________________
સામાયિક-યાગ અને તેથી થતા આત્માવકાસ
૨૫૫ તેમ અર્થોને પણ ગોખી બોલી જવા લાગ્યા પણ ચકમક સાથે લોખંડનું ફળક અથડાતાં તેમાંથી પ્રતેના પર વિચાર, મનન, કરવાનું કાં તો તેમને કાશની ચીનગારી પ્રકટે છે, તેવી રીતે સૂત્ર સાથે સુઝયું નહિ અને કાંતે તેમણે તે પ્રત્યે દુર્લક્ષ્ય તેના અર્થનું ચિંતવન રૂપે ઘર્ષણ થતાં તેમાંથી ફલિરાખ્યું. અને તેથી સામાયિક, પ્રતિક્રમણમાં જે રચના તાર્થ, કે ભાવાર્થ પ્રકટે છે. જ્યારે સાધક તેમાં રસ જે રોજના છે તેનાથી-કર્મ ખપાવનાર જ્ઞાનથી તેઓ લેતે થાય છે ત્યારે, તેને મનન, વિચારણા, અને અનભિજ્ઞ-અજ્ઞાત રહ્યા.
સ્કુરણ સહજ થાય છે, અને સૂત્ર પાઠ બોલાતાં
સાથેજ અર્થ અને ભાવ પણ સમજાય છે. ઉપયોગ આ છતાં પણ આ રીતેય લેકે અન્યોન્ય, સહિત બોલાય છે તેથી આત્મા ક્રમશઃ ઉન્નત સામાયિક કરતા થયા તે પણ એક રીતે અમુક
થતો જાય છે. અંશે ઈષ્ટ અને કલ્યાણ કરનાર તે થયું, પરંતુ એ
(હું) વક્તા પિતે સામાયિક કરું છું. દરરોજ મારે ક્રિયાકારને જે આન દેમિ કે હદલાસ થવો જોઇએ.
પાંચ સામાયિક કરવાને તે નિયમ છે. પણ તે ઉપતે નથી થતું.
રાંત પણ કરું છું અને અત્યારે સામાયિકમાં એવો ચિત્ત પ્રસન્ન ભૂમિકા પર્યત જતાં સામાયિકના આનંદ મળે છે કે ઈદ્ર આવી મને કહે કે તારું સાધકને સામાયિકનાં કેટલાંક રહસ્ય આપોઆપ સામાયિક આપ, અને તું મારું રાજ સંભાળે તે હું સમજી શકાય છે, અને તેથી ઉત્સાહમાં વૃદ્ધિ થતાં તે ન લઉ. પ્રથમ તે હું એટલો ક્રિયાપ્રિય નહોતે, બમણી હેશથી તે સામાયિક કરો અને સમભાવમાં પણ જ્ઞાનપ્રિય તે ખરેજ; પછી હું ક્રિયારૂચિ કેમ રહેતો આગળ વધે છે, પણ સામાયિકમાં પ્રવેશ થયે, તે સંક્ષેપમાં કહું. કરનારને જે વિને અડચણ કરે છે, તેને દૂર કેવી લાલનની અંગના (પત્નિ) કે જે પ્રખર ક્રિયારીતે કરવાં એ પ્રથમ સમજી લઈએ. તે વિને ૩૨ રૂચિ હતા, તેમના દેહાવસાનના સમયે મેં તેણીને છે-દશ મનના, દશ વચનના અને બાર કાયાના પૂછયું કે તમને શું જોઈએ છે? ત્યારે તેણીએ કહ્યું દોષો છે. તેમાંના કાયા અને વાણુના બાવીસ દોષો કે મને સામાયિક પ્રિય છે, અને વળી તમે ૩૬૦ તે સાધકના પ્રયત્નથી થોડા જ વખતમાં અડચણ કરતાં સામાયિક, ૩૬૦ પૂજ, ૩૬૦ માળા, ૩૬૦ દેરાસરના અટકી જાય છે. પણ મનના દશ દોષ દૂર કરતાં દર્શને એટલું આપજે. મેં તેની તે માગણી કબુલ સાધકે યુક્તિ વાપરવાની હોય છે, કેમકે આપણે રાખી અને સામાયિક કરવાને આરંભ કર્યો. પણ સામાયિકમાં બેસીએ એ વખતે પણ મનતે પોતાનું મૂળે તે હું જ્ઞાનરૂચિ હોવાથી ક્રિયાનો અને જ્ઞાનને કાર્ય કરતું હોય છે, પણ તેને સામાયિક ક્રિયામાં સંયોગ કરી દરેક ક્રિયા સમજણપૂર્વક કરવા લાગે, સ્થિત કરવા માટે સામાયિક બરાબર સમજવું પડશે, અને તેથી સામાયિક સૂત્રોની ગુંથણી મને રહસ્ય અને તે જેમ જેમ વધારે સ્પષ્ટ સમજાશે તેમ તેમ વાળી જણાઈ-એટલે તો મારો ઉત્સાહ વધ્યો અને મન પિતાના નિરંકુશ સ્વભાવને છોડી આપણું હું એકાંત સ્થાનમાં બેસી બાર, બાર સામાયિક કરવા કાર્યને અનુસરશે. '
લાગે, અને વધારેને વધારે સમજવા લાગ્યો. પણ મોહનલાલ ભાઈએ આપણા ઉપર ઉપકાર કરી તે એકાંત સામાયિકને લાભ હું એકલો લેતે હતે. શુદ્ધ સૂત્ર, અર્થ અને હેતુ સહિત સામાયિકની જે એટલામાં મહારાજ શ્રી કપૂરવિજયના ગૃહસ્થ શિષ્ય બુક પ્રકટ કરી છે તે ઘણીજ ઉપયોગી છે. મને કમલભાઈ ગોકળદાસ મારા સાથે રહેવા અને સામાતે તેમાંથી ઘણું જાણવાનું મળે છે, અને તમો સર્વ યિક કરવા લાગ્યા, તેણે કપૂરવિજયજી મહારાજને ભાઈઓ બરાબર મગજ પરેવી વાંચો તે, અત્યારે આ વાત કરી. એટલે કપૂરવિજયજીએ મને આજ્ઞા સુધી તમે કરેલી સામાયિક પર વધારે ઉજાસ પડશે, કરી કહ્યું કે તમે આ સામાયિકને પ્રચાર કરે, કેલેઅને સામાયિકમાં વધારે આનંદ આવશે. જેમ જેમાં, બેડીંગમાં, અને જ્યાં જ્યાં જૈને વસતા
