________________
૬૮]
[પ્રબુદ્ધ રોહિણેય નાટક (ભાવાનુવાદ) રાજા : (સસ્મિત વદને) મંત્રી ! આ વિષયમાં તો તમે જ વધુ વિચારી
શકો, અને શું કરવું તે કહી શકો. અભયકુમાર : દેવ રાજનીતિ એવી છે કે કાં તો ચોર મુદ્દામાલ સાથે પકડાયો
હોય તો, અને કાં તો ચોર પોતે જ અપરાધનો સ્વીકાર કરી લે,
તો જ તે દંડને પાત્ર ગણાય, નહિ તો નહિ. રાજા : તો આની પાસેથી મુદ્દામાલ તો કાંઈ મળ્યો જ નથી. હવે શું
કરવું? અભયકુમાર તો આને પાછો સભામાં લાવો, અને એની જ પડપૂછ કરો.
અરે ચાંડાલ! ચોરને ગર્દભ પરથી ઉતારીને પાછો સભામાં લાવ!
| (ચાંડાલ તે પ્રમાણે કરે છે.) રાજા : (રોહિણેયને સંબોધીને) એય, તું કોણ છો ? ક્યાંનો છો ? જાતે
કેવો છો ? શાનો વ્યવસાય કરે છે? રાજગૃહીમાં શા માટે આવ્યો
હતો ? રૌહિણેય : (મનમાં) “અણીનો ચૂક્યો સો વરસ જીવે એ ન્યાયે હવે હું પણ
ઉગરી જવાનો. હવે મને કોઈ મારી ન શકે. મેં પહેલેથી કરી રાખેલા પ્રબંધ અનુસાર જ વાત ચલાવું. (મોટેથી) દેવ ! શાલિગ્રામનો નિવાસી હું દુર્ગચંડ નામનો કૃષક
છું. કામ હોવાથી અહીં આવેલો. રાજા : પછી ? રૌહિણેય : આ નગરમાં મારું કોઈ સ્વજન નથી, ને પાછા વળતાં મોડું થયું
એટલે ચંડિકાના મદિરમાં સૂઈ રહ્યો હતો, ત્યાં નગરના રક્ષકોએ મને ચોર સમજીને ઘેરી લીધો. હું તો ગામડિયો માણસ; રક્ષકોના પડકારા સાંભળીને મને લાગ્યું કે મારો જીવ જોખમમાં છે; અને મારી વાત એ લોકોના ગળે ઉતારવાનું કે મને ગામડિયાને ન ફાવે, એટલે હું તો મૂઠીઓ વાળીને ભાગ્યો, ને કૂદકો મારીને
કોટ ઠેકી ગયો. અભયકુમાર (સ્વગત) ભારે ચતુર નીકળ્યો આ ચોર તો ! રાજા : ભાઈ ! તારી વાત તો રસપ્રદ છે. હાં, પછી શું થયું?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
