Book Title: Sankalit Sanskrit Niyamavali
Author(s): Divyaratnavijay
Publisher: Naminath Jain Sangh

View full book text
Previous | Next

Page 110
________________ વત્ પતિતઃ = વપતિતઃ | તાંત્ પત્રસ્ત = તરંગાપત્રતઃ | II પંચમી અલ સમાસ પૂર્વપદમાં તો, અત્પ, ગતિ, (નજીક) તૂ તથા તેવા અર્થવાળા છું કઠિનાઈ) વગેરે શબ્દ હોય અને ઉત્તરપદમાં કૂદન હોય તો અલુક સમાસ થાય. તોત્ મુt: = તોનુ: | માત્ મુp: = મંત્પન્મ: | ન્તિવાતિઃ | શ્રુતિઃ | 5. યષ્ઠી વિભક્તિ તન્દુરુષ . પશ્યન્ત નામનો બીજા નામ સાથે આ સમાસ થાય. રાજ્ઞ પુરુષ = રોઝપુરુષઃ | પ્રતિક્રમણ્ય વેતા = પ્રતિક્રમણવેતા | અપાઠ 1 ર્જા અર્થમાં અને અર્વ પ્રત્યય લાગેલા ધાતુ સાધિત નામ સાથે ન થાય. દા.ત પટેચ 7 = પત્ત . મોરનચ પાવર = ગોરનાર એમ સમાસ ન થાય. કેમકે કર્તા અર્થમાં 7 અને 2 પ્રત્યય લાગેલા છે. કૂણાં ભક્ષણમ્ = ભુમીક્ષા અહીં ગ પ્રત્યય કર્તા અર્થમાં નથી તેથી સમાસ થયો. પ્રતિ અપવાદ. 1. યાન, પૂન, રિવાર, રોદ્ર પર્વત ધારણઅર્થમાં ન હોય ત્યારે) નાપ, અધ્યાપ, સત્સવ (નષ્ટ કરનાર)વેષ શબ્દ સાથે આ સમાસ થાય. ब्राह्मणस्य याजकः = ब्राह्मणयाजकः । जिनस्य पूजकः = जिनपूजकः । રજ્ઞઃ પરિવાર = રાપરિવાર ભુવઃ મí = બૂમ | ઇત્યાદિ... પરનુવઝ0 મત અહી સમાસ ન થાય. કેમકે આ શબ્દ ધારક અર્થમાં છે. I. એક જ કૂદત્તના કર્મને જયાં ષષ્ઠી વિભક્તિ આવે. અને કર્તાને તૃતીયા વિભક્તિ આવે ત્યારે સમાસ ન થાય '. ' ધાત. માર્યો માં રોહોડગોપેન અહીં સમાસ ન થાય. II. નિર્ધારણ ષષ્ઠી તથા સંખ્યાપૂરક સાથે સમાસ ન થાય ઘ.ત. દિન: શ્રેષ્ઠઃ | સતાં પપ્ત: | Iv ગુણના પેટા ભેદ રૂપ કોઈ પણ લૌકિક ગુણ વાચી શબ્દ સાથે સમાસ ન થાય દા.ત. પટચ શુdal | પ્રતિ અપાઠ 1. દિતીય, તૃતીય, વાર્થ, તુરીય, તુ જયારે સમૂહના એક ભાગને 103

Loading...

Page Navigation
1 ... 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138