________________
ગધેડાનું વિશેષણ છે તેથી ગધેડો હોય ત્યાં તેના લાંબા કાન પણ હોય છે. મતાવિજ્ઞાન જયા વિશેષણ પદના અર્થની વિશેષ પદાર્થની સાથે ઉપસ્થિતિ આવશ્યક ન હોય તે પ્રાત વિત્ર નવો યય : પિત્ર (પ) | જયાં જયાં ગોવાળ હોય ત્યાં ત્યાં તેની ગાયોને હોવાની જરૂર નથી.) ૩. સબહીતિ સહ અવ્યય સાથે તૃતીયાના નામનો આ સમાસ થાય. અને ત્યારે સ૬ નો સ આદેશ થાય શ્રત. સર વિદ્યતે યઃ સ. પુત્ર (રમેશ:).
મત્ર સ૬ વર્તત યા સા સમર્રા (સ્ત્રી) | નોધ:- આશીર્વાદના અર્થમાં સદ આવે ત્યારેગો, વત્સ, હસ્ત સિવાયના ઉત્તરપદમાં હોય તો સારું નો સ ન થાય. દા.ત. સ્વતિ રાણે સપુત્રાવ પરન્તુ જોરે સાવે. પર્વ સંવત્સાય | સંહિતાય | ૪. સંખ્યાબહરીહિ પૂર્વપદમાં સંખ્યાવાચક શબ્દકે ઉપસર્ગ ઉત્તરપદમાં સંખ્યાવાચક શબ્દ કે અવ્યય કે સન્ન, દૂર, ધ શબ્દ આવે તો આ સમાસ થાય છે. . નિયમ:-A. આ સમાસ થાય ત્યારે અંત્યસ્વરનો અથવા સ્વર સહિત અંત્ય વ્યંજનનો લોપ થઇ ગ ઉમેરાય છે. શ્રત કુશાનાં સમીપે સતિ છે તે = ૩૫શ | દસની આસપાસ
વા ત્રયો વા દિવ્ય = બે કે ત્રણ દિ આવૃત્તિ. રશ = દિશા (વીસ) પર્વ. ત્રિશા ઈત્યાદિ. ત્રિશતઃ દૂર = મહૂત્રિશા પર્વ ધ વેવારિશ | વગેરે અપવાદ:- ૧) સમાસના અંતે વર કેમ શબ્દ હોય તો ઉપરનો નિયમ ન લાગે. શ્રત. ૦ ૩૫ વદવઃ | » ૩૫. 1 B. વિંશતિ શબ્દમાં તિનો લોપ થાય છે. .ત. વિંશજો માસ - માલવિંશ | C. ત્રિ, ૩૫ પછી તુન્ શબ્દ આવે તો ઉપરનો નિયમ ન લાગે. માત્ર 5 ઉમેરાય ઘ.ત. • ત્રયો વા વા વા= ત્રિવતુર. | પર્વ ૩૫ તુ: ૫.દિશા બત્રીતિ જે બે દિશાની વચ્ચેના ખૂણા- વિદિશાનો બોધ કરાવે છે. સમાસમાં પૂર્વ, ક્ષિા ગેરે દિશાવાચક પદ જ જોઈએ. કૌબેરી વગેરે યૌગિક નામ ન ચાલે. ut • दक्षिणस्याः पूर्वस्याश्च दिशोऽन्तरालम् = दक्षिणपूर्वा । પર્વ પૂર્વોત્તર ઇત્યાદિ....
120
