Jain Dharm Prakash 1914 Pustak 030 Ank 11

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 3

જ્ઞાનસાર સૂત્ર વિવરણમ.
---- ~~- ~- .............. વિદ્યા કા: નિપુણતા ધર પુત્રમાં તે, વિદ્યા પઢેલ. વય ગાળત પૂર્ણ ખાતે. ૬ વિદ્યા પઢી લધુ વયે વ્યવહાર સાધે, રેતા હદ વિનય ધર્મ સુકાર્ય વધે, જાણે પઢેલ જગમાં જન તે જાતે. વિદ્યા પહેલ વય ગાળત પૂર્ણ ખાતે. ૭ શોભા કળા વિવિધ દેશત જણાયે, વિદ્યા પ્રતાપ સરવે સ્થળમાં ગણા; વિદ્યાવડે સફળ દુર્લભ. જન્મ થાતે, વિદ્યા પઢેલ વય ગાળત પૂર્ણ ખાતે ૮
દુર્લભજી વિ. ગુલાબચંદ મહેતા, વળા.
ज्ञानसार सूत्र विवरणम्..
નિવાગામ્ ૨૮ છે.
શ્રી વીતરાગના વચનાનુસારે ગસાધન યાગ અભ્યાસ કરનારા મુમુક્ષ જનો નિશ્ચિત યોગયજ્ઞનું ફળ મેળવી શકે છે, તેથી પ્રસંગાગત તે નિયાગનું નિરૂપણ ગ્રંથકાર કરે છે.
यः कर्महुतवान् दीप्ते, ब्रह्माग्नौ ध्यानधाय्यया ।।
स निश्चितेन यागेन, नियागप्रतिपत्तिमान् ॥ १ ॥ ભાવાર્થ_નિશ્ચિત યાગ (ય) તે નિયાગ કહેવાય છે. તેનું સ્વરૂપ શાસ્ત્રકાર સમજાવે છે. જે શુદ્ધ બ્રહ્માગ્નિમાં ધ્યાન-સાધનથી વિવિધ કર્મને હમે છે તે મહાશય નિશ્ચિત યાગવડે નિયાગી કહેવાય છે. ૧.
पापध्वंसिनिनिष्कामे, ज्ञानयज्ञे रतो भव ||
સાવ ઈન જિં, મતિ/મનરાવ ! ૨ ||. ભાવાર્થ–પાપના ક્ષય કરનાર એવા નિષ્કામ (પૈગલિક કામનારહિત) જ્ઞાન-યજ્ઞામાં રતિ કવી યુક્ત છે. વૈભવની ઈચ્છાથી મલીન એવા પાપયુક્ત કર્મયજ્ઞ કરવાનું શું પ્રયોજન છે? જેમને પાપનો ક્ષય કરી નિષ્પાપ થવા ઈચ્છા હોય તેમને તે પાપયુક્ત કર્મયોને અનાદર કરી કેવલ જ્ઞાન-યજ્ઞનેજ આદર કરે ઘટે છે. કેમકે લેહ ખરડ્યું વસ્ત્ર જેમ લેહીથી સાફ થઈ શકે નહિ, પણ શુદ્ધ જલ વિગેરેથીજ સાફ થઈ શકે છે, તેમ પાથી ખરડાએલું મન પણ પાપયુક્ત કર્મયજ્ઞાથી શુદ્ધ થઈ શકે નહિ, પણ પાપરહિત એવા જ્ઞાનયજ્ઞથી જ તે અવશ્ય શુદ્ધ થઈ શકે. માટે જ નિષ્કામ એવા જ્ઞાન-યજ્ઞમાં રક્ત થવું એ જ્ઞાની-વિવેકી મહાશને દચિત છે, પણ પાપયુક્ત કર્મ કરવાં એ ઉચિત નથી, ૨.
૧ શુદ્ધ આત્મરવપમાં નિમમ થઇ-મલીન બની.