Prabuddha Jivan 2015 07

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 8

નહીં
પ્રબુદ્ધ જીવન
જુલાઈ, ૨૦૧૫ આશ્રમ અનુસાર વર્તન કરતા
અને વિચિત્રતાઓથી સોહામણો રહેવું જોઈએ અને શાસ્ત્રાભ્યાસ, ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ગ્રંથ સ્વાધ્યાય
અને લોભામણો બનેલો પાર્થિવ ત્રિકાળ સંધ્યા અને નામજપ જેવાં
સી. ડી. અને ડી.વી.ડી.
સંસાર વ્યક્તિને આંબાઆંબલી નિત્ય કર્મો કરતાં રહેવું જોઈએ; ગુરુદેવ પૂ. ડૉ. રાકેશભાઈની ત્રણ દિવસની અમૃતવાણીની
દર્શાવી લલચાવે, લોભાવે, ફસાવે એમાં ક્યારેય પ્રમાદ કરવો જોઈએ | સી.ડી. અને ડી.વી.ડી. સંસ્થામાં ઉપલબ્ધ છે. ઉપરાંત સંસ્થાની
અને પરિણામે એ ગૃહસ્થ સત્યવેબ-સાઈટ ઉપર પણ આપ સાંભળી શકશો.
ધર્મમાંથી કદાચ ચલિત થઈ જાય, (૨) વાર્યાય પ્રિયં ધનમાર્ચ સંપર્ક : ૦૨૨-૨૩૮૨૦૨૯૬. હિતેશ-૦૯૮૨૦૩૪૭૯૯૦.
શિક્ષણ-પ્રશિક્ષણથી એણે મેળવેલી પ્રજ્ઞાતનું મ વ્યવચ્છેલ્લી:1 ગુરુને
એની જે કાર્યકુશળતા છે એમાંથી સંતોષ થાય એવી એમને દક્ષિણા આપીને પછી ગુરુકુળ છોડજે અને તે ચલિત થઈ જાય, ધનદોલત, શાખશોહરત અને એશોઆરામ આપતું પછી ગૃહસ્થાશ્રમ માંડજે. ગૃહસ્થાશ્રમ માંડીને વંશસાતત્ય સાચવવા ઐશ્વર્ય મેળવવાની લ્હાયમાં અને લ્હાયમાં એ વેદાભ્યાસ અને એના માટે પ્રજાને ઉત્પન્ન કરજે. પ્રજાતંતુને તોડી નાખતો નહીં. આ સૂચનામાં પ્રચાર-પ્રસારના કાર્યમાં આળસુ કે પ્રમાદી થઈ જાય અને તેથી તે શિષ્ય તરીકેનું અને પછી ગૃહસ્થી તરીકેનું વ્યક્તિનું ઉત્તરદાયિત્વ શું દેવકાર્ય અને પિતૃકાર્યમાં પણ પ્રમાદી થઈ જાય, એવાં ભયસ્થાનો છે. છે, તેની વાત છે. વ્યક્તિએ જેમની પાસેથી જ્ઞાન-વિદ્યા અને શિક્ષા- એ લક્ષમાં રાખીને તેને એની સામે ચેતવતા આ ત્રીજી શિખામણ આપી દીક્ષા પ્રાપ્ત કર્યા હોય તેમને સંતોષ થાય એવી ગુરુદક્ષિણા આપીને છે અને એને સમજાવ્યું છે કે ગૃહસ્થ તરીકે એને કઈ રીતે જીવવું તેણે તેમના ઋણમાંથી મુક્ત થવું જોઈએ. કૃતજ્ઞતા નહીં, પણ કૃતજ્ઞતા જોઈએ. દાખવવી જોઈએ. જીવનનો બીજો અધ્યાય શરૂ કરતાં પહેલાં પ્રથમ (૪) માતૃવવો જવા પિતૃદેવો મવા માવાવ પવા તિથિદેવો થવા અધ્યાય સર્વાશે સંપન્ન થવો જોઈએ, એ વાતનું એમાં ધ્યનન છે. પછી માતાને દેવ સમાન ગણજે, પિતાને દેવસમાન ગણજે, ગુરુને ગૃહસ્થાશ્રમનો હેતુ સ્પષ્ટ કર્યો છે. પ્રજાતંતુ અક્ષણ રહે એ દેવસમાન ગણજે, અતિથિને દેવસમાન ગણજે. આમ એટલા માટે ગૃહસ્થાશ્રમનો મુખ્ય હેતુ છે. તેથી ગુરુની સંમતિ અને આશીર્વાદ લઈ, કહ્યું છે કે માણસનું જીવનશિલ્પ ઘડાયું હોય છે તેમાં આ સૌનો ફાળો યોગ્ય પાત્ર શોધી, વિવાહ કરી, ગૃહસ્થાશ્રમ માંડીને પ્રજા (સંતાન) ઉત્પન્ન હોય છે. માતા વ્યક્તિને જન્મ આપી, પયપાન કરાવી જીવન અને કરવાનું મુખ્ય કર્મ સમજાવ્યું છે. જેમ શાસ્ત્રો અને ગુરુવચનોનું અપ્રમાદ પછી શીલસંસ્કાર આપે છે. માતા માણસના જીવનનું મૂળ (root) છે. નિત્ય અનુશીલન, શ્રીત અને સ્માર્ત, ઈષ્ટ અને આપૂર્તિ કર્મોનું ધર્માચરણ પિતા જીવનમાં આગળ વધવા માટે પ્રેરણા, પ્રોત્સાહન, સાથ અને અને સત્યભાષિતા એ દેવ અને ઋષિના ઋણમાંથી મુક્ત થવાનો સહકાર આપે છે. જરૂર પડ્યે આધાર અને છત્ર આપે છે. ગુરુ ઐહિક ઉપાય છે, તેમ પ્રજાતંતુને તોડ્યા વિના, આગળ વધારવામાં, પિતૃયજ્ઞનો અને આમુંમ્બિક, વ્યાવહારિક અને પારમાર્થિક જ્ઞાન તેમજ વિદ્યા નિર્દેશ છે. સંતાનોત્પત્તિ એ વાસનાતોષ માટે નહીં, પણ વંશસંવર્ધન આપીને વ્યક્તિને વ્યક્તિત્વ, ચારિત્ર્ય, સજ્જતા અને કાર્યકુશળતા આપે માટેની પ્રક્રિયા છે. ગૃહસ્થની એ ફરજ છે. મનુષ્ય પર પિતૃઓનું જે છે. અતિથિ અભ્યાગત થઈને આવતા માણસને સ્નેહ-સૌહાર્દ, સખ્યઋણ છે, એમાંથી મુક્ત થવાની એ યાજ્ઞિક ચેષ્ટા છે.
સહવાસ તથા આનંદ-ઉલ્લાસ આપે છે. આમ, સમજવાનું એ છે કે (૩) સત્યાન અમનતિવ્યમ્ | ધર્માન પ્રતિવ્યમ્ I શલાન માતા દ્વારા જન્મ, પિતા દ્વારા કુળ અને વંશ, ગુરુ દ્વારા ગોત્ર અને પ્રતિવ્યમ્ | મૂત્યે ન પ્રતિવ્યમ્ સ્વાધ્યાયપ્રવાનામ્યાં ન પ્રતિવ્યમ્ | અતિથિ દ્વારા સભાવ મળે છે. તેથી માતા, પિતા, ગુરુ અને અતિથિને देवपितृकार्याभ्यां न प्रमदितव्यम् ।
પણ દેવતુલ્ય ગણવા જોઈએ. આપણા વ્યક્તિત્વવિકાસ અને સત્યથી ચળતો નહિ, ધર્મથી ચળતો નહિ, કુશળતા છોડી દેતો ચારિત્રનિર્માણમાં એ સૌનું પ્રદાન હોય છે. આપણે તેમના ઋણી નહિ. ઐશ્વર્ય મેળવવા માટે આળસને છોડી દેજે. વેદાભ્યાસ અને છીએ. તેથી એમના એ ઋણમાંથી મુક્ત થવા માટે આપણે જીવનમાં પ્રવચનમાં આળસ કરતો નહીં. દેવકાર્ય અને પિતૃકાર્યમાં પ્રમાદ કરતો એમની સેવાસુશ્રુષા કરવી જોઈએ, એમને સ્નેહસન્માન અને આદરનહીં. સત્ય અને ધર્મનું અચળ
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ગ્રંથ
આધાર આપવાં જો ઈએ, પાલન તથા વેદાભ્યાસ
ગુરુદક્ષિણા રૂપે ગુરુના વણસિદ્ધ (શાસ્ત્રાભ્યાસ) અને પ્રવચનો જિજ્ઞાસુ જન ઉપરોક્ત ગ્રંથ સંસ્થામાંથી વિના મૂલ્ય મેળવી શકશે,
કાર્યો પાર પાડી આપવા જોઈએ, દ્વારા જેનો પ્રચાર-પ્રસાર કરવો પરંતુ ગ્રંથ મેળવનારે આ ગ્રંથ વિશેના ૨૧ સવાલોના જવાબ છે
જેમ શ્રીકૃષ્ણ સાંદીપની ઋષિનું એ દેવકાર્ય છે. સંતાનોત્પત્તિ એ મહિનામાં આપવાની પ્રતિજ્ઞા લેવી પડશે.
અઘરું કાર્ય પાર પાડી આપ્યું હતું પિતૃકાર્ય છે. અનેક વિવિધતાઓ ઉત્તમ ઉત્તરો ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'માં પ્રકાશિત થશે.
તેમ. તેમજ અતિથિ-અભ્યાગતને