________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાળકાને માનસિક વિકાસ,
૩૫૫
આવે તેવી આખા જીવનમાં ચાલુ રહે છે. કાઇ એવા અસાધારણ પ્રસંગને લીધે કદાચ પડેલી છાપ ભુંસાય, ખાર્કા તે બાળપણમાં બાળકના મગજ ઉપર જેવા વનની છાપ પાડવામાં આવે તેવુંજ વનશીળ તે થાય છે. જે પાડવામાં આવતી ૭:પ અનીતિમય હાય, તે તે તેના જીવનમાં એક કલંકરૂપે રહે છે, અને જે તેને સદ્દગુણુની છાપ પાડવામાં આવે, તેના હૃદય ઉપર ઉત્તમ લાગણીએની અસર કરવામાં આવે તેા બાળકનું ત્યાર પછીનું આખું જીવન સદ્ગુણમય બની રહે છે. તે અવસ્થામાં પડેલ છાપ પછીથી સુધારવી બહુજ મુશ્કેલ છે. કદાચ તે ત્યારપછી સારો અભ્યાસી થઇ પોતાના મન ઉપર કાબુ લાવતાં શીખે, તે તેવી વિરૂદ્ધની અસર કરે; પણ તેમાં બહુજ અભ્યાસ, સતત્ ચિંતનની જરૂર રહે છે, અને તે કાઇક અસાધારણ માનસિક અળવાળા સિવાય બીજમાં ખનવું મુશ્કેલ છે; તેથીજ મામાપ થવા પૂર્વે. બાળકના મનને સન્માર્ગે પ્રેરવા ક્રેવી રીતના વર્તનની જરૂર છે તેના અભ્યાસ કરવાની આવશ્યકતા છે. બાળપણના પડેલ સંસ્કાર રદ કરવામાં બાળકને મહેનત કરવી પડે, તેના કરતાં તે પેાતાનું જીવન અહુ ઉપયોગી બનાવી શકવાના અવકાશ મેળવે, તે માટે આળપણથીજ તેને સુસ’સ્કારોની જરૂર છે. બાળપણથીજ પહેલા શુભ સસ્કાશ તેના મનને ઉમદા અનાવશે, એટલુ જ નહિ પણ લાલચના પ્રસ`ગમાં પણ તેનુ રક્ષણ તેનાથી થઇ શકશે, અને મુશ્કેલીના પ્રસ`ગમાં એક રક્ષણકર્તા તરીકે તે સ`સ્કાર ઉપયેગી નીવડશે, અને તે પાળકને તેના આખા જીવનમાં સારાં કાર્યો માટેજ મનની પ્રેરણા મળ્યા કરશે; તે માટે ખાળપણથીજ સુસ'સ્કારાની જરૂર છે.
**
જ્યારે આપણે એમ જાણીએ છીએ કે બાળકના મન ઉપર કુસ’સ્કા પડવાથી તે સમાજને ભારરૂપ થશે, અને સુસ’સ્કારાની છાપથી તેના ચળકતા ભવિષ્યની આશા રહે છે, ત્યારે બાળકના મગજ ઉપર સુસ`સ્કારેાની જ છાપ, પાડવા માટે આપણે--તેના માળાપે સદા પ્રયત્ન કરવા જોઇએ. આળકના સંસ્કારની ખાખતમાં તેના ઉપર જે ભાષા ઘરમાં વપરાતી હોય તેની અસર તરતજ થાય છે. માબાપ, શિક્ષક, અગર ખીજાએ તરફથી તેની સમક્ષ જે ભાષા વાપરવામાં આવે છે, જેવા ઉચ્ચાર કરવામાં આવે છે તેની અસર તરતજ તેના મગજ ઉપર થાય છે. બાળક ગમે તેટલી ઉમરનું હેાય, કહેા ચાર છ મહિનાનું હાય, તાપણું જેવી વાતચીત તેના સમક્ષ થાય છે, તેના ઉપરથી તેના મગજ ઉપર અવશ્ય તેવી છાપ પડેજ છે. અનીતિમય વાકયે, ખાટે' રસ્તે દેારનારા જે જે વિચારા બાળકની રૂબરૂ કરવામાં આવે છે, તે બાળકના માનસિક બાગની ખીલવણીમાં નુકશાનકર્તાજ નીવડે છે. આવા ઘણા માનસિક માગેા બાળપ
For Private And Personal Use Only
हो
થી ગગાડી મુકવામાં આવે છે. તેના રાપાએને ઉગવા દેવામાં આવતાજ નથી. આખા દિવસમાં ખારીકીથી તપાસ કરશે તે તમને માલુમ પડશે કે તમે
