Jain Dharm Prakash 1921 Pustak 037 Ank 11

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

હિતશિક્ષાના રાસનું રહસ્ય.
૩૨૯
આ પ્રમાણે કહીને શેઠ પરદેશ ગયા, તા ત્યાં રાજ્ય મળ્યું. અનુક્રમે તેણે રાજ્ય છેાડીને દીક્ષા લીધી ને પાંચમે ભવે મેાક્ષસ પત્તિ પામ્યા. ઇતિ વિદ્યાપતિ શ્રેષ્ઠી કથા
ઉપરની કથા વાંચીને ઉત્તમ જીવાએ ધન ખર્ચવું અને પાત્રની પેષણા કરવી. કદી એ પ્રમાણે વાપરતાં દ્રવ્ય ઘટી જાય તેા શાક ન કરવા; ધૈય રાખવું અને ધર્માધમના વિચાર કરવા કે- જો પૂર્વે ધર્મનું આરાધન કર્યું" હાય છે તે લક્ષ્મી મળે છે અને અધમ કરેલ હોય છે તેા લક્ષ્મી નાશ પામે છે. જે પાપી પુરૂષ હોય તે ધન ખર્ચો પછી શેક કરે કે-મેવાપયુ તેથી મારૂં ધન ઘટી ગયું.’ દેતાં એછુ થયુ એવેા વિચાર તે મૂખજ કરે છે. પુણ્યવંત એવા વિચાર કરતાજ નથી, અને શુભ કાર્યોમાં ધન ખચ્ચે જાય છે. ”
ઉત્તમ પુરૂષ વ્યવહાર શુદ્ધિવડેજ દ્રવ્ય મેળવે છે, અને એવી રીતે મેળવેલું ધન ઘેાડું હાય તા પણ ઘણું થઇ પડે છે. આ સંબંધમાં એ વણિકનું હૃષ્ટાંત છે તે નીચે પ્રમાણે—
દેવા અને જસા એ નામના એ મિત્રા એક ગામમાં રહેતા હતા. તે નિન હાવાથી દ્રવ્ય મેળવવા માટે પરદેશ ચાલ્યા. મામાં એક સાનાનુ કુંડળ પડેલુ દેવાએ દીઠું. તે વ્રતધારી હોવાથી તેણે તે લીધું નહિ. આડું જોઇને ચાલ્યા ગયા. તેની પાછળ રહેલા જસાએ તે દીઠુ, એટલે આડુ અવળુ જોઇને તેણે ઉપાડી લીધું. તે દેવા ઉપર ખુશી થયા કે તેણે લીધું નહિ, પણ ‘ હું તેને ભાગ આપીશ. ’ એમ તેણે ધાયુ. પછી તે બીજે મેાટે ગામ આવ્યા. ત્યાં તેણે કુંડળ છાની રીતે વેચ્યું, અને તે દ્રવ્યથી તેમજ સાથે લાવેલ દ્રવ્યથી અંને જણાએ કેટલીક વસ્તુઓ ખરીદી; પછી પેાતાને ગામ આવ્યા. ત્યાં વસ્તુ વહેચી લેતાં દેવાએ કહ્યું કે-“આટલી બધી વસ્તુ શી રીતે આવી ? આપણી પાસે આટલુ દ્રવ્ય તા નહાતુ.” એટલે જસે કહ્યું કે-“મેં કુંડળ લીધું હતું તે વેચતાં આવેલા દ્રવ્યથી આ વસ્તુઓ ખરીદી છે. ” દેવા કહે કે-‘હું તેમાંથી ભાગ લેવાના નથી. તે લઉં તેા મારૂં હતું તેટલું પણ ચાલ્યું જાય.’જસે કહે કે જો તારા એવાજ વિચાર હોય તેા તારી મરજી.' પછી દેવાએ પેાતાના દ્રવ્યથી લીધેલી વસ્તુઓજ લીધી, મીજી બધી જસાને આપી દીધી.
દૈવયેાગે તે રાત્રેજ ચારે આવ્યા અને જસાની બધી વસ્તુ ઉપાડી ગયા. સવારે ગામમાં વસ્તુની અછત થવાથી કિંમત વધી એટલે દેવાને પેાતાની વસ્તુના સારા પૈસા ઉપજ્યા તેથી તે સુખી થયા અને જસે નિધન થઈ જવાથી દુ:ખી થયા. દેવાએ તેને કેટલીક લક્ષ્મી આપીને સુખી ર્યાં. પછી તે પણ