Students English Paiya Dictionary

Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Hiralal R Kapadia

Page 13

બહિષદ
બલરામ
બહિષદ (૨) બગડાની સંજ્ઞાવાળા પ્રાચીનહિં બલ (૧૦) કૃષ્ણને લક્ષમણુને પેટે થયેલ પુત્ર. રાજાનું મૂળ નામ.
બલદ અગ્નિવિશેષ / ભાર૦ ૧૦ ૨૨૩-૧૦. બહિષદ (૩) એક બ્રહ્મર્ષિ | ભાર૦ શાંતિ અ૦ બલદેવ બલરામ તે જ ૩૪૮.
બલભદ્ર બલરામ તે જ. બહિષ્મતી સ્વાયંભૂ મનુના મોટા પુત્ર પ્રિયવ્રત બલભદ્ર (૨) શાકીપમાંને એક પર્વત રાજની ચી; સ્વાયંભુવ મન્વન્તરમાંના જ વિશ્વ- બલરામ સામવંશી યદુકળાત્પન વસુદેવને શેષના કર્મા નામના પ્રજાપતિની કન્યા.
અંશાવતાર તરીકે પ્રથમ દેવકીના ગર્ભમાં પ્રવેશ કરીને બહિંમતી (૨) ભારતવર્ષીય બ્રહ્માવર્ત દેશની પછીથી ભગવન્માયામાં આકર્ષાઈ રહિણીના ઉદરમાં રાજધાની. સ્વયંભૂ મનુ અહીં રહેતા હતા. યજ્ઞ- જઈને ત્યાંથી પૂર્ણ કાળે પ્રવેલે પુત્ર. એ બધા વરાહે પિતાનું શરીર કંપવાથી જે જે વાળ જનને પ્રિય લાગતો માટે એને રામ, બળવાન ઊખડી જઈને ભેાંય પડયા તેનું કુશ (દર્ભ) નામે હત માટે બલ, દેવકીના ઉદરમાંથી ઉત્તમ પ્રકારે ઘાસ થયું. એ કુશ ત્યાં આગળ હમેશ લીલુંછમ આકર્ષાયો હતો માટે સંકર્ષણ, એવાં એનાં નામ જેવું રહે છે, તેથી એ નગરીનું આ નામ પડયું હતાં. એ કૃષ્ણથી મોટો હતો અને કૃષ્ણની સાથે છે. અહીં સ્વાયંભૂ મનુએ તેમ જ બીજા ઋષિઓએ જ ગોકુળમાં ઊર્યો હતે. કૃષ્ણની પેઠે જ એણે અનેક યજ્ઞ કર્યા છે. | ભાગ તૃતી. અ૦ ૨૨. ગેવાળો સાથે ગોકુળમાં અનેક કીડાઓ કરી હતી. બહિસાદિ એક બ્રહ્મર્ષિ (૩. અંગિરા શબ્દ જુઓ.) એણે પણ કેટલાક અસુરને માર્યા હતા. અપૂરની અલ વિઠગ ભગવાનના આ પાર્ષમાં એક સાથે કૃષ્ણની જોડે એ પણ મથુરા ગયા હતા. ત્યાં બલ (૨) અતલમાં રહેનાર મયાસુરને પુત્ર.
પણ એમણે કેટલાક અસુરોને માર્યા હતા. બલ(૩) ઈમારેલા નાયુના પુત્રોમાંને એક અસુર તે કંસના મરણ પામ્યા પછી ઉગ્રસેન ગાદી પર , બલ (૪) રામની સેનાને એક પ્રતાપી વાનર. એને બેઠા, ત્યાર પછી તેમણે વસુદેવને કારાગૃહમાંથી કાઢી કુંભકર્ણ ખાઈ ગયો હતે. | ભાર૦ વન અo
દેવકી સહિત તત્કાળ મુક્ત કર્યા. ત્યાર પછી ૨૮૭.
રોહિણીને ગોકુળમાંથી મથુરામાં તેડાવી બલરામ બલ (૫) વરુણને ચેષ્ઠાની કુખે થયેલે પુત્ર. અને કૃષ્ણ બનેને મહાસમારંભથી જનોઈ દીધું. બલ (૬) એકડાની સંજ્ઞાવાળા પરીક્ષિત રાજાને પછી બલરામ અને કૃષ્ણ સાંદીપનિ નામના ઋષિને સુશોભનાની કુખે થયેલા પુત્ર માને એક
ઘેર વેદાધ્યયન સારુ જઈ રહ્યા, ત્યાં ઋષિની અનેક બલ (૭) ઉત્તાનપાદ વંશના હવિર્ધાન રાજાને હવિ પ્રકારે સેવા કરી. વેદાધ્યયન પૂર્ણ થતાં બ્રહ્મવિદ્યા ધની અથવા ધિષણ નામની સ્ત્રીને પેટે થયેલા પણ શીખ્યા. તે વખતે કુલ (સુદામ) નામને પત્રોમાં એક વંશાવળીમાં જે છ નામ છે તે બ્રાહ્મણ એમને સહાધ્યાયી હતા. કુલ વયે મોટો પૈકી કયા પુત્રનું આ નામ છે તેનો નિર્ણય લેવાથી અને એમનાથી પહેલાં અભ્યાસ આરંભેલા કરાતું નથી.
એટલે અભ્યાસમાં એમનાથી આગળ હેવાથી બલ (૮) સૂર્યવંશી ઇક્વાકુ કુળત્પન્ન કુશ અન્વયમાં બને ભાઈઓ એને વડીલ ગુરુભાઈ માનતા. થયેલા પરિપાત્ર રાજને પુત્ર, સ્થલ નામને અધ્યયન પૂરું થતાં બલરામ અને કૃષ્ણ શાસ્ત્ર રાજ એને પુત્ર થાય.
પદ્ધતિ પ્રમાણે સાંદીપનિને ગુરુદક્ષિણું આપી. બલ (૯) સામવંશી વસુદેવને રોહિણીને પેટ થયેલા ગૃહસ્થાશ્રમધર્મ સંપાદન કરવા બને ભાઈઓ પત્રમાં મેટો પુત્ર. એને બલદેવ, બલભદ્ર, બલરામ મથુરામાં આવ્યા. બલરામને વિવાહ સૂર્યવંશી ઈ. નામ પણ હતાં.
શર્યાતિ રાજાના પૌત્ર અને રેવત રાજાની કન્યા