________________
ધમધ-ચંથમાળા : ૪૮ :
જેણે અહિંસા-વ્રત ધારણ કર્યું છે તે કેઈના પ્રાણની હાનિ કરે નહિ, કેઈને દુઃખ આપે નહિ, કેઈને સતાવે નહિ, કેઈનું બૂરું તાકે નહિ કે કેઈના અહિતમાં રાજી થાય નહિ. તે જ રીતે કેઈના ભેગે પિતાને સ્વાર્થ સાધવાની ઈચ્છા રાખે નહિ.
જેણે સત્ય-વ્રત ધારણ કર્યું છે તે ગાળો બેલે નહિ, કઠેર વાણીને પ્રયોગ કરે નહિ, અહિતકર વચન ઉચ્ચારે નહિ તથા તથ્યથી રહિત હકીકત રજૂ કરે નહિ. તે જ રીતે કેઈને છેતરવાની કે બનાવવાની બુદ્ધિ રાખે નહિ.
જેણે અસ્તેય વ્રત ધારણ કર્યું છે તે કેઈની કઈ પણ પ્રકારની વસ્તુ ચેરે નહિ કે તેના માલિકે રાજીખુશીથી આપ્યા વિના કઈ પણ વસ્તુ ગ્રહણ કરે નહિ.
જેણે બ્રહ્મચર્યવ્રત ધારણ કર્યું છે તે કઈ પણ પ્રકારનું મૈથુન સેવે નહિ તથા કેઈની માબેન કે વહુ-બેટી પર કુદૃષ્ટિ કરે નહિ, પરંતુ મોટી તેટલી માતા અને નાની તેટલી બહેને ગણે.
જેણે નિષ્કિચન-વત ધારણ કર્યું છે તે પિતાના થકી કઈ પણ પ્રકારની માલમિલક્ત કે ધનદોલત એકઠી કરે નહિ કે પાસે રાખે નહિ. તેમજ તેના પર મમત્વ ધારણ કરે નહિ.
વ્રતનું પાલન કરવાની રીત પરથી તેના બે પ્રકારે પડે છેઃ (૧) દેશ અથવા સામાન્ય અને (૨) સર્વ અથવા મહા. તેમાં જે વ્રતમાં કેઈપણ પ્રકારને અપવાદ કે છૂટ રાખવામાં
