________________
ગીતા અને મનુસંહિતા
દયાધર્મના વિરોધી ગણીને તરત જ ફેંકી દેવા જેવા છે.
નિનવ], ૩૦-૯-૧૯૩૪, પા. ૨૨૭
૧૪૯
૮૩. ગીતા અને મનુસંહિતા
(એક પંડિત ગાંધીજીને લખેલા પત્રમાં થાડા મુદ્દાઓ ચર્ચ્યા હતા. ‘એક સનાતનીનો નિર્ણય' લેખમાં ગીતા અને મનુસંહિતા વિશે નીચે મુજબનો જવાબ આપ્યો હતો : )
સાંભળવા પ્રમાણે આપે કહ્યું છે કે ગીતા એ એક જ નિર્વિવાદ પ્રામાણ્યવાળો શાસ્ત્રગ્રંથ છે, અને આપણે સામાજિક, ધાર્મિક અને આધ્યાત્મિક બાબતોમાં માત્ર ગીતાને જ માર્ગદર્શક માનવી જોઈએ. આ વાત ખોટી છે, તેનાં કારણો નીચે પ્રમાણે છે:
(ક) ગીતા એ તત્ત્વજ્ઞાનનો સુંદર ગ્રંથ છે. પણ એમાં સામાજિક કાયદાની ચર્ચા નથી.
(ખ) ગીતા તો મહાભારતનો એક અંશમાત્ર છે. અંશ ગમે તેવો સારો હોય તોયે સમગ્ર ગ્રંથનો ત્યાગ કરીને અંશનો સ્વીકાર કરવાનું કશું કારણ નથી.
(ગ) ગીતામાં સૂક્ષ્મ તાત્ત્વિક વિચારોનો અને આધ્યાત્મિક ગૂઢવાદનો સંગ્રહ છે. એટલે દુનિયાદારીવાળા માણસો એનો સાચો મર્મ સમજી જ ન શકે. ગીતાધર્મ સમજવાની અને આચરવાની શક્તિ તો કોઈ વિરલા ભાગ્યશાળીઓની જ હોય પણ એના પર સમાજરચનાનું મંડાણ ન થઈ શકે.
આમ મંદિરપ્રવેશ વિશેના આપના વિચાર બદલો, અને એ ન બની શકે તો સનાતનીઓને સમજાવાં. તેઓ તો સમજવાને તૈયાર જ છે.
ગાંધીજીએ પોતાનો વિચાર નીચે મુજબ અભિવ્યક્ત કર્યો :
‘આ પંડિતે ગીતા વિશેનાં મારાં વચનો જ ટાંકચાં હોત તો બહુ સારું થાત, કેમ કે મેં જે લખ્યું કહેવાય છે ને મેં જે ખરેખર લખ્યું છે એ બેની વચ્ચેનો ભેદ તે તરત જ જોઈ શકત. મેં ગઈ ૫મી નવેમ્બરના મારા લેખમાં આ પ્રમાણે લખ્યું છે :
‘એનો અભ્યાસ કરવા ઇચ્છનાર દરેક હિંદુને માટે એ એકમાત્ર સુલભ ગ્રંથ છે અને બીજા તમામ શાસ્ત્રગ્રંથો બળી ને ભસ્મ થઈ જાય તોપણ આ અમર ગ્રંથના
સાતસો શ્લોકો હિંદુ ધર્મ કેવો છે ને એને આચારમાં કેમ ઉતારી શકાય એ બતાવવાને
»
