________________
VIII સપ્તમ્યન્ત + ર્ પ્રત્યયાંત, સિદ્ધ, વન્ય, સ્વ (વેદસિવાયમાં) શબ્દ આવે તો અલુક્ સમાસ ન થાય દા.ત. સ્થન્ડિતશાવી |
♦ સમસ્યઃ ।૰ વગેરે....
૨. નળ્ તત્પુરુષ 1. પૂર્વપઠમાં નગ્નો ઉત્તરપદમાં બીજા શબ્દ સાથે નગ્
તત્પુરુષ સમાસ થાય.
Note: + ઉત્તરપદ વ્યંજનાદિ હોય તો ર્ ના સ્થાને ગ્ કરવો અને સ્વરાદિ હોય તો શ્ ના સ્થાને અન્ કરવો.
દા.ત. .ન. બ્રાહ્મણઃ
અનુત્ત્વે ।
2. ઉત્તરપદમાં અવ્યય હોય તો પણ આ સમાસ થાય. ઘત ન ૩ઐ 3. નીચેના લખેલા સમાસોમાં ન જ કાયમ રહે છે. • નમ્રાટ્ (વાદળ) નાત્ (રક્ષા કરનાર) ૭ નવેવાઃ। - નાઃ = - સ્વર્ગ (- ૪ સુખ, ઞ = દુબ
·
અબ્રાહ્મણઃ। • ન અવઃ = અનવઃ ।
-
ન અર્વા યત્ર = જ્યાં દુ:ખ નથી તે)
૦ નાસત્ય: (ન અસત્ય
સત્ય) • ના; (=નોળિયો) નમુક્ત્તિ । ઇત્યાદિ... 4. નીચેના શબ્દોપ્રાણી ભિન્ન અર્થમાં હોય તો વિકલ્પે 7 રહે છે. ના કે અઃ (-પર્વત કે વૃક્ષ)
• वृषलः अगः
શીતેન ।
પ્રાણી હોય તો → 5. અનિયમિત ચ્ તત્પુરુષ સમાસ
દા.ત. ન પન્થાઃ
• न पुमान् न स्त्री
-
अपन्थाः, अपथम् । नपुंसकः । • ન મિત્રમ્
107
=
અમિત્રમ્ ।
