________________
પ્રબુદ્ધ જીવન : બીર ભીવતા વિશેષાંક ઓગસ્ટ ૨૦૧૬ પ્રબદ્ધ જીવન : બાર ભાવના વિશેષાંક
પૃષ્ઠ ૪૭ પર ભાવતા વિશેષાંક BN પ્રબુદ્ધ જીવન :
કુ જે સમ્યગ્રદર્શન કરતાં વિપરીત છે. આ વિપરીત દર્શન બે પ્રકારે જ રહેશે, કર્મથી બંધાયેલો જ રહેશે. અશુભ યોગોના આશ્રવ કુ હું ફલિત થાય છે. ૧. વસ્તુવિષયક યથાર્થ શ્રદ્ધાનો અભાવ અને ૨. ઉપર વિજય પામવાનો પુરુષાર્થ કરવાનો છે. કે વસ્તુનું અયથાર્થ શ્રદ્ધાન. આ વર્ષોમાં ભીંજાતો જીવ, આત્મતત્ત્વને ચોથી વર્ષા થાય છે–મન-વચન-કાયાના શુભાશુભ યોગોની, રુ માનતો નથી. જાણતો નથી, સ્વીકારતો નથી. દેહને જ, શરીરને અશુભ યોગીની. શુભ યોગ પણ આશ્રવ છે. અશુભ યોગોને પણ & જ આત્મા માને છે. પરમાત્મતત્ત્વ હોય છે, વાસ્તવિક હોય છે, લોઢાની જંજીર કહી છે, શુભ યોગોને સોનાની જંજીર કહી છે. હું હું તેનો પણ સ્વીકાર કરતો નથી. પરંતુ વાસ્તવમાં જે પરમાત્મતત્ત્વ પહેલાં લોઢાની જંજીર તોડવાની છે. પછી સોનાની. હું નથી, તેને પરમાત્મા માને છે, જે સાચા રૂપમાં ગુરુતત્ત્વ હોય અશુભ આશ્રવોથી આત્મામાં અશુભ પાપકર્મો નિરંતર આવતા ? ૬ છે, તેને ગુરુ માનતો નથી, પરંતુ વાસ્તવમાં ગુરુ નથી હોતા રહે છે અને ચોંટતા રહે છે. પાપકર્મો અશુભ આશ્રવો દ્વારા છે તેને ગુરુ માને છે. જે ધર્મતત્ત્વ નથી હોતું, એને ધર્મ માને છે અને આત્મામાં આવે છે અને આત્માને બાંધતા રહે છે. એટલા માટે છે હું જે સાચું ધર્મતત્ત્વ હોય છે તેનો સ્વીકાર કરતો નથી. જેવી જોઈએ જો પાપકર્મોથી બચવું હોય તો અશુભ ભોગોથી બચવું જ પડશે. હું જ એવી આસ્તિકતા હોતી નથી, જેવો જોઈએ એવો ભવવૈરાગ્ય દુ:ખ, ત્રાસ, વેદના, કલેશ, અશાન્તિ અને સંતાપ, જો જીવનમાં , ૐ હોતો નથી.
દુ:ખ ઈચ્છતા ન હો તો પાપકર્મો ન બાંધવા જોઈએ. પાપકર્મોથી ૬ બીજી ‘અવિરતિ’ની વર્ષા હોય છે. અવિરતિ એટલે દોષોમાંથી બચવું હોય તો અશુભ આશ્રવોથી બચવું જ પડશે. આશ્રવોથી ૬ ૪ વિરતિ ન થવી. અવિરતિની વર્ષોમાં ભીંજાતા જીવોમાં એક મોટી બચવા માટે તો દઢ સંકલ્પ જોઈએ.
વિકૃતિ આવે છે. એ જીવોને કોઈ નાનુંમોટું વ્રત લેવાની, પ્રતિજ્ઞા પાંચમી વર્ષા થાય છે પ્રમાદોની-શુભકાર્યમાં ઉદ્યમ ન કરવો. ૪ હૈં લેવાની, નિયમ લેવાની ઈચ્છા થતી નથી. વ્રત ગ્રહણ કરવાનો ધર્મકાર્યમાં અનુત્સાહ, પ્રમાદોની વર્ષોમાં ભીંજાતા જીવોની અનેક હૈં કે ઉત્સાહ જ પેદા થતો નથી. વ્રત-નિયમની વાતથી ગભરાય છે. પ્રકારની વિકૃતિઓ ઉત્પન્ન થાય છે. મુખ્ય રૂપથી પાંચ વિકૃતિઓ છે #ાદ હા, મિથ્યાત્વની વર્ષાથી ન ભીંજાનારો જીવ અવિરતિની વર્ષાથી થાય છે. પ્રથમ વિકૃતિ છે નિદ્રા. એવા જીવોને નિંદ્રા વધારે આવે ૐ ભીંજાતો હોય તો તે વ્રત-નિયમોની ઉપાદેયતાનો સ્વીકાર કરશે, છે. વધારે ઊંઘવાનું એમને પ્રિય હોય છે. બીજી વિકૃતિ છે વિષય ? E પરંતુ વ્રત-નિયમનું પાલન નહીં કરી શકે. “વ્રત ગ્રહણ કરું લાલસાની, પાંચ વિષયોના પ્રિય વિષયોનો વધારે ઉપભોગ કરે ? શું એવો ભાવોલ્લાસ જ પ્રકટ થતો નથી.
છે. ત્રીજી વિકૃતિ છે કષાયોની. વિકથાઓ કરવાની. વિકૃત મેં 8 અવિરતિ-અવ્રતના પાંચ પ્રકારો બતાવવામાં આવ્યા છે, કથાઓને વિકથાઓ કહે છે. શૃંગાર પ્રધાન વાતો કરે છે. ભોજન કે કુ એટલે કે પાંચ પ્રકારના અવતોને કારણે જીવ કર્મોના કાદવમાં વિષયક ચર્ચા કરતા રહે છે. દેશસંબંધી ફાલતુ વાતો કરે છે અને કુ હું ફસાયેલો રહે છે. અવ્રતના પાંચ પ્રકાર આ પ્રકારના છે. (૧) દેશ નેતાઓની બાબતમાં નિમ્પ્રયોજન આલાપ-પ્રલાપ કરતા જ $ * હિંસા (૨) અસત્યભાષણ (૩) ચોરી (૪) મૈથુન-પ્રવૃત્તિ અને હોય છે. 0 (૫) પરિગ્રહ.
પ્રમાદ વર્ષોમાં ભીંજાનારાની આ સ્થિતિ થાય છે. પાંચમી ? હું ત્રીજી વર્ષા થાય છે “કષાયોની': ક્રોધ, માન, માયા અને વિકૃતિ છે આળસ. કોઈ પણ કાર્ય આવા માણસો સમયસર નથી હૈં હું લોભ-આ ચાર કષાયો છે. કષ એટલે સંસાર અને તેનો જેનાથી કરતા. એમનું ચાલે તો કાર્ય કરશે જ નહિ. સુસ્ત પડ્યા રહેશે. સુ છે આય એટલે લાભ થાય. તાત્પર્ય કે જેનાથી સંસારનું પરિભ્રમણ પોતાના કર્તવ્યોનું પાલન નહીં કરે. જો મિથ્યાત્વની વર્ષોમાં જીવ છે ર વધે, તેનું નામ કષાય. સંસારની વૃદ્ધિ કરનાર કષાય છે. અર્થાત્ ન ભીંજાય તો અવિરતિની વર્ષામાં ઓછો ભીંજાશે અને તેનાથી - ૐ રાગ-દ્વેષ, કર્મના બીજ છે, અને સંસારવૃદ્ધિના કારણ છે. પ્રમાદવર્ષાનો પ્રભાવ ઓછો પડે છે. સદેવ યાદ રાખવું કે આ શું શું કષાયોથી બચવાનું છે. કષાયોમાં ફસાયેલા જીવ અનંત સંસારમાં ભવવન છે. #g જન્મ-મરણ કરે છે અને વર્ણનાતીત દુઃખત્રાસ સહન કરતો રહે આશ્રવદ્વારોથી જે કર્મો આત્મામાં આવે છે, એ સમયે એમાં શું છે. એટલા માટે ગમે તેમ કરીને કષાયો ઉપર અનુશાસન કરવાનું ચાર અંશોનું નિર્માણ થાય છે પ્રકૃતિ, સ્થિતિ, અનુભાગ (રસ) નું દે છે. કષાયોને ઉદયમાં આવવા દેવાના નથી. કષાયોને અંદર ને અને પ્રદેશ (૧) કર્મપુદ્ગલોમાં જ્ઞાનને આવરિત કરવાનો, દર્શનને હું Ė અંદર શાંત કરતા રહેવાનું છે, દબાવતા રહેવાનું છે. નષ્ટ કરતા રોકવાનો, સુખદુ:ખ આપવાનો વગેરે જે સ્વભાવ બને છે એ હૈં કૈ રહેવાનું છે. વચનોમાં અને આચરણમાં આવવા નથી દેવાનું. સ્વભાવનિર્માણ જ પ્રકૃતિ બંધ છે. (૨) સ્વભાવ બનવાની સાથે કે
જો આપણું મન ચંચળ હશે, વાણી સાવદ્ય હશે અને કાયા જ એ સ્વભાવથી અમુક કાળ સુધી દૂર થવાની મર્યાદા પણ જુ હું અસ્થિર હશે, તો આપણો આત્મા કર્મોના કાદવથી ખરડાયેલો પુદ્ગલોમાં નિર્મિત થાય છે. આ કાળમર્યાદાનું નિર્માણ જ છું
પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવતા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવન : બાર ભાવતા વિશેષાંક BE પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવના વિશેષાંક 3 પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવતા વિશેષાંક શક્ય પ્રબુદ્ધ જીવન બાર ભાવતા વિશેષાંક BE પ્રબુદ્ધ જીવન બાર
પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવતા વિશેષાંક જ પ્રબુદ્ધ જીવતઃ બાર ભાવતા વિશેષાંક : પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવતા વિશેષાંક પ્રબુદ્ધ જીવત : બાર ભાવતા વિશેષાંક BE પ્રબુદ્ધ જીવતઃ
