Book Title: Hindu Dharmanu Hard
Author(s): M K Gandhi
Publisher: Navjivan Prakashan Mandir Ahmedabad

Previous | Next

Page 223
________________ ૨૦૪ હિંદુ ધર્મનું હાઈ ! આપણે અહિંસાના જ પ્રયોગ કરવાનો. ત્રણ દસકા સુધી જણ અહિંસાની તાલીમ લીધી છે, તેને માટે આ વસ્તુ ભારે ન હોવી જોઈએ. પોતાની પ્રતિષ્ઠા અને સ્વાતંત્ર્ય માટે મરો' એ અહિંસાનો મંત્ર છે, નહીં કે ‘‘જરૂર પડચે મારજો અને એમ કરતાં મરજા.'' શૂર સૈનિક શું કરે છે? એ પ્રસંગ પડે ત્યારે જ મારે છે. અને એમ કરતાં પોતાનાં જાન જોખમમાં નાખે છે. અહિંસા આથી ચડિયાતાં હિંમત અને ત્યાગ માગ છે. કોકનો જીવ લેતાં પોતાના જીવને જોખમમાં નાખવાં એ શા સારુ પ્રમાણમાં સહેલું લાગે છે ? અને માર્યા વિના મરવું શા સારુ દૈવી ગણાવું જોઈએ? મારવાનો ધંધો હાથ કર્યા વિના મરી ન શકાય એમ માનવું બ્રમણામાત્ર છે. એ ભ્રમણામાં આપણ ન ફસાઈએ. બ્રમણાને વાર વારે જગ્યા કરી એટલે આપણે તેમાં ફસાઈ જઈને તેને જ સત્ય માનતા થઈ ગયા છીએ. પણ ટીકાકાર કે નિંદક પૂછશે કે, આ વરતુ આટલી સરળ છે તો પ્રાર્થનાને વચ્ચે શા સારુ લાવો છો ? એનો જવાબ એટલો જ કે, જીવનની જુદી જુદી સ્થિતિમાં અને છેવટે જઈને રાષ્ટ્રની આઝાદી ને આબરૂના રક્ષણ માટે આત્મસમર્પણની જે ભવ્ય અને વીરતાભરી કળા શીખવાની છે તેને સારુ પ્રાર્થના એ પહલો અને છેલ્લા પાઠ છે. - પ્રાર્થના સારુ ઈશ્વરમાં જીવંત શ્રદ્ધાની જરૂર છે. આવી શ્રદ્ધા વિના સત્યાગ્રહ યશસ્વી થાય એ કલ્પી ન શકાય. ભગવાનને ગમે તે નામ ઓળખીએ. તેનું રહસ્ય એ છે કે તે અને તેનાં કાયદો એક જ છે. વિંધુ, ૧૪-૪-૧૯૪૬, પા. ૮૦ ૧૦૨. પ્રાર્થનાનો અંગત અનુભવ (૬ એસ. એસ. રાજપૂતાના - ૨'માં લંડનની સફરે જતાં ગાંધીજીનો પ્રાર્થના અંગેનો વાર્તાલાપ મ.દે.ના પત્રમાંથી) પણ રંટિયા કરતાં પ્રાર્થના એ વધારે મોટું આકર્ષણ થઈ પડી છે, એમ કહી શકાય. કારણ એમાં તો વહાણ ઉપરના લગભગ ચાળીરા

Loading...

Page Navigation
1 ... 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274