________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
થાય છે અને જલન પર વિપરીત અસર પડે છે, તે આ સમસ્યાને ઉકેલ કઈ રીતે વિચારી સકાય?
વાંસુધી તાતિજને જ નહિ, સમગ્ર સમાજ અને સમગ્ર રાષ્ટ્રના લેકે પણ લોકશાહીની સાચી - સમજ તેમ મુ. સમજ્યા અને ઓળખવા જેવી બુદ્ધિ અને શક્તિ ધરાવે નહિ જસુધી સુધારાની
અપેક્ષા રાખી ન શકય. એટલે સાચા ઉકેલની બાબતનું મૂળ પાયાના શિક્ષણની અસરકારક વ્યવસ્થા છે. સમાજના લેકે માટે એવી ગોઠવણ થાય એ ખૂબ જરૂરી છે. ગુજરાતની પ્રજાને પણ આ બાબત બધી જ રીતે લાગુ પડે છે. ગુજરાતમાં જ્ઞાતિવાદ જે. જે સ્વરૂપે ભાગ ભજવે છે તેને અભ્યાસ સ્થાનિક પ્રાદેશિક રાજ્યકક્ષાની કે રાષ્ટ્રકક્ષાની ચૂંટણીઓ જાવાના સમયમાં કરવાથી એનાં અંતરંગા જોવા મળે.
બીજી બાબત તે એ છે કે ગુજરાતમાં આજે પણ વર કે કન્યાની પસંદગીમાં પોતાની જ્ઞાતિનાને સંભવતઃ પ્રથમ પસંદગી અપાતી હોય છે, કે પસંદગી માટે જ્ઞાતિબાધ હવે સહ્યો નથી એ એટલું જ સાચું છે. જ્ઞાતિના છોકરા છોકરીઓ શિક્ષણ માટે આપવામાં આવતી શિષ્યત્તિઓ, મત વહેંચવામાં આવતાં અભ્યાસનાં પુરત, રહેવા-જમવા માટે લાવવામાં આવતાં છાત્રાલય કે નવાં બાંધવામાં આવતાં છાત્રાલય એ બધામાં જ્ઞાતિવાદની અસરકારકતા દેખાધા વગર રહેતી નથી,
આમ તિવામાં સુધારણ ની સામે ઘણાં પરિબળ પડકારરૂપ બન્યાં છે, પણ જ્ઞાતિનું રૂપાંતર મૂળભૂત રીતે થતું નથી, માત્ર એનાં બાહ્ય સ્વરૂપ બદલાયેલાં લાગે છે. આ બધું સાચા અને અર્થપૂર્ણ શિક્ષણથી બદલી શકાય એવું લાગ્યા વગર રહેતું નથી.
પાણીપ: ૧, દેસાઈ, નીર, એશિયલ ચેઈજ ઈન ગુજરાત, ૫. ૮૮ ૨. ઉપર્યુક્ત ૩. પિયુંકત, પૃ. ૫૪-૫૬ 1 ૉસ, એ. કે-રસમલા (એચ. જ શકિન્સન સંપાદિત), વે. ૨, પૃ. ૨૩૦; મિતે એહમદી,
પૃ. ૧૨૪-૧૨૪ ૫ બેબે ગેઝેટિયર, ૧. ૯ : ગુજરાત પ્રકાશન, પૃ. 1ર ૬. મજમુદાર, એમ. આર-કચરલ હિસ્ટરી એફિ ગુજરાત, પૃ. ૧૯૧ છે. કાપડિયા, કે. એમ.મેરેજ એન્ડ ફેમિલી ઈન ઈન્ડિયા, પૃ. ૩૦ ૮, ત્રિવેદી, યશવંત. પરબ, પૃ. ૧૬૨ ૯. ગિલાન, જે. એલ. એડ જે. પી- કચરલ સેસિલેઝ (૧૯૪૪), પૃ પર ૧૦, મદ, જી. આર -કન્ડિયન ફિમેલેજિકલ એમ્બેસ (૧૯), પ્રકરણ ૧
પથિક
૧૯૮૯ ડિસે.
For Private and Personal Use Only
