________________
૩૪૬
શ્રી જૈનધર્મ પ્રકાશ. નીકળી એટલે એ સ્થળની તીર્થસ્થાન માટે રેગ્યતા સિદ્ધ થઈ જતી નથી. આવી રીતે નવાં નવાં સ્થાને ઉભાં થતાં, જુના અને વધારે મહત્વવાળાં તીર્થ સ્થાને પ્રત્યે લેકની ઉપેક્ષા થતી જાય છે અને નૂતન વ્યામોહ વધતું જાય છે. લોકેની શ્રદ્ધા અને ભક્તિ ધર્મની ખરી મૂડી છે, તે આમ નવાં નવાં સ્થળો પાછળ ખરચાય તે કઈ રીતે ઈચ્છવા ગ્ય નથી. આ બાબતેમાં શ્રાવકોને તેમજ સાધુઓને બહુ દુરંદેશી વાપરીને વિચાર કરે ઘટે છે. નવી મૂર્તિ નીકળે તે માનપૂર્વક નજીકના મંદિરમાં પધરાવે પણ તેની પાછળ મોટા મંદિર અને મોટી મોટી ધર્મશાળાઓના ખર્ચમાં ઉતરવા જેટલી આપણી સંપત્તિ નથી. અત્યારના સમયમાં તે જે મંદિરે અને પ્રાચીન તીર્થોને અમુલ્ય વારસે મળે છે તેની સંભાળ લેવાય તે બસ છે.
આની સાથેજ ઉપર જણાવેલી બાબતમાં વિરોધાભાસ કરાવતી એક નવું તીર્થસ્થાન ઉભું કરવાની દરખાસ્ત કરવા હું સાહસ કરું છું. મને હમેશાં મનમાં પ્રશ્ન થયા કરે છે કે હિમાલયમાં આપણું એક તીર્થસ્થાન કેમ નહિ? હિંદુસ્તાનની સપાટ ભૂમિ ઉપર આવેલા મોટા મોટા પહાડ ઉપર જૈનોનું એક એક તીર્થસ્થાન હોય અને હીમાલયમાં એક પણ કેમ ન હોય ? શ્રી અષ્ટાપદ પર્વત હીમાલયમાં હોવાનું કહેવામાં આવે છે પણ અત્યારે તે હીમાલયમાં તેને કશે પત્તે લાગતું નથી. તેની અવેજીમાં હિમાલયમાં એક તીર્થસ્થાન જેનોએ ઉભું કરવું જ જોઈએ. નદીઓમાં: ગંગાને તેમ પર્વતેમાં હીમાલયનો મહિમા જુદે જ છે. કાષ્ય, સાહિત્ય અને ધર્મશાસ્ત્રોમાં હિમગિરિ અધિતીય સ્થાન ભોગવે છે. અહિં નિસર્ગ સ્વચ્છ દે મહાલે છે, અને પરા નિવૃત્તિનો ખરો સાક્ષાત્કાર પણ અહિંજ રહે છે. ગીઓ સદા હીમાલયનેજ ઝંખે છે અને આ ડોળાયેલી દુનિયાથી વિશુદ્ધ થવા માટે ઉત્કૃષ્ટ સ્થાન તો હિમાલય ગણાય છે. આવા સ્થળમાં અન્ય હિંદુઓનાં અમરનાથ, બદ્રીનાથ, કેદારનાથ, જન્મેત્રી, ગંગોત્રી વિગેરે અનેક તીર્થ સ્થળે હાય અને જેનોનું અહિં નામ નિશાન પણ ન મળે? આવા સ્થળમાં જૈનોએ જરૂર એક સંસ્થાન ઉભું કરવું જોઈએ. હીમાલયના ઊંડાણમાં કોઈ એક સુન્દર અને વિશાળ ટેકરી ઉપર કે
જ્યાંથી બરફની વેત પર્વતમાળા સાફ સાફ નજરે દેખાઈ શકતી હોય ત્યાં કવેત આરસનું એક સુન્દર મંદિર અને નાની ધર્મશાળા બંધાવી આપનાર કેઈ ઉદાર જેનબંધુ ન નીકળે? આણંદજી કલ્યાણજી ધારે તે જૈનોની આ મોટ તુરત પૂરી પાડી શકે પણ આવી ભાવનાએ તે પેઢીના પ્રતિનિધિઓને પહોંચી વળતાં કેણ જાણે કેટલો સમય ચાલ્યા જાય. આપણામાં એકાન્ત નિવાસ, ધારણા, ધ્યાન, સમાધિ વિગેરે ઉંચી આધ્યાત્મિક પ્રવૃત્તિઓ તદ્દન લેપ
