Pathik 1989 Vol 29 Ank 03

Author(s): K K Shastri and Other
Publisher: Mansingji Barad Smarak Trust

Page 6

ઇતિહાસના સ્વરૂપ વિશે બહુ એક્કે વિચાર થાય છે. ઇતિહાસ સમક્ષના પડકાર શા છે એને વિચાર થવા જોઇએ.” શ્રી નાનુભાઇ શાહે એમના વક્તવ્યમાં જણાવ્યુ કે “પારડીના શૈક્ષણિક વિકાસમાં પારસીઆને બહુ માટા કા છે.” શ્રી મુકુદભાઈ ત્રિવેદીએ એમના ઉદ્વેષનમાં જણાવ્યું કે ઈતિહાસના પ્રશ્ન વિચારવા તમે બધા અહી' એકડા થયા છે એ આન'ની વાત છે. ઇતિહાસની સાથે કેટલાક આર્થિક પ્રશ્નાની ચર્ચા પણ થવી જોઇએ. ઇતિહાસમાં સામાજિક સંદર્ભ પણ હાવા જોઈએ” ”
પરિષદમ'ત્રી પ્રે. થોમસ પરમારે પરિષદની પ્રવૃત્તિએ તેમ પ્રકાશને વિશે માહિતી આપી. પરિષદપ્રમુખ ડો. ભકરન્દ મહેતાએ પારડીમાં જ્ઞાનસત્ર યેાજાય છે એ બલ આનંદ વ્યક્ત કરી શકે ઇતિહાસમાં શા માટે રસ લે છે એ બાબતની છણાવટ કરી. અંતમાં સ્વામત-મત્રો અને પારડી કોલેજનાં ઇતિહાસનાં અધ્યાપિકા હર્ષાબહેન પટેલે આભારવિધિ કર્યાં, કાર્યક્રમનું સંચાલન પ્રે. બાલુભાઈ પટેલે કર્યુ હતુ .
અપેારના વિરામ પછી પરિષદની કાર્યવાહક સમિતિની બેઠક મળી, પછી જ્ઞાનસત્રની પ્રથમ બેઠક શરૂ થઈ, જેમાં ચર્ચાના વિષય હતા “દક્ષિણ ગુજરાતમાં પારસીઓને વસવાટ અને પ્રસાર, મુઘલ કાલના અંત સુધી”. આ વિષય પરનાં ડૉ. હરિપ્રસાદ શાસ્ત્રી અને હૈં, પેરીન દ્વારા ડ્રાઇવરનાં લિખિત મતન્ય એમની અનુપસ્થિતિમાં રજૂ થયા બાદ, પારસીએ સજાણ બંદરે કઈ સાલમાં આવ્યા અને *કિસ્સ—--સ’જાણ'માંની વિગતા કેટલે અ ંશે સાચી છે એ વિશે ચર્ચા થઈ. યુ. હરિપ્રસાદ શાસ્ત્રીએ એમના મતવ્યમાં જણાવ્યુ` હતુ` કે “ધારસીઓએ પશ્ચિમ ભારતના રાજકીય તથા સાંસ્કૃતિક અભ્યુદયમાં ગણનાપાત્ર ફાળો આપ્યા છે.” હૈં. પેરિન ડ્રાઇવરે જણાવ્યું હતુ` કે “સુરતના શેઠ રુસ્તમ માણેકના સૌથી નાના પુત્ર નવરા શેઠે ઈ.સ. ૧૯૨૩ માં ઇંગ્લૅન્ડની મુલાકાત લીધી હતી. સુરત નગરીમાંથી ઇંગ્લૅન્ડ જનાર એ પહેલા પારસી અને હિંદી હતા.’
બીજી ખેટક ખપેરે ૪-૦૦ વાગ્યે શરૂ થઈ, જેના વિશ્વય હતા ‘ગુજરાતમાં દુરિજાના કલ્યાણ માટે થયેલો, પ્રવૃત્તિએ ઈ.સ. ૧૮૫૦ થી ૧૯૬૦ સુધી. ડૉ. મકરન્દ મહેતાએ ચર્ચાની શરૂમ્બાત કરતાં અભ્યાસયુક્ત લેખમાં જણાવ્યું' કે '‘સયાજીરાવ ત્રાયકવાડ અને ખ્રિસ્તી ધર્મપ્રચારના તૈધપાત્ર અપવાદોને બાદ કરતાં ૧૯૧૫માં ગાંધીજી હિંદમાં આવ્યા એ પહેલાં રિજનકલ્યાણની પ્રવૃત્તિ થઈ નહોતી અને હરિજના ધર્મ સંપ્રદાય અને સમાજ દ્વારા હડધૂત થવા પામ્યા હતા. ખુદ હિરજનામાં પણુ ઉચ્ચ નીચના ભેદભાવ વ્યાપક હતા.... ૧૯૩૨ બાદ હરિજનનના મંદિર અને શાળા પ્રવેશની ઝુંમેશ એ સમયના ગાંધીવાદી ઍક્ઝિટિવાએ શરૂ કરી. એમણે આ રીતે લગ્ન માટેના નવા ચીલો પાડયો.” આ બેઠક સમાપ્ત થયા પછી પરિષદની સામાન્ય સભા મળી, જેમાં પષિદના વાર્ષિક અહેવાલ અને હિસાબને સર્વાનુમતે મંજૂર કરવામાં આવ્યા. રાત્રે સ્થાનિક કૉલેજનાં ભાઇબહેના તરફથી સરસ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ રજૂ થયે!, જેમાં રાસ ગરબા મિમિક્રી, એકપાત્રી અભિનય, ગીત વગેરેને
સમાવેશ થતા હતા.
ખીજે દિવસે તા. ૨૪મીએ સવારે ૮-૩૦ વાગ્યે શ્રીમતી રંગરાજનની પ્રાર્થના પછી જ્ઞાનસત્રની ત્રીજી બેઠક શરૂ થઈ. ચર્ચાને વિષય હતા “ગુજરાતના અર્વાચીન ધર્મ-સંપ્રદાયો.’ આ વિષયના મુખ્ય વક્તા હતા પરિષદના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ અને અમદાવાદની એચ. કે. આર્ટ્સ કૉલેજના આચાય ડૉ. ચીનુભાઇ નાયક, ડો. મકરન્દ મહેતાએ વક્તાના પરિચય આપ્યા પછી ડો. ચીનુભાઈ નાયકે એમના ચર્ચાની શરૂઆત કરનાર લેખમાં જણાવ્યુ” કે ધમ--સંપ્રદાયો એ મનુષ્યની સારસ્કૃતિક જરૂરિયાત છે. ધર્મો અને સ`પ્રદાય એક જ સિક્કાની બે બાજી જેવા છે, શ્યામ છતાં ધર્મ અને સંપ્રદાય વચ્ચે માટું પથિક ૧૯૮૯ ડિસે.
૩