________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમાજમાં નારીનું સ્થાન [નિબંધ
કુ. કુસુમ સી. ભગત આપણા દેશ મહાન સ્ત્રીઓની સંસ્કૃતિનો દેશ છે. રામાયણની સતી સીતા ને મદદરી, મહાભારતની દ્રૌપદી અને સતી તારામતી, સાવિત્રી અને અનસૂયાનાં પાત્રો દ્વારા સાબિત થાય છે કે આપણા સમાજે નારીનું મહત્વ સ્વીકાર્યું છે જ. મહાભારત અને કુમારસંભવ કાવ્યોમાં સ્ત્રીને અર્ધા ગન ગણવામાં આવી છે. તદુપરાંત આ જ ધરતી ઉપર મૃત્યુ પામેલ પતિની પાછળ જનાર, પતિને યમદૂત પાસેથી છોડાવતી કહે મહાન સ્ત્રી સાવિત્રી થઈ ચૂકી છે, એ વાતથી કોઈ અજાણ છે ખરું? સ્ત્રીઓ તે શક્તિ સ્ત્રોત છે, એટલે જ તે પ્રાચીન કાળથી એનું નામ પુરુષની આગળ હોય છે, જેમકે રાધેશ્યામ સીતારામ ૯મીનારાયણ વગેરે એકવીસમી સદીમાં પ્રવેશવા થનગની રહેલા આ પુરુષપ્રધાન સમાજને હું પૂછી શકું ખરી કે નારીનું સ્થાન કેટલું. આપણે ઇતિહાસ તપાસીશું તે જબુશે કે ભારતીય નારીએ કદાપિ પિતાના હક્ક માટે બંડ પોકાયું નથી. એણે કુટુંબ અને સમાજને દેશહિત ખાતર ધૂપસળીની જેમ સંસારની વેદી પર સળગીને સુવાસ ફેલાવવામાં જ ગૌરવ અનુભવ્યું છે અને એનું સ્થાન મુગટની જેમ જાળવી રાખ્યું છે.
નારી એ સંસારનું મૂલ્યવાન ઘરેણું છે. નારી સંસારની શોભા છે. જે સંસારમાં નારીના હાસ્યની છોળો ન ઊછળતી હોય તે સંસારને વેરાન-જિજડ બગીચા જેવો યા ધગદ્ધગતા રણ જે જ ક૯પી શકાય. નારી એ ઝવેરાતનું પણ ઝવેરાત છે. નારીના નયનદીપમ રાહ ભૂલેલા પુરુષ માગ જોઈ શકે છે. કલાકાર માટે નારી ક નમૂર્તિ છે. શિપી માટે નારી જીવંત પ્રતિમા છે. કવિહૃદય માટે નારી કાવ્યદેહી છે. નારી માત્ર હવે ઘરની જ લખી નથી રી, સમાજસેવક બની સમાજના ઉદ્ધાર અને ઉથાનના ભગીરથ કાર્યમાં કાર્યરત બની રહી છે.
નારી તું નારાયણી છે, વિધ્વંભરા છે, શક્તિનો પતિ છે, એ ખરું, પણ બધી જ બારીઓમાં એ સો-ગુણો નથી હોતાં. કોઈ વારાંગના હોય, તે કઈ વીરાંગના પણ હોય છે. છે તે બંને નારી નારી જ ને? પરંતુ જમીન-આસમાન તફાવત છે. બંને વચ્ચે શબ્દોનું સામ્ય ભલે સરખું જ દેખાતું હેય, કિંતુ અર્થે સરખા નથી. આ જગતમાં જો કે ઈ કોમળ હોય તો એ નારી છે. નારીથી જ નર ઊજળા છે અને નારી થકી જ નર જગ્યા છે. નારી તે મકાનપણાની એક આબેહૂબ, એક જીવંત પ્રતિકૃતિ છે, શાંત અને સૌમ્યની મૂર્તિ છે. - તારી એટલે કે જે વહાલસે માતા-પિતાની દીકરી, બાંધવની ભગિની, પ્રિયતમની પ્રિયતમા, પતિની પત્ની, નારી વિવિધરૂપમાં પિતાનું અગ્રગણ્ય સ્થાન શોભાવે છે. વિશ્વના તમામ વિષને પી જઈ, અમૃતમય બની શીતળ ચાંદનીની જેમ શીતળતા અપી રહી છે. ક્યાં પેલા સૂર્યના અગનગોળા જે પુરુષ અને ક્યાં આ શીતળ ચાંદની જેવી સ્ત્રી! સ્ત્રી એક સુગંધિદાર પુષ્પ છે કે જે પુરુષના બાગને ખુબૂમય બનાવે છે. ટમ્સ યૂના જણાવ્યા પ્રમાણે પુરુષ પતંગ છે, જ્યારે ગગનમાં વિહરાવનારી દેરી એ સ્ત્રી છે. એ પુરુષને કાર્ય કરવા પ્રેરે છે. નારી એ પુરુષની જીવનસંગિની અને થાકેલા હદયને વિસામો છે.”
આધુનિક સમાજમાં નારી સામાજિક ક્ષેત્રે પ્રગતિની હરણફાળ ભરી રહી છે અને પુરુષ સાથે ખભે ખભા મિલાવી, તમામ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશી, પુરુષ-સમોવડી બની છે. સ્ત્રી જાગૃતિના રચનાત્મક કાર્યક્રમે ગાંધીજીની રાહબરી હેઠળ શરૂ થયા, પરિણામે સ્ત્રી ઓ જાહેર જીવનમાં સ્થાન પામો, શ્રીમતી રમાબહેને ૧૯૮૯ ડિસે.
પથિક
For Private and Personal Use Only
