________________
ધબોધ ગ્રંથમાળા : પ૪ :
: પુષ્પ શાને પરીષહ (૧૨) આક્રોશ વચનને પરીષહ (૧૩) વધને પરીષહ, (૧૪) યાચનાને પરીષહ, (૧૫) અલાભને પરીષહ, (૧૬) રોગને પરીષહ, (૧૭) તૃણસ્પર્શને પરીષહ, (૧૮) મેલને પરીષહ, (૧૯) સત્કારને પરીષહ, (૨૦) બુદ્ધિને પરીષહ (૨૧) અજ્ઞાનને પરીષહ અને (૨૨) દર્શનને પરીષહ
૧. દેહ ભૂખથી ઘેરાયેલો હોય, શ્વાસોચ્છવાસ ધમણની જેમ ચાલતું હોય અને સર્વ અંગે કાગડાની ટગ જેવા દુર્બલ થઈ ગયાં હોય છતાં ચિત્તને પ્રસન્ન રાખવું અને સૂઝતે આહાર મળે તે જ ગ્રહણ કર એ સુધાને પરીષહ સહન કર્યો ગણાય છે. '
૨. દેહ તૃષાથી પીડાતો હોય, મુખ અત્યંત સૂકાતું હોય અને જીભ તાળવે ચોટતી હોય છતાં જરાએ દીનતા ધારણ કર્યા વિના સૂઝતું પાણી મળે ત્યારે જ તેને ઉપયોગ કરે, એ તૃષાને પરીષહ સહન કર્યો ગણાય છે.
૩. ઠંડી કડકડીને પડતી હાય, હાથ-પગ કરી જતાં હોય અને શરીર આખું પૂજતું હોય, છતાં અગ્નિની હુંફ ન ઈચ્છતા ધારણ કરેલાં જીર્ણ-શીર્ણ વથી જ ચલાવી લેવું, એ ટાઢને પરીષહ સહન કર્યો ગણાય છે.
૪. ધોમ ધખી રહી હય, તાપ સખત પડતું હોય અને ઊને ઊને પવન શરીરને શેકી નાખતા હોય છતાં સ્નાનની, શીતલતાની કે પંખા વગેરેની ઈચ્છા ન કરતાં જેવી સ્થિતિ હોય તેવી સ્થિતિથી જ ચલાવી લેવું, એ તાપને પરીષહ સહન કર્યો ગણાય છે.
. .
