શબ્દ જુઓ.) ભારતવર્ષીય અનેક તીર્થો કરીને બલરામ પ્રભાસ