________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાળકને માનસિક વિકાસ. ઉચ્ચારો તે પછી તે સત્યવાદી કેવી રીતે બને? માટે જ તેના આગળ બહુ ઉત્તમ વર્તનની જરૂર છે. મતલબ કે જે માબાપ પોતાનું જીવન નીતિમય ગાળતાં શીખે, અનીતિના વિચારે દૂરજ મક, અશ્રદ્ધા-અપૂર્ણતાના ખ્યાલોને તિલાંજલી આપે, તેજ માબાપની માનવંતી ડીગ્રી લેવામાં તે ફતેહમંદ નીવડે-નહિ તે પિતાનું જીવન બગડેલું જ હોય છે અને બાળકને કુસંસ્કારોનું શિક્ષણ આપી તેનું જ વન પણ બગાડે છે. અનીતિમય જીવનથી આમ પિત અને પિતાની પ્રજા બને બગડતી હોવાથી પોતાનું વર્તન બહુ ઉચ્ચ-સાતષી-નીતિમય રાખવાની જરૂર રીઆન સહજજ સમજાય તેમ છે.
વળી વારંવાર બાળકને ઠપકો આપે તે પણ તેની મગજશક્તિને બગાડનાર છે. ડપકે આપવાથી તેની લાગણીઓ બુટ્ટી થઈ જાય છે, તેને પછીથી • કાલી કાંઈ અરાર થતી જ નથી. આપણામાં પણ કહેવત છે કે “તેજીને કારે બસ છે. " બાળકનું મગજ તેની નાની ઉમરમાં તે બહુ તેજ હોય છે. તેને ઠપકે આપવાથી તેની તીવ્રતા ઘટી જાય છે, માટે વારંવાર ઠપકો આપવાની ટેવ છેડી દેવી. વળી આપણી માન્યતા પ્રમાણે જ કાર્ય કરવાને બાળકને કોઈ પણ વખત આગ્રહ કરે નડિ-હકમ કરે નહિ. આપણી વાત સાચી હૈય-કરવા લાયક હોય તે પણ વગર સમજણે બાળકે તે કરવું જ જોઈએ તેમ કદી પણ તેને હકમ કરે નહિ. તેની પાસે જે કાંઈ કાર્ય કરાવવું હોય, તે માટે તેને શાં તિથી સમજાવે. તે કાર્યના કાયદા તેને ઠસાવે, તેની તર્કશક્તિમાં તે વાત ઉતરે ત્યાં સુધી દલીલથી તેને તમારી વાત સમજો. તમારી આ પદ્ધતિથી બાળક પાસે જે કાર્ય કરાવવા તમે માગતા હશે, તે સંપૂર્ણ રીતે તે કરશે, ગમે તેવું મહેનતનું કાર્ય હશે તો પણ તે આનંદથી બજાવશે અને ત્યાર પછીના જીવ નમાં પણ દરેક કાર્ય સમજણપૂર્વક કરવાની તેને ટેવ પડશે. '
વળી બાળકને સાજો કે તેનું જીવન આ સૃષ્ટિમાં એક શક્તિરૂપે છેતેનામાં રહેલી શક્તિ તે તેમજ આખી દુનિયાને ઉપયોગી થાય તેવી છે અને આવા બાળપણથી જ મળેલા જ્ઞાનથી તેની માનસિક ખીલવણી બહુજ ઉંચા પ્રકારણી થશે, તેની આત્મશક્તિ ખીલશે, તેનામાં વિશ્વાસ જાગશે, અને તેનું જી: વન તેને ઉત્તમ બનાવવા સાથે તે આખા દેશને ઉપયોગી નીવડે-સુમાગે– નીતિને પશે ઘણુઓને દેરી શકે તેવું તેનું જીવન થશે. તેને તેની જીંદગીની જવાબદારી સમજાશે, અને તે સમજણથી તેને માથે રહેલ ફરજ કેવી રીતે અદા કરવી તેનાજ વિચારમાં તે તત્પર રહેશેફરજ અદા કરશે. બાળપણથી જ તેના મગજમાં એ હસાવે છે તે દુનિયામાં માટે માણસ થવાનો છે, તમે તેના
For Private And Personal Use Only
