________________
શ્રી જૈનધમ પ્રકાશ,
તીર્થોદ્ધાર માત્ર મદિરા સમાવવામાં નથી રહેલા પણ તીની સંસ્થામાં જે ઉચ્ચ ન્નાશયે રહેલા છે તે આશયેાને પહેાંચી વળવામાં રહેલા છે. અત્યારે જૈનતીર્થોમાં તે ભાશયના ખરું આછે અંશે સદ્ભાવ દેખાય છે; છતાં આ જૈનતીર્થાની રચના અને ઘટના એવા પ્રકારની છે કે જૈનભાઇએ ધારે તે આદતીર્થો કેવાં હાવાં જોઇએ તેને મહુ સહેલાઇથી સર્વ ધર્મીઓને સાક્ષાત્કાર કરાવી શકે. તીર્થે ગયેલા તરે નહિ તેના જ વાખદાર જેટલા યાત્રાળુઓ છે તેટલાજ તીના વહીવટકર્તા છે. ઉભયપક્ષી સમજે અને સુધરે તે સહેજે તીર્થો મનુજષ્ટિમાં સ્વંગના ધામ બની જાય. આ માટે આગળ જણાવ્યું તેમ તીર્થાંમાં વધતી જતી અશાન્તિનેા જલદીથી અટકાવ થવા જોઈએ; ઘી ખેલવાના રીવાજને સદાને માટે તિલાંજલિ મળવી જોઇએ. જેવી રીતે ગ'ગાને આરે ગરીબ પૈસાદાર સૈા કાઈ પાણી પી શકે તેમ તી ને આરે આવેલા સૈા કાઇને આત્મશ્રેય સાધવાની એક સરખી સગવડ હાવી જોઇએ; . વળી તીમાં અનેક તરેહના માણસા એકઠા થાય, તેથી તીર્થો તેમજ તીર્થીએ ઉભયને હમેશાંને માટે નિલય બનાવવા હોય તેા તીર્થોમાંથી સેાના રૂપાના સદાને માટે અહિષ્કાર થવા જોઇએ. મૂર્ત્તિને માટે સેાના રૂપા તથા હીરા મેાતીનાં આભૂષણુની જરૂર મનાતી હોય તેપણુ તે મેટા શહેરમાં આવેલાં મંદિરે ભલે વસાવે! તીર્થોને આ ઉપાધિથી મુકતજ રાખવા જોઈએ. આવી સામગ્રી તીર્થોને ખેડી સમાન છે, આ બધાંના અર્થ એમ નહિ કે તીર્થ્રોપર કેઇએ સુંદર મંદિશ ન બંધાવવા, મદિરા અને તેટલા સુન્દર જરૂર બનાવા, મદિરા પાછળ દેશકાળ વિચારી ખરચાય તેટલું દ્રવ્ય જરૂર ખરચા ! પણ આમાં વસ્તુપાળ તેજપાળ જેવા ન્યાય કરવા ઘટે છે. વસ્તુપાળ તેજપાળે આખુ ઉપર જે મદિરા અધાવ્યા તેની જોડ અત્યારે મળવી મુશ્કેલ છે, છતાં તે *દિશ નિર્ભય છે; ત્યાં ચાર કે લુટારાની બીક નથી. આ પદ્ધતિનેા તીથ - મશિમાં તે ખાસ સ્વીકાર કરવા ઘટે છે. સાદાઈ અને સૈાન્દયને વિરાધ નથી; સાદાઈને અ દ્રવ્યને અતિ પરિમિત વ્યય કરવામાં નથી રહેલેા, મદિરા વિશાળ થાય, વિવિધ તરેહતુ... કોતરકામ થાય, સુન્દરમાં સુન્દર મૂર્તિઆની પ્રતિષ્ઠા થાય—આ બધું તીથ મંદિરેશને માટે બહુજ આવશ્યક છે, પણ ડાળડમાક-ઠાઠ તેા તદ્ન નાબુદ થવાંજ જોઈએ. તીથ મદિરના વાતાવરણમાંથી એવાજ સૂર નીકળવા જોઇએ કે જેના સંગીતથી માણસ નમ્ર મની જાય; માણસની અહુતા પાણીના પરપાટાની જેમ લય પામી જાય; પ્રભુના પ્રભુત્વના ખ્યાલ પામી માનવી માત્ર દીન બની જાય. આ તે શાન્તિ અને સાદાઈની વાત વિચારી, પરંતુ પવિત્રતા પણ એટલીજ અગત્યની છે. પત્રિ
૩૪૦
