________________
શ્રદ્ધા વિ. બુદ્ધિ
૧૩૩
નિષ્પાપતા (અહિંસા)ની સાધના દ્વારા ઈશ્વરનું દર્શન થઈ શકે છે એ વચન આપણે કેમ ખરું ન માનીએ? મને ઘણા ડૉક્ટરો સાજા ન કરી શક્યા હોય છતાંયે આ પત્રલેખક ડૉકટર મને એમની પોતાની દવા શ્રદ્ધાપૂર્વક લેવાનું કહે તો ત અજુગતું ન ગણાય. તે જ પ્રમાણે, જે જાતપુરાવા આખી દુનિયાના સંતાએ આપ્યો છે તેના પર શ્રદ્ધા રાખવાનું હું એમને કહ્યું તો તે પણ એટલું જ વજૂદવાળું છે. હું એમ કહેવાની હિંમત કરું છું કે શ્રદ્ધા વિના તો આ દુનિયા ક્ષારવારમાં શૂન્યમાં મળી જાય. જે માણસોએ પ્રાર્થના અને તપસ્યાથી પવિત્ર થયેલું જીવન ગાળ્યું છે એમ આપણે માનીએ તેના બુદ્ધિશુદ્ધ અનુભવોનો આપણે ઉપયોગ કરવી એનું નામ ન રાચી શ્રદ્ધા. તેથી, અતિ પ્રાચીન યુગમાં થઈ ગયેલા કપિ, પેગંબરો અને અવતાર પર શ્રદ્ધા રાખવી એ નર્યો વહેમ નથી, પણ અંતરમાં ઊંડે ઊંડે જે આધ્યાત્મિક ભૂખ રહેલી છે તેની વૃતિ છે. એટલે, આપણા આચારમાં અનુસરવાને માટે હું નમ્રતાપૂર્વક એ સૂત્ર મૂકું છું કે જે વસ્તુની પ્રત્યક્ષ રસાબિતી આપી શકાય એમ હોય તેને શ્રદ્ધાથી માની લેવાની સાફ ના પડવીઅને જે વસ્તુ જાતિઅનુભવ વિના બીજી રીતે પુરવાર ન થઈ શકે એવી જ ન હોય તેને નિ:સંશયપણે શ્રદ્ધાથી સ્વીકારી લેવી. પત્રલેખકનાં બીજો સવાલ આ છે :
‘‘૯મી ડિસેમ્બર, ૧૯૨૬ના વંn fમાં કોઈ છાપામાંથી એક ઉતારો પ્રગટ થયેલો કે ડો. હરડ બ્લેઝર નામના એક શખસે પોતાનું મરણ નજીક આવતું જઈને અને પોતાના મરણ પછી દીકરીની સંભાળ લેનાર કોઈ નથી એમ લાગવાથી દીકરીને કલોરોફોર્મ આપી દીધું હતું. એના પર કેસ ચાલતાં એને સંપૂર્ણ નિર્દોષ ઠરાવીને છોડી મૂકવામાં આવ્યો. ડૉ. બ્લેઝરના વકીલ મિ. હાઉરીએ કહ્યું, ‘અપંગ છોકરી બીજાઓ પર બોજો થઈ પડે એ સ્થિતિ અટકાવી, એમાં બ્લેઝરે યોગ્ય અને નીતિશુદ્ધ કામ કર્યું છે.' આને વિશે આપે આપનો અભિપ્રાય આપેલો કે, કો. બ્લેઝરે દીકરીને જીવ લીધો એ ખોટું કર્યું કારણ એણે પોતાની આસપાસના લોકોની દયાબુદ્ધિ પર વિશ્વાસ ન રાખ્યો. એની દીકરીની સંભાળ બીજું કોઈ ન લેત એમ માની લેવાનું એને કશું કારણ નહોતું.' આમાં આપ આપના જેવા વકીલને શોભે એવી દલીલ નથી રજૂ કરી શકયા. એ વિશે હું આપને ફરી વિચાર કરી જોવા વીનવું છું, કારણ મને લાગે છે કે આ વાત નાનીસૂની નથી, કેમ કે એનો અર્થ તો એ થાય કે સમાજ ઉપર નકામો બોજો નાખતાં આપને
